Xem mẫu

  1. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 S¬ l−îc lÞch sö thuÕ ViÖt Nam 1 Kh¸i qu¸t chÝnh s¸ch thuÕ thêi B¾c thuéc CÇn ph©n biÖt hai kh¸i niÖm gi÷a t« vµ thuÕ. + T« lµ s¶n phÈm thÆng d− ph¶i nép cho chñ ®Êt. + ThuÕ lµ nh÷ng kho¶n ®ãng gãp ®èi víi Nhµ n−íc. Tæ chøc phô tr¸ch thu lµ “c«ng tµo” : + Diªm quan, phô tr¸ch thu thuÕ muèi; + ThiÕt quan thu thuÕ kho¸ng s¶n, ®Æc biÖt lµ s¾t; + Thñy quan, thu thuÕ thñy s¶n; + C¸c huyÖn lÖnh, tr−ëng h−¬ng, tr−ëng x· thu c¸c lo¹i t« thuÕ trong ®Þa bµn. TËp trung chuyÓn vÒ kho chÝnh t¹i Trung Quèc. 2 Phan Hiển Minh 1
  2. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 Thêi phong kiÕn TriÒu ®¹i Nhµ TrÇn - ThuÕ th©n (cßn gäi lµ thuÕ ®inh): + ThuÕ ®inh ®¸nh vµo b¶n th©n mçi ng−êi d©n tíi tuæi tr−ëng thµnh. + ThuÕ ®−îc quy ra thµnh tiÒn vµ nép b»ng tiÒn (tÝnh b»ng quan tiÒn). - ThuÕ ruéng (thuÕ ®iÒn): thuÕ ruéng th× ®ãng b»ng thãc (nép b»ng hiÖn vËt). - Ngoµi ra cßn cã thuÕ ruéng muèi (ph¶i ®ãng b»ng tiÒn). - §¸nh thuÕ c¶ trÇu cau, t«m c¸, rau qu¶, … 3 Thêi phong kiÕn TriÒu NguyÔn Gia Long - ThuÕ §inh (ThuÕ th©n): b»ng tiÒn. - ThuÕ §iÒn: b»ng thãc. - ThuÕ s¶n vËt: ®¸nh vµo c©y quÕ (®¸nh vµo viÖc khai th¸c c©y quÕ trong rõng) ai ®ãng thuÕ s¶n vËt c©y quÕ th× ®−îc miÔn trõ thuÕ th©n. - ThuÕ YÕn: (®¸nh vµo khai th¸c tæ chim YÕn. Ai nép thuÕ yÕn th× ®−îc tha viÖc binh lÝnh. - ThuÕ h−¬ng liÖu (c©y trÇm), thuÕ s©m, thuÕ chiÕu, thuÕ gç, … - ThuÕ ®¸nh vµo c¸c tµu bÌ c¸c n−íc ra vµo bu«n b¸n - ThuÕ khai th¸c má. 4 Phan Hiển Minh 2
  3. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 Thêi Ph¸p thuéc - Hai s¾c thuÕ §inh (thuÕ th©n) vµ thuÕ §iÒn ®−îc gäi lµ thuÕ Ch¸nh Ng¹ch. - ThuÕ th©n tøc lµ thuÕ §inh ®¸nh vµo b¶n th©n mäi thanh niªn tõ 18 tuæi trë lªn. + ThÎ s−u cã gi¸ trÞ nh− giÊy chøng minh nh©n d©n. + Ai kh«ng cã thÎ s−u tøc lµ kh«ng ®ãng thuÕ th©n, bÞ coi lµ téi trèn s−u lËu thuÕ (trèn s©u lËu thuÕ) vµ bÞ b¾t ph¹t tï. 5 Sau C¸ch m¹ng Th¸ng 8/1945 - S¾c lÖnh Sè 11 ngµy 07/09/1945 cña ChÝnh phñ ®· nªu râ: “B·i bá thuÕ th©n lµ mét thø thuÕ v« lý, tr¸i ng−îc víi tinh thÇn cña chÝnh thÓ d©n chñ céng hßa”. - Nhµ n−íc ch−a ®Æt vÊn ®Ò ®ãng gãp cña nh©n d©n dùa trªn mét chÝnh s¸ch hîp lý, cßn dÌ dÆt trong viÖc huy ®éng tµi lùc cña nh©n d©n b»ng thuÕ, chØ ph¸t hµnh tiÒn ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tµi chÝnh. 6 Phan Hiển Minh 3
  4. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 Sau C¸ch m¹ng Th¸ng 8/1945 NhËn ®Þnh cña Vò Ngäc Khuª (1958) - ChÝnh s¸ch ®ãng gãp kh«ng c«ng b»ng, hîp lý v× c¨n b¶n vÉn lµ chÕ ®é thuÕ cña thêi Ph¸p thuéc söa ®æi l¹i. + Kh«ng huy ®éng ®−îc ®óng kh¶ n¨ng cña mäi tÇng líp nh©n d©n. + Kh«ng thÝch hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ. + Ng−êi nghÌo ®ãng gãp nhiÒu h¬n ng−êi giµu. + C«ng nghiÖp, th−¬ng nghiÖp ®ãng qu¸ Ýt so víi n«ng nghiÖp 7 Giai ®o¹n 1954 - 1975 - Tõ cuèi n¨m 1954, Nhµ n−íc ®· c«ng bè hÖ thèng thuÕ míi hoµn chØnh vµ lÇn l−ît ban hµnh ¸p dông thèng nhÊt trªn toµn miÒn B¾c. + ThuÕ n«ng nghiÖp thu b»ng hiÖn vËt. + 12 thø thuÕ thu b»ng tiÒn lµ: ThuÕ doanh nghiÖp; ThuÕ lîi tøc doanh nghiÖp; ThuÕ bu«n chuyÕn; ThuÕ hµng hãa; ThuÕ s¸t sinh; ThuÕ kinh doanh nghÖ thuËt; ThuÕ thæ tr¹ch; ThuÕ m«n bµi; ThuÕ tr−íc b¹; ThuÕ muèi; ThuÕ r−îu; ThuÕ xuÊt khÈu, ThuÕ nhËp khÈu. 8 Phan Hiển Minh 4
  5. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 Giai ®o¹n 1954 - 1975 - Trªn nguyªn t¾c: + ThuÕ ®èi víi quèc doanh nhÑ h¬n t− nh©n; + §éng viªn ®èi víi s¶n xuÊt nhÑ h¬n bu«n b¸n; + Ngµnh nghÒ, mÆt hµng cÇn thiÕt nhÑ h¬n ngµnh nghÒ, mÆt hµng kh«ng cÇn thiÕt, xa xØ, cao cÊp; 9 Giai ®o¹n 1954 - 1975 - H×nh thøc huy ®éng tµi chÝnh chñ yÕu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong thêi kú nµy lµ + Thu quèc doanh. + ChÕ ®é trÝch nép lîi nhuËn. + ChÕ ®é nép khÊu hao c¬ b¶n. 10 Phan Hiển Minh 5
  6. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 ThuÕ giai ®o¹n 1976 - 1985 MiÒn B¾c tiÕp tôc thi hµnh chÕ ®é thuÕ ®· ban hµnh tõ tr−íc. MiÒn Nam: Nhµ n−íc t¹m thêi cho thi hµnh cã c¶i tiÕn mét sè s¾c thuÕ cña chÝnh quyÒn Sµi Gßn cò nh− thuÕ lîi tøc, thuÕ m«n bµi, thuÕ thæ tr¹ch , thuÕ TVA, thuÕ TT§B, thuÕ l−u hµnh xe tù ®éng, thuÕ tr−íc b¹. Ngoµi ra cßn cã chÕ ®é thu quèc doanh. §Æc ®iÓm: sö dông thuÕ nh− lµ mét c«ng cô c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa: + Ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, tiÕn tíi hai thµnh phÇn: së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ. + Ph©n biÖt ngµnh nghÒ s¶n xuÊt, th−¬ng m¹i, dÞch vô. 11 ThuÕ giai ®o¹n 1986 - 1990 - Ph©n biÖt ®èi xö: + XÝ nghiÖp quèc doanh th× thùc hiÖn chÕ ®é thu quèc doanh, thu trÝch nép lîi nhuËn. + C¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c l¹i chÞu sù t¸c ®éng cña thuÕ c«ng th−¬ng nghiÖp. - Thu quèc doanh: + Lo¹i thuÕ ®a thuÕ suÊt. + G©y khã kh¨n cho viÖc qu¶n lý vµ hµnh thu. 12 Phan Hiển Minh 6
  7. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 ThuÕ giai ®o¹n 1986 - 1990 Thu ®èi víi khu vùc quèc doanh Gi¸ b¸n bu«n xÝ nghiÖp = 105 100 5 15 10 Gi¸ thµnh Lîi nhuËn Thu quèc Thu chªnh ®Þnh møc doanh lÖch gi¸ Gi¸ b¸n bu«n c«ng nghiÖp = 120 Gi¸ ph©n phèi cho th−¬ng nghiÖp = 130 13 ThuÕ giai ®o¹n 1990 - 2005 - Quèc héi Khãa VIII, kú häp thø 4 (cuèi th¸ng 12/1988) ®· ®Ò ra yªu cÇu ph¶i xóc tiÕn viÖc nghiªn cøu, c¶i tiÕn hÖ thèng chÝnh s¸ch ThuÕ ¸p dông thèng nhÊt ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. - Trong n¨m 1990, Quèc héi khãa VIII vµ Héi ®ång Nhµ n−íc ®· cho ban hµnh c¸c LuËt thuÕ vµ Ph¸p lÖnh thuÕ: 1. ThuÕ doanh thu; 2. ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt; 3. ThuÕ lîi tøc; 4. ThuÕ thu nhËp cao; 5. ThuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu; 6. ThuÕ Tµi nguyªn; 7. ThuÕ Nhµ ®Êt (míi ¸p dông thu thuÕ ®Êt, ch−a thu thuÕ nhµ); 8. ThuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp; 9. ChÕ ®é thu vÒ sö dông vèn Ng©n s¸ch Nhµ n−íc. 14 Phan Hiển Minh 7
  8. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 HÖ thèng LuËt thuÕ ViÖt Nam hiÖn hµnh Thu nhËp Tiªu dïng Tµi s¶n -ThuÕ TNDN -ThuÕ GTGT (luËt) -ThuÕ nhµ ®Êt (ph¸p lÖnh) (luËt) -ThuÕ TT§B (luËt) -ThuÕ ®Êt n«ng nghiÖp -ThuÕ TN cao -ThuÕ XK, thuÕ (luËt) (ph¸p lÖnh) NK (luËt) -ThuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt (luËt) -ThuÕ tµi nguyªn (ph¸p lÖnh) 15 Ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch thÓ chÕ thuÕ tõ n¨m 2005 - 2010 Néi dung vµ lé tr×nh thùc hiÖn 1- Néi dung c¶i c¸ch hÖ thèng thÓ chÕ thuÕ 2- Néi dung vµ lé tr×nh c¶i c¸ch mét sè s¾c thuÕ chñ yÕu 16 Phan Hiển Minh 8
  9. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 Ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch thÓ chÕ thuÕ tõ n¨m 2005 - 2010 1- Néi dung c¶i c¸ch hÖ thèng thÓ chÕ thuÕ 1.1- VÒ hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ 1.2- VÒ qu¶n lý thuÕ 17 Ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch thÓ chÕ thuÕ tõ n¨m 2005 - 2010 1.1- VÒ hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ a- C¬ cÊu l¹i hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ theo h−íng + Ban hµnh mét sè s¾c thuÕ míi + Söa ®æi, bæ sung ®ång bé c¸c s¾c thuÕ hiÖn hµnh + ViÖc ban hµnh míi hoÆc söa ®æi c¸c s¾c thuÕ ph¶i ®¶m b¶o: - T¨ng dÇn tû träng c¸c nguån thu trong n−íc; - Më réng diÖn thuÕ trùc thu - §¶m b¶o æn ®Þnh s¶n xuÊt, thÞ tr−êng vµ ®êi sèng cña nh©n d©n b- HÖ thèng thuÕ ®Õn n¨m 2010 bao gåm 9 lo¹i thuÕ vµ c¸c kho¶n phÝ, lÖ phÝ. 18 Phan Hiển Minh 9
  10. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 Ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch thÓ chÕ thuÕ tõ n¨m 2005 - 2010 1.2- VÒ qu¶n lý thuÕ N¨m 2006 sÏ tr×nh Quèc héi ban hµnh LuËt qu¶n lý thuÕ theo h−íng a- HÖ thèng ho¸ c¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lý thuÕ hiÖn hµnh b- X¸c ®Þnh râ h¬n vÒ nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm cña ®èi t−îng nép thuÕ c- Bæ sung quyÒn h¹n cña c¬ quan thuÕ trong viÖc c−ìng chÕ thuÕ, ®iÒu tra thuÕ vµ khëi tè c¸c vi ph¹m vÒ thuÕ d- Quy ®Þnh râ h¬n vÒ tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n liªn quan 19 Ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch thÓ chÕ thuÕ tõ n¨m 2005 - 2010 2- Néi dung vµ lé tr×nh c¶i c¸ch mét sè s¾c thuÕ chñ yÕu 2.1- ThuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT) 2.2- ThuÕ Tiªu thô ®Æc biÖt (TT§B) 2.3- ThuÕ XuÊt khÈu (XK), thuÕ NhËp khÈu (NK) 2.4- ThuÕ Thu nhËp doanh nghiÖp (TNDN) 2.5- ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n (TNCN) 2.6- ThuÕ sö dông ®Êt 2.7- ThuÕ tµi nguyªn 2.8- ThuÕ tµi s¶n 2.9- ThuÕ b¶o vÖ m«i tr−êng 2.10- VÒ phÝ vµ lÖ phÝ 20 Phan Hiển Minh 10
  11. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 2.1- ThuÕ GTGT - N¨m 2008 sÏ tr×nh Quèc héi th«ng qua LuËt thuÕ GTGT (söa ®æi) theo h−íng : a- VÒ ph¹m vi, ®èi t−îng kh«ng chÞu thuÕ + Thu hÑp ®èi t−îng kh«ng chÞu thuÕ + X©y dùng ng−ìng ¸p dông thuÕ GTGT b- VÒ thuÕ suÊt: ¸p dông mét thuÕ suÊt thèng nhÊt (kho¶ng 10%) c- VÒ ph−¬ng ph¸p tÝnh thuÕ: ¸p dông mét ph−¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ 21 2.2- ThuÕ TT§B - N¨m 2008 sÏ tr×nh Quèc héi th«ng qua LuËt thuÕ TT§B (söa ®æi) theo h−íng : a- Më réng diÖn chÞu thuÕ TT§B b- Xo¸ bá ph©n biÖt ®èi xö vÒ thuÕ suÊt gi÷a hµng s¶n xu©t trong n−íc víi hµng nhËp khÈu c- Xo¸ bá miÔn gi¶m thuÕ TT§B 22 Phan Hiển Minh 11
  12. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 2.3 ThuÕ XK, thuÕ NK - N¨m 2005 sÏ tr×nh Quèc héi th«ng qua LuËt thuÕ XK, thuÕ NK (söa ®æi) theo h−íng : a- Xo¸ bá sù ph©n biÖt hµng XNK chÝnh ng¹ch vµ hµng XNK tiÓu ng¹ch qua biªn giíi b- Gi¸ tÝnh thuÕ ¸p dông theo nguyªn t¾c cña HiÖp ®Þnh trÞ gi¸ h¶i quan GATT/WTO c- Söa ®æi c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ suÊt, thêi ®iÓm tÝnh thuÕ, thêi h¹n nép thuÕ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ c¸c cam kÕt quèc tÕ d- Bæ sung nguyªn t¾c ¸p dông c¸c lo¹i thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, thuÕ chèng trî cÊp, thuÕ chèng ph©n biÖt ®èi xö 23 2.4- ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp - N¨m 2008 sÏ tr×nh Quèc héi th«ng qua LuËt thuÕ TNDN (söa ®æi) theo h−íng : a- ChuyÓn c¸c hé/c¸ nh©n kinh doanh sang nép thuÕ thu nhËp c¸ nh©n b- Gi¶m møc thuÕ suÊt phæ th«ng tõ 28% xuèng kho¶ng 25% c- Thu hÑp ph¹m vi −u ®·i thuÕ 24 Phan Hiển Minh 12
  13. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 2.5- ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n - N¨m 2007 sÏ tr×nh Quèc héi ban hµnh míi LuËt thuÕ thu nhËp c¸ nh©n a- Më réng ®èi t−îng chÞu thuÕ b- C¬ së tÝnh thuÕ ®−îc söa ®æi cho phï hîp th«ng lÖ quèc tÕ c- Thu hÑp sù kh¸c biÖt vÒ møc ®iÒu tiÕt gi÷a ®èi t−îng nép thuÕ lµ ng−êi VN vµ ng−êi n−íc ngoµi 25 2.6- ThuÕ sö dông ®Êt - N¨m 2008 sÏ tr×nh Quèc héi ban hµnh míi LuËt thuÕ sö dông ®Êt a- Më réng ®èi t−îng chÞu thuÕ vµ ®èi t−îng nép thuÕ b- X¸c ®Þnh gi¸ tÝnh thuÕ hîp lý theo tõng lo¹i ®Êt ®ai vµ môc ®Ých sö dông c- Thu hÑp diÖn miÔn, gi¶m thuÕ 26 Phan Hiển Minh 13
  14. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 2.7- ThuÕ tµi nguyªn - N¨m 2008 sÏ tr×nh Quèc héi ban hµnh míi LuËt thuÕ tµi nguyªn a- Më réng diÖn chÞu thuÕ b- X©y dùng c¬ chÕ x¸c ®Þnh gi¸ tÝnh thuÕ hîp lý c- Thu hÑp diÖn ®−îc miÔn, gi¶m thuÕ 27 2.8- ThuÕ tµi s¶n - N¨m 2008 sÏ tr×nh Quèc héi ban hµnh míi LuËt thuÕ tµi s¶n a- VÒ ph¹m vi ®iÒu chØnh + §èi t−îng chÞu thuÕ lµ nhµ vµ c¸c tµi s¶n cã gÝa trÞ lín + X©y dùng ng−ìng tèi thiÓu chÞu thuÕ tµi s¶n b- X©y dùng c¬ chÕ ®Þnh gi¸ tµi s¶n theo th«ng lÖ quèc tÕ 28 Phan Hiển Minh 14
  15. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 2.9- ThuÕ b¶o vÖ m«i tr−êng - N¨m 2008 sÏ tr×nh Quèc héi ban hµnh míi LuËt thuÕ b¶o vÖ m«i tr−êng a- §èi t−îng nép thuÕ lµ mäi ®èi t−îng SXKD hoÆc tiªu thô, tµng tr÷ c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô g©y « nhiÔm m«i tr−êng b- Møc thuÕ ph¶i nép ®−îc x¸c ®Þnh t−¬ng ®−¬ng hoÆc cao h¬n gi¸ trÞ thiÖt h¹i do møc ®é « nhiÔm m«i tr−êng 29 2.10- VÒ phÝ vµ lÖ phÝ a- B·i bá c¸c lo¹i phÝ, lÖ phÝ kh«ng phï hîp b- Ph©n lo¹i c¸c kho¶n phÝ thu do cung cÊp dÞch vô c«ng tÝnh vµo gi¸ dÞch vô, kh«ng ph¶i lµ lo¹i phÝ nép NSNN c- C¸c lo¹i phÝ mang tÝnh chÊt thuÕ chuyÓn thµnh thuÕ d- Thu hÑp ph¹m vi miÔn, gi¶m 30 Phan Hiển Minh 15
  16. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Bài 9: Sơ lược lịch sử thuế Việt Nam 2005-2006 Tµi liÖu tham kh¶o - www.gdt.gov.vn. - Vò Ngäc Khuª (1958), “VÊn ®Ò tµi chÝnh cña chóng ta”, Hµ Néi, NXB Sù thËt. - Phan HiÓn Minh (1999), “ThuÕ vô ®¹i c−¬ng”, NXB Gi¸o dôc. - Phan HiÓn Minh (2001), “Gi¸o tr×nh thuÕ thùc hµnh”, NXB Thèng kª. - Phan HiÓn Minh (2005), “Thùc tr¹ng hÖ thèng thuÕ ViÖt Nam thêi kú ®æi míi”, Chuyªn ®Ò nghiªn cøu khoa häc §¹i häc Kinh tÕ, TP. Hå ChÝ Minh (Kh«ng xuÊt b¶n). - Tµi liÖu héi th¶o vÒ hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ ViÖt Nam (11-2005), Ch−¬ng tr×nh Hîp t¸c nghiªn cøu chung gi÷a Bé Tµi chÝnh cña ViÖt Nam vµ NhËt B¶n. 31 CHÚC SỨC KHỎE VÀ THÀNH CÔNG 32 Phan Hiển Minh 16
nguon tai.lieu . vn