Xem mẫu
- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ KINH NGHIỆM NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG ĐỘI VIÊN TRONG
HOẠT ĐỘNG ĐỘI
- PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ:
Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến:
Nâng cao chất lượng đội viên trong hoạt động Đội là nhiệm vụ rất quan
trọng. Chất lượng đội viên là mục tiêu phấn đấu của Đội. Những giải pháp hiện
có đã không đáp ứng được các yêu cầu đòi hỏi của thực tế. Để nâng cao chất
lượng đội viên, cần phải có những biện pháp mới cụ thể, sát thực phù hợp với
yêu cầu của thực tiễn, đó chính là một yêu cầu cần thiết phải có sáng kiến. Sáng
kiến này nhằm giải quyết những yêu cầu cấp thiết về nâng cao chất lượng đội
viên của đơn vị.
Từ thực tiễn công tác Đội, tôi thấy việc giáo dục đội viên trong hoạt động
Đội ở đơn vị còn có một số khó khăn sau:
Do yếu tố chủ quan: Một số giáo viên phụ trách Đội chưa quan tâm
đúng mức việc nâng cao chất lượng cho đội viên, nên khi tổ chức triển khai các
hoạt động Đội, thường làm theo kiểu hình thức, chiếu lệ qua loa. Ban Chỉ Huy
Đội còn có những yếu kém trong công tác quản lý chỉ huy liên chi đội. Mục tiêu
phấn đấu của một số đội viên còn mờ nhạt.
Do yếu tố khách quan: Môi trường giáo dục ở địa phương biến động
phức tạp, có nhiều tác động xấu đến các em, phương tiện phục vụ cho hoạt động
Đội chưa đáp ứng được với yêu cầu thực tiễn. Sự phối hợp giáo dục giữa gia
đình, nhà trường, xã hội ở địa phương còn có những bất cập chưa được khắc
phục.
Những yếu tố chủ quan và khách quan trên đã làm giảm hiệu quả hoạt
động Đội, dẫn đến làm giảm chất lượng đội viên.
- PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1. Tập hợp, thu hút đội viên trong hoạt động Đội
Phụ trách Đội là trung tâm thu hút đội viên trong hoạt động Đội, để tập hợp
thu hút đội viên đạt hiệu quả cao, ta cần chú ý những điểm sau:
Phải làm sao cho các em yêu quý mình? Bởi vì các em chỉ nghe lời và làm
theo những người mà các em yêu quý. Để được các em yêu quý, chúng ta phải
yêu quý các em. Phải gần gũi thân thiện với các em trong từng hoạt động Đội,
không nên thể hiện kiểu dáng của người bề trên mệnh lệnh, giảng giải hay
hướng dẫn cho các em điều gì phải nhẹ nhàng, ân cần, kiên nhẫn. Tham gia
cùng chơi, cùng tìm hiểu khám phá với các em nhưng cũng không quên vai trò
chủ đạo của mình. Phải tạo cho các em có cảm giác tin tưởng, an toàn và thích
thú khi được gặp, được sinh hoạt cùng với thầy cô phụ trách.
Chúng ta phải luôn chuyển vai diễn của mình khi tiếp cận với các em.
Chẳng hạn như khi hướng dẫn mẫu một điều gì đó, thì vai trò của Phụ trách Đội
là người thầy, tư thế tác phong phải gương mẫu chuẩn mực. Khi đứng ở vị trí
chỉ huy trước đội hình, đội ngũ thì tư thế tác phong phải nghiêm túc, chuẩn xác.
Khi cùng tham gia chơi với các em thì hòa đồng vui vẻ như một người bạn của
các em. Khi nói chuyện tâm sự với các em ta cần lắng nghe, thấu hiểu, chia sẻ
cùng các em những vui buồn, thân thiện như người anh, người chị, hay cha mẹ
trong gia đình. Khi lập được mối quan hệ tốt đẹp như thế thì việc hướng dẫn
hay truyền tải cho các em nội dung kế hoạch gì, sẽ rất thuận lợi. Do đó phụ
trách Đội không nên chỉ giữ nguyên một vai là người thầy trong hoạt động Đội
với thiếu nhi. Được hòa đồng với thầy cô, được thầy cô tin tưởng, khoảng cách
giữa các em với giáo viên phụ trách sẽ được thu hẹp, các em sẽ rất tự tin và
thích thú, cố gắng thể hiện hết mình, từ đó tiết sinh hoạt sẽ đạt hiệu quả như
mong muốn và chất lượng đội viên từng bước được nâng cao.
Cần tránh những thái độ bực tức, bức xúc, hay trách phạt đối với các em,
khi các em chưa hoàn thành nhiệm vụ. Thay vào đó là sự động viên khuyến
- khích, tin tưởng vào khả năng của các em, luôn tạo cho các em có những cơ hội
mới để thể hiện mình, nhưng phải có sự theo dõi kiểm tra, đánh giá, không bỏ
mặc các em hoặc động viên chiếu lệ qua loa.
2. Lựa chọn và bồi dưỡng Ban Chỉ Huy Đội
Lựa chọn và bồi dưỡng Ban chỉ huy Đội là nhiệm vụ rất quan trọng. Tổng
phụ trách và Phụ trách Đội là những người có vai trò quyết định trong việc định
hướng lựa chọn và bồi dưỡng Ban Chỉ Huy Đội. Điều này nên đặc biệt quan
tâm vì khi có một Ban Chỉ Huy Đội giỏi, tự quản lý chỉ huy được những công
việc của liên chi Đội thì lúc này Phụ trách Đội mới ở vai trò chủ đạo được, các
em là những người chủ động. Mặt khác, đây là phương pháp dùng “Trẻ với
trẻ”, các em sẽ rất thích thú, sáng tạo, tự nâng cao được năng lực quản lý chỉ
huy cho mình. Cũng cần chú ý rằng, khi không cần thiết thì Phụ trách Đội
không nên can thiệp quá nhiều vào những việc nội bộ của liên chi đội, nên để
cho các em tự quyết theo nguyên tắc “Tự nguyện, tự quản” của Đội.
Vai trò định hướng trong lựa chọn và bồi dưỡng Ban Chỉ Huy Đội, là việc
đòi hỏi người Phụ trách Đội phải có tầm nhìn xa trông rộng, thấy được những
tiềm năng và khả năng còn tiềm ẩn trong các em để giới thiệu, thông qua đại hội
Đội mà có được những cán bộ đội đủ tiêu chuẩn. Vì đây là vấn đề nhạy cảm,
liên quan đến quyền lợi và danh dự của các em nên Phụ trách Đội phải thật
công tâm, không thiên vị riêng tư, không thành kiến trù dập áp đặt, tôn trọng
quyết định của các em, kể cả quyết định ấy có trái ngược với ý muốn của mình.
Vì học sinh tiểu học có cảm nhận trực quan, khi các em thấy được thầy cô của
mình là những người công bằng khách quan thì lòng kính trọng của các em đối
với chúng ta càng được nhân lên gấp bội. Khi đã có Ban chỉ Huy Đội rồi, cũng
không phải các em sẽ tự giỏi ngay, mà lúc này Tổng phụ trách Đội và các phụ
trách Đội phải tổ chức bồi dưỡng cho các em về chuyên môn nghiệp vụ quản lý
chỉ huy Đội. Lựa chọn và bồi dưỡng Ban chỉ Huy Đội là một yếu tố rất quan
trọng góp phần nâng cao chất lượng đội viên.
- 3. Vận dụng các nguyên tắc một cách linh hoạt
Chất lượng đội viên được nâng cao từ việc phải khơi thông tư tưởng chính
trị cho các em, vì đây là lý tưởng, là mục tiêu để phấn đấu, cho nên Hoạt động
Đội phải góp phần hình thành thế giới quan khoa học cho đội viên, giúp các em
định hướng mục đích sống đúng đắn, lành mạnh. Hoạt động Đội từng bước hình
thành và củng cố niềm tin cho các em vào sự nghiệp đấu tranh xây dựng và bảo
vệ đất nước của Đảng và nhân dân ta. Hoạt động Đội giúp các em hiểu biết
truyền thống dân tộc, truyền thống của Đảng từ đó củng cố và nâng cao lòng
yêu quê hương đất nước, tự hào về truyền thống tốt đẹp của Đảng, của dân tộc
và của địa phương mình. Hoạt động Đội làm cho các em thêm yêu quý cuộc
sống, ra sức rèn luyện phẩm chất, năng lực, sẵn sàng tham gia vào các hoạt
động tập thể hữu ích, ham muốn được cống hiến sức lực nhỏ bé của mình vào
việc xây dựng cuộc sống mới. Do đó Phụ trách Đội khi xây dựng kế hoạch tổ
chức các hoạt động Đội phải xác định quan điểm bảo đảm tính định hướng
chính trị - xã hội ngay từ việc đặt tên, nội dung, hình thức hoạt động cho đến tổ
chức diễn ra hoạt động phải đảm bảo đúng mục tiêu giáo dục của Đảng và thực
hiện nghiêm túc điều lệ Đội.
Tuổi thiếu nhi thường thích làm người lớn, thích hướng tới những gì cao
thượng, anh hùng lãng mạn, thơ mộng. Dựa vào đặc điểm đó, Phụ trách Đội nên
tổ chức các hoạt động thể hiện sự bay bổng, hấp dẫn, có tính lãng mạn trong các
hoạt động nhưng phải thể hiện sự lành mạnh, chứ hoàn toàn không mang tính
phiêu lưu, huyền bí, viển vông. Tính lãng mạn nên thể hiện ngay từ tên chủ đề
của mỗi hoạt động Đội, ví dụ: Đi tìm địa chỉ đỏ; theo bước chân những người
anh hùng; đôi bạn cùng tiến…
Người Phụ trách Đội cần phải thấy đây là một trong những nguyên tắc đặc
trưng của hoạt động Đội, nên khi xây dựng và tổ chức các hoạt động cần có ý
thức tìm tòi sáng tạo, để có những nội dung phong phú và hình thức hấp dẫn.
Những nội dung và hình thức ấy không chỉ vừa sức với nhiếu nhi mà còn phải
- phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện thực tế cho phép. Truyền tải những nội dung
giáo dục cho các em phải mang màu sắc vui chơi, thông qua các hình thức hấp
dẫn như: Các trò chơi, các cuộc vui, các hội thi, các câu lạc bộ, các cuộc tham
quan du lịch…
“Nguyên tắc đảm bảo định hướng chính trị” và “Nguyên tắc đảm bảo tính
lãng mạn, gây hứng thú, mang màu sắc vui chơi trong các hoạt động Đội” là hai
nguyên tắc có tác động rất sâu sắc đến chất lượng hoạt động Đội, do đó Phụ
trách Đội phải biết vận dụng sáng tạo các nguyên tắc để nâng cao chất lượng
đội viên.
4. Xây dựng nội dung lựa chọn hình thức hoạt động Đội
Thực tế cuộc sống hàng ngày có rất nhiều những cám dỗ đối với các em đội
viên, nhi đồng. Chẳng hạn như các trò chơi game trên mạng, đã có nhiều ảnh
hưởng xấu đối với các em, nhưng sức hấp dẫn của nó thì rất mạnh. Nếu các nội
dung hoạt động Đội đơn điệu, tẻ nhạt thì không thể kéo các em ra khỏi những
cám dỗ trên. Vì vậy Tổng phụ trách và các phụ trách Đội phải có những chiến
thuật, thủ thuật xây dựng nội dung, tổ chức hoạt động, để tập hợp thu hút các
em. Sức hút của hoạt động Đội phải mạnh hơn sức hấp dẫn của các cám dỗ bên
ngoài, muốn vậy người phụ trách phải thường xuyên thăm dò tâm tư nguyện
vọng các em, tiếp cận tìm hiểu xem các em đang muốn gì, đang làm gì, để có kế
hoạch đi trước đón đầu, không để mình rơi vào thế theo đuôi, thụ động.
Nội dung của hoạt động Đội được thể hiện thông qua các mặt giáo dục cụ
thể, đây là phần quyết định nâng cao chất lượng đội viên. Tổng phụ trách và các
phụ trách Đội trong khi lựa chọn nội dung cho từng mặt giáo dục cần phải chú ý
rằng thực tế trong cuộc sống đang vận động và biển đổi không ngừng, nên khi
xây dựng nội dung hoạt động Đội, ngoài việc phải đảm bảo những nội dung
mang tính định hướng, thì còn luôn phải bám sát vào diễn biến thực tế của đời
sống xã hội mà lựa chọn những nội dung giáo dục sao cho phù hợp, phải kết
hợp có chọn lọc giữa những nội dung giáo dục cơ bản của Đội với những diễn
biến nổi bật của xã hội sao cho phù hợp với các em.
- Nội dung và hình thức hoạt động Đội phải phù hợp và thống nhất với nhau
một cách biện chứng. Nội dung bao giờ cũng giữ vai trò quyết định đối với hình
thức hoạt động Đội. Ví dụ: Nội dung là tìm hiểu, bảo vệ và phát huy các giá trị
của các di tích lịch sử ở địa phương, thì hình thức phù hợp với nội dung này là
hoạt động ngoại khóa, tham quan, dã ngoại. Vì vậy trong quá trình tổ chức hoạt
động Đội cho các em thiếu nhi, Phụ trách Đội phải từ nội dung mà lựa chọn
hình thức thể hiện tương ứng, nhằm đảm bảo tính khoa học, tính thẩm mĩ, tính
hấp dẫn và đảm bảo các nguyên tắc hoạt động Đội. Để hoạt động đội đạt hiệu
quả cao, người tổ chức phải thường xuyên phát hiện những chỗ bất hợp lý giữa
nội dung và hình thức, kịp thời điều chỉnh hoạt động Đội theo mục tiêu đã đề ra.
5. Vận dụng và phối hợp các phương pháp một cách sáng tạo
Phương pháp công tác đội có vai trò rất quan trọng. Nó không thể tách rời
nội dung và hình thức hoạt động Đội, mà có mối quan hệ mật thiết với nội
dung, hình thức để tạo thành một quá trình giáo dục, góp phần nâng cao chất
lượng đội viên.
khi vận dụng thực hành, ta nên phối hợp các phương pháp với nhau để nâng
cao hiệu quả hơn. Ví dụ: Khi tổ chức một tiết sinh hoạt đội theo chủ đề “Chú bộ
đội” ta có thể sử dụng phối hợp các phương pháp: Phương pháp trò chơi,
Phương pháp thuyết phục, Phương pháp giao nhiệm vụ cho mỗi đội viên, và
phương pháp khen thưởng.
Sử dụng hợp lí các phương pháp trong hoạt động đội, có tác dụng rất lớn
trong việc nâng cao chất lượng đội viên.Việc phối hợp các phương pháp phù
hợp với từng nội dung hoạt động là một nghệ thuật và là tài năng của người phụ
trách Đội, đỉnh cao của sự phối hợp là không có giới hạn, song không phải bất
kì hoạt động nào cũng phải phối hợp các phương pháp với nhau. Ví dụ: Khi cần
thuyết phục hay động viên cá nhân hay một tập thể nào đó, ta chỉ cần sử dụng
phương pháp thuyết phục là được. Vì vậy người phụ trách phải linh hoạt, sáng
tạo khi sử dụng các phương pháp trong hoạt động đội để đạt được hiệu quả cao
nhất.
- * Tóm lại, cái mới của sáng kiến là khi áp dụng các kinh nghiệm vào trong
mỗi hoạt động Đội, người phụ trách phải tìm cách truyền cảm hứng cho các em,
đó là sự khơi dậy đam mê, kích thích tìm hiểu, định hướng sáng tạo. Muốn vậy
người phụ trách phải nắm rõ tâm tư tình cảm, nguyện vọng và năng lực của
từng cá nhân các em và của cả tập thể, rồi chiếm lấy cảm tình, để đưa các nội
dung giáo dục của Đội đến với các em thông qua con đường tình cảm. để có sự
phân công nhiệm vụ và điều chỉnh cho phù hợp. Luôn khuyến khích các em tư
duy độc lập, hợp tác nhưng không dựa dập vào người khác, sống có nghị lực,
cẩn thận chu đáo trong công việc, có khát vọng vươn lên để trở thành người
thông minh sáng tạo có ích cho xã hội.
Đây là yếu tố then chốt quan trọng mang tính chủ đạo xuyên suốt trong các
hoạt động đội, là yếu tố quyết định nâng cao chất lượng đội viên.
PHẦN THỨ BA: KẾT THÚC VẤN ĐỀ:
“Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng đội viên trong hoạt động
Đội” đã được tôi thử nghiệm và được phổ biến ứng dụng vào thực tiễn cho đội
ngũ giáo viên phụ trách Đội của trường thực hiện. Qua thực hiện chất lượng đội
viên được nâng cao rõ rệt, mỗi đội viên là một phần tử tích cực sáng tạo trong
tập thể Đội, do đó các hoạt động và phong trào của Đội diễn ra sôi nổi và đạt
hiệu quả cao. góp phần tiết kiệm thời gian, công sức và kinh tế trong hoạt động
Đội.
- Bảng so sánh kết quả phân loại đội viên
Năm học 2011-2012 Năm học 2012-2013
Phân loại đội viên
Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ
Tổng số đội viên 462 480
Tổng số chi đội 15 16
Chi đội xuất sắc 5 33,33% 7 43,75%
Chi đội xếp loại khá 10 66,67% 9 56,25%
Đội viên xuất sắc 265 57,35% 306 63,74%
Đội viên xếp loại khá 194 41,99% 172 35,83%
Đội viên xếp loại trung bình 3 0,64% 2 0,41%
Số đội viên đạt từ 5 chuyên hiệu trở lên 459 99,35% 478 99,58%
Số đội viên đạt danh hiệu cháu ngoan Bác Hồ 459 99,35% 478 99,58%
Khi được triển khai thực hiện, sáng kiến đã tác động góp phần nâng cao kĩ
năng nghiệp vụ về công tác Đội cho đội ngũ phụ trách Đội trong trường. Đồng
thời đã từng bước nâng cao chất lượng đội viên. Sáng kiến có khả năng áp dụng
rộng rãi cho các đơn vị trường khác.
Ý kiến xác nhận Sông Đốc, ngày 24 tháng 5 năm
2013
của thủ trưởng đơn vị Người viết sáng kiến
Trịnh Văn Tuyên
nguon tai.lieu . vn