Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp gây hứng thú cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm môn làm quen với Toán

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỈM SƠN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TÊN ĐỀ TÀI MỘT SỐ BIỆN PHÁP GÂY HỨNG THÚ CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ SỐ LƯỢNG, CON SỐ VÀ PHÉP ĐẾM MÔN LÀM QUEN VỚI TOÁN Người thực hiện: Trương Thị Hạt Chức vụ: Giáo viên Đơn vị: Trường Mầm non Quang Trung SKKN thuộc lĩnh vực : Chuyên môn THANH HÓA NĂM 2013 A. ĐẶT VẤN ĐỀ Bác Hồ nói: “ Vì lợi ích mười năm trồng cây Vì lợi ích trăm năm trồng người” Giáo dục mầm non là khâu đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đây là khâu quan trọng đặt nền móng cho sự phát triển nhân cách toàn diện của trẻ . Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là tương lai của đất nước, việc bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ không phải chỉ là trách nhiệm của mọi người mà của toàn xã hội và của cả nhân loại. Như chúng ta đã biết đối với trẻ em, việc hướng dẫn cho trẻ làm quen với toán học ngay từ lứa tuổi mầm non là cơ hội tốt để sớm hình thành ở trẻ những khả năng tìm tòi, quan sát, so sánh…tăng cường khả năng ngôn ngữ và tư duy lôgic. Quá trình hình thành các biểu tượng ban đầu về toán giữ một vai trò quan trọng, nó góp phần hình thành và phát triển nhân cách trẻ ngay từ thuở ấu thơ. Những biểu tượng này trẻ không thể tự hình thành cho mình được mà phải có sự giúp đỡ, hướng dẫn của người lớn đặc biệt là cô giáo mầm non. Đối với trẻ mầm non, môn làm quen với toán là môn học rất quan trọng và cần thiết với trẻ và cũng là vốn kiến thức ban đầu để trẻ bước vào ngưỡng cửa mới của cuộc sống sau này của trẻ. Môn toán đã mang lại cho trẻ sự phát triển tư duy, đồng thời thông qua môn toán trẻ có thể tìm hiểu, khám phá về thế giới xung quanh mình. Đến với môn toán trẻ trở nên tích cực hơn, nhanh nhẹn hơn, trẻ biết đếm, phân biệt nhiều hơn, ít hơn, trẻ biết tách gộp chia nhóm. Như vậy trẻ đã dần hình thành những nét sơ đẳng biểu tượng ban đầu của toán học. Toán học là một môn khoa học rất trừu tượng và khó, đặc biệt đối với trẻ mẫu giáo, nói chung nhận thức của trẻ mang tính chất là tư duy trực quan hành động. Trẻ tiếp thu kiến thức một cách thụ động, máy móc dạy trẻ như thế nào thì trẻ tiếp thu như vậy. Các tiết học toán đặc biệt là tiết hình thành các biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm thường lặp đi lặp lại nhiều lần các tiết học có nội dung giống nhau, chỉ khác về số lượng là 5,6,7,8,9,10. 2 Cho nên nếu ta chỉ tập chung vào kiến thức dạy trẻ theo đúng các bước, nếu lặp lại khi học trẻ thường rất nhanh chán sẽ không thu hút được sự chú ý của trẻ. Hiệu quả của việc hình thành các biểu tượng toán cho trẻ mầm non, không chỉ phụ thuộc vào việc hình thành xây dựng hệ thống các biểu tượng toán học cần hình thành cho trẻ mà còn phụ thuộc vào phương pháp, biện pháp tổ chức các hoạt động trọng tâm là các tiết học toán cho trẻ ở trường mầm non. Làm thế nào để trẻ tiếp thu một cách tự nhiên không bị gò ép phù hợp với sự nhận thức và đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở lứa tuổi này là “ Học bằng chơi, chơi mà học” Do đó việc hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm cho trẻ là rất quan trọng và đây cũng là lý do tôi chọn đề tài này để nghiên cứu đó là “Một số biện pháp gây hứng thú cho trẻ mẫu giáo 5 ­ 6 hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm môn làm quen với toán”. B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: I. Cơ sở lí luận: Trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non có rất nhiều các môn học khác nhau, môn nào cũng góp phần quan trọng và cần thiết, trong đó có môn làm quen với toán. Tại sao nói môn làm quen với toán quan trọng, bởi lẽ toán học giữ một vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách trẻ ngay từ tuổi ấu thơ.Thông qua việc hình thành các biểu tượng về số lượng con số và phép đếm bồi dưỡng cho trẻ khả năng tìm tòi, quan sát so sánh, phát triển ngôn ngữ, rèn luyện phát triển tư duy và một số thói quen cẩn thận chính sác. Qua các giờ dạy hình thành các biểu tượng về phép đếm rèn và củng cố các tri thức, kỹ năng về tập hợp số đếm do đó trong giờ dạy cô đã cung cấp chính sác hoá tri thức mà trẻ đã có, toán học là phương tiện giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Vì trong giờ học toán trẻ phải trả lời câu hỏi do cô đặt ra ( bao nhiêu?, có mấy?, hoặc Số nào nhiều hơn? , nhiều hơn là mấy?, số nào ít hơn?...), trẻ còn được nêu các câu hỏi thắc mắc của mình, ngoài ra trẻ sử dụng ngôn ngữ toán học thường xuyên sẽ giúp trẻ hiểu được chính sác không sợ nhầm lẫn. Toán học còn góp phần phát triển khả năng chú ý lâu bền của trẻ và chú ý có chủ định của trẻ, rèn luyện và phát triển thao tác tư duy như: So sánh, phân tích, tổng hợp, khái quát hoá góp phần hoàn thiện phát triển năng lực cảm giác thúc đẩy sự ham hiểu biết của trẻ trong quá trình tiếp thu kiến thức của trẻ phải có sự tham gia tích cực của giác quan mà chủ yếu là thị giác, xúc giác sau đó dùng ngôn ngữ để khái quát những nhận biết đó. 3 Trẻ có khả năng đếm thành thạo trong phạm vi 10 nắm vững thứ tự gọi tên các số, trẻ hiểu số cuối cùng được gọi trong phép đếm chỉ số lượng trong tập hợp đó. Nó không phụ thuộc vào không gian hay chất lượng các phần tử trong tập hợp số đó, đồng thời có khả năng gọi tên chung cho các tập hợp có số lượng bằng nhau trong phạm vi 10, bởi các số từ 1 đến 10 và nhận biết các số dãy số tự nhiên từ 1 đến 10 thấy được mối quan hệ giữa chúng với nhau, trẻ còn biết thực hiện một số những phép biến đổi đơn giản như thêm bớt, tạo nhóm, chia nhóm đồ vật có số lượng trong phạm vi 10 ra 2 phần. Đây là một trong những nội dung chính nằm trong các nội dung khác của việc dạy học cho trẻ làm quen với biểu tượng toán. Với ý nghĩa, tác dụng và tầm quan trọng như vậy, chúng ta thấy rằng hoạt động giáo dục trẻ làm quen với toán là rất cần thiết và không thể thiếu được trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ ở trường Mầm non. Trong quá trình giáo dục toàn diện cho trẻ cả về 5 mặt ( Đức, trí, thể, mỹ và lao động). Và nhiệm vụ của chúng ta là làm thế nào để tìm ra phương pháp, biện pháp gây hứng thú cho trẻ làm quen với toán đạt hiệu quả tốt. II. Thực trạng của vấn đề: Như chúng ta đã biết Toán học là một môn khoa học rất trừu tượng và khó, đặc biệt đối với trẻ mẫu giáo, nói chung nhận thức của trẻ mang tính chất là tư duy trực quan hành động. Trẻ tiếp thu kiến thức một cách thụ động, máy móc. Dạy trẻ như thế nào? Làm thế nào để trẻ tiếp thu bài có hiệu quả? Vậy để đạt được biểu tượng toán sơ đẳng cho trẻ thì chúng ta phải biết xây dựng cho trẻ một hệ thống các khái niệm về kiến thức toán học cơ bản, ban đầu từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, từ trực quan đến trừu tượng... Đồng thời phải chỉ ra mối quan hệ tương ứng kiến thức nhằm giúp trẻ hiểu và có khả năng vận dụng kiến thức của trẻ phải được diễn ra thông qua các hoạt động chơi hoặc các hoạt động mang tính chất vui chơi, để góp phần toàn diện đối với trẻ…..Vì vậy tôi đã thực hiện một số biện pháp gây hứng thú cho trẻ hình thành về biểu tượng số lượng, con số và phếp đếm môn làm quen với toán. Qua một vài năm thực hiện tôi đã thu được một số kết quả khả quan: Trẻ đã biết đếm đúng số lượng, biết dùng phép đếm để nhận biết mối quan hệ hơn kém phạm vi 10, biết chia hai phần các nhóm đồ vật có số lượng, đối tượng trong phạm vi 10, bằng các cách khác nhau. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện tôi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau: 1.Thuận lợi: ­ Lớp có phòng học rộng thoáng mát có đầy đủ ánh sáng cho các cháu học hành và vui chơi. ­ Lớp có cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, bàn ghế đúng quy cách. ­ Lớp có tương đối đầy đủ các bộ học toán cho trẻ ­ Được sự chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường, thường xuyên dự giờ thăm lớp, góp ý kiến để nâng cao chất lượng giờ dạy. 4 ­ Bản thân được thường xuyên tham dự những buổi thao giảng, dự giờ, thi giáo viên giỏi có ứng dụng công nghệ thông tin do trường, phòng giáo dục tổ chức ­ Có sự quan tâm và giúp đỡ tận tình của các bậc phụ huynh, có sự quan tâm sâu sắc của phòng giáo dục. ­ Bản thân tôi đã có trình độ chuyên môn vững, yêu nghề mến trẻ, chịu khó học hỏi và trực tiếp giảng dạy cho trẻ làm quen với toán theo chương trình mầm non mới ở lớp 5 ­ 6 tuổi của trường. 2.Khó khăn: Bên cạnh những thuận lợi thì trong quá trình giảng dạy còn gặp không ít khó khăn sau: ­ Các cháu có cùng độ tuối, song khả năng nhận thức và tiếp thu của trẻ không đồng đều . ­ Một số cháu còn nhút nhát, tự ti, sức khoẻ còn chưa được tốt nên phần nào còn hạn chế ở hoạt động làm quen với toán. ­ Lớp có số trẻ nam nhiều hơn nữ nên trong giờ học toán chưa tập chung do có một số trẻ quá hiếu động nên cũng ảnh hưởng tới việc học tập, một số cháu nói ngọng nói lắp nên ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế ­ Lớp tôi đa số phụ huynh là thương nhân buôn bán nhỏ lẻ, làm ruộng, bố mẹ đi làm kinh tế xa, trẻ phải ở với ông bà, một số trẻ năm nay mới được đến trường. ­ Phụ huynh mải buôn bán làm ăn nên chưa chú ý đến việc học của con, chưa nhận thức hết được yêu cầu và tầm quan trọng về môn toán học. Có nhiều phụ huynh khi đưa trẻ đến lớp chỉ hỏi cô hôm nay cháu học chữ gì? Mà không đề cập gì tới môn toán nên còn rất nhiều trẻ vẫn còn lúng túng trong cách luyện đếm, nhận biết số lượng và con số, cách so sánh, phân chia tách đối tượng còn nhầm lẫn cho nên ảnh hưởng ít nhiều trong quá trình giảng dạy. 3. Kết quả khảo sát đầu năm: Trước thực nghiệm Khảo sát trẻ thực hành về số lượng, con số, phép đếm Đếm đúng số lượng Tổng số Tốt Khá TB trẻ 10 trẻ 20 trẻ 12 trẻ 42 24 % 48 % 28 % 42 10 trẻ 15 trẻ 17 trẻ 5 ... - tailieumienphi.vn