Xem mẫu
- Sự khác nhau giữa các loại định dạng âm thanh
Âm thanh số đã được tạo ra từ nhiều năm nay. Và
cùng với sự phát triển của nó, rất nhiều các loại định
dạng âm thanh đã ra đời. Vậy sự khác biệt giữa các loại
định dạng âm thanh này là gì?
Sự khác nhau giữa các loại định dạng âm thanh
Trước khi nói về các loại định dạng âm thanh thường gặp,
ta cần tìm hiểu một chút về những yếu tố căn bản của định
dạng âm thanh. Đầu tiên là “điều biến mã xung” (PCM –
Pulse Code Modulation) sau đó ta sẽ đến với các loại định
dạng nén.
- PCM AUDIO: Nơi mọi thứ khởi nguồn
“Điều biến mã xung” (PCM) được tạo ra từ năm 1937 và là
tiền thân cho các loại âm thanh analog. PCM được đặc
trưng bởi hai thành phần: tần số mẫu (sample rate) và độ
dày của bit (bit depth).
“Tần số mẫu” (sample rate) cho ta biết số lần biên độ rung
mỗi giây của sóng âm thanh, còn “độ dày bit” (bit depth)
thể hiện số lượng bit của thông tin đo được từ mỗi mẫu âm
thanh, nó tương ứng với độ phân giải của mỗi bộ dữ liệu
âm thanh số.
“Âm thanh thực” như chúng ta vẫn nghe thấy hàng ngày là
một dải tần kéo dài liên tục. Đối với thể giới số chuyện lại
khác, để làm rõ cách hoạt động của âm thanh số, chúng ta
hãy so sánh nó với hình ảnh số. Trong các đoạn video sử
dụng công nghệ số, những gì chúng ta nghĩ là đang vận
động hay trôi chảy thực chất chỉ là một chuỗi các hình ảnh
tĩnh.
- Âm thanh số cũng như vậy. Biên độ của sóng âm thanh
không hề “trôi chảy” hay “vận động” mà thay đổi theo
những chuẩn nhất định trong một khoảng thời gian cho
trước.
Như đã nói, PCM cùng với những biến thể của nó là nền
tảng cho âm thanh số. PCM sẽ sẽ hình thành một dạng
sóng, sóng này ít nhiều có thể được chạy ngay bởi một bộ
xử lý tín hiệu số. Trong khi hầu hết các định dạng khác khi
thao tác với âm thanh thì cần thông qua các thuật toán điều
khiển nên phải giải mã chúng khi sử dụng. Âm thanh PCM
- được coi là “không mất dữ liệu” (lossless), nó không bị nén
và do đó chiếm nhiều diện tích trong ổ cứng của bạn.
Các loại định dạng không nén: WAV và AIFF
Cả WAV và AIFF đều đựợc coi là các định dạng âm thanh
“không thể mất”. Chúng được tạo ra dựa trên nền tảng
PCM với một vài thay dổi nhỏ trong bộ dữ liệu lưu trữ, bên
cạnh đó hai loại định dạng này có thể chuyển đổi được cho
nhau mà không hề bị giảm chất lượng âm thanh.
Chúng cũng được coi là “không mất dữ liệu” – không bị
- nén – và một file âm thanh PCM stereo, chẳng hạn có tần
số là 44.1kHz và độ nén là 16 bit (chất lượng đĩa CD) thì
chất lựợng âm thanh có thể lên đến 10MB một phút sau khi
được chuyển đổi (convert).
Do vậy, nếu bạn thu âm hay mix nhạc ở nhà, thì đây là một
sự lựa chọn đúng đắn vì chất lượng âm thanh của hai loại
định dạng này rất đảm bảo.
- Các loại định dạng lossless: FLAC, ALAC, APE
FLAC(Free Lossless Audio Codec), ALAC( Apple
Lossless Audio Codec) và APE( Monkey’s Audio) là các
loại định dạng nén âm thanh và giống như hầu hết các sản
phẩm ngày nay trong thế giới số: chúng sử dụng các thuật
toán. Sự khác nhau giữa các file nén và các file FLAC đó là
FLAC được thiết kế chuyên cho âm thanh thế nên tỉ lệ nén
của nó tốt hơn và không bị mất dữ liệu. Thông thường thì
file FLAC bằng khoảng một nửa kích cỡ file WAV. Một
file FLAC cho âm thanh stereo với chất lượng CD chạy
khoảng 5MB mỗi phút.
Những loại định dạng kể trên dành cho những người làm
những công việc liên quan nhiều đển việc hiệu chỉnh âm
thanh. Bạn cũng có thể chuyển (convert) những định dạng
này về file WAV mà vẫn có thể yên tâm về chất lượng âm
thanh thu được.
Các loại định dạng “dễ mất dữ liệu” : MP3, AAC,
WMA, Vorbis
- Hầu hết các định dạng bạn sử dụng hàng ngày được xếp
vào loại “dễ mất dữ liệu” (lossy); bởi lẽ đôi khi người ta
phải giảm chất lượng âm thanh của file xuống để tăng “diện
tích sử dụng” của file đó lên.
Chính vì thế không có gì là lạ khi một file MP3 với “chất
lượng CD” trung bình chỉ chạy khoảng 1MB mỗi phút. Rõ
ràng đây là một file đã được nén tuy nhiên không giống
như các định dạng “không mất dữ liệu”, ta không thể
chuyển đổi lại các file định dạng “dễ mất dữ liệu” để chúng
trở lại chất lượng âm thanh tốt được.
- Những định dạng “dễ mất dữ liệu” khác nhau sử dụng
những thuật toán khác nhau để lưu trữ thông tin, và vì thế
chúng thường có chênh lệch về tỷ lệ giữa kích cỡ file và
chất lượng âm thanh. Những định dạng “dễ mất dữ liệu”
cũng sử dụng số bit để chỉ chất lượng âm thanh, thường vào
khoảng “192kbit/s” hay “192kbps”. Chỉ số lớn hơn, đồng
nghĩa với việc là nhiều dữ liệu được sử dụng hơn. Dưới đây
là một vài chi tiết cho các định dạng phổ biến hơn.
Tiếp tục chúng ta cùng tìm hiểu bản chất của các loại
định dạng âm thanh phổ biến trên thế giới.
Những định dạng “dễ mất dữ liệu” cũng sử dụng số bit để
chỉ chất lượng âm thanh, thường vào khoảng “192kbit/s”
hay “192kbps”. Chỉ số lớn hơn, đồng nghĩa với việc là
nhiều dữ liệu được sử dụng hơn. Dưới đây là một vài chi
tiết cho các định dạng phổ biến hơn.
MP3 – MPEG 1 Audio Layer 3 là định dạng âm thanh “dễ
mất dữ liệu” phổ biến nhất hiện nay. Cho dù vấn đề về
bằng sáng chế đối với sản phầm này vẫn còn chưa được
- giải quyết.
Vorbris - Một loại định dạng “dễ mất dữ liệu” miễn phí
với mã nguồn mở. Thường được sử dụng cho các game PC
như Unreal Tournament 3.
AAC – Advanced Audio Coding, một loại định dạng chuẩn
hiện nay được sử dụng cho loại video MPEG 4. Nó được
rất nhiều người ưa chuộng nhờ khả năng tương thích với
các hệ thống quản lý quyền sử dụng kĩ thuật số (Digital
rights management – DRM) chẳng hạn như phần mềm
Fairplay của Apple. Sự vượt trội so với định dạng MP3, và
đặc biệt là người ta có thể chia sẻ những nội dung trong
định dạng này một cách thoải mái mà không cần thủ tục
- nào cả.
WMA - Windows Media Audio, định dạng âm thanh “ dễ
mất dữ liệu” của Microsoft. Định dạng này đầu tiên được
phát triển và sử dụng nhằm tránh những vấn đề giấy phép
cho các sản phẩm sử dụng định dạng MP3. Tuy nhiên, nhờ
những cải tiến liên tục cùng khả năng tương thích với các
hệ thống kiểm duyệt quyền quản lý kĩ thuật số (DRM),
WMA vẫn rất phổ biến cho đến khi iTunes trở thành nhà vô
địch trong thế giới nhạc DRM.
Hàng ngày, chúng ta vẫn sử dụng các loại định dạng “dễ
mất dữ liệu” cho những âm thanh ta nghe và lưu trữ trên
máy tính. Chúng được thiết kế để tiết kiệm “không gian sử
dụng” cho ổ đĩa cứng của bạn. Tuy nhiên, chúng ta nên sử
dụng những loại định dạng khác nhau tùy thuộc vào các
- yếu tố như: Loại chương trình chạy âm thanh số mà bạn sử
dụng, dung lượng ổ đĩa của bạn hay chất lượng của phần
mềm phát hiện lỗi trong máy của bạn.
Ngày nay, với một chiếc máy tính bạn có thể chạy gần như
mọi chương trình âm thanh. Hầu hết các chương trình âm
thanh có thể chạy những file thuộc định dạng “dễ mất dữ
liệu”, và chúng ngày càng được phát triển để sử dụng được
các định dạng không mất dữ liệu như FLAC hay APE.
Trong khi đó, các chương trình của Apple thì gắn với các
định dạng MP3, ALAC và AAC.
Liệu chất lượng của âm thanh có phụ thuộc vào cảm
quan của chúng ta?
- Rốt cuộc thì, chính đôi tai của chúng ta là nơi tiếp nhận hầu
hết các sản phẩm âm thanh số này, và đó chính là một lý do
để ta nghĩ lại về chất lượng của các định dạng âm thanh
một cách nghiêm túc.
Khi mới bắt đầu làm bộ sưu tập nhạc số của mình, tôi
không thể phân biệt được sự khác nhau giữa âm thanh
MP3s 128kbits và âm thanh CDs. Thực sự, với tôi lúc đó
chẳng có sự khác biệt nào giữa hai loại âm thanh này. Tuy
nhiên về sau tôi nhận ra là âm thanh 256 kbits nghe hay
hơn nhiều. Đến khi đã sở hữu một bộ headphone “khủng”
thì tôi đã hoàn toàn quay lại sử dụng âm thanh CDs.
- Chất lượng âm thanh cũng có thể phụ thuôc vào loại nhạc
bạn nghe. Tôi đã phải mất một khoảng thời gian khá dài
trước khi dành định dạng FLAC cho một số dòng nhạc và
loại 320kbps MP3 cho nhưng dòng nhạc còn lại. Các bạn
cũng nên làm một vài “ thí nghiệm” với các dòng nhạc
khác nhau, để xem loại định dạng âm thanh số nào là phù
hợp nhất với mình cũng như loại nhạc bạn nghe. Nhưng
hãy nhớ rằng, khi bạn thay đổi gu âm nhạc, thay đổi cảm
nhận hay thiết bị thì tầm quan trọng của chất lượng âm
thanh đối với dòng nhạc bạn chọn cũng thay đổi.
- Việc lựa chọn âm thanh trở nên phức tạp hơn khi bên cạnh
âm nhạc người ta còn nói về hiệu ứng âm thanh, xử lý
giọng nói v..v.. Có cả một thế giới âm thạnh ở xung quanh
ta, nhưng đừng vội chán nản. Khi bạn không ngừng tìm
hiểu và đam mê âm thanh, bạn có thể sử dụng nhưng thông
tin trên để đạt được những tiến bộ trông thấy trong công
việc liên quan đến âm thanh của mình.
nguon tai.lieu . vn
