Xem mẫu
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
VĂN MẪU LỚP 11: VỘI VÀNG – XUÂN DIỆU
QUAN NIỆM NHÂN SINH MỚI MẺ CỦA XUÂN DIỆU QUA BÀI THƠ VỘI
VÀNG
BÀI MẪU SỐ 1:
I/ Mở bài :
Tác giả →Sự nghiệp →Vội vàng (hoàn cảnh ra đời → chủ đề →Quan niêm nhân sinh)
Xuân Diệu là nhà thơ lớn của văn học hiện đại Việt Nam. Ông để lại hàng chục tập thơ với
trên dưới 1000 bài thấm thía tình yêu cuộc sống nồng nàn. Một trong số những bài thơ tiêu biểu
cho thơ Xuân Diệu là bài Vội vàng in trong tập Thơ thơ. Tập thơ được sáng tác trong những năm
mười tám đôi mươi của của nhà thơ. Vội vàng là bài thơ thể hiện tình yêu nồng nàn của Xuân
Diệu đối với cuộc sống tươi đẹp mà nhà thơ tự thấy phải gấp gáp nhận lấy.
II/ Thân bài :
1/
*/ Bài thơ được mở đầu bằng bốn dòng thơ ngũ ngôn ngắn gọn, mạnh mẽ như lời
tuyên bố về khát vọng của mình, về ước muốn của mình : Tôi muốn tắt nắng đi …đừng bay
đi.
→Muốn tắt nắng đi, muốn buộc gió lại là nhà thơ muốn đoạt quyền của tạo hóa, muốn trái
đất ngừng quay để lưu giữ mãi vẻ đẹp của đất trời.
→Một loạt các điệp ngữ « Tôi muốn », « đi », « cho » ; kết hợp với kết cấu lặp, Xuân
Diệu không chỉ khiến cho cái tôi trữ tình của mình hiện lên đầy kiêu hãnh tự hào mà còn thể hiện
dõng dạc tuyên ngôn sống táo bạo mãnh liệt của mình
*/ Sở dĩ có ước muốn táo bạo đó là bởi cái nhìn mới mẻ của nhà thơ với cuộc đời
–
Nếu cha ông ta cho rằng cuộc sống trần gian là bể khổ thì với cái nhìn trẻ trung tươi
mới Xuân Diệu lại nhận thấy cuộc sống xung quanh mình là một thế giới tràn đầy hương sắc, một
thiên đường trên mặt đất :
“Của ong bướm này đây tuần tháng mật…gõ cửa”
→ Ở đây có ong bướm trong tuần tháng mật, khoảng thời gian ngọt ngào nhất, đẹp đẽ
nhất;có hoa cỏ đồng nội với sắc màu tươi thắm nhất; có lá đang ở độ non tơ nhất và chim muông
đang ca những khúc ca hạnh phúc nhất. Tất cả đang thấm đẫm một tình yêu say đắm ngọt ngào..
Thực ra thế giới tươi đẹp này, vườn xuân tươi đẹp này đâu phải bây giờ mới có.Nhà thơ không
tạo ra thế giới mới nhưng có con mắt mới nhìn cuộc sống . Thoát khỏi hệ thống ước lệ phi ngã
của văn chương cổ, cặp mắt non xanh của Xuân Diệu đã ngơ ngác và sung sướng trước
một thiên đường phong phú và giàu có trên mặt đất, ngay trong tầm tay của mỗi người
→ Những câu thơ tám tiếng trải dài ra kết hợp nghệ thuật điệp cú pháp, đặc biệt một loạt
điệp từ “này đây” đặt song song với nhau khiến lời thơ không chỉ là liệt kê, gợi mở mà nó còn là
sự mời chào những món ăn tinh thần sẵn có trong cái thiên đường phong phú và hấp dẫn ấy . Để
rồi qua đó, nhà thơ muốn nói với chúng ta : Sao người ta cứ phái đi tìm bồng lai ở tận đâu đâu, cứ
phải kiếm cõi niết bàn cực lạc ở mãi chốn mung lung hão huyền nào ? Nó ở ngay cuộc sống
W: www.hoc247.net
F: www.facebook.com/hoc247.net
T: 0989 627 405
Trang | 1
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
quanh ta đây, ngay trong giây phút hiện tại đây. Nó là cái hiện hữu, nhỡn tiền. Vậy còn chờ gì
nữa, hãy yêu mến nó, hãy gắn bó và sống hết mình với cuộc sống thực tại này.Đây cũng là quan
niệm nhân sinh mới mẻ chưa từng có trong văn học trung đại.
_ Đối với ông, trong cõi trần gian, đẹp nhất là con người, đặc biệt là con người ở tuổi trẻ
và tình yêu. Vì vậy, Xuân Diệu đã lấy con người làm chuẩn mực cho cái đẹp, làm thước đo của
cái đẹp:
“Và này đây ánh sáng chớp hàng mi…Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”.
→Ánh sáng buổi sớm mai như được phát ra từ cặp mắt đẹp vô cùng của nàng công chúa
có tên là Bình minh. Nàng vừa tỉnh giắc nồng suốt đêm qua. Nàng chớp chớp hàng mi rồi mở ra
muôn ngàn tia sáng hào quang. Rõ ràng đây là hình ảnh so sánh mới mẻ độc đáo, lãng mạn giàu
cảm xúc khác hẳn chuẩn mực thẩm mĩ của văn chương cổ
Đặc biệt là hình ảnh thơ “Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”
→Tháng giêng là tháng mở đầu của mùa xuân, mùa xuân là mùa mở đầu cho một năm
mới nên tháng giêng gợi vẻ thanh tân, mơn mởn, tràn trề sức sống. Tháng giêng là khái niệm chỉ
thời gian trừu tượng nhưng đã được cụ thể hóa bằng tính từ chỉ vị giác ngon và phép so sánh
“như một cặp môi gần”, cặp môi chín mọng, đợi chờ của người thiếu nữ. Từ “gần” gợi lên sự ấm
áp, cái đẹp như kề bên, mời mọc, quyến rũ. Từ “ngon” gợi sự tận hưởng cái đẹp đến tuyệt đối.
Phép so sánh “tháng giêng ngon như một cặp môi gần” không chỉ diễn tả một tháng giêng tươi
đẹp mà còn cho ta thấy cái nhìn đê mê, đắm say của Xuân Diệu trước cuộc đời. Ai đó thấy cuộc
đời là buồn đau, vô nghĩa, ai đó cầu xin được chết… với Xuân Diệu cuộc đời là niềm vui. Mỗi
ngày mới là thần vui đến gõ cửa. Mỗi mùa xuân đến lại bắt đầu bằng tháng giêng với nụ hôn mời
mọc. Chưa ai có cái nhìn về cuộc đời đắm say và hân hoan như Xuân Diệu : Thiên đường ngay
trên mặt đất, trong tầm tay của mỗi người. Và trong thiên đường ấy Con người hồng hào mơn
mởn giữa tuổi yêu đương là đẹp nhất là thước đo thẩm mĩ của vũ trụ. Vẻ đẹp của con người trần
thế là tác phẩm diệu kì nhất của tạo hóa toàn năng.Đó là ý nghĩa nhân bản mĩ học Xuân Diệu.
2/
*/ Đang ngây ngất tận hưởng vẻ đẹp của cuộc đời trong niềm vui hân hoan, phấn
khởi thì cảm xúc của tác giả bất ngờ chuyển hướng
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa
→ Dấu chấm giữa dòng ngắt câu thơ thành hai phần, mạch cảm xúc bị đứt đoạn diễn tả
cảm giác ngỡ ngàng, sững sờ khi bất chợt nhà thơ nhận ra bước đi nghiệt ngã của thời gian: Tạo
hóa sinh ra con người, nhưng nó ngắn ngủi, mong manh. Con người không phải còn mãi để
hưởng lạc thú ở chốn địa đàng trần gian này
*/ Nhưng với một con người khao khát sống như Xuân Diệu, ông không chịu khuất
phục trước bước đi của thời gian: “Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân”
Nhà thơ không hoài xuân khi tuổi xuân đã tàn, đã hết mà ông hoài xuân khi tuổi xuân đang
mơn mởn, tràn đầy.
*/ Và trong sự hoài xuân ấy,
_ Nhà thơ suy tư về mối quan hệ giữa cái hữu hạn (cuộc sống của cá nhân ) với cái vô
hạn( thời gian, đất trời )
W: www.hoc247.net
F: www.facebook.com/hoc247.net
T: 0989 627 405
Trang | 2
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
Xuân đang tới nghĩa là xuân đang qua…lần thắm lại
→ Mùa xuân là danh từ chỉ thời gian trừu tượng nhưng đã được cụ thể hóa, vật chất hóa
bằng các cụm từ: đương tới – đương qua, còn non – sẽ già. Sự trôi chảy của thời gian được diễn
tả qua điệp từ “xuân” và các từ ngữ đối lập. Xuân đi qua sẽ mang theo thời gian và tuổi trẻ,
không có gì bền vững trước thời gian:
→ lời thơ là lời tự bộc bạch của tác giả về mối quan hệ giữa mùa xuân và thời gian trôi
chảy, giữa tuổi trẻ và thời gian trôi qua, giữa tôi và đất trời.
_Và trong sự trôi chảy của thời gian, nhà thơ phát hiện ra mâu thuẫn giữa tôi và đất trời
“Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại – Còn đất trời nhưng chẳn còn tôi mãi”
→Vũ trụ có thể còn vĩnh viễn, mùa xuân của đất trời có thể tuần hoàn, nhưng tuổi trẻ một
đi không bao giờ trở lại, đời người không thể còn mãi với thời gian.
→Thực ra từ xa xưa, văn chương cổ đã từng than thở về sự ngắn ngủi của kiếp người.
Người ta gọi là áng phù vân hoặc là bóng câu qua cửa sổ. Nhưng hồi ấy người ta vẫn ung dung
bình tĩnh, vì cá nhân chưa tách khỏi cộng đồng. Con người gắn làm một với vũ trụ, cho nên con
người chết chưa hẳn là hư vô, vẫn có thể cùng cộng đồng và trời đất tuần hoàn. Nhưng niềm tin
ấy đâu còn ở các thế hệ nhà thơ mới. Họ đã ý thức được cái tôi cá nhân, ý thức được sự thật đáng
buồn
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại
Còn đất trời nhưng chẳn còn tôi mãi
→ do sự bừng tỉnh của ý thức cá nhân nên ông đã có những quan niệm mới mẻ về thời
gian và kiếp người. Với ông, thời gian là tuyến tính, một đi không trở lại, mất thời gian là mất
tuyệt đối:
*/ Trong cái bao la của vũ trụ, cái vô hạn của thời gian, sự có mặt của con người quá
ư là ngắn ngủi nên nhà thơ ngậm ngùi, xót xa:
“Còn trời đất nhưng … Nên bâng … độ phai tàn sắp sửa”
→Ý thức được sự hữu hạn của con người trong cái bất tận của thời gian nên mỗi ngày
qua, nhà thơ lại bị giằng xé giữa niềm vui và nỗi đau: Vừa mới buổi sớm thần vui đến gõ cửa mà
buổi chiều đã rớm vị chia phôi, khắp sông núi đã than thầm tiễn biệt. Nhà thơ như nghe trong mỗi
cơn gió, tiếng chim là khúc biệt li. Mỗi ngày qua là quĩ đời ngắn lại. Yêu đời và tiếc đời là hai
mạch cảm xúc của Xuân Diệu với cuộc đời.
3/
Nếu như lòng ham sống đã khiến thi sĩ lo âu trước bước đi của thời gian thì cũng chính
lòng ham sống ấy đã khiến Xuân Diệu tìm ra một lối thoát. Lối thoát ấy nằm gọn trong hai chữ
“vội vàng”.
Đoạn thơ cuối là khao khát sống vội vàng. Ám ảnh sống vội vàng đã thúc giục nhà thơ
sống cao độ, mạnh mẽ ngay trong những giây phút của tuổi thanh xuân. Câu thơ cuối đoạn hai
như một hiệu lệnh:
Mau đi thôi. Mùa chưa ngả chiều hôm
Giữa những câu thơ dài, câu thơ đầu đoạn ba lại là một câu thơ ngắn chỉ gồm ba chữ: “Ta
muốn ôm” thắp ngay giữa bài thơ làm ta liên tưởng đến một vòng tay lớn như muốn quấn quýt,
W: www.hoc247.net
F: www.facebook.com/hoc247.net
T: 0989 627 405
Trang | 3
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
níu giữ cả đất trời. Cách xưng hô của Xuân Diệu cũng thay đổi từ “tôi” sang “ta”. Nhà thơ như
muốn bứt ra khỏi giới hạn của cái tôi chật chội để trở thành cái ta rộng lớn sánh ngang cùng trời
đất đầy kiêu hãnh, tự hào. Tiếp theo là những câu thơ dài với nhịp gấp gáp như giục giã những
khát vọng cháy bỏng trong tâm hồn nhà thơ. Vẫn là ước muốn sống hòa nhập với cuộc đời, tận
hưởng vẻ đẹp của cuộc đời nhưng ở đây đó không chỉ là ước muốn của cá nhân mà là của cả
cộng đồng. Nếu như ở đoạn đầu bài thơ, điệp từ “này đây” như sự chào mời, vẫy gọi, khẳng định
vẻ đẹp nơi trần gian là có thật thì ở đoạn cuối bài thơ, điệp từ “ta muốn” như sự hưởng ứng đầy
hăm hở, nhiệt tình. Từ “ta muốn” lại kết hợp với những động từ chỉ trạng thái yêu đương trong
quan hệ tăng tiến: ôm, riết, say, thâu, cắn diễn tả sự thụ hưởng ngày càng đê mê, say đắm. Trái
tim nhà thơ như muốn mở căng ra để thu hết vào đó cả thiên nhiên, đất trời và như thế, ông trở
thành một tình nhân cương tráng của cuộc đời. Với nhà thơ Xuân Diệu, cuộc đời không chỉ được
định nghĩa bằng tốc độ mà còn định nghĩa bằng cường độ, một
cường độ hừng hực chất Xuân Diệu. Trong cái nhìn xanh non, biếc rờn của nhà thơ, cuộc
đời như một thiếu nữ trẻ trung với đôi môi, đôi má hồng xinh xắn mà nhà thơ không nén nổi lòng
yêu:
Hỡi xuân hồng! Ta muốn cắn vào ngươi
Từ cắn được dùng hết sức táo bạo, mới mẻ diễn tả sự thụ hưởng đến tuyệt đối. Nhà thơ đã
chiếm lĩnh được cái đẹp trong ngây ngất, đắm say.
III/ Kết luận
W: www.hoc247.net
F: www.facebook.com/hoc247.net
T: 0989 627 405
Trang | 4
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
BÀI MẪU SỐ 2:
Nói đến “Ông hoàng của những bài thơ tình” là người ta nghĩ ngay đến nhà thơ Xuân
Diệu. Sống để yêu và tôn thờ tình yêu, phụng sự tình yêu bằng trái tim nồng cháy và bằng những
vần thơ, thi nhân đã ban tặng cho nhân gian những bức tranh, những cung đàn, điệu nhạc về cuộc
sống thật tình tứ, lãng mạn. Ông là nhà thơ của tình yêu, của mùa xuân và tuổi trẻ với một giọng
thơ sôi nổi, đắm say, yêu đời thắm thiết. Ông là một cây bút có sức sáng tạo mãnh liệt, dồi dào,
bền bỉ, có đóng góp to lớn trên nhiều lĩnh vực đối với nền văn học Việt Nam hiện đại. Xuân
Diệu xứng đáng với danh hiệu một nhà thơ lớn, một nghệ sĩ lớn, một nhà văn hóa lớn. Tên tuổi
của Xuân Diệu gắn liền với các tập thơ: Thơ thơ (1938), Gửi hương cho gió (1945), Riêng chung
(1960), … Là nhà thơ “mới nhất trong các nhà thơ mới” (Hoài Thanh), ông đã đem đến cho thơ
ca đương thời một sức sống mới, một nguồn cảm xúc mới, thể hiện một quan niệm sống mới mẻ
cùng với những cách tân nghệ thuật đầy sáng tạo. Vội vàng được in trong tập “Thơ thơ” (1938),
là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Xuân Diệu trong giai đoạn trước Cách mạng tháng
Tám, thể hiện sâu sắc phong cách thơ mới của ông.
Bài thơ thể hiện hai trạng thái khác nhau nhưng thống nhất trong một tâm hồn khát khao
sống, khát khao yêu cháy bỏng, đam mê. Vội vàng là lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết
mình, hãy quý trọng từng giây, từng phút của cuộc đời mình, nhất là những năm tháng tuổi trẻ
của một hồn thơ yêu đời, ham sống đến cuồng nhiệt.
Ngay từ nhan đề Vội vàng, bài thơ đã mang ý nghĩa sâu sắc: nó diễn tả dòng chảy của thời
gian rất nhanh (Thiền sư Mãn Giác từng viết: Trước mắt việc đi mãi / Trên đầu già đến rồi) và
con người buộc lòng phải chạy đua cùng thời gian, phải gấp gáp, để chiến thắng quy luật nghiệt
ngã của nó. Đây không phải là kiểu sống gấp chỉ biết buông thả, hưởng thụ, mà là trân trọng từng
khoảnh khắc để mỗi giây phút của cuộc đời trôi qua đều có ý nghĩa. Đó cũng là triết lí sống của
Xuân Diệu - triết lí sống của một tâm hồn tha thiết yêu cuộc sống, ý thức được cuộc đời thì hữu
hạn mà hạnh phúc trên cõi trần gian này lại vô cùng vô tận nên phải “nhanh lên chứ! Vội vàng
lên với chứ”. Triết lí nhân sinh ấy thể hiện quan niệm sống tích cực của nhà thơ. Đối với Xuân
Diệu, cuộc sống trần thế chính là một thiên đường đầy hương sắc mà Thượng đế ban tặng riêng
cho con người. Vội vàng cũng là để sống có ý nghĩa, sống hết mình, sống trọn vẹn với cuộc đời.
Là tâm hồn khát khao giao cảm với đời, Xuân Diệu trước hết là nhà thơ của Tình Yêu.
Thơ Xuân Diệu là niềm khát sống, khát yêu đến cuồng nhiệt. Con người ấy “ham hố” muốn uống
cạn, một cách cuồng nhiệt, say đắm cái ly tràn đầy sự sống. Nhưng cái nhìn của Xuân Diệu thấu
suốt sự trôi chảy của thời gian, sự tàn phai của tuổi trẻ, nỗi bất trắc của cuộc đời, vì vậy, con
người yêu nồng nàn ấy luôn vội vàng, giục giã để tận hưởng cuộc sống. Tình yêu trong thơ Xuân
Diệu bao giờ cũng đòi hỏi vô biên, khát khao tuyệt đích và vĩnh viễn. Một hồn thơ muốn dâng
hiến hết thảy sự chân thành, nỗi si mê, thèm khát sự giao cảm với đời nhưng
đáp lại chỉ là sự hờ hững, lạnh nhạt, là sự cô đơn của cái tôi. Xuân Diệu là người luôn đi
tìm cái bề sâu của tâm hồn, của sự giao cảm và cũng là người phải run rẩy trước cái lạnh lẽo của
nỗi cô đơn thấm thía đến tận xương tủy. Đó cũng là điều dễ hiểu khi trong thế giới thơ Tình yêu
của Xuân Diệu, mùa xuân và bình minh luôn đi liền với chiều thu tàn và những đêm trăng lạnh,
sự nồng nàn đi liền với cảm giác bơ vơ, sự ham hố vồ vập với cuộc đời đi liền với nhu cầu thoát
li tất cả, thậm chí muốn trốn tránh cả bản thân mình.
W: www.hoc247.net
F: www.facebook.com/hoc247.net
T: 0989 627 405
Trang | 5
nguon tai.lieu . vn
VĂN MẪU LỚP 11: VỘI VÀNG – XUÂN DIỆU
QUAN NIỆM NHÂN SINH MỚI MẺ CỦA XUÂN DIỆU QUA BÀI THƠ VỘI
VÀNG
BÀI MẪU SỐ 1:
I/ Mở bài :
Tác giả →Sự nghiệp →Vội vàng (hoàn cảnh ra đời → chủ đề →Quan niêm nhân sinh)
Xuân Diệu là nhà thơ lớn của văn học hiện đại Việt Nam. Ông để lại hàng chục tập thơ với
trên dưới 1000 bài thấm thía tình yêu cuộc sống nồng nàn. Một trong số những bài thơ tiêu biểu
cho thơ Xuân Diệu là bài Vội vàng in trong tập Thơ thơ. Tập thơ được sáng tác trong những năm
mười tám đôi mươi của của nhà thơ. Vội vàng là bài thơ thể hiện tình yêu nồng nàn của Xuân
Diệu đối với cuộc sống tươi đẹp mà nhà thơ tự thấy phải gấp gáp nhận lấy.
II/ Thân bài :
1/
*/ Bài thơ được mở đầu bằng bốn dòng thơ ngũ ngôn ngắn gọn, mạnh mẽ như lời
tuyên bố về khát vọng của mình, về ước muốn của mình : Tôi muốn tắt nắng đi …đừng bay
đi.
→Muốn tắt nắng đi, muốn buộc gió lại là nhà thơ muốn đoạt quyền của tạo hóa, muốn trái
đất ngừng quay để lưu giữ mãi vẻ đẹp của đất trời.
→Một loạt các điệp ngữ « Tôi muốn », « đi », « cho » ; kết hợp với kết cấu lặp, Xuân
Diệu không chỉ khiến cho cái tôi trữ tình của mình hiện lên đầy kiêu hãnh tự hào mà còn thể hiện
dõng dạc tuyên ngôn sống táo bạo mãnh liệt của mình
*/ Sở dĩ có ước muốn táo bạo đó là bởi cái nhìn mới mẻ của nhà thơ với cuộc đời
–
Nếu cha ông ta cho rằng cuộc sống trần gian là bể khổ thì với cái nhìn trẻ trung tươi
mới Xuân Diệu lại nhận thấy cuộc sống xung quanh mình là một thế giới tràn đầy hương sắc, một
thiên đường trên mặt đất :
“Của ong bướm này đây tuần tháng mật…gõ cửa”
→ Ở đây có ong bướm trong tuần tháng mật, khoảng thời gian ngọt ngào nhất, đẹp đẽ
nhất;có hoa cỏ đồng nội với sắc màu tươi thắm nhất; có lá đang ở độ non tơ nhất và chim muông
đang ca những khúc ca hạnh phúc nhất. Tất cả đang thấm đẫm một tình yêu say đắm ngọt ngào..
Thực ra thế giới tươi đẹp này, vườn xuân tươi đẹp này đâu phải bây giờ mới có.Nhà thơ không
tạo ra thế giới mới nhưng có con mắt mới nhìn cuộc sống . Thoát khỏi hệ thống ước lệ phi ngã
của văn chương cổ, cặp mắt non xanh của Xuân Diệu đã ngơ ngác và sung sướng trước
một thiên đường phong phú và giàu có trên mặt đất, ngay trong tầm tay của mỗi người
→ Những câu thơ tám tiếng trải dài ra kết hợp nghệ thuật điệp cú pháp, đặc biệt một loạt
điệp từ “này đây” đặt song song với nhau khiến lời thơ không chỉ là liệt kê, gợi mở mà nó còn là
sự mời chào những món ăn tinh thần sẵn có trong cái thiên đường phong phú và hấp dẫn ấy . Để
rồi qua đó, nhà thơ muốn nói với chúng ta : Sao người ta cứ phái đi tìm bồng lai ở tận đâu đâu, cứ
phải kiếm cõi niết bàn cực lạc ở mãi chốn mung lung hão huyền nào ? Nó ở ngay cuộc sống
W: www.hoc247.net
F: www.facebook.com/hoc247.net
T: 0989 627 405
Trang | 1
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
quanh ta đây, ngay trong giây phút hiện tại đây. Nó là cái hiện hữu, nhỡn tiền. Vậy còn chờ gì
nữa, hãy yêu mến nó, hãy gắn bó và sống hết mình với cuộc sống thực tại này.Đây cũng là quan
niệm nhân sinh mới mẻ chưa từng có trong văn học trung đại.
_ Đối với ông, trong cõi trần gian, đẹp nhất là con người, đặc biệt là con người ở tuổi trẻ
và tình yêu. Vì vậy, Xuân Diệu đã lấy con người làm chuẩn mực cho cái đẹp, làm thước đo của
cái đẹp:
“Và này đây ánh sáng chớp hàng mi…Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”.
→Ánh sáng buổi sớm mai như được phát ra từ cặp mắt đẹp vô cùng của nàng công chúa
có tên là Bình minh. Nàng vừa tỉnh giắc nồng suốt đêm qua. Nàng chớp chớp hàng mi rồi mở ra
muôn ngàn tia sáng hào quang. Rõ ràng đây là hình ảnh so sánh mới mẻ độc đáo, lãng mạn giàu
cảm xúc khác hẳn chuẩn mực thẩm mĩ của văn chương cổ
Đặc biệt là hình ảnh thơ “Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”
→Tháng giêng là tháng mở đầu của mùa xuân, mùa xuân là mùa mở đầu cho một năm
mới nên tháng giêng gợi vẻ thanh tân, mơn mởn, tràn trề sức sống. Tháng giêng là khái niệm chỉ
thời gian trừu tượng nhưng đã được cụ thể hóa bằng tính từ chỉ vị giác ngon và phép so sánh
“như một cặp môi gần”, cặp môi chín mọng, đợi chờ của người thiếu nữ. Từ “gần” gợi lên sự ấm
áp, cái đẹp như kề bên, mời mọc, quyến rũ. Từ “ngon” gợi sự tận hưởng cái đẹp đến tuyệt đối.
Phép so sánh “tháng giêng ngon như một cặp môi gần” không chỉ diễn tả một tháng giêng tươi
đẹp mà còn cho ta thấy cái nhìn đê mê, đắm say của Xuân Diệu trước cuộc đời. Ai đó thấy cuộc
đời là buồn đau, vô nghĩa, ai đó cầu xin được chết… với Xuân Diệu cuộc đời là niềm vui. Mỗi
ngày mới là thần vui đến gõ cửa. Mỗi mùa xuân đến lại bắt đầu bằng tháng giêng với nụ hôn mời
mọc. Chưa ai có cái nhìn về cuộc đời đắm say và hân hoan như Xuân Diệu : Thiên đường ngay
trên mặt đất, trong tầm tay của mỗi người. Và trong thiên đường ấy Con người hồng hào mơn
mởn giữa tuổi yêu đương là đẹp nhất là thước đo thẩm mĩ của vũ trụ. Vẻ đẹp của con người trần
thế là tác phẩm diệu kì nhất của tạo hóa toàn năng.Đó là ý nghĩa nhân bản mĩ học Xuân Diệu.
2/
*/ Đang ngây ngất tận hưởng vẻ đẹp của cuộc đời trong niềm vui hân hoan, phấn
khởi thì cảm xúc của tác giả bất ngờ chuyển hướng
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa
→ Dấu chấm giữa dòng ngắt câu thơ thành hai phần, mạch cảm xúc bị đứt đoạn diễn tả
cảm giác ngỡ ngàng, sững sờ khi bất chợt nhà thơ nhận ra bước đi nghiệt ngã của thời gian: Tạo
hóa sinh ra con người, nhưng nó ngắn ngủi, mong manh. Con người không phải còn mãi để
hưởng lạc thú ở chốn địa đàng trần gian này
*/ Nhưng với một con người khao khát sống như Xuân Diệu, ông không chịu khuất
phục trước bước đi của thời gian: “Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân”
Nhà thơ không hoài xuân khi tuổi xuân đã tàn, đã hết mà ông hoài xuân khi tuổi xuân đang
mơn mởn, tràn đầy.
*/ Và trong sự hoài xuân ấy,
_ Nhà thơ suy tư về mối quan hệ giữa cái hữu hạn (cuộc sống của cá nhân ) với cái vô
hạn( thời gian, đất trời )
W: www.hoc247.net
F: www.facebook.com/hoc247.net
T: 0989 627 405
Trang | 2
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
Xuân đang tới nghĩa là xuân đang qua…lần thắm lại
→ Mùa xuân là danh từ chỉ thời gian trừu tượng nhưng đã được cụ thể hóa, vật chất hóa
bằng các cụm từ: đương tới – đương qua, còn non – sẽ già. Sự trôi chảy của thời gian được diễn
tả qua điệp từ “xuân” và các từ ngữ đối lập. Xuân đi qua sẽ mang theo thời gian và tuổi trẻ,
không có gì bền vững trước thời gian:
→ lời thơ là lời tự bộc bạch của tác giả về mối quan hệ giữa mùa xuân và thời gian trôi
chảy, giữa tuổi trẻ và thời gian trôi qua, giữa tôi và đất trời.
_Và trong sự trôi chảy của thời gian, nhà thơ phát hiện ra mâu thuẫn giữa tôi và đất trời
“Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại – Còn đất trời nhưng chẳn còn tôi mãi”
→Vũ trụ có thể còn vĩnh viễn, mùa xuân của đất trời có thể tuần hoàn, nhưng tuổi trẻ một
đi không bao giờ trở lại, đời người không thể còn mãi với thời gian.
→Thực ra từ xa xưa, văn chương cổ đã từng than thở về sự ngắn ngủi của kiếp người.
Người ta gọi là áng phù vân hoặc là bóng câu qua cửa sổ. Nhưng hồi ấy người ta vẫn ung dung
bình tĩnh, vì cá nhân chưa tách khỏi cộng đồng. Con người gắn làm một với vũ trụ, cho nên con
người chết chưa hẳn là hư vô, vẫn có thể cùng cộng đồng và trời đất tuần hoàn. Nhưng niềm tin
ấy đâu còn ở các thế hệ nhà thơ mới. Họ đã ý thức được cái tôi cá nhân, ý thức được sự thật đáng
buồn
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại
Còn đất trời nhưng chẳn còn tôi mãi
→ do sự bừng tỉnh của ý thức cá nhân nên ông đã có những quan niệm mới mẻ về thời
gian và kiếp người. Với ông, thời gian là tuyến tính, một đi không trở lại, mất thời gian là mất
tuyệt đối:
*/ Trong cái bao la của vũ trụ, cái vô hạn của thời gian, sự có mặt của con người quá
ư là ngắn ngủi nên nhà thơ ngậm ngùi, xót xa:
“Còn trời đất nhưng … Nên bâng … độ phai tàn sắp sửa”
→Ý thức được sự hữu hạn của con người trong cái bất tận của thời gian nên mỗi ngày
qua, nhà thơ lại bị giằng xé giữa niềm vui và nỗi đau: Vừa mới buổi sớm thần vui đến gõ cửa mà
buổi chiều đã rớm vị chia phôi, khắp sông núi đã than thầm tiễn biệt. Nhà thơ như nghe trong mỗi
cơn gió, tiếng chim là khúc biệt li. Mỗi ngày qua là quĩ đời ngắn lại. Yêu đời và tiếc đời là hai
mạch cảm xúc của Xuân Diệu với cuộc đời.
3/
Nếu như lòng ham sống đã khiến thi sĩ lo âu trước bước đi của thời gian thì cũng chính
lòng ham sống ấy đã khiến Xuân Diệu tìm ra một lối thoát. Lối thoát ấy nằm gọn trong hai chữ
“vội vàng”.
Đoạn thơ cuối là khao khát sống vội vàng. Ám ảnh sống vội vàng đã thúc giục nhà thơ
sống cao độ, mạnh mẽ ngay trong những giây phút của tuổi thanh xuân. Câu thơ cuối đoạn hai
như một hiệu lệnh:
Mau đi thôi. Mùa chưa ngả chiều hôm
Giữa những câu thơ dài, câu thơ đầu đoạn ba lại là một câu thơ ngắn chỉ gồm ba chữ: “Ta
muốn ôm” thắp ngay giữa bài thơ làm ta liên tưởng đến một vòng tay lớn như muốn quấn quýt,
W: www.hoc247.net
F: www.facebook.com/hoc247.net
T: 0989 627 405
Trang | 3
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
níu giữ cả đất trời. Cách xưng hô của Xuân Diệu cũng thay đổi từ “tôi” sang “ta”. Nhà thơ như
muốn bứt ra khỏi giới hạn của cái tôi chật chội để trở thành cái ta rộng lớn sánh ngang cùng trời
đất đầy kiêu hãnh, tự hào. Tiếp theo là những câu thơ dài với nhịp gấp gáp như giục giã những
khát vọng cháy bỏng trong tâm hồn nhà thơ. Vẫn là ước muốn sống hòa nhập với cuộc đời, tận
hưởng vẻ đẹp của cuộc đời nhưng ở đây đó không chỉ là ước muốn của cá nhân mà là của cả
cộng đồng. Nếu như ở đoạn đầu bài thơ, điệp từ “này đây” như sự chào mời, vẫy gọi, khẳng định
vẻ đẹp nơi trần gian là có thật thì ở đoạn cuối bài thơ, điệp từ “ta muốn” như sự hưởng ứng đầy
hăm hở, nhiệt tình. Từ “ta muốn” lại kết hợp với những động từ chỉ trạng thái yêu đương trong
quan hệ tăng tiến: ôm, riết, say, thâu, cắn diễn tả sự thụ hưởng ngày càng đê mê, say đắm. Trái
tim nhà thơ như muốn mở căng ra để thu hết vào đó cả thiên nhiên, đất trời và như thế, ông trở
thành một tình nhân cương tráng của cuộc đời. Với nhà thơ Xuân Diệu, cuộc đời không chỉ được
định nghĩa bằng tốc độ mà còn định nghĩa bằng cường độ, một
cường độ hừng hực chất Xuân Diệu. Trong cái nhìn xanh non, biếc rờn của nhà thơ, cuộc
đời như một thiếu nữ trẻ trung với đôi môi, đôi má hồng xinh xắn mà nhà thơ không nén nổi lòng
yêu:
Hỡi xuân hồng! Ta muốn cắn vào ngươi
Từ cắn được dùng hết sức táo bạo, mới mẻ diễn tả sự thụ hưởng đến tuyệt đối. Nhà thơ đã
chiếm lĩnh được cái đẹp trong ngây ngất, đắm say.
III/ Kết luận
W: www.hoc247.net
F: www.facebook.com/hoc247.net
T: 0989 627 405
Trang | 4
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
BÀI MẪU SỐ 2:
Nói đến “Ông hoàng của những bài thơ tình” là người ta nghĩ ngay đến nhà thơ Xuân
Diệu. Sống để yêu và tôn thờ tình yêu, phụng sự tình yêu bằng trái tim nồng cháy và bằng những
vần thơ, thi nhân đã ban tặng cho nhân gian những bức tranh, những cung đàn, điệu nhạc về cuộc
sống thật tình tứ, lãng mạn. Ông là nhà thơ của tình yêu, của mùa xuân và tuổi trẻ với một giọng
thơ sôi nổi, đắm say, yêu đời thắm thiết. Ông là một cây bút có sức sáng tạo mãnh liệt, dồi dào,
bền bỉ, có đóng góp to lớn trên nhiều lĩnh vực đối với nền văn học Việt Nam hiện đại. Xuân
Diệu xứng đáng với danh hiệu một nhà thơ lớn, một nghệ sĩ lớn, một nhà văn hóa lớn. Tên tuổi
của Xuân Diệu gắn liền với các tập thơ: Thơ thơ (1938), Gửi hương cho gió (1945), Riêng chung
(1960), … Là nhà thơ “mới nhất trong các nhà thơ mới” (Hoài Thanh), ông đã đem đến cho thơ
ca đương thời một sức sống mới, một nguồn cảm xúc mới, thể hiện một quan niệm sống mới mẻ
cùng với những cách tân nghệ thuật đầy sáng tạo. Vội vàng được in trong tập “Thơ thơ” (1938),
là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Xuân Diệu trong giai đoạn trước Cách mạng tháng
Tám, thể hiện sâu sắc phong cách thơ mới của ông.
Bài thơ thể hiện hai trạng thái khác nhau nhưng thống nhất trong một tâm hồn khát khao
sống, khát khao yêu cháy bỏng, đam mê. Vội vàng là lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết
mình, hãy quý trọng từng giây, từng phút của cuộc đời mình, nhất là những năm tháng tuổi trẻ
của một hồn thơ yêu đời, ham sống đến cuồng nhiệt.
Ngay từ nhan đề Vội vàng, bài thơ đã mang ý nghĩa sâu sắc: nó diễn tả dòng chảy của thời
gian rất nhanh (Thiền sư Mãn Giác từng viết: Trước mắt việc đi mãi / Trên đầu già đến rồi) và
con người buộc lòng phải chạy đua cùng thời gian, phải gấp gáp, để chiến thắng quy luật nghiệt
ngã của nó. Đây không phải là kiểu sống gấp chỉ biết buông thả, hưởng thụ, mà là trân trọng từng
khoảnh khắc để mỗi giây phút của cuộc đời trôi qua đều có ý nghĩa. Đó cũng là triết lí sống của
Xuân Diệu - triết lí sống của một tâm hồn tha thiết yêu cuộc sống, ý thức được cuộc đời thì hữu
hạn mà hạnh phúc trên cõi trần gian này lại vô cùng vô tận nên phải “nhanh lên chứ! Vội vàng
lên với chứ”. Triết lí nhân sinh ấy thể hiện quan niệm sống tích cực của nhà thơ. Đối với Xuân
Diệu, cuộc sống trần thế chính là một thiên đường đầy hương sắc mà Thượng đế ban tặng riêng
cho con người. Vội vàng cũng là để sống có ý nghĩa, sống hết mình, sống trọn vẹn với cuộc đời.
Là tâm hồn khát khao giao cảm với đời, Xuân Diệu trước hết là nhà thơ của Tình Yêu.
Thơ Xuân Diệu là niềm khát sống, khát yêu đến cuồng nhiệt. Con người ấy “ham hố” muốn uống
cạn, một cách cuồng nhiệt, say đắm cái ly tràn đầy sự sống. Nhưng cái nhìn của Xuân Diệu thấu
suốt sự trôi chảy của thời gian, sự tàn phai của tuổi trẻ, nỗi bất trắc của cuộc đời, vì vậy, con
người yêu nồng nàn ấy luôn vội vàng, giục giã để tận hưởng cuộc sống. Tình yêu trong thơ Xuân
Diệu bao giờ cũng đòi hỏi vô biên, khát khao tuyệt đích và vĩnh viễn. Một hồn thơ muốn dâng
hiến hết thảy sự chân thành, nỗi si mê, thèm khát sự giao cảm với đời nhưng
đáp lại chỉ là sự hờ hững, lạnh nhạt, là sự cô đơn của cái tôi. Xuân Diệu là người luôn đi
tìm cái bề sâu của tâm hồn, của sự giao cảm và cũng là người phải run rẩy trước cái lạnh lẽo của
nỗi cô đơn thấm thía đến tận xương tủy. Đó cũng là điều dễ hiểu khi trong thế giới thơ Tình yêu
của Xuân Diệu, mùa xuân và bình minh luôn đi liền với chiều thu tàn và những đêm trăng lạnh,
sự nồng nàn đi liền với cảm giác bơ vơ, sự ham hố vồ vập với cuộc đời đi liền với nhu cầu thoát
li tất cả, thậm chí muốn trốn tránh cả bản thân mình.
W: www.hoc247.net
F: www.facebook.com/hoc247.net
T: 0989 627 405
Trang | 5