Sự hiểu biết giữa gia đình và trẻ em về vấn đề quyền trẻ em hiện nay: Qua cuộc điều tra kiến thức, thái độ và hành vi của cộng đồng về quyền trẻ em 2014-2015

X· héi häc thùc nghiÖm X· héi häc sè 4 (92), 2005 37 Sù hiÓu biÕt gi÷a gia ®×nh vµ trÎ em vÒ vÊn ®Ò quyÒn trÎ em hiÖn nay (Qua cuéc §iÒu tra kiÕn thøc, th¸i ®é vµ hµnh vi cña céng ®ång vÒ quyÒn trÎ em 2004 -2005) trÞnh hßa b×nh 1. §Æt vÊn ®Ò TrÎ em gi÷ mét vÞ trÝ rÊt quan träng ®èi víi mçi quèc gia - d©n téc. Chóng ta th−êng nh¾c ®Õn khÈu hiÖu hµnh ®éng "TrÎ em h«m nay, thÕ giíi ngµy mai". Nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ em hiÖn ®ang rÊt bøc xóc cña chÝnh "ngµy h«m nay" cÇn gi¶i quyÕt tr−íc khi b−íc vµo "thÕ giíi ngµy mai". TrÎ em lµ nhãm x· héi ®Æc biÖt rÊt cÇn ®−îc sù quan t©m, ch¨m lo ®Çy ®ñ vÒ c¶ vËt chÊt vµ tinh thÇn tõ phÝa gia ®×nh -nhµ tr−êng - x· héi. Gia ®×nh lµ mét trong ba m«i tr−êng quan träng cã tÝnh quyÕt ®Þnh gióp trÎ ph¸t triÓn toµn diÖn vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn cña m×nh. §Ó gia ®×nh thùc sù lµ mét m«i tr−êng lý t−ëng thùc hiÖn tèt chøc n¨ng ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em th× quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh ®Æc biÖt lµ quan hÖ gi÷a cha mÑ víi con c¸i ph¶i ®¹t ®−îc sù thèng nhÊt, thÊu hiÓu lÉn nhau. GÇn ®©y, ë nhiÒu n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®ang gÆp ph¶i sù ph¶n øng m¹nh mÏ cña trÎ em ®èi víi sù thiÕu hiÓu biÕt vÒ chóng cña chÝnh c¸c bËc cha mÑ. TrÎ em lu«n lu«n mong muèn cha mÑ kh«ng chØ lµ nh÷ng ng−êi ch¨m sãc, gi¸o dôc mµ cßn lµ nh÷ng "ng−êi b¹n" ®¸ng tin cËy ®Ó cã thÓ hiÓu vµ ®¸p øng nh÷ng mong muèn cña chóng. ChÝnh ®iÒu nµy ®· t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn viÖc thùc hiÖn C«ng −íc quèc tÕ vÒ QuyÒn trÎ em mµ Liªn hiÖp quèc ®· th«ng qua. ViÖt Nam lµ mét quèc gia ®· vµ ®ang ®¹t ®−îc nh÷ng b−íc tiÕn v−ît bËc trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ - x· héi. Tuy nhiªn, sù tån t¹i song trïng víi nh÷ng tiÕn bé ®¹t ®−îc lµ hµng lo¹t hÖ lôy tiªu cùc cña x· héi hiÖn ®¹i ®ang c¶n trë chóng ta thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn con ng−êi toµn diÖn. Gia ®×nh ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn hiÖn còng ®ang gÆp ph¶i nh÷ng trë ng¹i t−¬ng tù khiÕn cho nh÷ng nhµ qu¶n lý, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ giíi nghiªn cøu kh«ng khái quan ng¹i khi chñ tr−¬ng hiÖn thùc ho¸ c¸c quyÒn cña trÎ em vµ thùc hiÖn khÈu hiÖu "dµnh cho trÎ em nh÷ng g× tèt ®Ñp nhÊt". Trong khu«n khæ cuéc §iÒu tra vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é vµ hµnh vi cña céng ®ång vÒ quyÒn trÎ em (2004 - 2005) trªn quy m« 10 tØnh, thµnh trong c¶ n−íc víi sù tham gia cña 3.000 ng−êi lµ cha, mÑ, mét trong nh÷ng ph¸t hiÖn quan träng trïng khíp víi nh÷ng vÊn ®Ò nãi trªn lµ sù thÊu hiÓu gi÷a cha mÑ víi con c¸i cßn Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn 38 Sù hiÓu biÕt gi÷a gia ®×nh vµ trÎ em vÒ vÊn ®Ò quyÒn trÎ em hiÖn nay nhiÒu bÊt cËp thÓ hiÖn qua nh÷ng m©u thuÉn c¬ b¶n trong gia ®×nh ViÖt Nam hiÖn nay qua viÖc ph©n tÝch nh÷ng th«ng tin ®Þnh l−îng vµ ®Þnh tÝnh thu ®−îc tõ cuéc kh¶o s¸t. 2. Sù hiÓu biÕt cña cha mÑ ®èi víi con c¸i trong gia ®×nh Trong c¸c mèi quan hÖ cña gia ®×nh, cã nh÷ng vÊn ®Ò mµ ai còng cho lµ m×nh ®· hiÓu, ®· biÕt rÊt râ nh−ng thùc tÕ ®ã chØ lµ mét sù lÇm t−ëng. Sù hiÓu biÕt gi÷a cha mÑ víi con c¸i lµ mét dÉn dô ®iÓn h×nh chøng minh nghÞch lý ®ã mµ bµi viÕt cã thÓ ®−a ra d−íi ®©y hai c¸ch nh×n nhËn tõ phÝa cha mÑ vµ con c¸i vÒ mét vÊn ®Ò. Nh÷ng ph©n tÝch ®©y gióp chóng ta cã thÓ h×nh dung vµ nh×n nhËn l¹i mét c¸ch toµn diÖn nhÊt vµ vÒ mèi quan hÖ hiÓu biÕt gi÷a cha mÑ víi con c¸i trong gia ®×nh hiÖn nay. 2.1. Cha mÑ ®¸nh gi¸ sù hiÓu biÕt cña m×nh ®èi víi trÎ em Víi c©u hái "«ng (bµ) cã thÓ tù cho r»ng m×nh ®· hiÓu ®Õn møc nµo ®èi víi con c¸i (trÎ em) trong gia ®×nh m×nh?", sè liÖu thu ®−îc nh− sau: cã 25,4% cha mÑ cho r»ng m×nh hiÓu rÊt râ con c¸i, 40,4%: hiÓu kh¸ râ, 26,4%: hiÓu ë møc trung b×nh, 5,7% hiÓu ch−a râ, cßn Ýt vµ 2% kh«ng hiÓu g× vÒ con c¸i. Nh÷ng chØ sè nµy cho thÊy, sè cha mÑ kh¼ng ®Þnh m×nh ®· hiÓu râ vÒ con c¸i cßn rÊt Ýt. Khi xem xÐt t−¬ng quan vÒ giíi tÝnh trong nhãm cha mÑ th× tû lÖ cã sù chªnh gi÷a nam giíi vµ n÷ giíi. Tû lÖ n÷ giíi tr¶ lêi hiÓu vÒ con c¸i cao h¬n nam giíi (n÷: 65,1%, nam: 61,8%). §iÒu nµy chøng tá, vai trß giíi trong gia ®×nh ®−îc thÓ hiÖn rÊt râ, n÷ giíi dµnh nhiÒu thêi gian quan t©m ®Õn con c¸i nhiÒu h¬n nam giíi bëi theo quan niÖm cña phÇn lín phô n÷ hiÖn nay cho r»ng, hä tá ra thÝch hîp h¬n nam giíi khi thùc hiÖn c«ng viÖc nµy. So s¸nh vÒ tr×nh ®é häc vÊn, nghiªn cøu cho thÊy cã sù kh«ng ®ång nhÊt gi÷a c¸c nhãm häc vÊn. Tû lÖ cha mÑ hiÓu vÒ con c¸i tû lÖ thuËn víi tr×nh ®é häc vÊn tõ mï ch÷ ®Õn cao ®¼ng (mï ch÷: 37,7%, tiÓu häc: 51%, trung häc c¬ së: 62,1%, trung häc phæ th«ng: 74%, trung häc chuyªn nghiÖp, cao ®¼ng: 74%). §iÒu ®Æc biÖt ë nhãm cã tr×nh ®é häc vÊn cao nh− ®¹i häc vµ sau ®¹i häc l¹i cã tû lÖ cha mÑ tù ®¸nh gi¸ hiÓu vÒ con c¸i l¹i thÊp h¬n (®¹i häc: 69,7%, sau ®¹i häc: 63,7%) so víi c¸c nhãm cã tr×nh ®é häc vÊn thÊp h¬n. Ph¶i ch¨ng, ë nhãm nµy, ng−ìng ®Æt ra ®Ó kh¼ng ®Þnh sù hiÓu biÕt con c¸i cña hä cao h¬n? Hay ë chõng mùc nµo ®ã, nhãm cha mÑ nµy l¹i qu¸ tËp trung vµo c«ng viÖc vµ kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ x· héi khiÕn mèi quan t©m vµ quü thêi gian dµnh cho viÖc ch¨m lo, t×m hiÓu nh÷ng t©m t−, nguyÖn väng cña con c¸i bÞ thu hÑp? Cßn gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ, nh÷ng sè liÖu thu ®−îc l¹i tá ra thuËn chiÒu h¬n. Thùc tÕ cho thÊy, ë khu vùc nµo cã møc sèng d©n c− cao th× ë ®ã gia ®×nh cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó quan t©m ®Õn con c¸i nhiÒu h¬n. TrÎ em ë khu vùc n«ng th«n bÞ thiÖt thßi so víi trÎ em cïng trang løa ë thµnh thÞ bëi cha mÑ chóng vÉn ph¶i ®Æt vÊn ®Ò "c¬m ¸o g¹o tiÒn" lªn trªn hÕt mµ ch−a cã ®iÒu kiÖn ®Ó quan t©m ®Õn con c¸i. Nghiªn cøu cho thÊy tû lÖ cha mÑ ë thµnh thÞ hiÓu biÕt con c¸i m×nh cao h¬n n«ng th«n (thµnh thÞ: 69%, n«ng th«n: 59,5%). T−¬ng tù, gi÷a c¸c vïng ®Þa lý cã sù Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn TrÞnh Hßa B×nh 39 c¸ch biÖt. Tû lÖ «ng bµ cha mÑ hiÓu biÕt con c¸i cao h¬n vÉn thuéc nhãm ®ång b»ng (65,5%) so víi miÒn nói (60,5%). NÕu nh− chóng ta phÇn nµo l¹c quan vÒ sù hiÓu biÕt cña cha mÑ ®èi víi con c¸i qua c¸c chØ sè mµ nghiªn cøu ®Þnh l−îng mang l¹i th× chóng ta kh«ng khái hoµi nghi vÒ mèi quan hÖ nµy qua nh÷ng th«ng tin ®Þnh tÝnh cã tÝnh chiÒu s©u h¬n. C¸c bËc cha mÑ th−êng lÇm t−ëng vÒ sù am hiÓu cña m×nh ®èi víi con c¸i nh−ng kú thùc l¹i kh«ng hoµn toµn nh− vËy. HÇu hÕt hä quan niÖm vÒ "hiÓu rÊt râ con c¸i" rÊt ®¬n gi¶n vµ chØ mang tÝnh bÒ næi mµ ch−a ®i s©u vµo nh÷ng t©m t− t×nh c¶m vµ −íc muèn c¸ nh©n. "T«i th× nghÜ r»ng, hµng ngµy biÕt nã thÝch g×, vÝ dô nã thÝch ¨n g×, ch¬i g×... th× t«i cho r»ng t«i ®· hiÓu rÊt râ trÎ" (TLN ng−êi d©n, QuËn Hai Bµ Tr−ng, Hµ Néi). "T«i hiÓu th»ng con nhµ t«i, hiÓu râ lµ ®»ng kh¸c v× hµng ngµy nã thÝch ®¸ bãng sau giê häc lµ t«i biÕt ngay. Cã ngµy nã lªn bµ ch¬i nh−ng nã nãi dèi t«i lµ nã ®i häc t«i còng biÕt. TrÎ em lµ m×nh ph¶i hiÓu râ nh− thÕ míi d¹y b¶o ®−îc nã" (TLN l·nh ®¹o thÞ trÊn Chî Chïa, Qu¶ng Ng·i". Trªn ®©y lµ nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ sù hiÓu biÕt cña cha mÑ ®èi víi con c¸i mét c¸ch chung nhÊt. §Ó cã thÓ xem xÐt kü l−ìng h¬n vÒ mèi quan hÖ nµy, cuéc kh¶o s¸t kh«ng chØ dõng l¹i ë ®Êy mµ ®i s©u h¬n n÷a vµo nh÷ng hµnh ®éng, viÖc lµm cô thÓ cña gia ®×nh ®èi víi con c¸i hä. Cha mÑ hiÓu con c¸i ph¶i ®−îc thÓ hiÖn qua c¸c hµnh vi cô thÓ nh− quan t©m, ch¨m lo vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó chóng ®−îc ph¸t triÓn, thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ bæn phËn cña m×nh. Trong nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ ®ã th× "ch¨m sãc søc khoÎ, ch÷a bÖnh" vµ "b¶o vÖ khái bÞ x©m ph¹m" ®−îc nhiÒu cha mÑ quan t©m nhÊt (78,1% vµ 78,7%). TiÕp ®Õn lµ c¸c vÊn ®Ò vÒ häc hµnh, ¨n uèng (84,1% vµ 81.6%). Tuy nhiªn, cã nh÷ng vÊn ®Ò rÊt quan träng ®èi víi trÎ em lÏ ra ph¶i ®−îc khuyÕn khÝch vµ ph¸t huy tèi ®a th× nghiªn cøu cho thÊy hÇu nh− bÞ h¹n chÕ: ®−îc bµy tá ý kiÕn (46,2%), kÕt b¹n (48,5%), tiÕp xóc nh÷ng th«ng tin thÝch hîp (48,9%),v.v... §iÒu nµy cho thÊy møc ®é quan t©m, am hiÓu con c¸i cña bËc cha mÑ trong gia ®×nh cßn ch−a s©u s¾c. Trong gia ®×nh, c¸c bËc cha mÑ th−êng lÇm t−ëng sù hiÓu biÕt ®èi víi con c¸i cña m×nh chØ ®¬n thuÇn dõng l¹i viÖc b¶o vÖ vµ ch¨m sãc søc khoÎ, häc tËp, v.v. mµ kh«ng tÝnh ®Õn nh÷ng nhu cÇu c¸ nh©n kh¸c nh− kÕt giao, bµy tá ý kiÕn, vui ch¬i, gi¶i trÝ, v.v. §Æc biÖt khi ®i s©u vÒ vÊn ®Ò trÎ em ®−îc tham gia nh− thÕ nµo vÒ c¸c quyÒn quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn chóng th× hÇu hÕt cha mÑ vÉn ch−a quan t©m vµ cßn coi nhÑ. ChØ cã 28,5% cha mÑ cho r»ng trÎ em "®−îc quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn b¶n th©n"; tû lÖ cho r»ng "®−îc th«ng b¸o" cao h¬n nh−ng còng chØ ®¹t 42,7%, cao nhÊt lµ "®−îc tham gia bµn b¹c" cã còng chØ cã 58,5% cha mÑ tr¶ lêi. Râ rµng, trÎ em kh«ng ®−îc quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò liªn quan trùc tiÕp ®Õn b¶n th©n ®ång nghÜa víi viÖc trÎ bÞ gia ®×nh Ðp buéc hay ¸p ®Æt trong sù lùa chän hay quyÕt ®Þnh t−¬ng lai cña m×nh. Kh«ng nh÷ng thÕ, cßn cã nhiÒu bËc cha mÑ ®· cã nh÷ng hµnh vi øng xö víi con c¸i "thiÕu tÝnh gi¸o dôc" khiÕn cho trÎ bÞ tæn th−¬ng vÒ Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn 40 Sù hiÓu biÕt gi÷a gia ®×nh vµ trÎ em vÒ vÊn ®Ò quyÒn trÎ em hiÖn nay t©m lý vµ trë nªn b−íng bØnh, kh«ng nghe lêi. "Cø ®Õn s¸ng lµ ch¸u khãc vµ kh«ng chÞu ®i häc. T«i cè g¾ng m·i kh«ng ®−îc nªn mét lÇn ®· tøc giËn ®¸nh ch¸u mÊy c¸i. T«i biÕt thÕ lµ kh«ng tèt nh−ng t«i kh«ng thÓ kiÒm chÕ ®−îc" (TLN ng−êi d©n, n÷, 34 tuæi, Hµ Néi). Tuy nhiªn, ®· cã kh«ng Ýt nh÷ng ng−êi lµm cha, lµm mÑ hiÖn nay th¶n nhiªn cung cÊp tiÒn b¹c, ph−¬ng tiÖn ®i l¹i… vµ ®Ó con c¸i ®−îc tù do quyÕt ®Þnh b¶n th©n, coi ®ã lµ hiÓu vµ ph¸t huy tÝnh "tù chñ", "®éc lËp" cña trÎ. §©y còng lµ mét biÓu hiÖn cña sù thiÕu quan t©m, hiÓu biÕt con c¸i cña cha mÑ. "Cã nh÷ng bËc bè mÑ qu¸ bu«ng láng trong viÖc qu¶n lý con c¸i. NhiÒu bËc phô huynh v× bËn tr¨m c«ng ngh×n viÖc nghÜ r»ng chØ cÇn cung cÊp ®ñ tiÒn cho nã lµ ®ñ, chÝnh v× thÕ mµ hä bá mÆc con c¸i víi mét ®èng tiÒn, muèn lµm g× th× lµm. Con c¸i ®−îc h−ëng tù do thËt sù, muèn häc g×, lµm g×, ch¬i g×, thËm chÝ bá nhµ ®i ch¬i vµi h«m bè mÑ còng kh«ng quan t©m ®Õn. Sù tù do qu¸ møc nh− thÕ nµy liÖu cã cÇn thÕt hay kh«ng?" (TLN ng−êi d©n, 40 tuæi, n÷, Hai Bµ Tr−ng, Hµ Néi). Cßn nh÷ng nhu cÇu tèi thiÓu cña trÎ em trong häc tËp, vui ch¬i gi¶i trÝ hµng ngµy th× hÇu nh− c¸c bËc cha mÑ vÉn ch−a ®¸p øng ®−îc. ChØ cã 67.5% cã trang bÞ "®å ch¬i" cho trÎ, tiÕp ®Õn lµ "chç ch¬i trong nhµ" (54,2%) vµ "s©n ch¬i" (33,5%). Tû lÖ cha mÑ tr¶ lêi cã trang bÞ "th− viÖn, tñ s¸ch" cho con c¸i chØ cã 18%. C¸c lo¹i h×nh vui ch¬i gi¶i trÝ mµ trÎ em ®−îc cha mÑ t¹o ®iÒu kiÖn tham gia cßn t−¬ng ®èi Ýt vµ míi chØ tËp trung vµo nhãm trÎ em ë nh÷ng khu vùc cã tr×nh ®é kinh tÕ - x· héi cao nh− ®ång b»ng, thµnh thÞ hay nh÷ng gia ®×nh cã häc vÊn, thu nhËp… cao h¬n. "TrÎ em hÇu nh− vÉn cßn thiÖt thßi nhiÒu vÒ c¸c ®iÒu kiÖn sinh ho¹t, vui ch¬i gi¶i trÝ mµ nhÊt lµ ë c¸c khu vùc cßn khã kh¨n vÒ kinh tÕ, ch−a cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn" (TLN l·nh ®¹o ñy ban D©n sè - Gia ®×nh - TrÎ em thµnh phè Hå ChÝ Minh). Nh− vËy, trong khi c¸c bËc cha mÑ cho r»ng hä rÊt hiÓu con c¸i nh−ng nh÷ng g× hä ®· lµm cho con c¸i cßn h¹n chÕ vµ ch−a ®¸p øng ®−îc nh÷ng nhu cÇu cña trÎ. Cã nh÷ng gia ®×nh l¹i thÓ hiÖn sù quan t©m, ch¨m sãc con c¸i qu¸ møc mµ thiÕu sù kiÓm so¸t cÇn thiÕt. Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn sù bÊt cËp nµy mµ chóng ta ®Ò cËp ë nh÷ng phÇn sau. 2.2. TrÎ em ®¸nh gi¸ sù hiÓu biÕt cña cha mÑ §¸nh gi¸ cña trÎ em lµ th−íc ®o vÒ sù hiÓu biÕt cña cha mÑ ®èi víi chóng. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña trÎ em phô thuéc rÊt nhiÒu vµo sù quan t©m, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc cña nh÷ng thµnh viªn trong gia ®×nh. Nh÷ng th«ng tin ®Þnh l−îng vµ ®Þnh tÝnh thu ®−îc tõ cuéc ®iÒu tra cho thÊy, trÎ em ®¸nh gi¸ vÒ sù hiÓu biÕt cña gia ®×nh nh− mét sù c¶nh tØnh ®èi víi c¸c bËc cha mÑ trong gia ®×nh hiÖn nay. Trong t−¬ng quan so s¸nh víi c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh, cã sù kh¸c biÖt lín trong c¸ch nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ cña trÎ em ®èi víi sù hiÓu biÕt cña «ng bµ vµ cha mÑ ®èi víi chóng. ChØ cã 30,3% trÎ em cho r»ng «ng bµ ®· hiÓu rÊt râ, 43% hiÓu râ, 21% hiÓu Ýt vµ 2,3% kh«ng hiÓu. Nh−ng khi ®¸nh gi¸ vÒ bè mÑ trÎ th× tû lÖ l¹i cao Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn TrÞnh Hßa B×nh 41 h¬n: hiÓu rÊt râ: 73,4%, hiÓu râ: 20,4%, hiÓu Ýt: 5,2%, kh«ng hiÓu: 0,7%. 4. KÕt qu¶ nh− vËy kh«ng cã g× ®¸ng ng¹c nhiªn bëi bè mÑ th−êng gÇn gòi vµ ch¨m sãc trÎ nhiÒu h¬n «ng bµ. VÒ phÝa trÎ em c¸c ®Æc ®iÓm vÒ giíi tÝnh, häc vÊn, nghÒ nghiÖp vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ cã ¶nh h−ëng ®Õn sù ®¸nh gi¸ sù hiÓu biÕt cña cha mÑ. Tû lÖ trÎ em nam ®¸nh gi¸ thÊp h¬n so víi trÎ em g¸i tuy møc ®é chªnh lÖch kh«ng lín. NÕu nh− trÎ em nam ®¸nh gi¸ cha mÑ ë møc hiÓu rÊt râ víi tû lÖ 69,8% th× tû lÖ t−¬ng øng ®èi víi trÎ em n÷ lµ 70,1%. T−¬ng tù, ë tiªu chÝ hiÓu râ, nam cã tû lÖ 19,3% trong khi n÷ lµ 19,5%. §iÒu ®¸ng chó ý lµ, trÎ em ë c¸c ®« thÞ lín nh− ë Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh, trÎ em ®¸nh gi¸ vÒ sù hiÓu biÕt cña cha mÑ l¹i thÊp h¬n so víi mét sè ®Þa ph−¬ng kh¸c. (Hµ Néi (64,3%), Thµnh phè Hå ChÝ Minh (68,3%), Hßa B×nh (74,2%), Lµo Cai (71,7%), Thanh Ho¸ (80,9%)…). Nh−ng xem xÐt trong mèi t−¬ng quan chung gi÷a khu vùc ®« thÞ vµ n«ng th«n th× trÎ em ë ®« thÞ vÉn cã ®¸nh gi¸ cao h¬n trÎ em ë n«ng th«n (®« thÞ: 74,4%, n«ng th«n: 69%. §iÒu nµy chøng tá trÎ em ë c¸c ®« thÞ cã nhu cÇu ®−îc quan t©m, ch¨m sãc bëi gia ®×nh ë møc cao h¬n so víi c¸c khu vùc kh¸c. H¬n thÕ n÷a, trÎ em ë khu vùc miÒn nói l¹i ®¸nh gi¸ cha mÑ hiÓu con c¸i cao h¬n trÎ em khu vùc ®ång b»ng (®ång b»ng: 69,5%, miÒn nói: 70,9%). Cßn khi xÐt trong mèi t−¬ng quan vÒ t×nh tr¹ng søc khoÎ cho thÊy, trÎ em bÞ khuyÕt tËt cã tû lÖ ®¸nh gi¸ cha mÑ hiÓu biÕt chóng thÊp h¬n so víi trÎ em b×nh th−êng (b×nh th−êng: 47,3%, khuyÕt tËt: 43,6%). Sù chªnh lÖch nµy cã thÓ lý gi¶i v× trÎ em bÞ khuyÕt tËt lu«n c¶m thÊy bÞ thiÖt thßi so víi c¸c b¹n kh¸c nªn nhu cÇu ®−îc quan t©m, hiÓu biÕt tõ phÝa cha mÑ chóng lín h¬n. §¸nh gi¸ vÒ nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ cña cha mÑ thÓ hiÖn sù quan t©m ®èi víi trÎ em trong gia ®×nh, ®a sè trÎ em vÉn ®¸nh gi¸ cao mét sè lÜnh vùc mµ gia ®×nh quan t©m, t¹o ®iÒu kiÖn nh− nu«i d−ìng (91,1%), ch¨m sãc søc khoÎ (86,7%), b¶o vÖ nh©n phÈm vµ danh dù (81,5%) vµ häc tËp (93,1%). Trong khi ®ã c¸c nhu cÇu rÊt quan träng ®èi víi trÎ nh−ng ch−a ®−îc gia ®×nh quan t©m vµ ®¸p øng nªn tû lÖ trÎ em tr¶ lêi cßn thÊp nh− vui ch¬i gi¶i trÝ (53,9%), ph¸t triÓn n¨ng khiÕu (54,4%), cã tµi s¶n (25,1%) vµ ®−îc tiÕp cËn c¸c th«ng tin thÝch hîp vµ tham gia c¸c ho¹t ®éng x· héi (48,1%). §¸nh gi¸ sù quan t©m, hiÓu biÕt cña cha mÑ ®èi víi trÎ em trong gia ®×nh qua nh÷ng nghiªn cøu ®Þnh tÝnh cho thÊy, phÇn lín c¸c em cho r»ng, cha mÑ vÉn ch−a hiÓu râ, cã ch¨ng chØ hiÓu ë mét vµi khÝa c¹nh cô thÓ. “§a sè ch−a hiÓu v× mäi ng−êi chØ lo vËt chÊt c¬m ¨n ¸o mÆc cho c¸c em, cßn l¹i kh«ng quan träng” (TLN häc sinh, Hµm ThuËn B¾c, B×nh ThuËn). “Cha mÑ «ng bµ cã hiÓu mét phÇn nhá, ch¸u cã mÆc c¶m lín mµ ng−êi lín kh«ng r¬i vµo nªn kh«ng hiÓu” (TLN trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n ThÞ x· Kon Tum). RÊt nhiÒu trÎ em ®¸nh gi¸ cha mÑ kh«ng hiÓu chóng bëi hä hay ¸p ®Æt víi trÎ, Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn ... - tailieumienphi.vn