Xem mẫu
- BÀI 6: MIÊU TẢ VÀ BIỂU
CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
1. Miêu tả
Miêu tả là dùng ngôn
ngữ Quancsát ộức ảnh
hoặ m b t phương
tiện nào tả theo làm cho
và khác sự
ngườiquan sát đượcnghe,
đọc, người
người xem có thể thấy
sự vật (hiện tượng, con
người) như hiện ra
trước mắt.
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
1. Miêu tả
2. Biểu cảm
Lão Hạc ơi! Lão hãy yên lòng mà
nhắm mắt! Lão đừng lodữ choi cái
Cái chết gì dộ
vườn của lão. Tôi sẽ cố giữ gìn cho
của lão Hạc gây xúc
lão. Ðến khi con trai lão về, tôi sẽ
trao lại cho đắn và bạo hắnẽ cho
h ộng m ảnh m : “Ðây
là cái vườn mà ông cụ ọc. Còn ra
người đ thân sinh
anh đã cố để nhân vật ông n vẹn :
lại cho anh trọ giáo
cụ thà chết chứ không chịu bán đi
trong truyện có
một sào...” (Nam Cao – Lão Hạc)
cảm xúc như thế
nào?
Biểu cảm là bộc lộ tình cảm chủ quan của bản thân trước sự
vật, sự việc, hiện tượng, con người trong cuộc sống.
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
1. Miêu tả
2. Biểu cảm
Miêu tả trong văn
bản tự sự có hoàn
toàn giống với miêu
tả trong văn bản
miêu tả không?
Miêu tả trong văn bản tự sự không hoàn toàn
giống miêu tả trong văn bản miêu tả. Văn
bản tự sự chủ yếu là kể. Những đoạn miêu
tả trong văn bản tự sự là góp phần làm cho
câu chuyện cụ thể hơn, sinh động hơn.
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
1. Miêu tả
2. Biểu cảm
Biểu cảm trong văn
bản tự sự với biểu
cảm trong văn bản
biểu cảm có những
điểm giống và khác
nhau cụ thể nào?
* Giống nhau: Đều trực tiếp biểu lộ tình cảm, cảm xúc.
* Khác nhau: Biểu cảm trong trong văn bản Tự sự chủ
yếu để góp phần làm cho câu chuyện gợi cảm, truyền
cảm hơn. Nhờ những đoạn biểu cảm, tâm trạng nhân vật
hay chính tác giả được bộc lộ, truyền cảm đến người
đọc làm cho câu chuyện chân thực và hấp dẫn hơn, xúc
động hơn.
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
1. Miêu tả
2. Biểu cảm Cần căn cứ vào đâu
để đánh giá hiệu quả
của miêu tả và biểu
cảm trong văn bản tự
sự?
Căn cứ đánh giá hiệu quả của miêu tả và
biểu cảm trong văn bản tự sự là đạt được
đến mục đích của kể (việc kể được người
đọc, người nghe tiếp nhận hiệu quả nhất).
- {…} Nếu có lần nằm ngoài trời suốt đêm, hẳn bạn thừa biết giữa lúc chúng ta ngủ thì cả một th ế gi ới
huyền bí bừng dậy trong cảnh cô quạnh và u tịch. Lúc ấy suối reo rõ h ơn, đầm ao nhen lên những đốm lửa
nhỏ, … và văng vẳng trong không gian, những tiếng sột soạt, những tiếng rung khe kh ẽ, t ưởng đâu cành
cây đang vươn dài và cỏ non đang mọc. Ban ngày là cuộc sống của chúng sinh và ban đêm là cuộc sống
của cây cỏ. Không quen thì dễ sợ… Cho nên tiểu th ư của chúng ta cứ mỗi lần nghe thấy một tiếng động
nhỏ là đã run lên và nép sát vào người tôi. Một lần, từ phía mặt đầm lấp lánh dưới kia nổi lên một tiếng
kêu dài, não ruột, ngân vang rền rền tới chỗ chúng tôi ngồi. Cũng vừa lúc một ngôi sao r ực r ỡ đổi ngôi,
lướt trên đầu chúng tôi về cùng một hướng đó, dường như tiếng than vãn mà chúng tôi vừa nghe thấy kia
đã mang theo một luồng ánh sáng.
- Cái gì thế? – Xtê-pha-nét khe khẽ hỏi.
- Có một linh hồn lên thiên đàng, cô chủ ạ. – nói rồi tôi làm dấu thánh.
Nàng cũng làm theo và cũng ngồi ngửa cổ như thế một lát, vẻ rất trầm ngâm…
Nàng ngước mắt lên cao, tay đỡ lấy đầu, vai khoác tấm da cừu, nom nàng như chú mục đồng của nhà trời.
- Nhiều sao quá! Đẹp quá kìa! Chưa bao giờ tôi thấy nhiều sao như thế này. Mục đồng có biết tên các ngôi
sao không?
- Dạ có, thưa cô chủ.
Và trong khi tôi cố giảng cho nàng thế nào là đám cưới sao thì tôi cảm thấy như có một cái gì mát rượi và
mịn màng tựa nhè nhẹ xuống vai tôi. Thì ra đầu nàng nặng trĩu vì buồn ngủ đã ngả vào tôi với tiếng sột
soạt êm ái của những dải đăng-ten và làn tóc mây gợn sóng. Nàng cứ ngồi yên nh ư thế không nhúc nhích
cho đến khi ngàn sao trên trời mờ dần, nhoà đi trong buổi ban mai đang rạng. Còn tôi, tôi nhìn nàng ngủ,
đáy lòng hơi xao xuyến nhưng vẫn giữ được mình vì đêm sao sáng kia bao giờ cũng đem lại cho tôi những ý
nghĩ cao đẹp. Quanh hai chúng tôi, ngàn sao vẫn tiếp tục cuộc hành trình tr ầm l ặng ngoan ngoãn nh ư một
đàn cừu lớn; và đôi lúc, tôi tưởng đâu một trong những ngôi sao kia, ngôi sao thanh tú nh ất, ng ời sáng nh ất
lạc mất đường đi đã đậu xuống vai tôi mà thiêm thiếp ngủ…
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự
sự 1. Miêu tả
2. Biểu cảm Đoạn trích trên có
phải là một đoạn trích
tự sự không? Vì sao?
Đây là một đoạn trích tự sự vì có việc để kể [kể
về việc nhân vật Tôi (chàng chăn cừu thuê) và cô
chủ Xtê-pha-nét (đồng thời là bạn) cùng lên đồi
ngắm sao]
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự
sự 1. Miêu tả
2. Biểu cảm
Tìm những yếu
tố miêu tả trong
đoạn trích?
- {…} Nếu có lần nằm ngoài trời suốt đêm, hẳn bạn thừa biết giữa lúc chúng ta ngủ thì cả một th ế gi ới
huyền bí bừng dậy trong cảnh cô quạnh và u tịch(1). Lúc ấy suối reo rõ h ơn, đầm ao nhen lên những đốm
lửa nhỏ, … và văng vẳng trong không gian, những tiếng sột so ạt, những ti ếng rung khe kh ẽ, t ưởng đâu
cành cây đang vươn dài và cỏ non đang mọc(2). Ban ngày là cuộc sống của chúng sinh và ban đêm là cuộc
sống của cây cỏ(3). Không quen thì dễ sợ…(4) Cho nên tiểu th ư của chúng ta cứ mỗi lần nghe thấy một
tiếng động nhỏ là đã run lên và nép sát vào người tôi(5). Một lần, từ phía mặt đầm lấp lánh dưới kia nổi
lên một tiếng kêu dài, não ruột, ngân vang rền rền tới chỗ chúng tôi ngồi(6). Cũng vừa lúc m ột ngôi sao
rực rỡ đổi ngôi, lướt trên đầu chúng tôi về cùng một hướng đó, dường như tiếng than vãn mà chúng tôi
vừa nghe thấy kia đã mang theo một luồng ánh sáng(7).
- Cái gì thế? (8)– Xtê-pha-nét khe khẽ hỏi.(9)
Những yếu tố miêu tả
- Có một linh hồn lên thiên đàng, cô chủ ạ(10). – nói rồi tôi làm dấu thánh.(11)
Nàng cũng làm theo và cũng ngồi ngửa cổ như thế một lát, vẻ rất trầm ngâm…(12)
Nàng ngước mắt lên cao, tay đỡ lấy đầu, vai khoác tấm da cừu, nom nàng như chú mục đồng của nhà trời.
(13)
- Nhiều sao quá!(14) Đẹp quá kìa!(15) Chưa bao giờ tôi thấy nhiều sao như thế này.(16) Mục đồng có biết
tên các ngôi sao không?(17)
- Dạ có, thưa cô chủ.(18)
Và trong khi tôi cố giảng cho nàng thế nào là đám cưới sao thì tôi cảm thấy như có một cái gì mát rượi và
mịn màng tựa nhè nhẹ xuống vai tôi.(19) Thì ra đầu nàng nặng trĩu vì buồn ngủ đã ngả vào tôi với tiếng sột
soạt êm ái của những dải đăng-ten và làn tóc mây gợn sóng(20). Nàng cứ ngồi yên nh ư thế không nhúc
nhích cho đến khi ngàn sao trên trời mờ dần, nhoà đi trong buổi ban mai đang rạng(21). Còn tôi, tôi nhìn
nàng ngủ, đáy lòng hơi xao xuyến nhưng vẫn giữ được mình vì đêm sao sáng kia bao giờ cũng đem lại cho
tôi những ý nghĩ cao đẹp(22). Quanh hai chúng tôi, ngàn sao vẫn ti ếp tục cuộc hành trình tr ầm l ặng ngoan
ngoãn như một đàn cừu lớn; và đôi lúc, tôi tưởng đâu một trong những ngôi sao kia, ngôi sao thanh tú nh ất,
ngời sáng nhất lạc mất đường đi đã đậu xuống vai tôi mà thiêm thiếp ngủ…(23)
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
1. Miêu tả
2. Biểu cảm
Tìm những yếu
tố biểu cảm
trong đoạn trích?
- {…} Nếu có lần nằm ngoài trời suốt đêm, hẳn bạn thừa biết giữa lúc chúng ta ngủ thì cả một th ế gi ới
huyền bí bừng dậy trong cảnh cô quạnh và u tịch(1). Lúc ấy suối reo rõ h ơn, đầm ao nhen lên những đốm
lửa nhỏ, … và văng vẳng trong không gian, những tiếng sột so ạt, những ti ếng rung khe kh ẽ, t ưởng đâu
cành cây đang vươn dài và cỏ non đang mọc(2). Ban ngày là cuộc sống của chúng sinh và ban đêm là cuộc
sống của cây cỏ(3). Không quen thì dễ sợ…(4) Cho nên tiểu th ư của chúng ta cứ mỗi lần nghe thấy một
tiếng động nhỏ là đã run lên và nép sát vào người tôi(5). Một lần, từ phía mặt đầm lấp lánh dưới kia nổi
lên một tiếng kêu dài, não ruột, ngân vang rền rền tới chỗ chúng tôi ngồi(6). Cũng vừa lúc m ột ngôi sao
rực rỡ đổi ngôi, lướt trên đầu chúng tôi về cùng một hướng đó, dường như tiếng than vãn mà chúng tôi
vừa nghe thấy kia đã mang theo một luồng ánh sáng(7).
Nh÷ng yÕu tè biÓu c ¶m
- Cái gì thế? (8)– Xtê-pha-nét khe khẽ hỏi.(9)
- Có một linh hồn lên thiên đàng, cô chủ ạ(10). – nói rồi tôi làm dấu thánh.(11)
Nàng cũng làm theo và cũng ngồi ngửa cổ như thế một lát, vẻ rất trầm ngâm…(12)
Nàng ngước mắt lên cao, tay đỡ lấy đầu, vai khoác tấm da cừu, nom nàng như chú mục đồng của nhà trời.
(13)
- Nhiều sao quá!(14) Đẹp quá kìa!(15) Chưa bao giờ tôi thấy nhiều sao như thế này.(16) Mục đồng có biết
tên các ngôi sao không?(17)
- Dạ có, thưa cô chủ.(18)
Và trong khi tôi cố giảng cho nàng thế nào là đám cưới sao thì tôi cảm thấy như có một cái gì mát rượi và
mịn màng tựa nhè nhẹ xuống vai tôi.(19) Thì ra đầu nàng nặng trĩu vì buồn ngủ đã ngả vào tôi với tiếng sột
soạt êm ái của những dải đăng-ten và làn tóc mây gợn sóng(20). Nàng cứ ngồi yên nh ư thế không nhúc
nhích cho đến khi ngàn sao trên trời mờ dần, nhoà đi trong buổi ban mai đang rạng(21). Còn tôi, tôi nhìn
nàng ngủ, đáy lòng hơi xao xuyến nhưng vẫn giữ được mình vì đêm sao sáng kia bao giờ cũng đem lại cho
tôi những ý nghĩ cao đẹp(22). Quanh hai chúng tôi, ngàn sao vẫn ti ếp tục cuộc hành trình tr ầm l ặng ngoan
ngoãn như một đàn cừu lớn; và đôi lúc, tôi tưởng đâu một trong những ngôi sao kia, ngôi sao thanh tú nh ất,
ngời sáng nhất lạc mất đường đi đã đậu xuống vai tôi mà thiêm thiếp ngủ…(23)
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
1. Miêu tả
2. Biểu cảm Thử lược bỏ các yếu
tố miêu tả và biểu
cảm trên thì đoạn
trích sẽ như thế nào?
Nếu bỏ đi các yếu tố miêu tả và biểu cảm, đoạn trích nói trên sẽ trở nên
khô khan, người đọc sẽ không có cảm giác như đang được chứng kiến cảnh
đêm sao thơ mộng, u huyền trên núi cao miền Prô-văng-xơ xa xôi, cùng
những rung động nhẹ nhàng, say sưa mà thanh khiết trong tâm hồn chàng
chăn cừu bên cô gái ngây thơ, xinh đẹp.
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự
sự
1. Miêu tả
2. Biểu cảm
Tại sao có thể gọi
đoạn văn trên là đoạn
tự sự mà không thể
xếp vào văn bản miêu
tả hoặc văn bản biểu
cảm ?
Các câu miêu tả và biểu cảm trên không tách rời và tồn
tại biệt lập mà xen kẽ, nối tiếp nhau trong dòng kể
chuyện một cách rất tự nhiên, hợp lí qua cái nhìn và
cảm nhận của nhân vật “tôi”.
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
Chọn và điền từ (quan
1. Miêu tả sát, liên tưởng, tưởng
2. Biểu cảm tượng) thích hợp vào
chỗ trống trong các
II. Quan sát, liên tưởng, tưởng
câu sau?
tượng đối với việc miêu tả và biểu
cảm trong văn bản tự sự
Liên tưởng
a. / …………………… /: Từ sự việc, hiện tượng nào đó mà nghĩ đến
sự việc, hiện tượng có liên quan.
Quan sát
b. / …………………… /: Xem xét để nhìn rõ, biết rõ sự vật hay hiện
tượng.
Tưởng tượng
c. / …………………… /: Tạo ra trong tâm trí hình ảnh của cái không
hề có trước mắt, hoặc còn chưa hề gặp.
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự
sự 1. Miêu tả
2. Biểu cảm
II. Quan sát, liên tưởng, tưởng
tượng đối với việc miêu tả và biểu THẢO LUẬN
cảm trong văn bản tự sự
LÀM TỐT VIỆC MIÊU TẢ LÀ CHỈ CẦN
QUAN SÁT ĐỐI TƯỢNG MỘT CÁCH KĨ CÀN
Không thể chỉ quan sát MÀ KHÔNG CẦN ĐẾN LIÊN TƯỞNG
VÀ TƯỞNG TƯỢNG? ĐIỀU ĐÓ
kĩ càng mà rất cần sự
CÓ ĐÚNG KHÔNG? VÌ SAO?
liên tưởng và tưởng
tượng khi miêu tả.
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự
sự 1. Miêu tả Chọn đáp án không
2. Biểu cảm
chính xác trong các
đáp án sau?
II. Quan sát, liên tưởng, tưởng
tượng đối với việc miêu tả và biểu
cảm trong văn bản tự sự
Những cảm xúc, những rung động (để biểu cảm) được nảy sinh
từ đâu?
a. Từ sự quan sát chăm chú, kĩ càng, tinh tế.
b. Từ sự vận dụng liên tưởng, tưởng tượng, hồi ức.
c. Từ những sự vật, sự việc khách quan đã hoặc đang lay động trái
tim người kể.
S
d. Từ (và chỉ từ) bên trong trái tim người kể.
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự
sự 1. Miêu tả
2. Biểu cảm
II. Quan sát, liên tưởng, tưởng
tượng đối với việc miêu tả và biểu
cảm trong văn bản tự sự
GHI NHỚ:
SÁCH GIÁO KHOA (TRANG 76)
- Tiết 24
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
1. Miêu tả
2. Biểu cảm
II. Quan sát, liên tưởng, tưởng
tượng đối với việc miêu tả và biểu
cảm trong văn bản tự sự
III. Luyện tập
Bài tập 1 (Phần b – Trang 76)
- Bài tập 1 (Phần b – Trang 76)
Hãy nhận xét về vai trò của các yếu tố miêu tả và biểu
cảm trong đoạn trích dưới đây:
Một hôm, Gri-gơ bắt gặp trong rừng một em bé có đôi bím tóc nhỏ
xíu, con ông gác rừng. Em bé đang nhặt những quả thông bỏ vào trong
lẵng.
Trời đang thu. Nếu như ta có thể lấy hết đồng và vàng trên trái đất
đem đánh thành muôn vàn lá cây rất mực tinh x ảo thì nh ững chi ếc lá
đó cũng chỉ có thể làm thành một phần rất nhỏ bộ quần áo mà mùa
thu đang trải trên những ngọn núi kia mà thôi. V ả lại, nh ững chi ếc lá
nhân tạo nọ sẽ rất thô kệch nếu so với lá thật, nhất là những lá liễu
hoàn diệp. Mọi người đều biết rằng, chỉ cần một tiếng chim hót thôi
cũng đã đủ làm chúng run rẩy.
(Lẵng quả thông – Pau-tốp-xki)
nguon tai.lieu . vn
