Xem mẫu

  1. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH Sơ đồ quản lý CTR và CTNH Nguồn phát sinh CTR, CTNH Thu gom sơ cấp: , phân loại, xử lý tại nguồn Thu gom thứ cấp Vận chuyển Xử lý trung gian: đốt, Tái chế làm phân hữu cơ, pp khác Chôn lấp 75
  2. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH  Hoạt động thu gôm, vận chuyển là một phần tử quan trọng trong hệ thống QL CTR và CTNH  Chiếm nhiều lao động và phương tiện thu gom, vận chuyển  ảnh hưởng nhiều tới các hoạt động: tái chế, xử lý chất thải  Chiếm tỷ lệ kinh phí khá cao: 50% 76
  3. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH. Tỉ lệ thu gom CTRSH tb ở Việt nam (2000-2003) 71% 2000 70% 69% 2001 68% 67% 2002 66% 65% 2003 64% 63% 3-D Column 5 62% 2000 2001 2002 2003 Tỉ lệ thu gom: 45% (thấp nhất – Long An); 95% (cao nhất – TP Huế); 76% (Tp >500.000 dân; 70% (TP 100.000 – 350.000 dân). Nguồn: Cục MT. Khảo sát của nhóm tư vấn năm 2004 77
  4. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH. Tỉ lệ các hộ gia đình thành thị và nông thôn được sử dụng các dịch vụ thu gom chất thải 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% t o nhÊ §« thÞ 10% Êt 0% µu nh N«ng th«n nhÊt h nhÊt nghÌ g b×n 3-D Column 3 ng gi o Giµu ng NghÌ Trun ng­ì ng­ì GÇn GÇn Nguồn : Cục MT. Khảo sát năm 2003 78
  5. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH. Các phương pháp tự tiêu huỷ ở các vùng không có dịch vụ thu gom và tiêu huỷ chất thải 60% 50% 40% 30% 20% §« thÞ 10% N«ng th«n 0% 3-D Column 3 nhµ c å kh¸ g, h gÇn s«n PP æ bá æë § § Nguồn: Cục MT. Khảo sát năm 2003 79
  6. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH 80
  7. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH Phân loại CTR tại nguồn  Phân loại CT tại nguồn: giấy; plastic; kim loại Al, Fe, Cu,.., thuỷ tinh, CT vườn, đồ dùng (TV, tủ lạnh, đồ gỗ, quần áo cũ) để tái sử dụng, tái chế, xử lý  Các loại bao bì: chai lọ, Plastic, ác qui, đồ điện, xe máy, xe ô tô, bao bì thuốc BVTV  Sơ đồ PL CTR tại nguồn 1.Giấy 2. Kim loại 4. Thuỷ 6. CT còn lại 3. 5. CT vườn Plastic tinh  Có thể kết hợp 2 + 3 hoặc 2 + 3 + 4  Tính số thùng và k thước thùng : VCT = Grác x % thu gom x % CT x % th gia/  CT n thùng = VCT / V thùng V thùng tự lựa chọn  Ngưòi dân có trách nhiệm: rửa và mang đến những nơi thu mua đem đén bỏ vào các thùng rác theo đúng chủng loại Các cửa hàng có trách nhiệm thu mua CT tái chế (bao bì) Các cơ sở SX có trách nhiệm phải tái chế các sản phẩm hoặc bao bì của mình Việt nam: đồng nát, nhặt rác, mua bán phế liệu, các cơ sở tái chế, làng nghề 8ái t1 chế
  8. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH Phân loại CT tại nguồn VÝ dô tÝnh l­îng CT thu gom ®· ph©n lo¹i vµ sè thïng thu gom. Gi¶ thiÕt giÊy ®­îc thu gom 25%. Gi¶ thiÕt 80% l­îng CT cã thÓ t¸i chÕ ®­îc t¸ch ra vµ sè ng­êi tham gia ch­¬ng tr×nh lµ 100% HÖ thèng thu gom: HÖ thèng thu gom: Thµnh phÇn 1; 2+3+4; 5+6 1; 2+3+4; 5; 6 CT % kl CT ph¸t % PL ®Ó t¸i chÕ % kl CT ph¸t % PL ®Ó t¸i chÕ sinh (% t¸i chÕ) sinh (% t¸i chÕ) CT h÷u c¬ 9,0 (3)# 9,0 (4)* CT thùc phÈm ** GiÊy 34,0 (1) 6,8 34,0 (1) 27,2 Catton 6,0 (3) 6,0 (1) 4,8 Plastic 7,0 (2) 5,6 7,0 (2) 5,6 V¶i 2,0 (3) 2,0 (4) Da 0,5 (3) 0,5 (4) CTv­ên 0,5 (3) 0,5 (4) Gç 18,5 (3) 18,5 (3) 14,8 CHC cßn l¹i 2,0 (3) 2,0 (4) CT v« c¬ Thuû tinh 8,0 (2) 6,4 8,0 (2) 6,4 Vá ®å hép 6,0 (3) 6,0 (2) 4,8 Al 0,5 (2) 0,4 0,5 (2) 0,4 KL kh¸c 3,0 (3) 3,0 (2) 2,4 §Êt, bôi,.. 3,0 (3) 3,0 (4) Tæng 100,0 19,2 100,0 66,4 Ghi chó: * Sè thø tù c«ng ten n¬; ** 6,8 = 34 x 0,25 x 0,8 82
  9. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH Thu gom C¸c lo¹i thïng r¸c vµ cong ten n¬ ®ùng r¸c Lo¹i thïng r¸c, l KÝch th­íc, m §Æc ®iÓm LÜnh vùc sö dµi x réng x cao dông + thïng nhùa, kim 40-220 l Ðp r¸c, ®æ b»ng tay Xe thu r¸c ë c¸c lo¹i, tói giÊy, tói ®iÓm plastic “ + congten¬ 240-480 l Ðp r¸c, ®æ r¸c b»ng c¬ khÝ 0,75-6 m3 “ “ + thïng cã n¾p , n¹p r¸c ë bªn c¹nh xe chë congten¬ 3 “ tù Ðp r¸c + congten¬, 11-30; 15-30 m r¬mooc 9-35;11-30;15- 30m3 “ 1,5-9 m3 kh«ng Ðp r¸c + congten¬ hë n¾p 83
  10. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH Thu gom C¸c lo¹i xe chë r¸c ThÓ tÝch thïng xe, m3 , kt xe Lo¹i xe chë r¸c LÜnh vùc sö dông + Xe gom r¸c tù Ðp r¸c chÊt r¸c b»ng c¬ khÝ 15-31 m3 (2,4 x6-7 x3,5-3,7m) - chÊt r¸c phÝa tr­íc n©ng thïng r¸c 7,5-27 m3 (2,4 x5,5-5,7x3,3-3,7 m) - chÊt r¸c bªn c¹nh b»ng c¬ cÊu thuû 7,5-22 m3 (2,4x5,2-5,6x3,1-3,3 m) - chÊt r¸c phÝa sau lùc + Xe gom r¸c chÊt r¸c b»ng tay 7,5-27 m3 “ - chÊt r¸c bªn c¹nh (2,4x6-7,5x3,3-3,7 m) 7,5-22 m3 - chÊt r¸c phÝa sau (2,4x5,2-5,6x3,1-3,3 m) 4-9 m3 më ®¸y, r¸c tù + Xe chë congten¬ (2,4x2,7-3,2x2-2,5 m) 3 r¬i 9-37 m (2,4x5,5-7,5x2-2,2 m) 11-30 m3 (2,4x5,5-11x2,2-3,2 m) 84
  11. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH Thu gom, vận chuyển T1 T2 Nơi đặt Tđầu congtenơ rác T5 Bãi đỗ T3 xe T4 Tcuối Bãi chôn rác hoặc nơi tái chế hoặc trạm trung chuyển rác Thời gian 1 chuyến xe Tchuyến/1 xe = T1 + T2 + T3 + T4 + T5 , h Số chuyến/ 1 xe. 1ngày Nchuyến/1 xe = [ H ( 1 -  ) - ( Tđầu + Tcuối ) ] / Tceuyens/1 xe H = 8 h;  - hệ số không làm việc % Tính số chuyến xe trong 1 ngày/ 1 xe 85
  12. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH Thu gom, vận chuyển Víi c¸c xe t¶i ®i thu gom r¸c ta cã s¬ ®å sau: ----> 1 ----> 2 ----> 3 ----> ----> n B·i ®ç xe B·i ch«n r¸c hoÆc n¬i t¸i chÕ hoÆc tr¹m trung chuyÓn r¸c TchuyÕn/1 xe =  Ti Ti - Thêi gian gom r¸c ë vÞ trÝ i vµ ®i ®Õn vÞ trÝ tiÕp sau (i + 1) Sè chuyÕn xe gom r¸c còng tÝnh b»ng c¸c c«ng thøc trªn. 86
  13. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH X¸c ®Þnh sè l­îng c«ng nh©n ®i theo xe 1-3 ng­êi ®i kÌm theo xe t¶i 1 ng­êi kÌm víi xe c¶i tiÕn QuÐt r¸c ®­êng phè, c«ng viªn: kho¸n m chiÒu dµi ®­êng/ ngµy Kho¸n m2/ngµy LÞch thu gom r¸c: Tuú tèc ®é sinh r¸c cã thÓ: 1-2 lÇn/ ngµy; 1-3 lÇn/ tuÇn R¸c khu d©n c­ thu 1 lÇn/ngµy: tõ 18 ®Õn 20 h R¸c c¬ quan thu giê hµnh chÝnh C¸c tuyÕn ®­êng thu gom r¸c Tuú thuéc ®Þa h×nh, b¶n ®å giao th«ng mµ bè trÝ c¸c tuyÕn ®­êng thu gom sao cho - Qu·ng ®­êng vËn chuyÓn r¸c lµ ng¾n nhÊt - Thêi gian l­u gi÷ r¸c lµ Ýt nhÊt 87
  14. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH VÝ dô thu gom CTR t¹i Hµ néi L­îng thu gom 80  85 % l­îng r¸c ph¸t sinh kh«ng kÓ l­îng thu gom do ®ång n¸t ®èi víi c¸c chÊt th¶i t¸i chÕ ®­îc. LÞch tr×nh thu gom: 18  24 giê víi nhµ d©n 6  10 giê , 13  17 giê ®ãi víi chî, c¬ së CN, c¬ quan, bÖnh viÖn ChÊt th¶i x©y dùng Ph­¬ng tiÖn thu gom: Ph­¬ng tiÖn thu gom Sè l­îng Xe vËn chuyÓn r¸c Sè l­îng IFA, MTR 92 (4 tÊn,10m3 ) 1200 ch 64 ch Xe ®Èy 0,25  0,35 m3 IFA, MTR 97 (3 tÊn,6 8 m3 58 ch 28 ch 770 24 ch Conteno: 3, 6, 8, 30 ) m3 Zin 130 (3,5 tÊn, 6 m3 ) Thïng nhá 50 lit Xö lý r¸c t¹i Hµ néi: Ch«n lÊp B·i r¸c Nam S¬n > 130 ha ( CTRSH, CTRCN, lß ®èt CTNH 125 kg/h) Nhµ m¸y lµm ph©n h÷u c¬ Cçu diÔn CS 50.000 m3/n¨m Lß ®èt r¸c y tÕ t¹i Cçu DiÔn CS 150 kg/h (4 tÊn/ngµy) 88
  15. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH Trạm trung chuyển Giá thành Xe nhỏ VND/tấn.km Xe lớn B A Trạm trung chuyển Khoảng cách, X km 89
  16. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH Thu gom CTNH Nguån lîi thu ®­îc tõ viÖc thu gom riªng biÖt CTNH - Gi¶m ®­îc thiÖt h¹i vÒ ¨n mßn hÖ thèng èng tho¸t n­íc - Gi¶m nguy c¬ ch¸y , næ vµ g©y bÖnh - Gi¶m « nhiÔm n­íc, ®Êt, kh«ng khÝ - T¸i sinh ®­îc chÊt th¶i nguy hiÓm. VÝ dô t¸i sinh dÇu th¶i (dÇu b«i tr¬n ) vµ cÆn dÇu sau t¸i sinh dïng ®Ó ®èt ®· tr¸nh ®­îc « nhiÔm ®Êt vµ n­íc ( 1 m3 dÇu nÕu loang ra trªn bÒ mÆt n­íc t¹o líp v¸ng dµy 1 m sÏ lµm « nhiÔm diÖn tÝch mÆt n­íc lµ 10 6 m2 ) mÆt kh¸c l¹i tiÕt kiÖm ®­îc n¨ng l­îng vµ tµi nguyªn. - Víi b·i ch«n lÊp: KL nÆng lµm « nhiÔm n­íc ngÇm, rØ c¸c m« t¬ cña c¸c qu¹t thu gom khÝ, ph¸ háng líp lãtt, líp ®Êt sÐt. - Víi lß ®èt chÊt th¶i: C¸c hép chÊt láng sÞt tù bïng ch¸y vµ næ trong kÐt chøa, trong lß mµ viÖc söa ch÷a tu bæ lß rÊt tèn kÐm. 90
  17. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH Thu gom CTNH VÝ dô thu gom CTNH ë Beclin (CHLB §øc) C¸ch thøc thu gom 1996 1997 1998 Ghi chó CTNH ph¸t sinh tb, 0,57 0,63 1 kg/ng­êi.n¨m + Hai ®Þa ®iÓm cè ®Þnh 630 670 40% kl Chi phÝ thu gom CTNH cho tÊt c¶ c¸c lo¹i CTNH, ( 3 ® ®) 12 triÖu DM/n¨m. tÊn/n¨m + 15 ®iÓm thu gom dÇu 1120 1190 30% kl th¶i vµ pin th¶i, tÊn/n¨m 14 triÖu DM/n¨m (1999) + Xe l­u ®éng kÓ c¶ ngµy 260 (3 260 22% kl thø bÈy, tÊn/n¨m xe) (8% th­ bÈy) Tæng 2010 2200 2500 LÞch sö ph¸t triÓn Thu gom CTNH ë §øc: - Tr­íc n¨m 1970 kh«ng cã thu gom CTNH L­u gi÷ CTNH cã ph©n lo¹i trong c¸c bÓ, bån ®ãng kÝn ë Roethehop - N¨m 1974 cã v¨n b¶n ký kÕt gi÷a T©y Beclin vµ CHDC §øc vÒ l­u gi÷ CTNH Ýt cã sè liÖu thèng kª, ph©n lo¹i CTNH - 1989 ®­a thiÕt bÞ ®èt CTNH Schoneich vµo ho¹t ®éng - Sau n¨m 1989 cÊm kh«ng l­u gi÷ CTNH Ph©n lo¹i vµ ®èt CTNH ®· l­u gi÷ X©y mét kho chøa CTNH T×m kiÕm kh¶ n¨ng xö lý CTNH trªn toµn n­íc §øc 91
  18. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH Thu gom, vËn chuyÓn CT y tÕ nguy h¹i ChÊt th¶i Tói, hép, Xe vËn chuyÓn Xö lý ban ®Çu Xö lý cuèi thïng A: CT l©m sµng: b«ng b¨ng, g¹c, Tói mµu Khö khuÈn d©y truyÒn m¸u, bÖnh phÈm vµng, thïng ngay khi CT mµu vµng ph¸t sinh, tr­íc khi vËn chuyÓn §èt ®i tiªu huû Ch«n lÊp hîp vÖ sinh B: VËt s¾c nhän nh­ b¬m kim Hép mµu Th¸o vµ bÎ kim Xe vµ thïng tiªm vµng chøa CTNH C: CT tõ xÐt nghiÖm: g¨ng tay, Tói nilon Khö khuÈn chuyªn dông l am kÝnh, èng nghiÖm bÖnh mµu vµng tr­íc khi ®em phÈm sau sinh thiÕt/xÐt nghiªm/ tiªu huû nghiÖm, nu«i cÊy, tói ®ùng m¸u D: D­îc phÈm qu¸ h¹n, bÞ ®æ, Tói nilon Thiªu ®èt kh«ng cã nhu cÇu sö dông, d­îc mµu vµng Ch«n lÊp phÈm nhiÔm vi khuÈn, thuèc g©y Th¶i vµo cèng ®éc tÕ bµo (l­îng nhá trõ thuèc g©y ®éc tÕ bµo) E: m« vµ c¬ quan ng­êi vµ ®éng Tói nilon Thiªu ®èt vËt ( nhiÔm khuÈn hoÆc kh«ng) mµu vµng Ch«n lÊp ChÊt th¶i phãng x¹(r¾n , láng, khÝ) dïng trong chÈn ®o¸n, ho¸ trÞ lÖu, nghiªn cøu Theo ph¸p lÖnh R¾n: èng, b¬m kim tiªm, kÝnh b¶o hé, giÊy thÊm, g¸c s¸t khuÈn, chai lä ®ùng chÊt an toµn vµ kiÓm phãng x¹. so¸t bøc x¹ Láng: dung dÞch chøa chÊt phãng x¹, n­íc xóc röa c¸c dông cô chøa chÊt phãng x¹, n­íc tiÓu cña ng­êi bÖnh, c¸c chÊt bµi tiÕt. KhÝ: KhÝ chÊt phãng x¹ nh­: Xe 133, khÝ tho¸t ra tõ kho chøa chÊt phãng x¹ ChÊt th¶i ho¸ häc nguy h¹i: Formaldehyd, dung dÞch tr¸ng phim, dung m«i T¸i sö dông nh­CH3Cl, Chloroform, freons, trichloethylen, xylen, aceton, toluen, isopropanol, Thiªu ®èt ethylacetat, acetonitril Ch«n lÊp hîp vÖ Oxit ethylen sinh Dung dÞch lµm s¹ch, khö khuÈn nh­ phenol, dÇu mì, dung m«i lµm vÖ sinh Tr¶ l¹i n¬i cung cÊp ban ®Çu B×nh chøa khÝ cã ¸p suÊt T¸i sö dông Tr¶ l¹i n¬i cung cÊp ban ®Çu 92
  19. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH Vận chuyển CTNH Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi sinh ra CTNH  Ph©n lo¹i CTNH phï hîp víi qui ®Þnh (®Þnh nghÜa)  §ãng gãi vµ d¸n nh·n chÊt th¶i  Lùa chän ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn phï hîp vµ ph¶i thuª ng­êi cã t­ c¸ch ph¸p nh©n vËn chuyÓn CTNH  Ghi ®Çy ®ñ hå s¬, giÊy tê liªn quan tíi vËn chuyÓn CTNH KiÓm so¸t viÖc vËn chuyÓn CTNH  Tu©n thñ qui ®Þnh vËn chuyÓn hµng ho¸ nguy h¹i, tu©n thñ c«ng ­íc Basel  L¸i xe ph¶i ®­îc huÊn luyÖn vÒ an toµn vµ kh¾c phôc sù cè  §­îc trang bÞ thiÕt bÞ phßng hé c¸ nh©n  Kh«ng uèng r­îu, bia, kh«ng hót thuèc l¸ khi lµm viÖc  Cã b»ng l¸i phï hîp  Ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt CTNH: Xe thïng, xe tec  Thïng chøa vËn chuyÓn ph¶i d¸n nh·n vµ nh·n c¶nh b¸o sù nguy h¹i  Cã kÕ ho¹ch kh¾c phôc sù cè khÈn cÊp 93
  20. Chương 4: Thu gom, vận chuyển CTR và CTNH Chọn vị trí làm kho chứa CTNH Kho t¹i c¬ së Kho xa c¬ së   Kh«ng bÞ ngËp óng Chøa hÕt CTNH ph¸t sinh   Xa khu d©n c­ Kh«ng bÞ ngËp óng   N»m trong khu c«ng nghiÖp Xa n¬i s¶n xuÊt   Cã c¬ së h¹ tÇng tèt, cã dÞch vô Xa n¬i c¸n bé nh©n viªn lµm viÖc cÊp cøu Chän vÞ trÝ lµm kho   Th«ng giã tèt Gi¶m rñi ro ch¸y næ hoÆc rß rØ chÊt ®éc,  Giíi h¹n chiÒu cao thïng chøa  §Ó t¸ch riªng nh÷ng chÊt kh«ng  Cã s¨n ph­¬ng tiÖn s¬ cøu, röa phï hîp m¾t  C¸ch hµng rµo > 15 m  Cã hÖ thèng tho¸t hoÆc n©ng  Tr¸nh n¬i giao th«ng qua l¹i  Cã vËt liÖu hÊp phô (c¸t, mïn  NÒn lµm b»ng vËt liÖu kh«ng c­a)kh¾c phôc rß rØ, ch¶y trµn thÊm  Cã ®ñ diÖn tÝch ®Ó ®ãng gãi l¹i  Cã thïng chøa chÊt rß rØ, ch¶y  Tu©n thñ qui ®Þnh trµn, r¬i v·i  94
nguon tai.lieu . vn