Xem mẫu
- Thay đổi chức năng ở
người cao tuổi ảnh
hưởng tới thuốc
Tuổi tác ảnh hưởng nhiều đến sinh lý của cơ thể. Khi
tuổi càng cao sẽ ảnh hưởng đến quá trình hấp thu
chuyển hoá, phân bố và thải trừ của thuốc. Một số
chức năng ở người cao tuổi thay đổi khác biệt so với
lúc trẻ. Vì vậy, việc sử dụng thuốc ở độ tuổi này có
những đặc điểm riêng biệt cần chú ý.
Thay đổi trong hấp thu và chuyển hóa thuốc
Một số chức năng tiêu hoá ở người cao tuổi thay đổi khác
biệt so với lúc trẻ. Vì vậy chúng ta cần chú ý những thay
đổi này khi tiến hành điều trị. Ở người cao tuổi, nhu động
dạ dày giảm, nhu động ruột giảm, lưu lượng máu qua hệ
tiêu hoá giảm, vì thế khả năng hấp thu thuốc thường bị
chậm lại, nhất là can-xi và sắt. Việc sử dụng thuốc dạng
uống cần hết sức chú ý.
- Thêm nữa, khối lượng cơ thể ở người già giảm nên liều
lượng thuốc sử dụng phải thay đổi. Việc sử dụng liều
lượng giống như người trẻ tuổi có thể dẫn đến quá liều
gây ngộ độc. Cùng với đó, khối lượng mỡ cơ thể tăng
một cách tương đối so với lượng nước nên tác dụng của
thuốc dễ hoà tan trong dầu như lidocain, diazepam sẽ tăng
lên, trong khi đó hàm lượng thuốc dạng dễ hoà tan trong
nước như digoxin thì lại giảm. Khi tuổi cao, loại protein
chịu trách nhiệm vận chuyển thuốc trong máu giảm xuống
nên lượng thuốc lưu hành tự do trong cơ thể sẽ tăng lên.
Dạng thuốc lưu hành tự do là dạng hoạt động của thuốc.
Do vậy cần lưu ý cùng với một liều sử dụng nhưng với
người cao tuổi có thể gây tăng quá mức tác dụng dẫn tới
nhiều biến chứng như chảy máu thứ phát khi sử dụng
thuốc chống đông máu warfarin, hay thuốc lợi tiểu dạng
furosemid có thể làm tăng số lượng nước tiểu, tăng số lần
đi tiểu ngoài dự kiến.
Thay đổi trong chuyển hoá và thải trừ
- Cũng giống như những độ tuổi khác, chuyển hoá thuốc
được chủ yếu diễn ra ở gan và thải trừ chủ yếu qua thận.
Tuy chức năng gan không thay đổi nhiều theo tuổi nhưng
do khối lượng gan và thể tích máu lưu hành qua gan giảm
xuống nên tốc độ chuyển hoá thuốc giảm theo. Điển hình
như với các thuốc trị hen phế quản theophylline, thuốc hạ
sốt acetaminophen, thuốc an thần diazepam, thuốc hạ
huyết áp nifedipine. Đặc biệt cần lưu ý với những người
mắc chứng suy tim phải, tình trạng ứ máu ngoại vi... ở các
đối tượng này càng làm suy giảm tốc độ chuyển hoá thuốc
của gan.
Cần theo dõi chặt chẽ tình hình sử
dụng thuốc ở người cao tuổi.
Cùng với điều đó, chức năng thải trừ thuốc của thận bị
giảm xuống với độ tuổi. Tốc độ lọc của thận (số ml máu
được thận lọc qua trong 1 phút) giảm đã ảnh hưởng mạnh
mẽ tới tốc độ thải trừ thuốc. Tốc độ lọc của thận giảm
- đồng nghĩa với thời gian tạo ra nước tiểu dài hơn, nó cũng
đồng nghĩa với khả năng thải trừ thuốc ra khỏi cơ thể bị
chậm lại, thuốc sẽ ở trong cơ thể lâu hơn. Tốc độ lọc của
thận có thể giảm tới 25% ở những độ tuổi 70, 80; tuổi
càng cao tốc độ lọc của thận càng giảm. Trong mọi trường
hợp, tốc độ lọc của thận giảm xuống dưới 60ml/phút thì
cần giảm liều lượng thuốc sử dụng, nhất là những thuốc
được thải trừ chủ yếu qua thận như thuốc trị suy tim
digoxin, thuốc lợi tiểu furosemide, thuốc kháng sinh dòng
gentamicin, tetracycline.
Theo dõi chặt chẽ tình hình sử dụng thuốc ở người cao
tuổi là một yếu tố quan trọng để đạt được hiệu quả và an
toàn trong tiến trình điều trị
nguon tai.lieu . vn
