Xem mẫu
- Rừng Xanh
- C∏c em th©n m’n!
Loµi ng≠Íi chÛng ta tı r†t xa x≠a Æ∑ bi’t tÀp trung b™n c∏c dflng
s´ng, n¨i thuÀn ti÷n cho giao th´ng vµ sinh hoπt, tı Æ„ mµ h◊nh thµnh
n™n nh˜ng Æ´ thfi Æ«u ti™n tr™n tr∏i Ɔt. Qua bao th®ng tr«m cÒa lfich
sˆ, bªng kh∂ n®ng lao ÆÈng s∏ng tπo kh´ng ngıng cÒa m◊nh, loµi
ng≠Íi ngµy cµng tπo ra nhi“u Æ´ thfi tr™n khæp th’ giÌi. C∏c Æ´ thfi
mang Æ’n cuÈc sËng vÀt ch†t sung tÛc vµ tπo nhi“u c¨ hÈi mÌi Æ” con
ng≠Íi h‰c tÀp vµ v≠¨n l™n h¨n b†t c¯ mÈt n¨i nµo kh∏c. Ch›nh v◊ vÀy,
Æ´ thfi c„ s¯c hÛt v´ cÔng mπnh mœ vµ trÎ thµnh bi”u t≠Óng cÒa n“n
v®n minh nh©n loπi.
• n≠Ìc ta, c∏c Æ´ thfi Æang trong qu∏ tr◊nh chuy”n m◊nh Æ” hoµ nhÀp
vÌi th’ giÌi. S˘ mÎ rÈng vµ ph∏t tri”n cÒa c∏c Æ´ thfi Æ∑ g„p ph«n r†t
lÌn vµo n“n kinh t’ vµ giÛp c∂i thi÷n cuÈc sËng cho m‰i ng≠Íi.
Song, n’u læng nghe, c∏c em sœ th†y hÂi chu´ng c∂nh b∏o v“ ´ nhi‘m
m´i tr≠Íng Î c∏c Æ´ thfi Æang ngµy cµng ÆÊ dÂn dÀp. ß„ lµ nh˜ng hÂi
chu´ng b∏o ÆÈng v“ t◊nh trπng ch†t th∂i trµn lan, nh˜ng thµnh phË
Æ«y kh„i bÙi vµ nh˜ng dflng s´ng Æang ch’t. VÀy, chÛng ta ph∂i lµm
g◊ Æ” gi˜ g◊n c∏c Æ´ thfi xanh, sπch, Æãp?
C∏c em h∑y t◊m hi”u Rıng Xanh sË 22 v“ m´i tr≠Íng Æ´ thfi nhä. Hºn
lµ sœ c„ r†t nhi“u vi÷c mµ chÛng m◊nh ph∂i bæt tay ngay tı b©y giÍ Æ”
g„p ph«n x©y d˘ng n™n thµnh phË t≠¨ng lai cÒa chÛng m◊nh Ɔy.
1
Rıng Xanh
- M|C
L|C
Trang
Tin t¯c! Tin t¯c... 3
ß´ thfi lµ g◊? 4
H÷ sinh th∏i nh©n tπo 6
N„ng b·ng n≠Ìc Æ´ thfi 8
Nh˜ng ti’ng k™u c¯u 10
V◊ sao kh´ng kh› bfi ´ nhi‘m? 13
KŒ thÔ cÒa s¯c kh·e 14
G„c vui v“ ´ nhi‘m kh´ng kh› 15
Thµnh mËi lo chung 16
G◊n gi˜ l∏ phÊi xanh 18
Nhi“u nh≠... r∏c 19
Xˆ l˝ r∏c thÀt kh´ng d‘ 21
Bi’n r∏c thµnh tµi nguy™n 22
Ph≠¨ng ph∏p 5T 23
G„c chuy™n gia 25
CÔng suy ngh‹ 27
Th’ giÌi ÆÈng vÀt: Bfl rıng 28
Th’ giÌi th˘c vÀt: BÃo hoa d©u 29
V≠Ín quËc gia cÒa em: Tam ß∂o 30
Ti’ng n„i tı cÈng ÆÂng: Lµng Tri“u KhÛc 32
C∏c ch≠¨ng tr◊nh gi∏o dÙc m´i tr≠Íng 33
S¯ gi∂ Rıng Xanh: MÈt l«n xuËng phË 34
Trang c©u lπc bÈ 37
G≠¨ng s∏ng m´i tr≠Íng 43
Rıng Xanh c≠Íi 45
CÔng xem vµ Suy ng…m 46
HÈp th≠ - Gi∂i Æ∏p 47
V®n phflng B∏c C«y Vªn 50
2
Rıng Xanh
- Th´ng tin
Tin t¯c! Tin t¯c...
MÈt c∏ nh©n t˘ nguy÷n chuy”n giao khÿ cho v≠Ín thÛ
ß«u th∏ng 7/2005, b∏c Nguy‘n V®n B´n, trÛ tπi quÀn Ng´ Quy“n, H∂i Phflng Æ∑
chuy”n giao hai chÛ khÿ m∆t Æ· cho V≠Ín thÛ Hµ NÈi. Hai chÛ khÿ nµy do mÈt ng≠Íi
h‰c sinh cÚ t∆ng b∏c. M∆c dÔ nhi“u ng≠Íi Æ∑ gπ mua hai chÛ khÿ nh≠ng b∏c Æ“u
tı chËi vµ cuËi cÔng Æ∑ quy’t Æfinh t∆ng lπi cho V≠Ín thÛ Hµ NÈi Æ” Æ∂m b∂o cho
chÛng Æ≠Óc nu´i d≠Ïng vµ b∂o v÷ an toµn.
Theo C´ng An Nh©n D©n, sË 240, 12/7/2005
Xe m∏y th©n thi÷n vÌi m´i tr≠Íng
Ngµy 1/3/2005, tÀp Æoµn Honda vµ C´ng ty
Honda Vi÷t Nam Æ∑ cho ra mæt hai dflng xe
m∏y c´ng ngh÷ cao vµ th©n thi÷n vÌi m´i
tr≠Íng. Loπi xe th¯ nh†t c„ t™n lµ Fuel Cell,
chπy bªng pin nhi™n li÷u hiÆr´ vµ chÿ th∂i
ra h¨i n≠Ìc. Loπi xe th¯ hai t™n lµ Hybrid,
chπy bªng Æi÷n vµ x®ng. Xe nµy vıa ti’t
ki÷m nhi™n li÷u tÌi 1,6 l«n vµ lπi vıa
gi∂m Æ≠Óc l≠Óng kh› th∂i ra m´i
tr≠Íng.
Theo Nh©n D©n sË 18105, 28/2/2005; Mπng B∏o Hµ NÈi
MÌi, 1/3/2005
H÷ thËng phflng thÒ t˘ nhi™n d‰c bÍ bi”n bfi ph∏ hu˚
C∏c hoπt ÆÈng ph∏t tri”n kinh t’ cÒa con ng≠Íi Æang g©y ra mÈt loπt c∏c hÀu
qu∂ n∆ng n“ ÆËi vÌi m´i tr≠Íng ven bi”n cÒa n≠Ìc ta. Nhi“u vÔng Ɔt ngÀp n≠Ìc
Î c∏c vÔng cˆa s´ng, ven bi”n Æ∑ bfi khai th∏c qu∏ m¯c vµ kh´ng kfip phÙc hÂi. T›nh
ri™ng rıng ngÀp m∆n Î n≠Ìc ta, di÷n t›ch hi÷n chÿ cfln kho∂ng mÈt nˆa so vÌi
tr≠Ìc n®m 1945.
Tı Bæc vµo Nam Æ∑ c„ kho∂ng 400 km bÍ bi”n bfi x„i lÎ, nhi“u n¨i Ɔt Æang bfi
hoang mπc ho∏ tr™n di÷n rÈng. Nh˜ng hi÷n t≠Óng nµy Æang hu˚ hoπi d«n h÷ thËng
phflng thÒ t˘ nhi™n ven bi”n n≠Ìc ta tr≠Ìc c∏c th∂m hoπ tı thi™n nhi™n.
Theo Ti“n Phong, sË 31, 14/2/2005
N’u bπn ph∏t hi÷n th†y ÆÈng, th˘c vÀt hoang d∑ Æ∑ bfi vÀn chuy”n, bu´n b∏n
ho∆c tµng tr˜, h∑y b∏o cho Chi cÙc Ki”m l©m Æfia ph≠¨ng ho∆c li™n lπc vÌi
Trung t©m Gi∏o dÙc Thi™n nhi™n:
* ßi÷n thoπi: (04) 775 4850 (tı 8h s∏ng Æ’n 5h chi“u, th¯ 2 Æ’n th¯ 6 hµng tu«n).
Sau giÍ lµm vi÷c, xin h∑y Æ” lπi lÍi nhæn cÔng vÌi sË Æi÷n thoπi, chÛng t´i sœ li™n
lπc lπi trong thÍi gian sÌm nh†t.
@
* Email: hotline thiennhien.org
3
Rıng Xanh
- hfi lµ g◊?
t
´
ß ß´ thfi lµ n¨i d©n c≠ Æ´ng ÆÛc
Lµ trung t©m bu´n b∏n vµ c„ th” c∂ s∂n xu†t c´ng nghi÷p.
Lµ c∏c thµnh phË, thfi x∑ vµ thfi tr†n
• Æ„ c„ c∏c c´ng tr◊nh c´ng cÈng nh≠ v≠Ín hoa,
c´ng vi™n Æ” m‰i ng≠Íi nghÿ ng¨i, th≠ gi∑n sau
nh˜ng giÍ lµm vi÷c c®ng thºng.
4
- Th´ng tin
Bπn c„ bi’t?
N≠Ìc ta hi÷n c„ h¨n 650 Æ´ thfi. MÈt trong nh˜ng ti™u ch› Æ” mÈt Æfia ph≠¨ng trÎ
thµnh Æ´ thfi lµ ph∂i c„ sË d©n tr™n 4 ngh◊n ng≠Íi.
Theo c∏c nhµ khoa h‰c, Æ´ thfi Æ«u ti™n cÒa Vi÷t Nam lµ CÊ Loa, h◊nh thµnh vµo
kho∂ng th’ k˚ th¯ 3 tr≠Ìc c´ng nguy™n, thÍi k˙ vua An D≠¨ng V≠¨ng.
Thµnh phË H Ch› Minh lµ Æ´ thfi lÌn nh†t c∂ n≠Ìc vÌi h¨n 5,7 tri÷u d©n. ß©y lµ
mÈt thµnh phË trŒ. Tuy chÿ mÌi h¨n 300 tuÊi nh≠ng Æ∑ trÎ thµnh n¨i d…n Æ«u c∂ n≠Ìc
v“ ph∏t tri”n kinh t’, c´ng nghi÷p, th≠¨ng mπi.
D©n sË c∏c Æ´ thfi
hi÷n nay chi’m kho∂ng
1/4 d©n sË cÒa c∂ n≠Ìc.
T˚ l÷ nµy sœ v…n ti’p tÙc
t®ng l™n trong thÍi gian
tÌi.
5
- H÷ sinh th∏i
H÷
nh©n tπo
ChÛng ta Æ∑ Æ≠Óc bi’t nhi“u v“ c∏c h÷ sinh th∏i t˘ nhi™n nh≠ rıng nhi÷t ÆÌi,
rπn san h´, Æ«m l«y nh≠ng c∏c em Æ∑ bao giÍ ngh‹ rªng Æ´ thfi lµ mÈt ki”u h÷ sinh
th∏i ch≠a?
Th˘c t’, c∏c Æ´ thfi cÚng ch›nh lµ nh˜ng h÷ sinh th∏i Ɔy v◊ Î Æ„ con ng≠Íi, c∏c
sinh vÀt kh∏c vµ c∏c Æi“u ki÷n t˘ nhi™n nh≠ ∏nh s∏ng, n≠Ìc, kh´ng kh› lu´n lu´n
t∏c ÆÈng qua lπi vÌi nhau. Trong h÷ sinh th∏i Æ´ thfi, con ng≠Íi lµ sinh vÀt chÒ y’u
vµ c„ th” lµm ∂nh h≠Îng Æ’n toµn bÈ h÷ sinh th∏i.
6
- Th´ng tin
C∏c Æ´ thfi cµng ph∏t tri”n cµng sˆ dÙng nhi“u tµi nguy™n thi™n nhi™n, ÆÂng thÍi
tπo ra cµng nhi“u ch†t th∂i. Hi÷n nay, l≠Óng ch†t th∂i Î c∏c Æ´ thfi Æ∑ v≠Ót qu∏ kh∂
n®ng t˘ xˆ l˝ cÒa ch›nh c∏c Æ´ thfi Æ„ d…n tÌi ´ nhi‘m m´i tr≠Íng. ßi“u nµy kh∏c
bi÷t hoµn toµn vÌi c∏c h÷ sinh th∏i t˘ nhi™n n¨i mµ c∏c ch†t th∂i
nh≠ l∏ rÙng, th©n c©y, ph©n vµ x∏c ÆÈng vÀt Æ≠Óc c∏c vi sinh vÀt
ph©n hu˚, sau Æ„ Æ≠Óc sˆ dÙng lπi cho qu∏ tr◊nh hoπt ÆÈng
cÒa h÷ sinh th∏i.
§ nhi‘m n≠Ìc, ´ nhi‘m kh´ng kh› vµ ch†t
th∂i ræn lµ ba v†n Æ“ m´i tr≠Íng lÌn mµ
h«u h’t c∏c Æ´ thfi Æang ph∂i ÆËi m∆t
7
- N„ng b·ng
´ thfi
≠Ìc Æ
n
8
- Th´ng tin
N≠Ìc cung c†p cho c∏c Æ´ thfi hi÷n nay B™n cπnh Æ„, c∏c Æ´ thfi cÚng g∆p
Æ≠Óc l†y tı c∏c nguÂn t˘ nhi™n nh≠ s´ng, kh„ kh®n trong v†n Æ“ gi∂i quy’t
h vµ c∏c mπch n≠Ìc ng«m. Th´ng n≠Ìc th∂i. H«u h’t nguÂn n≠Ìc th∂i
th≠Íng, chÛng Æ≠Óc xˆ l˝ tπi c∏c nhµ m∏y qua h÷ thËng cËng r∑nh trong Æ´ thfi
tr≠Ìc khi d…n Æ’n n¨i ti™u thÙ. Tuy Æ≠Óc cuËi cÔng Æ“u ÆÊ v“ c∏c k™nh,
khai th∏c tı t˘ nhi™n nh≠ng n≠Ìc sπch m≠¨ng, s´ng, h mµ kh´ng Æ≠Óc xˆ
cho c∏c Æ´ thfi lu´n lu´n khan hi’m. Cho l˝ ÆÛng quy tr◊nh. N≠Ìc th∂i Æ´ thfi
Æ’n nay, mÌi c„ kho∂ng 1/2 sË d©n Æ´ thfi Æang trÎ thµnh mÈt nguÂn g©y ´
Æ≠Óc sˆ dÙng n≠Ìc sπch. nhi‘m n≠Ìc nghi™m tr‰ng.
- Th´ng tin
K™u c¯u
Nh˜ng ti’ng
N≠Ìc b“ m∆t: Than ´i, m‰i n¨i
Æ“u... b»n!
H«u h’t c∏c dflng s´ng, k™nh, m≠¨ng vµ
h n≠Ìc trong Æ´ thfi Æ“u trÎ thµnh n¨i
ch¯a n≠Ìc th∂i. N≠Ìc th∂i tı nhi“u
nguÂn kh∏c nhau nh≠ nhµ m∏y, b÷nh
vi÷n, b” b¨i, c∏c hÈ gia Æ◊nh, nhµ hµng vµ
c∂ n≠Ìc m≠a cuËn theo c∏c loπi r∏c vµ
Ɔt c∏t Æ“u ÆÊ v“ Æ©y.
ß≠Íng phË: Nh˜ng dflng s´ng b†t Ææc d‹
Vµo mÔa m≠a, nhi“u Æ´ thfi th≠Íng bfi ngÀp trong n≠Ìc khi’n Æ≠Íng phË trÎ thµnh
nh˜ng dflng s´ng. MÈt trong nh˜ng nguy™n nh©n g©y ra ngÀp Ûng tπi Æ´ thfi lµ do
con ng≠Íi Æ∑ san l†p c∏c ao, h ch¯a n≠Ìc Æ” x©y d˘ng c´ng tr◊nh vµ x∂ r∏c bıa
b∑i g©y tæc nghœn c∏c cËng tho∏t n≠Ìc.
Hi÷n t≠Óng phÛ d≠Ïng
ß©y lµ mÈt hi÷n t≠Óng x∂y ra phÊ bi’n tπi c∏c s´ng, hÂ, k™nh, m≠¨ng trong Æ´
thfi. Do ph∂i ti’p nhÀn nhi“u n≠Ìc th∂i ch≠a Æ≠Óc xˆ l˝ n™n c∏c vÔng n≠Ìc nµy
ch¯a qu∏ nhi“u ch†t dinh d≠Ïng vµ trÎ thµnh n¨i l˝ t≠Îng cho c∏c loµi t∂o ph∏t
tri”n  πt. Qua giai Æoπn bÔng ph∏t, t∂o ch’t hµng loπt khi’n n≠Ìc chuy”n
sang mµu xanh Æen, bËc mÔi h´i thËi. L≠Óng ´-xi trong n≠Ìc kh´ng cfln ÆÒ cho
c∏c loµi sinh vÀt tÂn tπi. D«n d«n, chÛng trÎ thµnh nh˜ng h÷ sinh th∏i ch’t.
10
Rıng Xanh
- Th´ng tin
N≠Ìc ng«m: Suy ki÷t vµ ´ nhi‘m
Do bfi khai th∏c qu∏ m¯c, nguÂn n≠Ìc ng«m tπi mÈt sË Æ´ thfi bæt Æ«u suy ki÷t.
Nhi“u n¨i cÚng Æ∑ xu†t hi÷n ´ nhi‘m n≠Ìc ng«m do c∏c hoπt ÆÈng s∂n xu†t c´ng
nghi÷p vµ n´ng nghi÷p, c∏c b∑i ch´n l†p r∏c vµ c∏c nhµ v÷ sinh t˘ hoπi.
HÀu qu∂... Æ” Æ©u cho h’t
N≠Ìc th∂i lµ m´i tr≠Íng l˝ t≠Îng Æ” c∏c sinh vÀt g©y b÷nh sinh sËng vµ lan truy“n.
Khi nguÂn n≠Ìc bfi ´ nhi‘m cÚng c„ ngh‹a v´ sË sinh vÀt g©y b÷nh sœ theo dflng
n≠Ìc t·a ra khæp n¨i trong Æ´ thfi vµ c∂ nh˜ng vÔng l©n cÀn. § nhi‘m n≠Ìc g©y
ra mÔi kh„ chfiu vµ r†t nhi“u b÷nh tÀt cho con ng≠Íi nh≠ b÷nh Æ≠Íng ruÈt, Æau
mæt, sËt xu†t huy’t, ghŒ lÎ, giun s∏n. ThÀm ch›, mÈt sË b÷nh Æ∑ ph∏t tri”n thµnh
dfich vµ Æe d‰a t›nh mπng cÒa nhi“u ng≠Íi.
11
Rıng Xanh
- Th´ng tin
G«n 3/4 di÷n t›ch b“ m∆t tr∏i Ɔt Æ≠Óc bao
Bπn c„ bi’t?
phÒ bÎi n≠Ìc. Tuy nhi™n, n≠Ìc tÀp trung chÒ y’u Î
c∏c Æπi d≠¨ng vµ b®ng Î hai c˘c Æfia c«u. L≠Óng n≠Ìc
ng‰t mµ con ng≠Íi c„ th” sˆ dÙng nh· h¨n 1% tÊng l≠Óng
n≠Ìc tr™n tr∏i Ɔt. H¨n n˜a, l≠Óng n≠Ìc nµy cÚng ph©n bË
kh´ng Æ“u gi˜a c∏c vÔng vµ Æang bfi ´ nhi‘m Î nhi“u n¨i.
V◊ vÀy, tµi nguy™n n≠Ìc ng‰t lµ c˘c k˙ qu˝ gi∏.
So vÌi nhi“u quËc gia kh∏c, tµi nguy™n n≠Ìc cÒa Vi÷t Nam kh∏ dÂi dµo do
l≠Óng m≠a hµng n®m cao vµ h÷ thËng s´ng ngfli dµy Æ∆c. Tuy nhi™n, l≠Óng n≠Ìc sπch
cung c†p b◊nh qu©n tr™n Æ«u ng≠Íi bfi x’p vµo loπi trung b◊nh th†p.
MÈt vfli n≠Ìc th´ng th≠Íng mÁi phÛt ch∂y ra tı 10 Æ’n 19 l›t n≠Ìc. V◊ vÀy, n’u
ta qu™n kh´ng kh„a vfli sau khi dÔng th◊ mÁi giÍ sœ l∑ng ph› tı 600 Æ’n 1.140 l›t n≠Ìc.
Nhµ
qu∂n Em Æ∑ lµm g◊ Æ” b∂o v÷ nguÂn n≠Ìc ngay tπi gia Æ◊nh m◊nh? N’u lµ
l˝
mÈt nhµ qu∂n l˝, em sœ lµm nh˜ng g◊ Æ” b∂o v÷ nguÂn n≠Ìc cho
t≠¨ng
nh˜ng ng≠Íi d©n thµnh phË m◊nh? Bπn c„ ˝ t≠Îng vµ s∏ng ki’n!
H∑y chia sŒ cÔng bπn Ɖc Rıng Xanh. C∏c ˝ t≠Îng xu†t sæc sœ Æ≠Óc
lai Æ®ng tr™n Rıng Xanh vµo c∏c s´ ti’p theo.
12
Rıng Xanh
- Th´ng tin
V◊ sao Kh´ng kh› bfi ´ nhi‘m?
Giao th´ng SË l≠Óng ´ t´ vµ xe m∏y qu∏
lÌn tπi c∏c Æ´ thfi lÌn khi’n
nhi“u Æ≠Íng phË vµ nÛt giao
th´ng trÎ thµnh c∏c Æi”m ´
nhi‘m n∆ng v“ kh„i bÙi vµ
ti’ng Ân
C´ng nghi÷p
X©y d˘ng
Kh´ng kh› - nguÂn tµi
nguy™n c˘c k˙ quan tr‰ng
ÆËi vÌi con ng≠Íi - cÚng
Æang bfi ´ nhi‘m n∆ng n“ tπi
c∏c Æ´ thfi. ß∆c bi÷t, Î c∏c thµnh
Hoπt ÆÈng x©y d˘ng tπi Trong c∏c Æ´ thfi v…n
phË lÌn, b«u kh´ng kh› Æang trÎ
c∏c Æ´ thfi di‘n ra ngµy cfln tÂn tπi nhi“u nhµ
n™n v´ cÔng ngÈt ngπt vµ Ân µo.
cµng nhi“u. Tuy nhi™n, do m∏y, x› nghi÷p sˆ dÙng
NguÂn g©y ra ´ nhi‘m kh´ng
kh´ng Æ≠Óc che chæn Æ«y c´ng ngh÷ lπc hÀu,
kh› xu†t ph∏t tı ch›nh nh˜ng
ÆÒ trong qu∏ tr◊nh thi c´ng kh´ng c„ h÷ thËng l‰c
hoπt ÆÈng di‘n ra hµng
vµ vÀn chuy”n vÀt li÷u n™n kh› tr≠Ìc khi th∂i kh„i,
ngµy tπi c∏c Æ´ thfi.
c∏c hoπt ÆÈng x©y d˘ng Æ∑ bÙi ra mÈi tr≠Íng.
tπo ra r†t nhi“u bÙi.
ßun n†u R∏c
R∏c kh´ng Æ≠Óc thu gom, xˆ
l˝ g©y ra mÔi kh„ chfiu, ÆÂng
C∏c hoπt ÆÈng Æun n†u tπi gia thÍi ph∏t t∏n bÙi vµ c∏c sinh
Æ◊nh cÚng th∂i ra kh› ÆÈc hπi, Æ∆c vÀt g©y b÷nh vµo kh´ng kh›.
bi÷t n’u dÔng than tÊ ong.
13
Rıng Xanh
- KŒ thÔ cÒa s¯c kh·e
Th´ng tin
§ nhi‘m kh´ng
§ nhi‘m kh´ng
kh› cfln g©y ra
kh› nguy hi”m
mÈt loπt c∏c
ÆËi vÌi t†t c∂
b÷nh v“ tim
m‰i ng≠Íi.
mπch, tai,
N’u ph∂i
mæt, da... ß∆c
sËng trong
bi÷t, c∏c
m´i tr≠Íng
b÷nh v“ h´
Æ«y kh„i bÙi
h†p ngµy
vµ ti’ng Ân
nay Æ∑ trÎ
th◊ sau mÈt
thµnh c®n
thÍi gian
b÷nh phÊ
con ng≠Íi
bi’n Î h«u
sœ c∂m th†y
h’t nh˜ng
r†t m÷t m·i
ng≠Íi d©n
vµ c®ng
sËng vµ lµm
thºng.
vi÷c Î Æ´ thfi.
Kh´ng kh› trong nhµ c„ sπch kh´ng?
C∏c em Æıng chÒ quan ngh‹ rªng chÿ c«n Æ„ng k›n cˆa nhµ lπi lµ chÛng ta sœ c„
mÈt b«u kh´ng kh› sπch. Kh´ng kh› trong nhµ cÚng r†t d‘ bfi ´ nhi‘m bÎi hoπt
ÆÈng hµng ngµy vµ c∏c Æ dÔng cÒa chÛng ta Ɔy.
C∏c ch†t tπo mÔi th¨m,
C„ r†t nhi“u bÙi vµ Kh„i thuËc l∏, kh›
thuËc di÷t gi∏n, muÁi, xi Æ∏nh
ch†t b»n b∏m vµo ga vµ kh„i than sœ
gi«y c„ ch¯a c∏c ho∏ ch†t c„
qu«n ∏o, xe cÈ, c∆p, c˘c k˙ ÆÈc hπi n’u
th” ph∏t t∏n vµo kh´ng kh› vµ
tÛi x∏ch tr™n Æ≠Íng l≠u gi˜ trong nhµ.
t›ch tÙ trong phflng.
chÛng ta trÎ v“ nhµ.
C∏c em h∑y nhÌ th≠Íng xuy™n d‰n dãp, lau chÔi nhµ cˆa cÔng c∏c Æ vÀt vµ gi˜
cho c®n nhµ lu´n tho∏ng m∏t nhä.
14
Rıng Xanh
- Th´ng tin
vui v“ ´ nhi‘m kh´ng kh›
G„c
Bi’t tËng c∏i nhµ
m∏y lπc hÀu nµy Æi
Æ©u b©y giÍ nhÿ?
Ngµnh kinh doanh mÌi:
NhÍ ´ nhi‘m m´i tr≠Íng, nhi“u ng≠Íi c„
th™m vi÷c lµm nhÍ kinh doanh mÈt ngµnh
Nµy con ¨i sao
mÌi toe: B∏n kh´ng kh› sπch
ch≠a chfiu ra?
Ngoµi †y «m ‹
th’, con th›ch
Î Æ©y h¨n
Nhanh tay nhÀn quµ
V◊ sao nhi÷t ÆÈ Î thµnh phË th≠Íng cao h¨n Î n´ng th´n?
10 ph«n quµ h†p d…n cÒa RÔng Xanh sœ thuÈc v“ 10 bπn gˆi
Æ∏p ∏n thuy’t phÙc nh†t vµ sÌm nh†t cho Rıng Xanh
15
Rıng Xanh
- Th´ng tin
Thµnh mËi lo chung
§ nhi‘m kh´ng kh› tπi c∏c Æ´ thfi kh´ng chÿ ∂nh h≠Îng Æ’n
nh˜ng ng≠Íi d©n sËng vµ lµm vi÷c Î Æ„ mµ Æ∑ lan rÈng vµ
trÎ thµnh v†n Æ“ cÒa toµn c«u. C∏c hi÷n t≠Óng suy gi∂m
t«ng ´-d´n, gia t®ng hi÷u ¯ng nhµ k›nh vµ m≠a a-xit
Æ“u lµ nh˜ng hÀu qu∂ do ´ nhi‘m kh´ng kh› g©y ra.
ThÒng t«ng ´-d´n
ßi“u g◊ Æang x∂y ra vÌi t«ng ´-d´n
T«ng ´-d´n lµ g◊? MÈt sË n¨i Æ∑ xu†t hi÷n c∏c lÁ thÒng lÌn Î t«ng ´-
d´n. ThÒ phπm ch›nh g©y ra hi÷n t≠Óng nµy lµ c∏c
ß„ lµ mÈt lÌp kh› c∏ch b“
ch†t kh› c„ t™n g‰i CFC tπo ra khi con ng≠Íi s∂n
m∆t tr∏i Ɔt kho∂ng 18 -
xu†t vµ sˆ dÙng c∏c thi’t bfi lµm lπnh nh≠ tÒ lπnh,
25 km, c„ t∏c dÙng nh≠
m∏y Æi“u hfla nhi÷t ÆÈ vµ c∏c loπi b◊nh phun, xfit
mÈt t†m l∏ chæn b∂o v÷
c„ ch¯a CFC.
c∏c sinh vÀt sËng tr™n tr∏i
Ai sœ ph∂i chfiu hÀu qu∂?
Ɔt kh·i c∏c tia c˘c t›m tı
m∆t trÍi. Khi t«ng ´-d´n bfi thÒng, c∏c tia c˘c t›m sœ chi’u
tr˘c ti’p xuËng tr∏i Ɔt, g©y ra cho con ng≠Íi c∏c
b÷nh ung th≠ da, Æau Æ«u, ÆÙc thu˚ tinh th” vµ
∂nh h≠Îng Æ’n ÆÍi sËng c∏c loµi ÆÈng, th˘c vÀt.
N®m 1952, mÈt ÆÓt kh„i bÙi do s∂n xu†t c´ng
nghi÷p Æ∑ bao trÔm l™n thÒ Æ´ Lu©n ß´n cÒa n≠Ìc
Anh trong vflng 5 ngµy li“n khi’n h¨n 4.000 ng≠Íi
Bπn c„ bi’t? Æ∑ bfi ch’t v◊ ngπt vµ suy h´ h†p.
C∏c ngµnh c´ng nghi÷p g©y ´ nhi‘m kh´ng kh›
nh†t lµ s∂n xu†t nhi÷t Æi÷n, vÀt li÷u x©y d˘ng, khai
kho∏ng, h„a ch†t vµ luy÷n kim.
16
Rıng Xanh
- Th´ng tin
Hi÷u ¯ng nhµ k›nh
Tr∏i Ɔt cÒa chÛng ta Æ≠Óc bao
quanh bÎi kh› quy”n. LÌp kh´ng kh›
nµy gi˜ lπi mÈt ph«n h¨i n„ng tı tr∏i
Ɔt b¯c xπ vµo kh´ng gian. Ng≠Íi ta
g‰i Æ„ lµ hi÷n t≠Óng hi÷u ¯ng nhµ
k›nh. NhÍ hi÷n t≠Óng hi÷u ¯ng nhµ
k›nh, tr∏i Ɔt lu´n Æ≠Óc s≠Îi †m vµ
lµ mÈt hµnh tinh c„ s˘ sËng.
Tuy nhi™n, ngµy nay l≠Óng kh› th∂i qu∏ nhi“u tı
c∏c Æ´ thfi vµ khu c´ng nghi÷p Æang g„p ph«n
lµm gia t®ng hi÷u ¯ng nhµ k›nh vµ lµm cho tr∏i
Ɔt ngµy cµng n„ng l™n. MÈt trong nh˜ng hÀu
qu∂ lÌn mµ con ng≠Íi ph∂i g∏nh chfiu lµ b®ng Î
c∏c c˘c Æ∑ bæt Æ«u tan ra khi’n n≠Ìc bi”n d©ng
l™n vµ trong t≠¨ng lai c„ th” sœ nh†n ch◊m mÈt
sË vÔng ven bi”n.
M≠a a-xit
M≠a a-xit chÒ y’u Æ≠Óc tπo bÎi c∏c hi÷n t≠Óng t˘ nhi™n nh≠ nÛi lˆa, ch∏y
ch†t kh› ´-xit l≠u hu˙nh ho∆c ´-xit nit¨ rıng. Ngµy nay, m≠a a-xit xu†t hi÷n Î
k’t hÓp vÌi h¨i n≠Ìc c„ sΩn trong kh´ng nhi“u n¨i (trong Æ„ c„ n≠Ìc ta) ph∏ hÒy
kh›. C∏c ch†t kh› nµy tπo ra chÒ y’u tı c∏c h÷ sinh th∏i, g©y hπi cho con ng≠Íi,
kh„i th∂i c´ng nghi÷p vµ giao th´ng. mÔa mµng vµ ®n mfln c∏c c´ng tr◊nh ki’n
ß´i khi, chÛng cÚng Æ≠Óc tπo bÎi c∏c trÛc.
17
Rıng Xanh
- Th´ng tin
Gi˜ g◊n
l∏ phÊi xanh
C©y xanh vµ s´ng h Æ≠Óc coi lµ
nh˜ng l∏ phÊi cÒa Æ´ thfi. Th´ng qua qu∏
tr◊nh quang hÓp, c©y xanh vµ c∏c loµi t∂o, rong
r™u trong n≠Ìc h†p thÙ kh› c∏c-b´-n›c do c∏c ph≠¨ng
ti÷n giao th´ng, nhµ m∏y, b’p gia Æ◊nh tπo ra, ÆÂng
thÍi cung c†p kh› ´-xi cho con ng≠Íi. Ngoµi ra, c©y
xanh vµ c∏c h n≠Ìc cfln h†p thÙ bÙi lµm sπch kh´ng
kh› n˜a Ɔy.
H∑y trÂng th™m c©y xanh xung quanh nhµ vµ
tr≠Íng h‰c, gi˜ g◊n c∏c h n≠Ìc Æ” b∂o v÷ b«u
kh´ng kh› cÒa em vµ m‰i ng≠Íi!
18
Rıng Xanh
- Th´ng tin
Nhi“u nh≠... R∏c
B™n cπnh c∏c v†n Æ“ ´
nhi‘m n≠Ìc vµ kh´ng
kh›, r∏c th∂i qu∏ nhi“u
cÚng trÎ thµnh mËi lo
cÒa c∏c Æ´ thfi.
Chÿ t›nh ri™ng n®m 2004, l≠Óng r∏c d˘ b∏o cÒa c∏c nhµ khoa h‰c l≠Óng r∏c
th∂i sinh hoπt do c∏c Æ´ thfi Î n≠Ìc ta th∂i sœ cfln ti’p tÙc t®ng l™n nhanh
th∂i ra kho∂ng 6 tri÷u t†n. H∑y t≠Îng ch„ng trong nh˜ng n®m tÌi Æ©y, l≠Óng
t≠Óng n’u t†t c∂ sË r∏c †y Æ≠Óc thu r∏c th∂i Î c∏c Æ´ thfi n≠Ìc ta c„ th” sœ
gom lπi mÈt chÁ, hºn sœ tπo thµnh c∂ t®ng l™n 7 tri÷u, 8 tri÷u t†n mÁi n®m vµ
mÈt d∑y nÛi khÊng l toµn r∏c lµ r∏c h¨n th’ n˜a.
ch¯ chºng vıa.
Tuy nhi™n, kh´ng chÿ dıng Î Æ„, theo
Trung b◊nh mÈt ngµy mÁi ng≠Íi d©n Î c∏c Æ´ thfi n≠Ìc ta th∂i ra
kho∂ng 0,7kg r∏c.
Kho∂ng 13 tri÷u t†n lµ l≠Óng r∏c th∂i sinh hoπt cÒa c∂ n≠Ìc trong
n®m 2004, trong Æ„ g«n mÈt nˆa sË r∏c Æ„ lµ tı c∏c Æ´ thfi.
Bπn c„ bi’t? R∏c sinh hoπt chi’m tÌi 80% tÊng sË r∏c th∂i.
ß´ thfi cµng ph∏t tri”n, l≠Óng r∏c trung b◊nh mÁi ng≠Íi th∂i ra cµng
nhi“u, trong thµnh ph«n r∏c cµng c„ nhi“u ch†t kh„ ph©n hu˚ vµ ÆÈc hπi.
19
Rıng Xanh
nguon tai.lieu . vn