Xem mẫu
- S tay phóng viên – Ph n 4 K tc u K t c u là m t nguyên nhân khi n nhi u câu chuy n không ư c hay như ý mu n. Nh ng chi ti t c a v n hóc búa có th có ý nghĩa v i tác gi ã ti n hành kh o sát, ã ph i trăn tr và cu i cùng ã ghép n i các chi ti t này v i nhau. Tác gi hi u rõ câu chuy n, và chính vì th mà nh ng ghép n i có hi u qu . Nhưng nh ng o n ghép n i ch ng có ý nghĩa gì iv i ngư i nghe thông tin này l n u tiên. Vì v y b n ph i k t n i nh ng phát hi n sau kh o sát m t cách ơn gi n d hi u nh t. H u h t các câu chuy n u phát tri n theo hư ng có th d oán trư c. Trư c h t, s chú ý c a ngư i nghe b thu hút b i m t m u tin lý thú, m t o n trích ph ng v n, hay m t âm thanh, hay m t hình nh. Nguyên t c vĩnh c u c a ngư i rao hàng trong nh ng ngày h i là trư c tiên ph i ưa ư c khách hàng vào l u c a mình. Sau ó thông tin mà h c n bi t ư c truy n t m t cách ơn gi n và nhanh nh t. Có th gi i thi u (các) nhân v t chính, có th là m t chút v b i c nh ho c có th là m t chút v c hai y u t này. B i c nh là nơi các câu chuy n s ng và ch t ó. N u ph n này quá sơ sài thì làm ph n còn l i tr nên khó hi u. N u quá chú tr ng, quá sâu vào b i c nh, ngư i xem s chuy n sang kênh khác.
- Sau ó, câu chuy n m ra. Xung t ư c b c l . H u h t nh ng câu chuy n h p d n u xoay quanh m t ai ó c g ng vư t qua tr ng i khó khăn, ngo i c nh hay n i tâm. Tranh ch p v i hàng xóm, u tranh ch ng quan liêu, v i b nh t t nghi t ngã. Trong ph n này ngư i vi t c n tìm ra cách ưa s căng th ng nt t nh. Cu i cùng các mâu thu n ư c gi i quy t. Trong phim truy n ph n này ư c g i là o n k t. Còn trong tin bài th i s nó có th là ph n tóm t t các i m chính hay là g i m cho giai o n ti p sau. Tóm l i ta có 4 ph n sau: • Câu (s chú ý). • B i c nh. • Di n bi n (phát tri n n i dung câu chuy n) • K t (tóm t t i m chính ho c g i m ) Vi c s p x p các thành ph n k t n i trên m t bi u như th này giúp t p trung s chú ý vào m t s v n sau: • Chúng ta c n câu s chú ý m t cách n tư ng. ây âm thanh óng vai trò r t quan tr ng. Chính nó làm cho chúng ta quay l i nhìn vào vô tuy n khi tâm trí ta không t p trung. • Thư ng thì nh hư ng c a hình nh gi m xu ng khi ta vào ph n b i c nh. i u này không tránh ư c vì b i c nh thư ng là tư li u (nh ng thông tin chu n b trư c, tư li u l ch s hay mô t nh ng v n ). Các ngu n
- hình nh thông thư ng c a ta là nh ng thư c hình tư li u hay ho . B i c nh là ph n quan tr ng. Vì thi u nó chúng ta không th hi u di n bi n câu chu n. Nhưng n u nó quá dài hay quá sâu, ngư i xem s t t máy thu hình. Các câu chuy n s ng và ch t cùng b i c nh. Vì v y, hãy c g ng vi t t t nh t, vi t ch t ch và ch n hình nh c n th n. • Di n bi n là nơi nh ng lý l xung t (mâu thu n) ư c ưa ra hay là nơi chúng ta g p ch th g ng vư t qua nh ng tr ng i. ây c n t o d ng s căng th ng trong quá trình phát tri n k ch tính cùng chuy n k . • K t có th là tóm t t các i m chính hay có th là s g i m cho ph n (giai o n) ti p theo c a câu chuy n. Trình b y thông tin theo các ph n này như th nào là tuỳ thu c s l a ch n c a các b n. Nhưng s là m t s l a ch n t i n u b n i th ng vào ph n di n bi n mà không xác l p b i c nh. Chìa khoá vi t t t m t tin bài là n m v ng và x lý t t thông tin (managing the information.) Th t d khi thu th p lư ng thông tin áng kh o sát dài n m t gi ng h và ném nó vào k ch b n. Nhưng khó hơn là b i nh ng s ki n và con s , và thay vào ó là tìm ra cách c áo giúp ngư i xem liên h và hi u ý nghĩa và hàm ý c a câu chuy n. Phóng viên th i s c a hãng NBC Roger O'neil nói: - "Tôi t hào k câu chuy n hơn là ưa ra nh ng s ki n và con s mà không m y ai nh ư c. Tôi c m th y nhi u phóng viên a phương mà tôi
- xem t nư c này ã không thành công vì h không ph i là nh ng ngư i bi t k chuy n." Nh ng ngư i vi t bi t cách k chuy n có m t công th c sau: • Hi n tr ng - gi i thi u nhân v t, nói bóng gió t i xung t, d ng c nh. • Xung t - là cái gì, ai b tác ng, ng ý. • Hành ng gia tăng - xung t tăng lên. • nh i m - quy t nh/hành ng ngăn c n tr v hi n tr ng. (th t nút) • Hàng ng d u i - t p trung các chi ti t; h u qu c a nh i m (climax) ư c ti t l . (m nút) • K t - gi i quy t, hi n tr ng m i. Và khuôn m u c trưng c a các b phim c a Hollywood ư c th hi n như sau: "Không gì quan tr ng hơn tr ng tâm và k t c u." (Sidney Suissa - c u o di n chính, chương trình y t , ài truy n hình CBC) 8. Ghi hình Ai cũng có th hư ng máy quay phim vào m t c nh và mang v nh ng hình nh quay có ngư i và nh ng ho t ng trong c nh ó.
- Nhưng ngư i c m máy quay c n có nhi u k năng hơn có nh ng hình nh "bi t nói", th hi n n i dung câu chuy n, nh ng hình nh ghi l i a danh, không khí, tâm tr ng, tính cách và k úng câu chuy n mà b n mu n k . Cách u tiên - quay t n m n, ghi l i nhi u c nh toàn. H u h t nh ng c nh ó u c n thêm l i gi i thích. Cách ti p c n th hai ưa chúng ta g n v i cách k chuy n b ng hình nh hơn. ây hình nh và ti ng ng t nhiên ư c l a ch n c n th n và n u có c n n l i bình thì thư ng ch c n t o d ng b i c nh và phân tích. t ư c i u này c n ph i làm quen v i ngôn ng khuôn hình và b c c, ng tác máy, ý nghĩa c a góc quay và c c nh, và kh năng giao ti p rõ rành v i ngư i quay phim. C c nh - t ng th Vi n c nh (Long Shot) C nh xa, không chi ti t. Thư ng dùng u các trư ng o n. Toàn c nh t o l p a i m và tâm tr ng. Nhưng nó thư ng t i nhi u thông tin khác và có th làm ngư i xem nh m l n. Toàn c nh (Wide shot) C nh r ng ghi nh n nh ng hành ng thích h p. C nh c n (close shot)
- T p trung vào chi ti t. C n c nh ư c xác nh b i hi u qu c a nó, ch không ph i cách th c hi n nó như th nào. Nên ta có c nh c n khi ưa máy vào g n ch th v i ng kính góc r ng hay dùng ng kính tele t ng xa. C nh càng c n càng t o i m nh n và giúp ngư i xem d nh n bi t ph n ng c a ch th . Nhưng nhi u c nh c n quá s cư p i s nh n bi t c a ngư i xem v không gian và th i gian. M t lo t các c nh c n có th là cách th hi n h u hi u s tò mò c a ngư i xem u các trư ng o n. Nhưng ng ch quá lâu trư c khi tr l i câu h i quen thu c - chuy n ó x y ra âu? C nh c n: c trưng c a truy n hình Th m chí m t máy thu hình ư c coi là l n thì cũng ch có màn hình tương i nh khi so v i màn hình c a m t r p chi u bóng. Mu n th y rõ các v t và hi u ý nghĩa c a chúng m t cách nhanh chóng, thì các v t ó ph i t l tương i l n trên màn hình vô tuy n. Như v y b n c n có nhi u c nh c n và trung hơn nh ng c nh toàn. C c nh - ngư i Toàn c nh(LS): C nh quay c ngư i. Trung c nh(MS) : C t trên ho c dư i th t lưng. Trung c nh h p (MCU): C t gi a ng c/túi áo ng c. C n c nh(CU): C t quanh vai. C n c t (BCU): Mép hình phía trên c t ngang trán, mép phía dư i thư ng c t như c nh c n, nhưng có th c t ngang c m.
- Quay c nh ngư i còn ư c xác nh b i s ngư i: c nh ơn, c nh quay ôi, ba, hay nhóm. nét sâu Bao nhiêu ph n c a c nh n m trong t m nét. m ng kính nh (ví d : ph11) cho hình nh s c nét trong ph m vi r ng t g n n xa ( nét sâu), máy d dàng theo ch th mà không lo hình nh b ra kh i t m nét (m t nét). ng th i, nó t o c m giác v không gian và chi u sâu, nhưng có th làm cho nh b t và không h p d n. S d ng m ng kính r ng hơn s gi m ph m vi nét t ti n c nh n h u c nh ( nét nông). ây là m t k thu t t t cô l p ch th , làm nó n i b t kh i h u c nh m nh t. ng tác máy Lia máy Máy chuy n ng ngang quanh m t tr c c nh t o l p quan h gi a ch th và v t. Chúng ta cho ngư i xem bi t v a i m. Nhưng hãy c n th n v i nh ng cú lia mà hình nh u và cu i thì h p d n, nhưng gi a l i bu n t hay có không gian ch t. Lia theo chuy n ng Gi ng như t t c các ng tác máy, ng tác lia ch có hi u qu khi nó có nguyên do. Lia máy theo chuy n ng như cái tên c a nó th c s c n thi t khi ph i theo m t v t chuy n ng.
- Lia kh o sát (tìm tòi) Máy quay tìm ki m m t ai ó hay ngư i nào ó trong m t c nh. B n ph i xác nh ư c ng cơ c a chuy n ng này. Lia nhanh Máy quay chuy n ng nhanh n n i hình nh b m nhoè. L m d ng s làm m t giá tr c a ng tác máy này. Ngư i ta thư ng dùng lia nhanh khi mu n: • Thay i tr ng tâm c a s chú ý. Con thuy n r i i, lia nhanh t i nơi thuy n n. • Mô t nguyên nhân và hi u qu . Kh u súng nh m b n, lia nhanh n m c tiêu. • So sánh và tương ph n. M i và cũ, giàu và nghèo. Lia d c Chuy n ng máy quay d c theo tr c c nh. Lia d c lên phía trên t o s mong i và c m giác ph n ch n. Lia d c xu ng phía dư i g i ra s th t v ng và s bu n r u, và tình c m u u t. Chuy n ng lên th ng (c n c u) Chuy n ng c a máy quay th ng ng trên m t m t ph ng. Chuy n ng này làm n i b t hành ng chính hay gi m s chú ý vào ti n c nh.
- Chuy n ng xu ng th ng (c n c u) Ngư c l i v i chuy n ng lên th ng. Máy ch y d c xu ng trên m t m t ph ng. Zoom Thay i c c nh b ng cách thay i tiêu c ng kính. ng tác zoom máy thay i quan h gi a ch th và h u c nh. y máy Thay i c c nh b ng cách y máy ti n vào g n ho c ra xa kh i ch th . Gi nguyên quan h gi a ch th và h u c nh. Travelling Kh o sát m t v t hay theo m t v t chuy n ng b ng cách chuy n máy song song v i v t. Góc quay Quay t dư i lên: ch th trông ư ng b hơn, m nh m hơn, có dáng v e do . Quay t trên xu ng: ch th trông kém ư ng b , th p bé và có v b t l c. B c c
- B c c là s s p x p thông tin trong m t khuôn hình. B n tìm cách thu hút s t p trung c a ngư i xem vào m t vùng nào ó c a hình nh, và gi m thi u hay lo i b nh ng chi ti t làm m t t p trung. Nguyên lý m t ph n ba Là m t nguyên lý ơn gi n, nhưng hi u qu nh t, nguyên t c b c c. Nguyên lý này nêu m t màn hình ư c chia ôi hay chia b n s cho nh ng hình nh tĩnh và t ; m t màn hình ư c chia ba theo chi u ngang và chi u d c s cho b c c năng ng và h p d n hơn. ư ng chân tr i không nên t ngang gi a khuôn hình. Nó ph i 1/3 khuôn hình phía trên ho c phía dư i, tuỳ theo ý nh nh n m nh b u tr i hay m t t (bi n). Các chi ti t quan tr ng n m d c ư c t v trí 1/3 màn hình theo chi u d c. Và n u khu v c 1/3 theo chi u ngang và chi u d c quan tr ng thì các tâm i m nơi chúng giao nhau còn quan tr ng hơn. Nh ng giao i m này dành cho nh ng chi ti t quan tr ng trong khuôn hình. Ví d : ôi m t trên khuôn m t. Khuôn hình
- Ơ ây có hai quy t nh. ưa cái gì vào. Lo i cái gì ra. B n có th lo i b nh ng chi ti t làm m t t p trung hay gi u ngư i xem m t s thông tin r i s ti t l trong nh ng c nh ti p theo. Trung tâm màn hình là khu v c n nh và hi u qu khi mu n nh n m nh m t i tư ng ơn l (như m t phát thanh viên trong m t c nh ơn gi n). Nhưng khi có nh ng i m nh n khác trong khuôn hình thì trung tâm màn hình là khu v c y u, ít duy trì ư c s t p trung c a ngư i xem. Các mép màn hình thì gi ng như nh ng nam châm. Chúng hút nh ng v t t quá g n chúng. Các góc c a màn hình co xu hư ng hút ch th ra kh i khuôn hình. Hãy tránh mép khuôn hình c t ngang các kh p t nhiên c a cơ th ngư i như c t ngang khu u tay, ngang th t lưng hay ngang u g i. Không gian th c a hình (Headroom - kho ng cách phía trên u n mép màn hình) Không nên hình m t ngư i y ch t t i nh c a khuôn hình. Kho ng cách quá ít làm cho hình nh b gò bó và ch t h p. N u kho ng cách này l n khuôn hình s m t cân i và n ng áy. Không gian th s thay i theo c c nh. Toàn c nh (LS) c n nhi u không gian hơn trung c nh (MS), và ti p ó, trung c nh (MS) l i nhi u hơn trung c n h p (MCU).
- (Kho ng cách này kho ng 1/10 n 1/8 chi u d c khuôn hình .(ghi chép t i l p h c k thu t truy n hình -Reuters, Hà n i, 19-23/11/2001. Ngư i d ch) M t ngo i l duy nh t trong lu t "không gian th c a hình" là c n c t BCU; v i c c nh này m t ngư i y màn hình, mép hình c t qua trán và có th qua c m. Không gian "nhìn" (Looking room) Ngư i ta thư ng nhìn sang ph i hay trái c a khuôn hình tr phi nhìn th ng vào máy quay. H mu n nhìn v phía nào thì c n có m t kho ng không gian nhìn vào ó. ây g i là "không gian nhìn". ây ph n màn hình trư c m t h ph i l n hơn phía ng sau h . N u mũi m t ngư i sát mép hình, hay g n quá s làm cho c nh quay gò bó. Hình ngư i càng nghiêng (prophile) thì kho ng nhìn ph i càng l n duy trì s cân b ng. Cũng tương t như v y i v i m t ngư i i b , cư i ng a hay lái xe trong c nh. Cân b ng S cân b ng xoay quanh trung tâm hình nh. Nh ng hình nh p thư ng có s cân b ng trong khuôn hình. (Nhưng không nh t thi t ph i ngay hàng th ng l i hay i x ng vì hình i x ng thì tĩnh và bu n t ). M t v t hay m t tông màu (b c tư ng xám, bóng n ng n ) m t bên c a khuôn hình
- c n ư c cân b ng b i m t tông màu tương x ng phía i di n c a khuôn hình. S cân b ng này ư c t o b i m t v t l n hay nhi u v t nh h p l i. Hãy ghi nh tông màu t i trông n ng n (ph i nh hơn) tông màu sáng. Vì v y m t vùng t i nh có th dùng cân b ng m t vùng sáng l n hơn. Tông màu t i áy khuôn hình t o s n nh. nh khuôn hình, chúng t o hi u qu c a m t không gian óng kín và ng t ng t. Chuy n ng trên màn hình Chuy n ng vào g n hay ra xa máy quay thì m nh hơn chuy n ng ngang. i v i chuy n ng ngang ph i l y khuôn hình c n th n, ch a không gian nhìn hay không gian th cho hành ng khác ( i, cư i ng a hay lái xe). ánh sáng (m t vài thu t ng ch y u) • ánh sáng ch : ngu n sáng chính chi u vào ch th . • ánh sáng chung: ngu n sáng t n gi m bóng hay s tương ph n t o ra b i ánh sáng ch . • ánh sáng ngư c: ngu n sáng chi u phía sau hay m t bên c a ch th giúp tách u, tóc hay vai kh i phông (t o kh i cho ch th ). • ánh sáng phông: ngu n sáng chi u nh n bi t m t vùng trên phông.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học