- Trang Chủ
- Sáng kiến kinh nghiệm
- SKKN: Một số biện pháp giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông qua các hoạt động làm quen Văn học thể loại truyện kể
Xem mẫu
- 1
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
Một số biện pháp giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông qua
các hoạt động làm quen văn học thể loại truyện kể.
- 2
II) ĐẶT VẤN ĐỀ :
Qua quá trình công tác ở trường MGBC Bình Trị một năm trở lại đây,
và được nhà trường phân công trực tiếp giảng dạy lớp mẫu giáo lớn. Tôi nhận
ra rằng các hoạt động học ở lứa tuổi mẫu giáo đều rất quan trọng vì đây là nền
tảng để trẻ bước vào lớp 1 của trường tiểu học. Từ đó tôi không ngừng suy
nghĩ phấn đấu học hỏi kinh nghiệm từ các cô, chị đi trước, trau dồi kiến thức
vững vàng để có thể giúp trẻ có một kiến thức vững chắc trước khi bước vào
lớp 1.
Ở lớp mẫu giáo có nhiều hoạt động học như : khám phá khoa học, tạo
hình âm nhạc, toán … trong đó tôi nhận thấy hoạt động làm quen với văn học
có vai trò quan trọng trong cuộc sống hằng ngày của trẻ, giúp trẻ tiếp xúcvà
giao tiếp với thế giới xung quanh, không những thế văn học thể loại truyện kể
còn giúp trẻ phát triển khả năng ghi nhớ, kể chuyện sáng tạo qua ngôn ngữ
thông thường ở trẻ.
Ở lứa tuổi mẫu giáo nhu cầu nói, vui chơi giao tiếp rất cao trẻ nói rất
nhiều mà những câu nói đó là của người lớn hoặc của ba mẹ nói trẻ nghe và
tập nói lại với bạn, ba mẹ muốn trẻ ăn nói trôi chảy, nói phải đủ câu, câu có
nghĩa, dạ thưa, vâng … thì, phải có sự hướng dẫn của người lớn, đặc biệt là cô
giáo trực tiếp giảng dạy trẻ.
Quê tôi là một vùng nông thôn nghèo đa số trẻ là con gia đình sống
bằng nghề nông rất khó khăn và vất vả, phương tiện đi lại và kinh tế gia đình
không đủ điều kiện nên các cháu chưa được học qua lớp bé và lớp nhỡ nhiều
nên khi vào học lớp lớn các cháu còn chưa nói được những câu nói đầy đủ. Vì
vậy để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc đòi hỏi cô giáo phải rèn luyện
cho trẻ những kỹ năng riêng như : kỹ năng nghe, kỹ năng nhận biết, kỹ năng
phát âm, đóng kịch … một cách phù hợp là phương pháp mới lấy trẻ làm trung
tâm, làm đối tượng nghiên cứu. Ngoài ra cô giáo cũng cần lồng ghép thêm các
hoạt động như : Hoạt động góc, hoạt động ngoài trời, hoạt động vui chơi …
thay đổi đồ dùng dạy học theo từng chủ đề, từng câu chuyện để tạo hứng thú
thu hút trẻ tham gia hoạt động. Đồ dùng dạy học phải phong phú, đa dạng, vì
có đồ dùng dạy học là phương pháp tốt nhất giúp tiết học trở nên sôi nổi, gây
hứng thú cho trẻ khi tham gia học tập. Xuất phát từ tình hình trên nên tôi quyết
định chọn đề tài: Một số biện pháp giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc
thông qua hoạt động làm quen văn học thể loại truyện kể.
- 3
III) CƠ SỞ LÝ LUẬN :
“Chưa làm mẹ nhưng chứa chan tình mẹ
Bởi yêu nghề nên quí lớp măng non”
Dạy tiếng mẹ đẻ để cho trẻ tuổi mầm non có một ý nghĩa hết sức đặc
biệt quan trọng. Ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt sẽ giúp trẻ nhận thức và giao
tiếp tốt, giúp trẻ nhận thức sâu rộng góp phần quan trọng trong việc hình thành
và phát triển nhân cách cho trẻ. Việc phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ
trong giao tiếp sẽ giúp trẻ dễ dàng tiếp cận với các hoạt động học khác như :
Làm quen với toán, tạo hình, âm nhạc … mà điều quan trọng tôi muốn nói ở
đây đặc biệt là thông qua hoạt động làm quen văn học nhằm giúp trẻ đọc thơ,
kể chuyện, đóng kịch… tạo môi trường cho trẻ hoạt động và học tập. Chúng ta
cũng từng được nghe Bác Hồ nói : “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích
trăm năm trồng người” Muốn có những nhân tài ưu tú giúp đất nước, thì ngay
từ bây giờ chúng ta bắt tay vào việc xây dựng nền móng đó. Hoạt động chung
với văn học là một hoạt động học quan trọng trong chương trình giảng dạy
mầm non mới. Các cháu phải được chăm sóc giáo dục chu đáo để phát triển về
mọi mặt.
Mỗi đứa trẻ có một đặc điểm tâm sinh lý khác nhau, không có những
đứa trẻ giống nhau hoàn toàn. Mỗi trẻ có một năng lực nhận thức khác nhau.
Chính vì thế cho trẻ làm quen với văn học là rất quan trọng, thông qua các bài
thơ câu chuyện trẻ phân biệt được các lời hay lẻ phải, biết được người tốt, việc
tốt, qua đó trẻ học được những tấm gương tốt hay rút ra những bài học bổ ích
trong các câu chuyện.
VD : “Ai đáng khen nhiều hơn”
Trẻ tham gia vào vai diễn của từng nhân vật. Thông qua câu chuyện trẻ
biết đâu là người đáng khen hơn, được mẹ khen nhiều hơn. Rút ra được bài
học là khi đi ra ngoài học bất kỳ ở đâu nên nghe lời người lớn tuổi dặn dò đi
đến nơi về đến chốn, không la cà dọc đường và điều quan trọng hơn là không
những nghĩ đến mẹ mà phải biết giúp đỡ mọi người xung quanh khi họ cần.
Qua đó trẻ học được những tấm gương tốt của người anh hay rút ra những bài
học kinh nghiệm trong câu chuyện, hoặc như qua câu chuyện “Cậu bé mũi
dài” trẻ biết được các bộ phận trên cơ thể như : Mũi, chân, tay, vai và ước mơ
của cậu bé muốn cho cái mũi của mình được biến mất… trẻ tiếp thu nhẹ nhàng
thực tế nhưng dễ nhớ.
Thông qua các câu chuyện như thế, qua từng chủ đề, trẻ dễ dàng nhận
thức được và qua đó cô giáo sẽ giáo dục trẻ những tấm gương tốt trong tất cả
các câu chuyện.
- 4
Hoạt động làm quen với văn học là một bộ phận không thể thiếu được
trong chương trình chăm sóc và giáo dục ở lứa tuổi mầm non. Bởi vì qua
những câu chuyện trẻ vừa nhập vai, các tính cách của nhân vật trẻ rất dễ nhớ,
dễ thuộc, qua đó phát triển tư duy ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ, cung cấp vốn từ,
tiếng, rèn luyện thêm cách phát âm, thể hiện giọng nói từng nhân vật giúp trẻ
hiểu được mối quan hệ của từng nhân vật đó.
Khi cho trẻ làm quen với văn học sẽ giúp trẻ rèn luyện một số kỹ năng
cần nhớ như: lắng nghe, ghi nhớ, đàm thoại, nhập vai nhân vật. Trẻ học không
chỉ trong tiết học mà ở mọi lúc mọi nơi thông qua nhiều hoạt động khác, đặc
biệt là trò chơi đóng vai theo nhân vật, trẻ được trải nghiệm, giúp trẻ gợi nhớ
kỹ được các tác phẩm mà trẻ đã được học và làm quen.
Nói đúng hơn hiện nay việc trẻ em chúng ta thường nói trổng, nói
không đủ câu, trọn nghĩa chiếm một số lượng không nhỏ và rất khó cho việc
tiếp cận với các câu chuyện trong hoạt động làm quen văn học vì ở trẻ vốn từ
còn mới mẻ, một phần trẻ không biết phải diễn đạt sao cho mạch lạc. Vì tất cả
các lý do đó tôi luôn mong muốn mình phải làm thế nào để giúp trẻ học thật
tốt hoạt động làm quen văn học thể loại truyện kể, tôi đã không ngừng suy
nghĩ làm cách nào để tìm ra những phương pháp giảng dạy riêng, sau đó tạo ra
môi trường học tập tốt cho trẻ, bằng tất cả sự nổ lực cố gắng đó tôi quyết định
tìm và chọn ra một số biện pháp để thực hiện chương trình này.
IV) CƠ SỞ THỰC TIỄN :
Trường MGBC Bình Trị nằm ở vùng Tây của huyện Thăng Bình, là xã
miền núi hiểm trở nên đời sống của nhân dân còn gặp nhiều khó khăn.
* Thuận lợi :
- Được sự quan tâm chỉ đạo trực tiếp của bộ phận Mầm non Phòng Giáo
dục Thăng Bình.
- Có sự thống nhất về phương pháp dạy học
- Nhờ sự quan tâm giúp đỡ và chỉ đạo nhiệt tình của Ban giám hiệu về
chuyên môn, cơ sở vật chất, tổ chức dự giờ thao giảng góp ý từ đó bản thân đã
rút ra một số kinh nghiệm để nâng cao chất lượng giảng dạy trong hoạt động
làm quen văn học.
- Luôn được các đồng nghiệp giúp đỡ về chuyên môn
- Nhà trường tổ chức làm đồ dùng, đồ chơi đạt kết quả cao
- Đồ dùng dạy học đầy đủ
* Khó khăn :
- Phần lớn các cháu chưa qua lớp bé và lớp nhỡ mà vào ngay lớp lớn
nên trẻ chưa thích ứng với trường lớp
- 5
- Do chất lượng nhận thức của trẻ không đồng đều, gần 50% trẻ mới lần
đầu đến trường, vì thế gặp nhiều khó khăn.
- Đa số trẻ nhà xa trường đường đi lại khó khăn đặc biệt vào mùa mưa
- Phần lớn ba mẹ các cháu làm nông nên không có điều kiện quan tâm
đến việc học của các cháu ở nhà. Ít có thời gian kể hay đọc cho các cháu nghe
một số câu chuyện
V) NỘI DUNG NGHIÊN CỨU :
Nói đến văn học thì rất phong phú và đa dạng, nhiều nghĩa, nhiều từ khó
hiểu. Khi tiếp thu cũng như đối với trẻ khi tham gia vào hoạt động làm quen
văn học thì loại truyện kể, khả năng kể chuyện, vốn từ giao tiếp còn mới mẻ,
trẻ chưa hiểu hết được nội dung của vốn từ đó là lý do tôi chọn đề tài trên để
tìm ra phương pháp rèn luyện nhiều về nề nếp học tập và kỹ năng kể chuyện
cho trẻ.
* Tôi đã có những biện pháp sau :
1) Phương pháp tạo môi trường học tập rèn luyện cho trẻ :
- Tôi luôn tận dụng diện tích phòng học chú ý bố trí sắp xếp các dụng cụ
đội hình để tạo môi trường học thoải mái cho trẻ, chú ý đến khả năng phát âm
cho trẻ để có sự điều chỉnh và sửa sai, rèn luyện khả năng ngôn ngữ cho trẻ.
VD : Khi thực hiện các hoạt động làm quen văn học thể loại truyện kể
mà trọng tâm là kể chuyện sáng tạo thì tôi luôn tận dụng không gian lớp học
để bày dụng cụ kể chuyện, khung sân khấu sắp đặt tranh và các con rối sao
cho trẻ dễ sử dụng, kích thích trẻ hoạt động tích cực hơn
- Bản thân tôi trước khi tổ chức hoạt động cũng phải tự rèn giọng kể,
cách sử dụng tranh, sách tranh, rối, mô hình để giúp trẻ cảm thụ được tác
phẩm văn học đó một cách tốt nhất.
2) Tổ chức tiết học nhẹ nhàng linh hoạt
- Giáo viên là người đặt câu hỏi để trẻ tìm tòi, khám phá và tìm cách
giải quyết vấn đề, đòi hỏi. Khám phá và tìm cách giải quyết vấn đề, đòi hỏi trẻ
phải tự học hỏi tiếp nhận kiến thức thông qua các hoạt động như trẻ phân vai
đóng, vận dụng vốn kiến thức của trẻ dưới sự hướng dẫn của cô để trẻ lĩnh hội
kiến thức mới.
Tìm cách vào bài sinh động, để thu hút sự chú ý của trẻ.
VD : Kể chuyện “Ba con lợn nhỏ” tôi sử dụng mô hình rối để gây sự
chú ý hứng thú cho trẻ như giấy bìa làm mũ cho lợn.
- 6
3) Phương pháp rèn nề nếp, kỹ năng và kích thích sự sáng tạo cho
trẻ:
- Trẻ biết thực hiện theo nhóm để kể chuyện, biết về hàng và tạo cho trẻ
cảm giác tự tin, nhanh nhẹn và linh hoạt qua việc trẻ tham gia nhập vai.
- Trẻ tái hiện lại một cách mạch lạc diễn cảm câu chuyện mà trẻ đã
nghe, sau đó trẻ phải kể lại bằng ngôn ngữ của chính mình và kể lại toàn bộ
nội dung câu chuyên một cách tự do thoả mái nhưng phải đảm bảo nộidung
ngôn ngữ của nhân vật trong câu chuyện.
Ví dụ: Chuyện: Cây khế: 1 trẻ xung phong kể theo lời người anh với
tính cách tham lam gian xảo, 1 trẻ xung phong kể theo lời người em hiền lành
tốt bụng. Sau đó cô giáo là người dẫn chuyện để giúp trẻ nhập tốt vai.
- Tổ chức cho trẻ chơi đóng kịch là phương pháp tốt để nhằm phát triển
ngôn ngữ đối tượng của trẻ mà nội dung đóng kịch được chuyển thể từ câu
chuyện trẻ đã làm quen.
Ví dụ: Câu chuyện Tích Chu. Cháu Huy xung phong đóng vai Tích Chu
(lúc đầu ham chơi, thái độ không vâng lời, sau biết lỗi tỏ thái độ giọng trầm),
cháu Thảo Vân xung phong đóng vai bà (giọng nói run run, dứt khoát), cháu
Minh Thu xung phong đóng vai bà tiên (tính cách hay giúp đỡ mọi người).
4) Tổ chức ôn luyện mọi lúc mọi nơi:
Đó cũng là biện pháp giúp trẻ ghi nhớ kiến thức.
Ôn luyện cho trẻ thông qua các hoạt động khác.
Ví dụ: Hoạt động ngoài trời cho trẻ kể chuyện giúp trẻ nhớ kiến thức cũ
và cung cấp kiến thức mới. Mà quan trọng hơn là thông qua hoạt động làm
quen văn thơ thể loại truyện kể giúp trẻ phát triển ngôn ngữ.
5) Công tác phối kết hợp với phụ huynh :
Để có đồ dùng dạy học ngay từ cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi đã
trình bày với phụ huynh một số yêu cầu đối với hoạt động LQVH cần phải có
nhiều tranh ảnh, đồ dùng dạy học phục vụ cho trẻ để trẻ hứng thú tham gia học
tập, vì vậy tôi xin phụ huynh nộp những phế liệu như thùng giấy, sách báo cũ,
vải vụn…
- Thường xuyên trao dồi, động viên phụ huynh cố gắng dành thời gian
để tâm sự với trẻ và lắng nghe trẻ nói, khi trò chuyện với trẻ, ba mẹ người thân
phải nói rõ ràng, phát âm đúng, rành mạch, tốc độ vừa phải để trẻ nghe cho rõ.
- 7
VI) Kết quả nghiên cứu :
Thực hiện các biện pháp trên trong công tác giảng dạy 1 năm trở lại đây
bản thân tôi không ngừng phấn đấu và học hỏi đồng thời thực hiện theo cách
hướng dẫn chăm sóc giáo dục mầm non mới, thấy đạt được kết quả như:
- 95% trẻ đã phát âm rõ ràng và chính xác.
- 85% trẻ mạnh dạn tham gia đóng kịch, kể chuyện sôi nổi.
- 85% trẻ kể chuyện sáng tạo.
- 95% vốn từ của trẻ chính xác mạch lạc.
Đây là thành công lớn giúp tôi hoàn thành nhiệm vụ trong công tác
giảng dạy, tạo được uy tín với phụ huynh và thu hút được nhiều trẻ đến lớp.
VII) Kết luận:
Bản thân tôi là một giáo viên mầm non yêu nghề mến trẻ, tôi nhận thấy
trẻ bây giờ rất thông minh, tôi luôn mong muốn truyền đạt thật nhiều kiến thức
cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết khả năng vốn có. Chính vì điều đó tôi luôn trăn
trở tìm tòi và sáng tạo để tìm ra những cách thức hay, những phương pháp tốt
nhất cho bài gảng của mình. Tiếp tục học hỏi trao đổi kinh nghiệm, đầu tư làm
nhiều đồ dùng .
Cần cố gắng trao đổi học hỏi ở đồng nghiệp cũng như những người đi
trước và không ngừng luyện tập của bản thân
- Lắng nghe ý kiến đóng góp xây dựng của người đi trước chỉ bảo, đồng
thời thực hiện tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh.
VIII) Đề nghị :
1) Đối với phụ huynh :
- Luôn phối hợp với giáo viên để thường xuyên theo dõi kết quả học tập
của trẻ.
- Thường xuyên dành thời gian kể chuyện cho trẻ nghe
- Phụ huynh hỗ trợ thêm cho giáo viên về nguyên vật liệu sẵn có của địa
phương để làm đồ dùng dạy học cho trẻ
2) Đối với nhà trường :
Tiếp tục đầu tư về cơ sở vật chất và tổ chức làm đồ dùng về chuyên đề
làm quen văn học mở rộng nhiều hơn.
3) Đối với Phòng Giáo dục :
- Tổ chức các lớp tập huấn về chuyên đề LQVH
- Cung cấp thêm sách tham khảo
nguon tai.lieu . vn
