Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5, 6 tuổi học tốt môn Làm quen môi trường xung quanh - Lê Thị Thu

Sáng kiến kinh nghiệm Trường Mầm Non Phước Khánh Tên nội dung sáng kiến: “Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi học tốt môn làm quen môi trường xung quanh” 1. Xuất xứ: Hiện nay, theo chương trình giáo dục mầm non mới và chương trình phổ cập trẻ em 5 tuổi, theo bộ chuẩn trẻ em 5 tuổi. Thì giáo dục mầm non đặc biệt là lứa tuổi 5 ­ 6 tuổi đã trở thành nhiệm vụ hàng đầu của ngành giáo dục. Vì giáo dục là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân, chiếm vị trí quan trọng trong đó giáo dục mầm non có nhiệm vụ xây dựng những cơ sở ban đầu, đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con người. Trong chương trình giáo dục mầm non mới đã đưa ra rất nhiều biện pháp nhằm giúp giáo viên dạy tốt các môn học trong đó có bộ môn làm quen với môi trường xung quanh (hay còn gọi là bộ môn khám phá khoa học). Khi nghe nói đến “Trẻ mầm non Khám Phá Khoa Học”, mọi người đều rất ngạc nhiên và tự hỏi: “Trẻ mầm non chứ có phải là cấp II, cấp III hay Đại học đâu mà Khám phá khoa học? ” Bản thân tôi lúc đầu cũng nghĩ như vậy nhưng sau khi đi học và bước vào công việc dạy học thì tôi mới biết được tằm quan trọng của bộ môn làm quen môi trường xung quanh cho trẻ mầm non đặc biệt là trẻ ở độ tuổi 5 – 6 tuồi. Hiện nay, việc dạy cho trẻ 5 – 6 tuổi được đánh giá theo bộ chuẩn trẻ em 5 tuổi vì thế để giúp trẻ học tốt môn làm quen với môi trường xung quanh đã trở nên cần thiết và cấp bách. Vì cho trẻ làm quen với môi trường xung quanh sẽ cung cấp cho trẻ vốn hiểu biết những gì xung quanh mình, từ môi trường tự nhiên (cây cỏ, hoa lá, các hiện tượng tự nhiên ….) đến với môi trường xã hội (công việc của mọi người trong xã hội, mối quan hệ của con người với nhau….). và đặc biệt hơn là trẻ tìm hiểu về chính bản thân mình. Nhưng hiện nay việc cho trẻ làm quen môi trường xung quanh còn gặp nhiều khó khăn và hạn chế về cơ sở vật chất cũng như về những điều kiện khách quan khác. Nếu giáo viên không quan tâm tạo điều kiện học tập cho trẻ, không sáng tạo trong việc dạy học thì hiệu quả của tiết dạy sẽ không đạt hiệu quả. Trên thực tế hiện nay, các tiết học làm quen với môi trường xung quanh cho trẻ 5 – 6 tuổi còn rất nhiều hạn chế, trong tiết dạy giáo viên chưa thực sự gây hứng thú và dạy tốt môn học này vì thế qua quá trình giảng dạy cho các cháu ở độ tuổi 5 – 6 tuổi tôi có suy nghĩ và ý tưởng đề ra sáng kiến “Một số biện pháp giúp trẻ 5 ­ 6 tuổi học tốt môn làm quen môi trường xung quanh” nhằm chia sẽ với mọi Người thực hiện: Lê Thị Thu 1 Sáng kiến kinh nghiệm Trường Mầm Non Phước Khánh người về một số biện pháp nhằm năng cao chất lượng giảng dạy cuả bộ môn làm quen môi trường xung quanh. 2. Hiệu quả Từ thực tế trong công tác giảng dạy của chính bản thân tôi đang phụ trách dạy lớp 5 – 6 tuổi. Tổng số học sinh trong lớp tôi là 36 trẻ, trong một năm vừa qua thì tôi thấy sự tiếp thu của các cháu về bộ môn làm quen môi trường xung quanh còn rất hạn chế qua một vài số liệu thực tế của lớp tôi như sau: Bảng 1: số liệu trước khi thực hiện các giải pháp STT 1 Loại tốt 2 Loại khá Khả năng tiếp thu của trẻ Kết quả Số lượng Tỷ lệ 6 16,7% 10 27,8% 3 Loại trung bình 4 Loại yếu 12 33,3% 8 22,2% Từ những số liệu như thế nên tôi đã có một số biện pháp như sau: Xây dựng cơ sở vật chất: Để một tiết dạy làm quen môi trường xung quanh đạt hiểu quả thì đồ dùng trực quan, đồ chơi phục vụ tiết học như: bàn, ghế, trang, mô hình… cần phải đầy đủ cho cô và trẻ và là điều cần thiết và quan trọng. Vì trong một tiết dạy làm quen môi trường xung quanh thì cô không thể nào chỉ dùng lời nói mà không cần đến các đồ dùng trực quan hình ảnh được. Không chỉ đơn thuần là có đồ dùng đồ chơi để phục vụ cho học tập là được mà nó còn hướng tới nhu cầu của thẫm mỹ. Đó là đồ dùng cho trẻ cần phải đẹp, hấp dẫn, phong phú và sinh động nhằm kích thích hứng thú, sự tò mò lòng ham hiểu biết ở trẻ thì tôi thường sử dụng vật thật, đồ thật, hình ảnh mang tính chất động cho tiết học (ví dụ: khi làm các con vật thì ta phải hướng đến Người thực hiện: Lê Thị Thu 2 Sáng kiến kinh nghiệm Trường Mầm Non Phước Khánh tính động của nó, tức là nó phải bay được như con bướm hoặc bò như con cua…..) Dựa vào thực tế của lớp mình tôi đề nghị với Ban Giám Hiệu nhà trường trang bị thêm nhiều thiết bị dạy học, đồ dùng cho tiết học như: đèn chiếu, tivi, một số đồ dùng thí nghiệm…. Bên cạnh đó các bậc phụ huynh của lớp cũng đã đóng góp thêm một số đồ dùng như: tranh, truyện…. những hình ảnh sưu tầm về các hình ảnh cho các cháu làm quen với môi trường xung quanh. Với chính bản thân tôi thì tôi luôn tận dụng những nguyên vật liệu có sẵng ở địa phương như: rơm khô, lá khô, tre, vải vụn, vỏ hộp sữa…. đề làm tranh ảnh cho tiết dạy, sưu tầm làm thêm một số con vật, đồ vật từ vỏ sò, chai nhựa…. để bổ sung đồ dùng đồ chơi cho trẻ tìm tòi và khám phá (ví dụ: từ vỏ hộp sữa mà trẻ uống hằng ngày thì tôi có thể lấy làm xe phục vụ cho chủ đề phương tiện giao thông, từ đồ dùng đó trẻ vùa được học trên vật thật và được chơi những đồ dùng đó chứ không chỉ riêng là nhìn bằng mắt và lắng nghe bằng tai Bên cạnh việc xây dựng cơ sở vật chất cho lớp học thì tôi cũng đã bổ sung đồ dùng đồ chơi cho các cháu như: Bổ xung đồ dùng đồ chơi Vì là lớp 5 – 6 tuổi nên lớp tôi có thuận lợi hơn là được nhà trường cung cấp và trang bị cho đồ dùng phổ cập nên đồ dùng của lớp tương đối đầ đủ như: bảng, tranh, lô tô về cây cỏ và các con vật…. Ngoài ra tôi còn sưu tầm thêm tranh có hình ảnh đẹp sử dụng trong việc dạy cho trẻ làm quen môi trường xung quanh. Tận dụng các hình ảnh đẹp ở các bốc lịch, ở các bìa học báo, ảnh cũ… để trang trí lớp và làm đồ dùng đồ chơi Tôi tận dụng các bìa cát tông để làm đồ dùng có dây dạt thật sinh động, hấp dẫn, gây hứng thú với trẻ. Sau đó cho trẻ tự điều khiển các đồ dùng đó để trẻ tự khám phá ra tại sao con này lại biết bay còn con kia thì không….(Ví dụ: làm Người thực hiện: Lê Thị Thu 3 Sáng kiến kinh nghiệm Trường Mầm Non Phước Khánh con bướm thì phải bay được vì nó có cánh chứ không đơn thuần là vẽ một con bướm như tranh vẽ…..) Bên cạnh đó tôi cho trẻ tự làm một số sản phẩm như tranh vẽ các con vật, cây cỏ, hoa lá, hoặc nặn những đồ vật xung quanh mà trẻ thích…. Có các nguyên vật từ các đồ phế liệu cô và trẻ cùng làm đồ dùng sẽ giúp cho vốn hiểu biết về môi trường xung quanh của trẻ phong phú hơn Với những đồ dùng đồ chơi được phát và tự làm, khi tôi đưa vào sử dụng trong tiết dạy môi trường xung quanh thì tôi thấy các cháu rất hứng thú trong tiết học, trẻ hứng thú hoạt động hơn trong giờ học từ đó giúp trẻ hiểu biết nhiều hơn, quan sát tốt hơn, tìm rất nhanh các đồ vật mà cô yêu cầu, trẻ biết phân tích so sánh một cách rành mạch và rõ rang hơn, ngôn ngữ trong lời nói cũng phát triển hơn rất nhiều đặc biệt là khả năng tư duy của trẻ cũng nhanh và chính xác hơn. Không chỉ tìm tòi học hỏi ở các đồ dùng đồ chơi mà tôi còn cho các cháu làm quen với môi trường xung quanh qua góc thiên nhiên. Xây dựng góc thiên nhiên: Góc thiên nhiên là nơi dành cho các cháu hoạt động chăm sóc cây cối của lớp như: tưới nước, nhặc lá, bắt sâu… Vì thế tôi đã xây dựng góc thiên nhiên có các cây xanh và hoa như: cây vạn niên, cây sống đời, hoa mười giờ, hoa dừa cạn…. Bên cạnh góc thiên nhiên tôi bố trí kệ sách chủ yếu là sách nói về cây cối, hoa cỏ…. kệ sách vừa tầm với trẻ để trẻ có thể tự lấy xem và đọc sách. Để tiện cho việc tìm và đọc các loại sách thì tôi đã gắn nhãn cho từng loại sách bằng hình ảnh rõ rang cho trẻ dễ nhận thấy (ví dụ: những quyển sách nói về các loài hoa thì tôi sẽ gắn biểu tượng bông hoa hay quyển sách nói về sự phát triển của cây thì tôi sẽ gắn biểu tượng là một cây xanh….) tư đó trẻ được chơi và làm được những sản phẩm từ những đồ chơi ấy. Người thực hiện: Lê Thị Thu 4 Sáng kiến kinh nghiệm Trường Mầm Non Phước Khánh Để mở rộng vốn hiểu biết của trẻ về môi trường xung quanh thì không chỉ ở trường học. Mà tôi còn tổ chức cho các cháu tìm hiều về môi trường xung quanh thông qua các buổi tham quan ngoại khóa Tổ chức các buổi tham quan ngoại khóa: Biểu tượng về môi trường xung quanh đối với trẻ rất phong phú không đơn thuần là những hình ảnh hay những kiến thức mà cô cung cấp cho trẻ trong những tiết học.Vì thế để giúp trẻ hiểu thêm về những mối quan hệ trong một xã hội rộng lớn thì tôi đã tổ chức cho trẻ tham gia những buổi tham quan ngoại khóa ngắn hạn (1 buôi hoặc 1 ngày) nhằm cho trẻ có cơ hội khám phá, tìm tòi những hình ảnh, mối quan hệ rộng lớn hơn từ đó hình thành những tu duy trừu tượng cao hơn. Thông qua các buổi tham quan còn giúp trẻ mở mang nhận thức của mình cao hơn so với những gì được cô dạy ở trường. Ví dụ: cho trẻ đi tham quan biển (Sẽ giúp trẻ nhận thấy sự rộng lớn của biển bằng mắt thường và hiểu hơn về biển so với việc học trên lớp chỉ được nhìn biển qua tranh ảnh và lời nói của cô….) Thông qua các buổi ngoại khóa còn giúp trẻ thích thú với hoạt động học và còn giúp trẻ gằn gũi với các bạn trong lớp hơn, đặc biệt là sự thích thú tìm tòi, khám phá của trẻ Tuy nhiên không phải lúc nào tôi cũng tổ chức cho các cháu đi tham quan được. Vì thế mà có những tiết học làm quen môi trường xung quanh cần đến một ứng dụng mà ứng dụng đó hiện nay đã và đang được sử dụng rộng rãi trong các môn học của tất cả các bậc học mà không riêng gì bậc học mầm non. Đó chính là ứng dụng của công nghệ thông tin trong làm quen môi trường xung quanh. Người thực hiện: Lê Thị Thu 5 ... - tailieumienphi.vn