Thực hiện chính sách của nhà nước Việt Nam đối với Tin lành ở các tỉnh miền núi phía Bắc hiện nay

1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑  ± 



HӖ XUÂN ĈӎNH(*)

THӴC HIӊN CHÍNH SÁCH
CӪA NHÀ NѬӞC VIӊT NAM ĈӔI VӞI TIN LÀNH
Ӣ CÁC TӌNH MIӄN NÚI PHÍA BҲC HIӊN NAY
Tóm t̷t: Bài vi͇t này phân tích quá trình th͹c hi͏n chính sách cͯa
Nhà n˱ͣc Vi͏t Nam ÿ͙i vͣi Tin Lành ͧ các t͑nh mi͉n núi phía B̷c tͳ
năm 1986 ÿ͇n nay, trên c˯ sͧ ÿó nêu lên m͡t s͙ v̭n ÿ͉ ÿ̿t ra liên
quan nh˱: vi͏c phát tri͋n kinh t͇ - xã h͡i, nâng cao ÿͥi s͙ng cho ÿ͛ng
bào dân t͡c thi͋u s͙; m͡t vài b̭t c̵p trong quá trình th͹c hi͏n chính
sách cͯa Nhà n˱ͣc ÿ͙i vͣi Tin Lành trên ÿ͓a bàn này.
Tͳ khóa: chính sách cͯa Nhà n˱ͣc Vi͏t Nam, Tin Lành, mi͉n núi phía
B̷c, Ch͑ th͓ 01/2005 cͯa Thͯ t˱ͣng Chính phͯ, các dân t͡c thi͋u s͙.
1. Lӡi mӣ ÿҫu
Ban hành và thӵc hiӋn chính sách cӫa Nhà nѭӟc ÿӕi vӟi Tin Lành ӣ các
tӍnh miӅn núi phía Bҳc diӉn ra ngay tӯ cuӕi nhӳng năm 1980 khi Tin Lành
mӟi xuҩt hiӋn ӣ khu vӵc này. Tuy nhiên, có thӇ nói, phҧi ÿӃn khi Ch͑ th͓
01/2005 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ ÿѭӧc ban hành thì vҩn ÿӅ Tin Lành ӣ các
tӍnh miӅn núi phía Bҳc mӟi ÿѭӧc làm rõ. Bài viӃt này không bàn ÿӃn quá
trình hình thành chính sách ÿӕi vӟi Tin Lành, mà chӍ bàn ÿӃn quan ÿiӇm chӍ
ÿҥo và thӵc hiӋn chính sách cӫa Nhà nѭӟc ViӋt Nam ÿӕi vӟi Tin Lành ӣ các
tӍnh miӅn núi phía Bҳc hiӋn nay.
2. Thӵc hiӋn chính sách cӫa Nhà nѭӟc ÿӕi vӟi Tin Lành ӣ các tӍnh miӅn
núi phía Bҳc giai ÿoҥn trѭӟc Ch͑ th͓ 01/2005 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ
Tӯ năm 1986, Tin Lành bҳt ÿҫu xâm nhұp vào mӝt bӝ phұn ÿӗng bào dân
tӝc thiӇu sӕ ӣ các tӍnh miӅn núi phía Bҳc dѭӟi tên gӑi Vàng Chӭ trong ngѭӡi

*

. NCS., Khoa Dân tӝc hӑc, Hӑc viӋn Khoa hӑc xã hӝi, ViӋn Hàn lâm Khoa hӑc xã hӝi
ViӋt Nam.

1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑   



Hmông, Thìn Hùng trong ngѭӡi Dao và phát triӇn nhanh chóng trên diӋn
rӝng. NhiӅu cѫ quan chӭc năng ӣ Trung ѭѫng và ÿӏa phѭѫng, cNJng nhѭ các
nhà nghiên cӭu nhұn ÿӏnh, sӵ phát triӇn cӫa Tin Lành ӣ các tӍnh miӅn núi
phía Bҳc thӡi kǤ này là bҩt bình thѭӡng. Sӵ phát triӇn bҩt bình thѭӡng cӫa
Tin Lành chӫ yӃu trong cӝng ÿӗng ngѭӡi Hmông. Theo sӕ liӋu thӕng kê cӫa
chính quyӅn các tӍnh miӅn núi phía Bҳc, ÿӃn năm 2004, có trên 105.000
ngѭӡi Hmông theo Tin Lành, chiӃm gҫn 20% tәng sӕ ngѭӡi Hmông ӣ
779/2.384 bҧn có tӝc ngѭӡi này sinh sӕng trên ÿӏa bàn.
Trѭӟc thӵc trҥng nêu trên, chính quyӅn các tӍnh miӅn núi phía Bҳc ÿӅu
khá thӕng nhҩt trong nhұn thӭc, thӇ hiӋn trong các văn bҧn chӍ ÿҥo, khi
cho rҵng:
- Vҩn ÿӅ truyӅn ÿҥo và theo Tin Lành trái pháp luұt vùng ÿӗng bào dân
tӝc thiӇu sӕ ӣ ÿӏa phѭѫng chӫ yӃu do tác ÿӝng cӫa các thӃ lӵc thù ÿӏch.
- Sӕ ngѭӡi truyӅn ÿҥo ÿã biӃt lӧi dөng tình hình khó khăn vӅ ÿӡi sӕng vұt
chҩt và ÿӡi sӕng tinh thҫn cӫa ÿӗng bào ÿӇ tuyên truyӅn Tin Lành.
- Các dân tӝc thiӇu sӕ nói chung, ngѭӡi Hmông nói riêng không có tôn
giáo ÿӝc thҫn; tôn trӑng quyӅn tӵ do tín ngѭӥng, tôn giáo cӫa nhân dân,
nhѭng cNJng phҧi tôn trӑng truyӅn thӕng không có tôn giáo, truyӅn thӕng văn
hóa tӕt ÿҽp cӫa ÿӗng bào các dân tӝc thiӇu sӕ.
- Không chҩp thuұn viӋc truyӅn bá Tin Lành trái pháp luұt và lӧi dөng tôn
giáo ÿӇ hoҥt ÿӝng ҧnh hѭӣng ÿӃn tình hình an ninh trұt tӵ, phá hoҥi khӕi ÿҥi
ÿoàn kӃt toàn dân tӝc(1).
Tӯ nhұn thӭc nhѭ trên, chӫ trѭѫng giҧi quyӃt cӫa chính quyӅn các tӍnh
miӅn núi phía Bҳc chӫ yӃu là vұn ÿӝng ÿӗng bào giӳ gìn tín ngѭӥng truyӅn
thӕng tӕt ÿҽp. Mӝt vài ÿӏa phѭѫng ÿã xӱ phҥt hành chính ngѭӡi theo Tin
Lành. Trong khi ÿó, mӝt bӝ phұn ÿӗng bào ÿã dҫn hình thành niӅm tin vào
Tin Lành nên phҧn ӭng gay gҳt vӟi cách xӱ lý nêu trên cӫa chính quyӅn.
Thұm chí, vì mөc ÿích giӳ ÿҥo, mӝt bӝ phұn ÿӗng bào dân tӝc thiӇu sӕ theo
Tin Lành ÿã bӓ quê hѭѫng, di cѭ tӵ do ÿi nѫi khác sinh sӕng, nҧy sinh nhӳng
vҩn ÿӅ phӭc tҥp mӟi.
Trong các năm 1998 - 1999, Trung ѭѫng Ĉҧng ÿã có văn bҧn nêu chӫ
trѭѫng công tác ÿӕi vӟi Tin Lành trong tình hình mӟi. Cҩp ӫy ÿҧng và chính

32

+͓ ;XkQ ĈʈQK 7KͱF KLʄQ FKtQK ViFK«



quyӅn các tӍnh miӅn núi phía Bҳc ÿã tә chӭc nghiên cӭu, quán triӋt nghiêm
túc tinh thҫn chӍ ÿҥo trong các văn bҧn này tӟi ÿӝi ngNJ cán bӝ, ÿҧng viên ӣ
ÿӏa phѭѫng; ÿӗng thӡi thành lұp Ban ChӍ ÿҥo Công tác tôn giáo tӯ cҩp tӍnh
ÿӃn cҩp cѫ sӣ và chӍ ÿҥo các ngành, các cҩp xây dӵng chѭѫng trình, kӃ
hoҥch triӇn khai thӵc hiӋn theo chӭc năng, nhiӋm vө cӫa tӯng ÿѫn vӏ phù
hӧp tình hình thӵc tӃ ÿӏa phѭѫng.
Tҥi tӍnh Lào Cai, Ban ChӍ ÿҥo Công tác tôn giáo tә chӭc triӇn khai thӵc
hiӋn thí ÿiӇm ӣ 5 xã thuӝc 5 huyӋn có sӵ truyӅn bá Tin Lành trái pháp luұt;
triӇn khai các chѭѫng trình phát triӇn kinh tӃ, xóa ÿói giҧm nghèo; cӫng cӕ
và giӳ gìn bҧn sҳc văn hóa cӫa ÿӗng bào các dân tӝc thiӇu sӕ trên ÿӏa bàn.
Ngoài viӋc chӍ ÿҥo triӇn khai thӵc hiӋn có hiӋu quҧ Chѭѫng trình 135 cӫa
Chính phӫ ÿӕi vӟi các xã nghèo, tӍnh Lào Cai ÿã quyӃt ÿӏnh trong 3 năm
(2000 - 2002), mӛi năm dành mӝt khoҧn kinh phí tӯ 1 ÿӃn 1,3 tӹ ÿӗng hӛ trӧ
các xã có ngѭӡi dân theo Tin Lành phát triӇn sҧn xuҩt, nâng cao ÿӡi sӕng cho
nhân dân.
Tҥi tӍnh Cao Bҵng, Ban ChӍ ÿҥo Công tác tôn giáo cӫa ÿӏa phѭѫng này ÿã
thành lұp 4 tә công tác làm ÿiӇm viӋc thӵc hiӋn chính sách tôn giáo cӫa
Ĉҧng và Nhà nѭӟc ӣ 4 xã, thuӝc hai huyӋn Nguyên Bình và Bҧo Lҥc, qua ÿó
rút kinh nghiӋm ÿӇ triӇn khai diӋn rӝng; ÿӗng thӡi ÿҭy mҥnh thӵc hiӋn các
chѭѫng trình phát triӇn kinh tӃ, văn hóa, xã hӝi, trӧ cҩp khó khăn, xóa ÿói
giҧm nghèo, әn ÿӏnh và cҧi thiӋn ÿӡi sӕng ӣ nhӳng ÿӏa bàn khó khăn, vùng
sâu, vùng xa.
Chính quyӅn tӍnh Lai Châu tә chӭc quán triӋt ÿӃn các ngành, các huyӋn,
thӏ và toàn thӇ cán bӝ, ÿҧng viên, nhân dân các dân tӝc trên ÿӏa bàn nҳm
vӳng chӫ trѭѫng, chính sách cӫa Ĉҧng và Nhà nѭӟc ÿӕi vӟi Tin Lành trong
tình hình mӟi. Ngày 24/9/2001, TӍnh ӫy Lai Châu ban hành Ch͑ th͓ s͙ 09 v͉
ti͇p tͭc th͹c hi͏n chͯ tr˱˯ng công tác ÿ͙i vͣi ÿ̩o Tin Lành cͯa Ĉ̫ng. Ban
ChӍ ÿҥo Công tác tôn giáo tӍnh Lai Châu phӕi hӧp vӟi các ban, ngành chӭc
năng tiӃn hành biên soҥn tài liӋu lӗng ghép vӟi các chѭѫng trình dӵ án phát
triӇn kinh tӃ - xã hӝi, quӕc phòng, an ninh ÿӇ tuyên truyӅn, vұn ÿӝng nhân
dân giӳ gìn bҧn sҳc văn hóa dân tӝc, cҧnh giác trѭӟc âm mѭu lӧi dөng tôn
giáo, tín ngѭӥng cӫa kҿ xҩu.

33

1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑   



Ĉӕi vӟi công tác quҧn lý nhà nѭӟc vӅ tôn giáo, chính quyӅn các tӍnh miӅn
núi phía Bҳc ÿã triӇn khai mӝt sӕ công viӋc cө thӇ sau ÿây:
- Tә chӭc quán triӋt, hӑc tұp Ngh͓ ÿ͓nh 26 ngày 19/4/1999 cͯa Chính phͯ
v͉ các ho̩t ÿ͡ng tôn giáo; các thông tѭ hѭӟng dүn cӫa Chính phӫ và quyӃt
ÿӏnh cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ vӅ chӫ trѭѫng công tác ÿӕi vӟi Tin Lành cho
ÿӝi ngNJ cán bӝ các cҩp, các ngành và nhân dân.
- TiӃn hành khҧo sát, nҳm chҳc sӕ lѭӧng cѫ sӣ thӡ tӵ, chӭc sҳc, chӭc viӋc,
tín ÿӗ Tin Lành ÿӇ ÿѭa vào quҧn lý theo quy ÿӏnh cӫa pháp luұt. Mӝt sӕ ÿӏa
phѭѫng ÿã làm tӕt công tác phân loҥi ngѭӡi theo ÿҥo ÿӇ giҧi quyӃt theo
hѭӟng: M͡t là, ÿӕi vӟi ngѭӡi bӏ ÿe dӑa, cѭӥng ép theo Tin Lành thì tuyên
truyӅn, vұn ÿӝng, giҧi thích ÿӇ hӑ quay lҥi sinh hoҥt tín ngѭӥng truyӅn thӕng;
giúp ÿӥ ÿӗng bào phát triӇn sҧn xuҩt, cҧi thiӋn ÿӡi sӕng. Hai là, ÿӕi vӟi
ngѭӡi ÿã có niӅm tin nhҩt ÿӏnh ÿӕi vӟi Tin Lành, trѭӟc mҳt quҧn lý, hѭӟng
dүn hӑ sinh hoҥt tôn giáo tҥi gia ÿình, әn ÿӏnh ÿӡi sӕng dân cѭ. Ba là, ÿӕi vӟi
ngѭӡi tuyên truyӅn ÿҥo trái pháp luұt, kích ÿӝng ngѭӡi khác chӕng lҥi ngѭӡi
thi hành công vө, xúi giөc quҫn chúng không tuân thӫ các chӫ trѭѫng, chính
sách cӫa Ĉҧng và Nhà nѭӟc thì xӱ lý nghiêm minh theo pháp luұt.
Tuy nhiên, trong giai ÿoҥn này, chính quyӅn các tӍnh miӅn núi phía Bҳc
còn nhiӅu lúng túng trong thӵc hiӋn chính sách tôn giáo cӫa Nhà nѭӟc nên
chѭa ÿem lҥi kӃt quҧ tích cӵc, chѭa tҥo ÿѭӧc sӵ ÿӗng thuұn trong bӝ phұn
ngѭӡi dân theo Tin Lành, gây dѭ luұn không tӕt ӣ trong nѭӟc và quӕc tӃ(2).
3. Thӵc hiӋn chính sách cӫa Nhà nѭӟc ÿӕi vӟi Tin Lành ӣ các tӍnh
miӅn núi phía Bҳc tӯ khi có Ch͑ th͓ 01/2005 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ
Thӵc hiӋn chính sách ÿӕi vӟi Tin Lành ÿѭӧc nêu trong Ch͑ th͓ 01/2005
cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ, ÿa sӕ chính quyӅn các tӍnh miӅn núi phía Bҳc ÿã
xây dӵng kӃ hoҥch và chӍ ÿҥo các ngành, các cҩp thӵc hiӋn, tұp trung vào
nhӳng nӝi dung cѫ bҧn sau ÿây: M͡t là, tә chӭc quán triӋt chính sách cӫa
Nhà nѭӟc ÿӕi vӟi Tin Lành trong các cҩp chính quyӅn, các ban ngành, Mһt
trұn Tә quӕc, các ÿoàn thӇ chính trӏ - xã hӝi và toàn thӇ cán bӝ, ÿҧng viên ӣ
ÿӏa phѭѫng. Hai là, tuyên truyӅn, vұn ÿӝng ÿӗng bào dân tӝc thiӇu sӕ giӳ gìn
và phát huy bҧn sҳc văn hóa dân tӝc, loҥi bӓ hӫ tөc; phát triӇn kinh tӃ, xã hӝi,
nâng cao ÿӡi sӕng mӑi mһt. Ba là, tiӃn hành khҧo sát ÿӇ phân loҥi, ÿánh giá

34

+͓ ;XkQ ĈʈQK 7KͱF KLʄQ FKtQK ViFK«



ÿúng thӵc trҥng viӋc truyӅn bá và tin theo Tin Lành ӣ ÿӏa phѭѫng. B͙n là, tә
chӭc ÿăng ký sinh hoҥt Tin Lành theo ÿiӇm nhóm vӟi chính quyӅn cѫ sӣ ӣ
nhӳng nѫi ÿҧm bҧo nhӳng tiêu chí cѫ bҧn nhѭ: ÿӗng bào có thӡi gian dài
theo ÿҥo và sinh hoҥt tôn giáo әn ÿӏnh, chính quyӅn sӣ tҥi có ÿӫ khҧ năng
quҧn lý, ngѭӡi ÿӭng ÿҫu tә chӭc tôn giáo không có biӇu hiӋn chӕng ÿӕi vӅ
chính trӏ.
Nhѭ vұy, viӋc thӵc hiӋn chính sách tôn giáo cӫa Nhà nѭӟc ÿӕi vӟi Tin
Lành ӣ các tӍnh miӅn núi phía Bҳc tӯ khi có Ch͑ th͓ s͙ 01/2005 cӫa Thӫ
tѭӟng Chính phӫ không chӍ giҧi quyӃt vҩn ÿӅ tôn giáo ÿѫn thuҫn, mà còn
thӵc hiӋn ÿӗng bӝ chính sách vӅ kinh tӃ - xã hӝi, quӕc phòng, an ninh trên
ÿӏa bàn, cө thӇ:
3.1. Phát tri͋n kinh t͇ - xã h͡i, nâng cao ÿͥi s͙ng cho ÿ͛ng bào dân t͡c
thi͋u s͙
HӋ thӕng chính sách trong lƭnh vӵc này ÿѭӧc Nhà nѭӟc ban hành tѭѫng
ÿӕi ÿҫy ÿӫ, toàn diӋn. NhiӅu chính sách tác ÿӝng tích cӵc ÿӃn vùng ÿӗng bào
dân tӝc thiӇu sӕ nhѭ chѭѫng trình phát triӇn kinh tӃ - xã hӝi các xã ÿһc biӋt
khó khăn; chѭѫng trình xây dӵng trung tâm cөm xã; chính sách hӛ trӧ ÿҩt
sҧn xuҩt, ÿҩt ӣ, nhà ӣ và nѭӟc sinh hoҥt cho các hӝ dân tӝc thiӇu sӕ khó
khăn; chѭѫng trình trӗng mӟi 5 triӋu hecta rӯng, chính sách hӛ trӧ ÿӗng bào
dân tӝc thiӇu sӕ ÿһc biӋt khó khăn vay vӕn phát triӇn sҧn xuҩt; chính sách hӛ
trӧ ÿӗng bào ÿӏnh canh, ÿӏnh cѭ; chѭѫng trình phát triӇn kinh tӃ - xã hӝi
tuyӃn biên giӟi ViӋt Nam - Lào, ViӋt Nam - Trung Quӕc; chѭѫng trình hӛ trӧ
giҧm nghèo nhanh và bӅn vӳng ÿӕi vӟi 62 huyӋn nghèo; giҧi quyӃt tình trҥng
dân di cѭ tӵ do; chѭѫng trình cҩp nѭӟc các huyӋn vùng cao núi ÿá tӍnh Hà
Giang; chính sách cӱ tuyӇn vào các trѭӡng ÿҥi hӑc, cao ÿҷng, trung cҩp
thuӝc hӋ thӕng giáo dөc quӕc dân; chính sách cho hӑc sinh, sinh viên dân tӝc
thiӇu sӕ hӑc tҥi các trѭӡng phә thông dân tӝc nӝi trú, các trѭӡng dӵ bӏ ÿҥi
hӑc; chính sách hӛ trӧ hӑc sinh bán trú và trѭӡng phә thông dân tӝc bán trú;
ÿӅ án bҧo tӗn, phát triӇn văn hóa các dân tӝc thiӇu sӕ ӣ ViӋt Nam,v.v...
Chính quyӅn các tӍnh miӅn núi phía Bҳc cNJng ban hành nhiӅu văn bҧn
chính sách cө thӇ nhҵm phát triӇn kinh tӃ - xã hӝi, nâng cao ÿӡi sӕng mӑi mһt
cho ÿӗng bào dân tӝc thiӇu sӕ trên ÿӏa bàn. TӍnh Sѫn La ban hành Ngh͓ quy͇t
v͉ ͝n ÿ͓nh s̫n xṷt và ÿͥi s͙ng nhân dân các xã ÿ̿c bi͏t khó khăn; Ngh͓

35