Tăng cường ứng dụng kết quả thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ theo Thông tư số 14/2014/TT-BKHCN

Nghiïn cûu - Trao àöi TÙNG CÛÚNG ÛNG DUNG KÏT QUA THÛC HIÏN CAC NHIÏM VU KHOA HOC VA CÖNG NGHÏ THEO THÖNG TÛ SÖ 14/2014/TT-BKHCN ThS Phan Huy Quï Tom tùt: Phên tñch nhûng lúi ñch cú ban trong viïc ûng dung thöng tin tû kït qua thûc hiïn cac nhiïm vu KH&CN (KQNC). Giúi thiïu hï thöng vùn ban phap luêt vï ûng dung KQNC va nhûng nöi dung mang tñnh “àöt pha” vï ûng dung KQNC trong Thöng tû sö 14/2014/TT-BKHCN cua Bö KH&CN. Phên tñch möt sö trú ngai chu yïu trong viïc triïn khai thûc hiïn Thöng tû noi trïn va àï xuêt giai phap khùc phuc. Tû khoa: Ûng dung kït qua nghiïn cûu; Thöng tû sö 14/2014-TT-BKHCN; nhiïm vu khoa hoc va cöng nghï. Promoting the application of R&D results according to the Circular No.14/2014/TT-BKHCN Abstract: Analyzing key benefits in applying information of S&T project results. Introducing legal documents in applying S&T project results as well as “breakthrough” contents in applying S&T project results according to the Circular No.14/2014/TT-BKHCN of the Ministry of Science and Technology. Analyzing main obstacles in implementing the Circular and recommending solutions. Keywords: Applying S&T project results; Circular 14/2014/TT-BKHCN; R&D results. 1. Àùt vên àï Möt trong nhûng nöi dung chu yïu cua hoat àöng khoa hoc va cöng nghï (KH&CN) la viïc thûc hiïn cac nhiïm vu KH&CN. Ú nûúc ta hiïn nay, theo tiïu chñ nguön kinh phñ àêu tû, co hai loai nhiïm vu KH&CN cú ban la nhiïm vu KH&CN sû dung ngên sach nha nûúc (NSNN) va nhiïm vu KH&CN khöng sû dung NSNN, trong ào loai thû nhêt chiïm ty lï ap àao. Qua trònh thûc hiïn cac nhiïm vu KH&CN noi trïn tao ra möt nguön thöng tin àùc biït ma nïu biït sû dung no möt cach co hiïu qua thò se trú thanh yïu tö thiït yïu cua nùng lûc àöi múi va àöng lûc cú ban cho sû phat triïn cua àêt nûúc. Nguön thöng tin àùc biït noi trïn la kït qua thûc hiïn cac nhiïm vu KH&CN (sau àêy goi la kït qua nghiïn cûu -KQNC). Àêy la “têp húp tai liïu vï kït qua thu àûúc tû hoat àöng nghiïn cûu khoa hoc va phat triïn cöng nghï cua nhiïm vu KH&CN, bao göm: bao cao töng húp kït qua thûc hiïn nhiïm vu; bao cao tom tùt kït qua thûc hiïn 12 nhiïm vu; phu luc töng húp cac sö liïu àiïu tra, khao sat; ban àö; ban ve; anh; tai liïu àa phûúng tiïn; phên mïm” [2]. Trong böi canh nguön kinh phñ àêu tû cho thûc hiïn cac nhiïm vu KH&CN chu yïu la tû NSNN, cac KQNC cên phai àûúc ûng dung vao thûc tï möt cach hiïu qua nhêt, nhùm khai thac triït àï cac gia trõ thöng tin cua KQNC phuc vu phat triïn kinh tï-xa höi (KT-XH) cua àêt nûúc. Viïc ûng dung thöng tin cua KQNC mang lai nhûng lúi ñch cú ban nhû sau: - Cung cêp cac phat hiïn, sang tao múi - cú sú àï tao ra cac san phêm múi cho xa höi:hoat àöng nghiïn cûu khoa hoc la qua trònh con ngûúi thêm nhêp vao thï giúi cua nhûng sû vêt, hiïn tûúng ma ho chûa kham pha àûúc ban chêt. Do ào, qua trònh thûc hiïn àï tai nghiïn cûu khoa hoc la qua trònh hûúng túi nhûng phat hiïn hoùc sang tao múi. Vò vêy, tñnh múi la tñnh têt yïu cua kït qua nghiïn cûu khoa hoc. Tñnh múi cua KQNC co àùc àiïm liïn hoan thï hiïn ú chö möt phat hiïn, sang THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 6/2015 Nghiïn cûu - Trao àöi tao múi cua möt KQNC co thï la tiïn àï cho nhûng phat hiïn, sang tao múi cua möt KQNC khac. Hoùc möt phat hiïn, sang tao múi cua möt KQNC co thï la cú sú hònh thanh möt cöng nghï múi dên àïn sû xuêt hiïn cua möt san phêm múi. Tû san phêm múi nay lai co thï hònh thanh cac y tûúng nghiïn cûu, cai tiïn àï tao ra nhûng phat hiïn, sang tao múi khac. Àêy chñnh la ly do thöng tin trong bao cao KQNC cên phai àûúc phö biïn möt cach nhanh chong, kõp thúi va röng khùp àï phat huy cao nhêt hiïu qua cua chung àöi vúi cöng àöng; - Àam bao tñnh kï thûa, giam thiïu lang phñ trong nghiïn cûu: thûc tï tiïn hanh cac nhiïm vu nghiïn cûu KH&CN ngay nay cho thêy khöng co àï tai nghiïn cûu khoa hoc nao bùt àêu tû chö khöng co gò. Möi àï tai nghiïn cûu du ñt hoùc nhiïu, àïu kï thûa kït qua nghiïn cûu cua cac àï tai khac. Viïc kï thûa thanh qua nghiïn cûu, möt mùt giup cac nha nghiïn cûu tiït kiïm thúi gian, tiïn cua va cöng sûc, tranh lang phñ cho NSNN; Mùt khac, giup ho co àûúc nguön thöng tin tham khao co hï thöng va àam bao àö tin cêy. Hún nûa, kï thûa thanh qua nghiïn cûu cung la gian tiïp khùc phuc hiïn tûúng nghiïn cûu trung lùp; - Giup loai bo hiïn tûúng trung lùp trong nghiïn cûu:nhû àa trònh bay ú trïn, hoat àöng nghiïn cûu khoa hoc ú nûúc ta hiïn nay chu yïu àûúc thûc hiïn bùng nguön kinh phñ tû NSNN va àûúc phên bö theo kï hoach hoat àöng KH&CN hang nùm cua cac bö, nganh, tónh, thanh phö trûc thuöc Trung ûúng. Bö KH&CN chó trûc tiïp quan ly cac àï tai, dû an thuöc chûúng trònh KH&CN trong àiïm cêp nha nûúc, àï tai, dû an àöc lêp cêp nha nûúc va cac nhiïm vu thûc hiïn theo Nghõ àõnh thû. Cac àï tai, dû an cêp bö, tónh, thanh phö va cêp cú sú thuöc pham vi va trach nhiïm quan ly cua cac bö, nganh, tónh, thanh phö trûc thuöc Trung ûúng. Vúi cú chï quan ly nhû THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 6/2015 vêy, nïu khöng co àûúc hï thöng thöng tin thöng suöt vï cac nhiïm vu KH&CN giûa Trung ûúng vúi bö, nganh, àõa phûúng va giûa cac bö, nganh, àõa phûúng vúi nhau thò rêt dï xay ra hiïn tûúng trung lùp àï tai nghiïn cûu, gêy lang phñ ngên sach va cöng sûc cua cac nha nghiïn cûu. Tranh àûúc viïc trung lùp àï tai, khöng chó giup tiït kiïm àûúc tiïn cua, ma con phat huy hiïu qua àêu tû cua Nha nûúc cho KH&CN, qua ào gop phên nêng cao hiïu qua hoat àöng KH&CN; - Gop phên nêng cao hiïu lûc va hiïu qua quan ly nha nûúc vï KH&CN: möt trong cac àûúng löi chiïn lûúc phat triïn KH&CN phuc vu CNH-HÀH àêt nûúc ma Àang va Nha nûúc àa àï ra la tùng cûúng tñnh cöng khai, minh bach trong thûc hiïn cac nhiïm vu KH&CN va tùng cûúng phat triïn thõ trûúng cöng nghï. Tùng cûúng ûng dung KQNC la nhùm hiïn thûc hoa chu trûúng nay, thï hiïn ú viïc cöng khai cac thöng tin vï kït qua thûc hiïn cac nhiïm vu KH&CN sû dung kinh phñ tû NSNN. Qua ào möt mùt cung cö niïm tin cua cöng àöng noi chung va cac tö chûc, ca nhên lam nhiïm vu nghiïn cûu khoa hoc noi riïng àöi vúi hiïu qua hoat àöng quan ly nha nûúc vï KH&CN. Mùt khac, tao àiïu kiïn thuên lúi àï nhanh chong ap dung KQNC vao thûc tiïn cuöc söng, giup cac cú quan quan ly nha nûúc vï KH&CN nùm bùt thöng tin va àanh gia àûúc tac àöng cua KH&CN àöi vúi phat triïn KT-XH thöng qua viïc thöng kï, töng húp kït qua ûng dung cac KQNC vao thûc tiïn cuöc söng [8,9]. 2. Bûúc àöt pha cua cú sú phap ly vï ûng dung KQNC: Thöng tû sö 14/2014/TT-BKHCN 2.1. Cú sú phap ly vï ûng dung KQNC trûúc Thöng tû sö 14/2014/TT-BKHCN Co thï noi, ngay tû nhûng bûúc ài ban àêu cua hoat àöng nghiïn cûu khoa hoc, viïc ûng 13 Nghiïn cûu - Trao àöi dung KQNC àa àûúc àiïu chónh bùng cú sú phap ly chùt che. Sùp xïp theo thúi gian, cú sú phap ly vï ûng dung KQNC bao göm hï thöng cac vùn ban phap luêt chu yïu sau àêy: - Quyït àõnh sö 271-QÀ ngay 06/6/1980 cua Uy ban Khoa hoc va Ky thuêt Nha nûúc ban hanh Quy àõnh vï àùng ky Nha nûúc àï tai nghiïn cûu khoa hoc ky thuêt (KHKT) va nöp bao cao KQNC cung cac biïu mêu àùng ky va Thöng tû sö 648/THKH ngay 06/6/1980 cua Uy ban KHKT Nha nûúc hûúng dên thi hanh Quy àõnh vï àùng ky Nha nûúc àï tai nghiïn cûu KHKT va nöp bao cao KQNC: Hai vùn ban noi trïn àïu nïu ro muc àñch cua viïc àùng ky àï tai àang tiïn hanh va giao nöp bao cao KQNC cac àï tai àa nghiïm thu la nhùm thöng nhêt quan ly cöng tac nghiïn cûu KHKT trong toan quöc, cho phep têp trung KQNC vao sû quan ly thöng nhêt cua Nha nûúc (àai diïn la Uy ban KHKTNN, tiïn thên cua Bö KH&CN hiïn nay) àï sû dung vò lúi ñch chung cua toan xa höi; giup Nha nûúc nùm àûúc àêy àu va toan diïn KQNC cua tûng cú sú; tranh hiïn tûúng nghiïn cûu trung lùp; lam cú sú àï Nha nûúc cöng nhên quyïn tac gia cua cöng trònh nghiïn cûu; tao àiïu kiïn àï kõp thúi sû dung cac thanh tûu nghiïn cûu àa àat àûúc ú trong nûúc; giup Nha nûúc xêy dûng kho tra cûu tin va kho lûu trû Quöc gia vï toan bö cac cöng trònh nghiïn cûu KHKT trong toan quöc. - Luêt Khoa hoc va Cöng nghï 2013: Ngoai cac quy àõnh vï àùng ky, hiïn, tùng, lûu giû KQNC, Luêt Khoa hoc va Cöng nghï co nhûng quy àõnh cu thï vï sû dung KQNC, nhû: trach nhiïm tiïp nhên va tö chûc ûng nghiïn cûu khoa hoc va phat triïn cöng nghï sû dung NSNN; trach nhiïm triïn khai ûng dung kït qua nghiïn cûu khoa hoc va phat triïn cöng nghï; khuyïn khñch ûng dung kït qua nghiïn cûu khoa hoc va phat triïn cöng nghï; ûng dung KH&CN trong dû an àêu tû, chûúng trònh phat triïn KT-XH; khuyïn khñch hoat àöng sang kiïn, cai tiïn ky thuêt, húp ly hoa san xuêt va àöi múi sang tao; trach nhiïm tuyïn truyïn, phö biïn kiïn thûc KH&CN. - Quyït àõnh sö 03/2007/QÀ-BKHCN ngay 16/3/2007 cua Bö trûúng Bö KH&CN vï viïc ban hanh Quy chï àùng ky, lûu giû va sû dung kït qua thûc hiïn nhiïm vu KH&CN: Quy chï noi trïn quy àõnh trach nhiïm cua cac cú quan nha nûúc co thêm quyïn vï àùng ky, lûu giû va phö biïn KQNC trong viïc xêy dûng cú sú dû liïu, mang thöng tin va cöng bö thöng tin vï kït qua thûc hiïn nhiïm vu KH&CN àa àùng ky; biïn soan va xuêt ban ên phêm; xêy dûng nöi quy lûu giû va sû dung thöng tin cua kït qua thûc hiïn nhiïm vu KH&CN àa àùng ky [1,3,4,5]. - Nghõ àõnh sö 11/2014/NÀ-CP ngay 18/02/2014 cua Chñnh phu vï hoat àöng thöng tin KH&CN: Trong Nghõ àõnh trïn, ngoai viïc quy àõnh cac tö chûc thûc hiïn chûc nùng àêu möi thöng tin KH&CN trong viïc tö chûc va thûc hiïn viïc àùng ky, lûu giû KQNC, con co nhûng quy àõnh cu thï vï viïc tö chûc sû dung KQNC, nhû: trach nhiïm töng húp va cêp nhêt thöng tin vï KQNC vao cú sú dû liïu (CSDL) quöc gia vï KH&CN; cöng bö cöng khai thöng tin vï KQNC trïn cac trang thöng tin hoùc cöng thöng tin àiïn tû; sû dung thöng dung kït qua thûc hiïn nhiïm vu KH&CN; tin vï KQNC trong CSDL quöc gia vï quyïn sú hûu va quyïn tac gia; phên chia lúi nhuên khi sû dung, chuyïn giao quyïn sû dung, chuyïn nhûúng, gop vön bùng kït qua 14 KH&CN àï xac àõnh nhiïm vu, tuyïn chon, giao trûc tiïp cho tö chûc, ca nhên thûc hiïn, àanh gia kït qua, xû ly vi pham nhiïm vu THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 6/2015 Nghiïn cûu - Trao àöi KH&CN sû dung NSNN; quy àõnh kït qua tra cûu thöng tin vï nhiïm vu KH&CN la möt trong nhûng tai liïu trong hö sú xac àõnh, tuyïn chon, giao trûc tiïp nhiïm vu KH&CN sû dung NSNN [2]. Sú bö töng húp cac thöng tin tû Quyït àõnh sö 271-QÀ àïn Nghõ àõnh sö 11/2014/NÀ-CP, co thï thêy: theo dong thúi gian, cú sú phap ly vï ûng dung KQNC ngay cang hoan thiïn va cu thï hún. Tû chö chó quy àõnh chung trach nhiïm cöng bö thöng tin vï KQNC, tiïn túi cac quy àõnh cu thï vï muc àñch, trach nhiïm va phûúng thûc ûng dung KQNC. Tuy nhiïn, cú sú phap ly vï ûng dung KQNC chó thûc sû co bûúc àöt pha khi Bö KH&CN ban hanh Thöng tû sö 14/2014/TT-BKHCN quy àõnh vï viïc thu thêp, àùng ky, lûu giû va cöng bö thöng tin vï nhiïm vu KH&CN. 2.2. Nhûng nöi dung chu yïu vï ûng dung KQNC trong Thöng tû sö 14/2014/TT-BKHCN Nöi dung vï ûng dung KQNC àûúc thï hiïn tai cac àiïu tû 19 àïn 26 cua chûúng IV - Thúi han cac tö chûc thûc hiïn chûc nùng àêu möi thöng tin KH&CN gûi bao cao töng húp vï nhiïm vu KH&CN àûúc nghiïm thu va àùng ky kït qua thûc hiïn trong nùm vï cú quan nha nûúc quan ly vï KH&CN cua bö, nganh, àõa phûúng va Cuc Thöng tin KH&CN quöc gia àï töng húp, bao cao Bö trûúng Bö Khoa hoc va Cöng nghï; - Trach nhiïm cua Cuc Thöng tin KH&CN quöc gia trong viïc cöng bö bao cao töng húp vï nhiïm vu KH&CN cac cêp àûúc nghiïm thu va àùng ky kït qua thûc hiïn trong nùm, cöng bö danh muc kït qua thûc hiïn cac nhiïm vu KH&CN cac cêp trïn trang thöng tin àiïn tû va liïn kït vúi trang thöng tin àiïn tû cua Bö Khoa hoc va Cöng nghï; - Cöng bö thöng tin vï nhiïm vu KH&CN khöng sû dung NSNN [6]. So vúi cac vùn ban phap luêt vï ûng dung KQNC trûúc àêy, Thöng tû 14/2014/TT-BKHCN co nhûng nöi dung cú ban mang tñnh chêt àöt pha nhû sau: - Thiït lêp àûúc möi quan hï liïn hoan, va V trong Thöng tû sö 14/2014/TT- chùt che giûa cac cöng àoan cua quy trònh tao BKHCN, göm cac quy àõnh cöng bö thöng tin vï KQNC va thu thêp thöng tin vï ûng dung KQNC. Trong ào, nöi dung cöng bö thöng tin vï KQNC co vai tro hït sûc quan trong àöi vúi viïc thuc àêy ûng dung cac KQNC bùng cac quy àõnh sau àêy: - Trach nhiïm cua tö chûc thûc hiïn chûc nùng àêu möi thöng tin KH&CN trong viïc cêp nhêt thöng tin vï KQNC vao CSDL quöc gia vï KH&CN theo phên cêp, töng húp va cöng bö danh muc cac nhiïm vu KH&CN àa hoan thanh trïn trang thöng tin àiïn tû; - Nöi dung thöng tin vï kït qua thûc hiïn nhiïm vu KH&CN àûúc cöng bö cöng khai trïn trang thöng tin àiïn tû; THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 6/2015 lêp KQNC, tû thúi àiïm hònh thanh cac nhiïm vu KH&CN àïn thúi àiïm kït thuc nhiïm vu, nghiïm thu, ûng dung KQNC; tao àiïu kiïn thuên lúi cho cöng tac thu thêp va quan ly thöng tin phuc vu àanh gia tac àöng cua KH&CN àöi vúi phat triïn KT-XH; - Bao quat àêy àu cac nguön hònh thanh KQNC. Bïn canh cac KQNC àûúc hònh thanh tû cac nhiïm vu KH&CN sû dung hoùc khöng sû dung NSNN, àa bö sung KQNC àûúc mua bùng NSNN, la loai KQNC chûa tûng hiïn diïn trong cac vùn ban phap ly trûúc àêy; - Nöi dung cac quy àõnh chi tiït, ro rang. Àùc biït, hï thöng biïu bang àêy àu va khoa hoc, la cú sú àï thöng kï, àanh gia möt cach 15 Nghiïn cûu - Trao àöi toan diïn cac nöi dung cua hoat àöng ûng dung KQNC. 3. Vên con nhûng trú ngai Mùc du àa co nhûng nöi dung mang tñnh àöt pha trong quy àõnh vï ûng dung KQNC, viïc triïn khai nhûng quy àõnh nay vao thûc tiïn khöng phai khöng co nhûng trú ngai. Àiïu nay la têt nhiïn búi le kït qua triïn khai möt vùn ban phap luêt phu thuöc vao rêt nhiïu yïu tö, àùc biït la cac yïu tö khach quan ma trong nhiïu trûúng húp la sûc can àang kï àöi vúi hiïu qua thûc thi vùn ban phap luêt. Àöi vúi Thöng tû 14/2014/TT-BKHCN, viïc triïn khai nhûng quy àõnh vï ûng dung KQNC co thï gùp phai nhûng trú ngai khach quan chu yïu sau àêy: - Thû nhêt, kho kiïm soat àûúc toan bö thöng tin vï hoat àöng ûng dung KQNC: Hoat àöng ûng dung KQNC, hiïu möt cach àún gian, la viïc chuyïn giao KQNC tû ngûúi co KQNC cho ngûúi cên KQNC. Thöng tû 14/2014/TT-BKHCN chó àiïu chónh àûúc ba thanh phên cua ngûúi co KQNC, göm: a) Tö chûc thûc hiïn chûc nùng àêu möi thöng tin KH&CN cêp quöc gia, cêp bö, tónh, thanh phö trûc thuöc Trung ûúng; b) Tö chûc chu trò nhiïm vu hoùc tö chûc lúi ñch cao nhêt. Vúi cú chï quan ly KH&CN hiïn hanh, ho chó co trach nhiïm giao nöp möt ban bao cao KQNC cho tö chûc thûc hiïn chûc nùng àêu möi thöng tin KH&CN co thêm quyïn va cho tö chûc chu trò nhiïm vu KH&CN (nïu co). Sau ào, ho co thï chuyïn giao KQNC cho bêt ky ai, vao bêt ky thúi àiïm nao, khiïn tö chûc thûc hiïn chûc nùng àêu möi thöng tin KH&CN cac cêp rêt kho nùm bùt thöng tin vï ûng dung KQNC. - Thû hai, kho thöng kï viïc ûng dung KQNC phuc vu cac hoat àöng QLNN, nghiïn cûu va phat triïn (NC&PT) va giao duc àao tao (GDÀT): Theo ly thuyït, cac KQNC co thï àûúc ûng dung trong cac lônh vûc hoat àöng chu yïu la: QLNN, NC&PT, GDÀT va san xuêt-kinh doanh (SXKD). Nïu nhû trong lônh vûc SXKD, viïc nhên dang hoat àöng/kït qua ûng dung KQNC la ro rang, àún gian thò trong ba lônh vûc con lai viïc nay lai kha phûc tap va kho khùn. Ly do gêy nïn sû khac biït nay co le la tû kït qua ûng dung KQNC: trong lônh vûc SXKD, kït qua ûng dung àa phên la nhûng san phêm hang hoa, nhûng thû co thï cam nhên àûúc bùng mùt, bùng tay. Ngûúc lai, trong cac lônh vûc con lai, kït qua ûng àûúc giao quyïn sú hûu, quyïn sû dung dung la nhûng thöng tin dûúi dang cac KQNC KQNC sû dung NSNN; c) Tö chûc, ca nhên sú hûu KQNC tû cac nhiïm vu KH&CN khöng sû dung NSNN. Thûc tï hoat àöng KH&CN ú nûúc ta hiïn nay cho thêy, chiïm sö lûúng àöng àao nhêt trong thanh phên ngûúi co KQNC la cac ca nhên chu trò nhiïm vu KH&CN sû dung NSNN (con goi la cac chu nhiïm àï tai, dû an). Hún ai hït, nhûng ngûúi nay hiïu ro gia trõ KQNC do mònh tao ra, hiïu ro co thï chuyïn giao KQNC cho ai àï co thï thu àûúc múi, rêt kho nùm bùt, cam nhên àûúc nhû àöi vúi san phêm hang hoa. Trong thûc tï, sö lûúng KQNC ûng dung trong cac lônh vûc QLNN, NC&PT va GDÀT thûúng lún hún nhiïu so vúi sö lûúng KQNC ûng dung àï tao ra san phêm hang hoa trong lônh vûc SXKD. Theo thöng kï ca nhên cua tac gia bai viït nay(*), trong giai àoan 2001-2005, ty lï sû dung KQNC (chu yïu la àoc tai kho KQNC cua Cuc) phên chia theo cac lônh vûc hoat àöng nhû trong Bang 1 dûúi àêy. (*) Tac gia bai viït nay lam nhiïm vu àùng ky KQNC tai Cuc Thöng tin KHCNQG giai àoan 1994-2012 16 THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 6/2015 ... - tailieumienphi.vn