Xem mẫu
- KÝch thíc nhá nhÊt cña cèng tho¸t níc lµ mét trong nh÷ng tiªu chÝ b¾t
buéc khi thiÕt kÕ. KÝch thíc nhá nhÊt ®îc quy ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o c«ng t¸c duy tu,
b¶o dìng vµ vËn hµnh. Th«ng thêng kÝch thíc nhá nhÊt phô thuéc vµo chiÒu dµi
cèng, lu lîng vµ tÝnh chÊt dßng ch¶y. §èi víi cèng tho¸t níc ngÇm, c¸c cèng cã
kÝch thíc nhá thêng lµ cèng trßn. Díi ®©y lµ ®êng kÝnh nhá nhÊt cña cèng khi
®Æt ngÇm.
- Cèng trßn tho¸t níc th¶i sinh ho¹t ®Æt ë ®êng phè 300mm.
- Cèng trßn trong s©n, èng tho¸t níc th¶i s¶n xuÊt 200mm.
- Cèng trßn tho¸t níc ma vµ tho¸t níc chung ®Æt ë ®êng phè 400mm,
®Æt trong s©n 300mm.
- Cèng trßn dÉn bïn cã ¸p 150mm.
- Cèng trßn nèi tõ giÕng thu níc ma ®Õn ®Õn ®êng cèng 300mm.
Ghi chó:
C¸c khu d©n cư cã lưu lượng níc th¶i díi 500m3/ngày cho phÐp dïng
èng 200mm ®Æt ë ®êng phè.
Trong c¸c trêng hîp ®Æc biÖt, èng tho¸t níc th¶i s¶n xuÊt cho phÐp cã
®êng kÝnh díi 200mm.
b. §é ®Çy tÝnh to¸n cña cèng, ph¬ng ph¸p nèi cèng
§é ®Çy tÝnh to¸n cña cèng phô thuéc vµo ®êng kÝnh cèng vµ quy ®Þnh nh
sau:
- Cèng trßn 200 -300mm kh«ng qu¸ 0,6d;
- Cèng trßn 350 - 450mm kh«ng qu¸ 0,7d;
- Cèng trßn 500 - 900mm kh«ng qu¸ 0,75d;
- Cèng trßn trªn 900mm kh«ng qu¸ 0,80d.
Ghi chó:
- §èi víi m¬ng cã chiÒu cao H tõ 0,9m trë lªn vµ tiÕt diÖn ngang cã h×nh
d¸ng bÊt kú, ®é ®Çy kh«ng ®îc qu¸ 0,8H.
- §êng èng tho¸t níc ma vµ ®êng èng tho¸t níc chung ®îc thiÕt kÕ
®Çy hoµn toµn.
- M¬ng tho¸t níc ma x©y dùng trong ph¹m vi c¸c nhãm nhµ ë, chiÒu
s©u dßng níc kh«ng vît qu¸ 1,0m vµ bê m¬ng ph¶i cao h¬n møc níc cao nhÊt
tõ 0,2m trë lªn.
- Tèc ®é ch¶y nhá nhÊt cña níc th¶i lÊy phô thuéc thµnh phÇn vµ ®é th«
cña c¸c h¹t l¬ löng cã trong níc th¶i, b¸n kÝnh thuû lùc hoÆc ®é ®Çy cña èng hay
m¬ng.
- Khi cÇn thay ®æi kÝch thíc cña cèng tho¸t níc, cÇn thùc hiÖn t¹i c¸c ga
nèi cèng. Th«ng thêng kÝch thíc c¸c cèng ®îc t¨ng dÇn tõ ®Çu nguån tíi cöa
x¶. ViÖc nèi c¸c tuyÕn cèng cã kÝch thíc kh¸c nhau cÇn ph¶i ®¶m b¶o ®Ó c¶ hai
cèng cïng ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ tèc ®é, ®é ®Çy dßng ch¶y.
Th«ng thêng c¸c cèng ®îc nèi trïng cao ®é ®Ønh, trong mét sè trêng hîp
cho phÐp nèi trïng cao ®é tim cèng. ViÖc nèi trïng cao ®é ®¸y cèng chØ ®îc thùc
321
- hiÖn khi cã c¸c lý do cô thÓ vµ ph¶i ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tho¸t níc cña cèng phÝa
kÝch thíc nhá kh«ng bÞ ¶nh hëng.
9.4.4. Tèc ®é vµ ®é dèc
C«ng thøc V = C R.i thÓ hiÖn râ tèc ®é phô thuéc vµo ®é dèc, b¸n kÝnh thñy
lùc, ®é nh¸m… Khi thiÕt kÕ m¹ng líi tho¸t níc ®« thÞ, tèc ®é ph¶i ®¶m b¶o
kh«ng l¾ng ®äng, kh«ng xãi lë, xãi mßn. Nhng khã kh¨n thêng gÆp nhÊt ë ®« thÞ
vïng ®ång b»ng lµ b¶o ®¶m vËn tèc kh«ng l¾ng (cßn gäi lµ vËn tèc tù lµm s¹ch),
V> [Vkl]. Trong c¸c trêng hîp khã kh¨n khi kh«ng ®¶m b¶o ®îc vËn tèc tù lµm
s¹ch, cÇn xem xÐt viÖc t¨ng sè lîng ga th¨m, ®Ó ®¶m b¶o c«ng t¸c n¹o vÐt ®îc dÔ
dµng h¬n.
§èi víi níc th¶i sinh ho¹t vµ níc ma, tèc ®é ch¶y nhá nhÊt øng víi ®é
®Çy tÝnh to¸n lín nhÊt cña èng quy ®Þnh nh sau:
Cèng trßn cã ®êng kÝnh 150 – 250 mm: Vmin = 0,7m/s
300 – 400 mm 0,8 m/s
450 – 500 mm 0,9 m/s
600 – 800 mm 1,0 m/s
900 – 1200 mm 1,15 m/s
1300 – 1500 mm 1,3 m/s
> 1500 mm 1,5 m/s
§èi víi níc th¶i s¶n xuÊt tèc ®é ch¶y nhá nhÊt nªn lÊy theo quy ®Þnh cña c¬
quan chuyªn ngµnh hoÆc theo tµi liÖu nghiªn cøu.
Ghi chó:
§èi víi c¸c lo¹i níc th¶i s¶n xuÊt mµ tÝnh chÊt cña c¸c chÊt l¬ löng
gÇn gièng víi níc th¶i sinh ho¹t th× tèc ®é ch¶y nhá nhÊt lÊy nh níc th¶i sinh
ho¹t.
§èi víi níc ma cã chu kú trµn cèng P nhá h¬n hay b»ng 0,33 n¨m,
tèc ®é nhá nhÊt lÊy 0,6m/s.
§èi víi c¸c ®o¹n cèng ®Çu m¹ng líi kh«ng ®¶m b¶o tèc ®é nhá nhÊt
®ã quy ®Þnh hoÆc ®é ®Çy tÝnh to¸n díi 0,2d th× nªn x©y dùng c¸c giÕng röa.
Tèc ®é lín nhÊt trong m¬ng dÉn níc ma v níc th¶i s¶n xuÊt ®îc
phÐp x¶ vào s«ng, hå lÊy theo bảng 9 – 8.
B¶ng 9 – 8
Tªn lo¹i ®Êt hay kiÓu gia cè Tèc ®é ch¶y lín nhÊt øng víi
chiÒu s©u dßng níc h = 0,4 -1m,
m/s
Gia cè b»ng c¸c tÊm bª t«ng 4,0
§¸ v«i sa th¹ch 4,0
§¸ l¸t khan 2,0
§¸ l¸t cã v÷a 3,0 – 3,5
C¸t nhá, c¸t võa, pha sÐt 0,4
C¸t th«, pha sÐt gÇy 0,8
Pha sÐt 1,0
322
- SÐt 1,2
Líp cá xÕp ë ®¸y m¬ng 1,0
Líp cá xÕp ë thµnh m¬ng 1,6
Ghi chó:
Khi chiÒu s©u dßng níc h n»m ngoµi kho¶ng trÞ sè h = 0,4 – 1,0m, tèc ®é ë
b¶ng trªn ph¶i víi hÖ sè ®iÒu chØnh:
- NÕu h díi 0,4 m, hÖ sè 0,85.
- NÕu h trªn 1,0m, hÖ sè 1,25.
§é dèc ®êng èng m¬ng vµ r·nh tho¸t níc
- §é dèc nhá nhÊt ®êng èng, m¬ng vµ r·nh ph¶i chän trªn s¬ së b¶o ®¶m
tèc ®é ch¶y nhá nhÊt quy ®Þnh .
- §èi víi tÊt c¶ c¸c hÖ thèng tho¸t níc ®é dèc nhá nhÊt øng víi ®é ®Çy
tÝnh to¸n quy ®Þnh nh sau:
§èi víi cèng:
150mm imin = 0,008
200mm imin = 0,005
300mm imin = 0,004
400mm imin = 0,0025
500mm imin = 0,002
600mm imin = 0,0017
700mm imin = 0,0014
800mm imin = 0,0013
900mm imin = 0,0011
1000mm imin = 0,0010
1250mm imin = 0,0008
1500mm imin = 0,0007
1750mm imin = 0,0006
2000mm imin = 0,0005
Ghi chó:
- Trong mét sè trêng hîp ®Æc biÖt cho phÐp lÊy ®é dèc 0,004 ®èi víi èng
200mm; 0,007 ®èi víi èng 150mm.
- §é dèc ®o¹n nèi tõ giÕng thu níc ma ®Õn ®êng èng 0,02
- Theo c«ng thøc kinh nghiÖm, ®èi víi cèng trßn, ®é dèc nhá nhÊt lÊy tû lÖ
nghÞch víi ®êng kÝnh cèng.
§é dèc cña r·nh, m¬ng tho¸t níc ma lÊy theo b¶ng 9 - 9 díi ®©y.
B¶ng 9 - 9
C¸c h¹ng môc §é dèc nhá nhÊt cña
323
- r·nh ®êng, m¬ng
R·nh ®êng mÆt phñ ¸t phan 0,003
Nh trªn – khi mÆt phñ b»ng ®¸ d¨m hoÆc ®¸ 0,004
t¶ng 0,005
Nh trªn - r¶i cuéi, sái 0,005
C¸c r·nh riªng biÖt 0,005
M¬ng tiªu níc
§ 9.5. ThiÕt kÕ m¹ng líi tho¸t níc
9.5.1. Mét sè nguyªn t¾c thiÕt kÕ
Khi ph©n lu vùc tho¸t níc vµ v¹ch tuyÕn ®êng èng cÇn chó ý ®Õn ®iÒu
kiÖn ®Þa h×nh vµ quy ho¹ch chung cña ®« thÞ, ph¶i tËn dông tèi ®a ®iÒu kiÖn ®Þa
h×nh ®Ó x©y dùng hÖ thèng tho¸t níc tù ch¶y.
§èi víi c«ng t¸c c¶i t¹o m¹ng líi tho¸t níc th× cÇn nghiªn cøu m¹ng líi
hiÖn cã vµ biÖn ph¸p ®Êu nèi víi hÖ thèng hiÖn cã.
Khi thiÕt kÕ m¹ng líi tho¸t níc cho tuyÕn ®êng cÇn c¨n cø theo quy
ho¹ch tho¸t níc cña toµn khu vùc. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn mét khu vùc, th«ng thêng
tuyÕn ®êng sÏ ®îc x©y dùng ®Çu tiªn. Nh vËy hÖ thèng tho¸t níc cña tuyÕn
®êng võa ph¶i ®¶m b¶o phï hîp víi quy ho¹ch tho¸t níc trong t¬ng lai, ®ång
thêi ph¶i ®¶m b¶o tho¸t níc trong giai ®o¹n tríc m¾t, khi c¸c khu vùc ®« thÞ
cha hoµn thµnh x©y dùng theo quy ho¹ch. Trong mét sè trêng hîp khi kh«ng
dung hoµ ®îc c¶ hai nhiÖm vô tho¸t níc tríc m¾t vµ l©u dµi, cÇn xem xÐt thiÕt
kÕ hai hÖ thèng tho¸t níc, trong ®ã hÖ thèng ®Ó tho¸t níc tríc m¾t lµ hÖ thèng
t¹m. Trong trêng hîp nµy, hÖ thèng tho¸t níc t¹m nÕu cÇn thiÕt cã thÓ ph¶i sö
dông c¶ h×nh thøc tho¸t níc cìng bøc hoÆc ®µo hå chøa.
Trªn m¹ng líi tho¸t níc cÇn x©y dùng c¸c miÖng x¶ dù phßng ®Ó x¶ níc
th¶i vµo hÖ thèng tho¸t níc ma, hoÆc vµo hå khi x¶y ra sù cè. Trong ph¹m vi c¸c
khu d©n c, kh«ng ®îc ®Æt c¸c ®êng èng tho¸t níc ma, níc th¶i næi trªn mÆt
®Êt. NÕu ®i qua hå s©u, s«ng, kªnh tíi cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp.
Kho¶ng c¸ch trªn mÆt b»ng vµ mÆt ®øng cña c«ng tr×nh tho¸t níc tíi c¸c c«ng
tr×nh kh¸c cÇn tu©n thñ theo c¸c tiªu chuÈn hiÖn hµnh.
Khi thay ®æi híng hoÆc ®é dèc cña tuyÕn cèng cÇn ph¶i thùc hiÖn t¹i vÞ trÝ
c¸c giÕng th¨m cña tuyÕn cèng. Gãc nèi cèng trªn mÆt b»ng kh«ng ®îc nhá h¬n
90o. Khi nèi r·nh víi cèng kÝn ph¶i qua giÕng th¨m cã hè khö cÆn vµ song ch¾n
r¸c.
9.5.2. ThiÕt kÕ m¹ng líi tho¸t níc
a. GiÕng th¨m.
Trong c¸c hÖ thèng tho¸t níc, giÕng th¨m trªn m¹ng líi cèng cÇn ®Æt t¹i c¸c vÞ trÝ nh
sau:
- VÞ trÝ nèi c¸c tuyÕn cèng.
324
- - TuyÕn cèng chuyÓn híng, thay ®æi ®é dèc hoÆc thay ®æi kÝch thíc.
- §¶m b¶o kho¶ng c¸ch ®Ó duy tu, b¶o dìng vµ vËn hµnh. Kho¶ng c¸ch nµy
phô thuéc vµo kÝch thíc tuyÕn cèng. §èi víi cèng trßn cã thÓ tham kh¶o theo b¶ng 9 -
10.
B¶ng 9 -10
Kho¶ng c¸ch tèi ®a gi÷a c¸c giÕng th¨m
§êng kÝnh èng (mm) Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c giÕng th¨m
(m)
150 - 300 20
400 - 600 40
700 - 1000 60
> 1000 100
Ghi chó: Th«ng thêng kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c giÕng th¨m lÊy nhá h¬n gi¸ trÞ
trong b¶ng nªu trªn vµ cßn phô thuéc vµo lu lîng tÝnh to¸n, ®é ®Çy vµ vËn tèc
tÝnh to¸n. VÝ dô nh ®èi víi cèng ®êng kÝnh 400 – 600mm nÕu ®é ®Çy díi 0,5d
vµ tèc ®é tÝnh to¸n b»ng tèc ®é nhá nhÊt th× kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c giÕng lµ 25m -
30m.
- §¸y giÕng th¨m trong hÖ thèng tho¸t níc ma cÇn cã hè thu cÆn. Tuú
theo møc ®é hoµn thiÖn c¸c khu vùc ®îc tho¸t níc, chiÒu s©u hè thu cÆn lÊy
kho¶ng 0,3 – 0,5m.
b. Giếng thu nước mưa
- GiÕng thu níc ma ®Æt ë r·nh ®êng theo nh÷ng kho¶ng c¸ch x¸c ®Þnh
th«ng qua tÝnh to¸n. Ngoµi ra cßn ph¶i bè trÝ giÕng thu t¹i c¸c vÞ trÝ tròng trªn tr¾c
däc, tríc c¸c ng· rÏ vµ tríc d¶i ®i bé qua ®êng.
- Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c giÕng thu níc cÇn ®îc x¸c ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o c¸c
tiªu chÝ bao gåm:
(1) TÝnh chÊt cña tuyÕn ®êng.
(2) ChiÒu réng phÇn mÆt ®êng ®îc phÐp ngËp níc.
(3) Thêi gian cho phÐp ngËp níc trªn mÆt ®êng.
Khi ®êng phè réng díi 30m (mçi bªn r·nh nhËn níc tõ gi÷a ®êng),
kho¶ng c¸ch lín nhÊt gi÷a c¸c giÕng cã thÓ tham kh¶o b¶ng 9-11.
ChiÒu dµi cña ®o¹n cèng nèi tõ giÕng thu ®Õn giÕng th¨m kh«ng lín h¬n
40m.
B¶ng 9 -11
Kho¶ng c¸ch lín nhÊt gi÷a c¸c giÕng thu
§é dèc däc ®êng phè Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c giÕng thu
(m)
325
nguon tai.lieu . vn
