Xem mẫu
- Suy dinh dưỡng ở người cao tuổi -
Phòng ngừa thế nào?
Cuộc sống ngày càng đầy đủ nhưng người cao tuổi
(NCT) vẫn phải đối diện với tình trạng suy dinh
dưỡng do không được chăm sóc chu đáo hoặc mắc
các bệnh mạn tính như xơ hóa tuyến nước bọt, trầm
cảm, sa sút trí tuệ... Điều này là một trong những
nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng sống
cũng như làm suy giảm sức khỏe của NCT một cách
trầm trọng. Tuy nhiên, tình trạng này hoàn toàn có
thể cải thiện được bằng các biện pháp dinh dưỡng
hợp lý.
Một số yếu tố đưa đến suy dinh dưỡng ở NCT
Ăn uống không điều độ, bữa no, bữa đói, thiếu chất,
ăn ít, nhất là ăn một mình, đơn độc gây cho việc ăn
uống chán rất có thể gây nên tình trạng suy dinh
dưỡng ở NCT.
Suy giảm chức năng: Hệ thống răng kém (răng lung
lay hoặc đã rụng nhiều) gây khó khăn trong việc
nhai thức ăn. Một số bệnh cũng rất dễ gặp ở NCT do
chức năng sinh lý đã bị suy giảm như tuyến nước bọt
bị xơ hoá làm giảm khả năng bài tiết nước bọt
- khiến ăn ít ngon miệng hoặc không ngon miệng dẫn
đến chán ăn và suy dinh dưỡng. Do chức năng sinh
lý của NCT bị suy giảm, đặc biệt là các giác quan,
nhất là vị giác và khứu giác nên không kích thích sự
thèm ăn ở NCT. Suy dinh dưỡng ở NCT còn có thể
gặp trong một số trường hợp dễ bị dị ứng với thức ăn
nên NCT sợ ăn vì lo sợ sau khi ăn vào sẽ bị rối loạn
tiêu hoá như buồn nôn, nôn hoặc tiêu chảy, đau
bụng.
Bệnh đường tiêu hoá cũng đóng vai trò quan trọng
trong bệnh suy dinh dưỡng ở NCT, nhất là bệnh về
dạ dày (viêm dạ dày - tá tràng, bệnh viêm teo niêm
mạc dạ dày và nhất là bệnh hẹp môn vị với nhiều
nguyên nhân khác nhau).
Bệnh tâm thần như bệnh trầm cảm mạn tính, sa sút
trí tuệ cũng ảnh hưởng rất lớn đến tiêu hoá và vì vậy
rất dễ dẫn đến suy dinh dưỡng, trong đó nghiện rượu
là một nguyên nhân đáng kể. Người nghiện rượu rất
chán ăn, thậm chí không muốn ăn bất kỳ loại thực
phẩm nào ngoài rượu. Nghiện rượu ngoài việc chán
ăn thì chức năng gan ngày một suy giảm. Đây là một
vòng luẩn quẩn: nghiện rượu gây chán ăn, gây suy
giảm chức năng gan; chức năng gan suy giảm thì lại
- càng chán ăn mà hậu quả là suy dinh dưỡng và xa
hơn nữa là xơ gan do rượu.
NCT cần ăn đủ chất và lượng để
phòng ngừa suy dinh dưỡng.
Nhận biết NCT bị suy dinh dưỡng
Hầu hết người bị suy dinh dưỡng có thể tự phát hiện
thấy mình bị gầy đi như sụt cân, thấy quần áo tự
nhiên rộng ra, các bắp thịt thấy mềm, nhũn không
được rắn như trước đây. Tuy vậy đối với một số
NCT, do bị suy dinh dưỡng lâu ngày nên đã có ảnh
hưởng đến hệ thần kinh trung ương cho nên tự bản
thân người đó không thể hoặc không biết mình đang
mắc bệnh gì. Trong trường hợp này, những thành
viên trong gia đình cũng có thể nhận biết từ NCT là
ông, bà, bố, mẹ kém dần sự minh mẫn, hay quên,
hay kêu mệt mỏi, chán ăn, ăn không ngon miệng hay
cáu gắt vô cớ. NCT suy dinh dưỡng thường ăn khó
- tiêu, dễ táo bón, phân lúc lỏng lúc rắn, hay đau bụng
lặt vặt. Nếu NCT mà đang mắc bệnh mạn tính khác
như hen suyễn, bệnh tim, viêm gan, bệnh về xương
khớp thì các bệnh này tăng lên nhanh chóng hơn,
toàn trạng trở nên dễ bị suy sụp và đặc biệt khi có
tác nhân nhiễm khuẩn xâm nhập thì rất khó tránh
khỏi mắc bệnh.
Phòng bệnh suy dinh dưỡng ở NCT như thế nào?
Để NCT không bị suy dinh dưỡng, cần đảm bảo chế
độ ăn đủ chất và lượng. Ngoài ra cần có sự động
viên, nhắc nhở của người thân để NCT chịu khó ăn
và ăn đủ số lượng tránh hiện tượng chán ăn, lười ăn,
bỏ bữa. Nếu các bữa chính NCT ăn chưa đủ số
lượng thì có thể tạo điều kiện cho họ ăn thêm các
bữa phụ vào khoảng 9 giờ sáng và khoảng 3 giờ
chiều. Nên ăn thêm các loại quả sau bữa ăn (tráng
miệng) như cam, quýt, chuối, bưởi... và nên ăn nhiều
rau. Rau vừa cung cấp các loại sinh tố vừa cung cấp
chất xơ ngăn ngừa táo bón... Để tránh hiện tượng
chán ăn, ăn không ngon miệng, nếu không bị các
bệnh về tim mạch, dạ dày, đại tràng thì có thể uống 1
ly rượu vang đỏ trước lúc ăn để khai vị (kích thích
ăn uống ngon miệng). Trọng tâm của việc phòng suy
dinh dưỡng là làm sao NCT ăn được, tiêu hoá được,
- vì vậy thức ăn phải mềm, dễ nhai, dễ nuốt nhưng
không nên xay nhuyễn vì sẽ làm giảm mùi vị thường
có của thức ăn. Tuy vậy, NCT cũng nên hạn chế ăn
mỡ động vật, lòng đỏ trứng (gà, vịt, chim cút,
ngỗng) hoặc các loại phủ tạng như gan, tim, lòng,
cật (thận) và rất nên ăn cá thay cho thịt. Mỗi tuần
nên ăn cá khoảng 2 - 3 lần trong các bữa ăn chính;
các loại đạm thức vật cũng nên ăn xen vào trong các
bữa ăn chính như đậu phụ và các loại đậu khác.
Ngoài các vấn đề vừa nêu trên thì việc vận động cơ
thể hàng ngày phù hợp với thể trạng từng người để
máu lưu thông, các cơ quan trong cơ thể hoạt động
nhịp nhàng, từ đó sẽ ăn uống ngon miệng, hấp thu
tốt là hết sức quan trọng.
nguon tai.lieu . vn