Xem mẫu

  1. QU N LÝ CH T LƯ NG S N PH M NGUYÊN T C VÀ PHƯƠNG PHÁP QU N LÝ CH T LƯ NG TS. NGUY N VĂN MINH KHOA QU N TR KINH DOANH ð I H C NGO I THƯƠNG Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng I. Khái quát chung II. Các phương pháp qu n lý ch t lư ng III. Các bi n pháp qu n lý ch t lư ng © Nguy n Văn Minh, Quality Management 2 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng I. Khái quát chung 1.1. Khái ni m ð tv nñ : Ch t lư ng là gì? Qu n lý ch t lư ng là gì? Là qu n lý quá trình t o nên ch t lư ng m t DN. Qu n lý ch t lư ng là các ho t ñ ng qu n lý ph i h p v i nhau ñ ñi u hành, ñ nh hư ng và ki m soát m t t ch c v m t ch t lư ng. (ISO 9000:2000) © Nguy n Văn Minh, Quality Management 3 2007 1
  2. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 1.1. Khái ni m M t s khái ni m tham kh o: QLCL là h th ng các bi n pháp t o ñi u ki n s n xu t kinh t nh t nh ng SP có CL th a mãn yêu c u c a ngư i tiêu dùng (Kaoru Ishikawa). QLCL là nh ng ho t ñ ng c a các ch c năng qu n lý chung nh m xác ñ nh chính sách ch t lư ng và th c hi n thông qua các bi n pháp như: l p k ho ch, ki m soát ch t lư ng, ñ m b o ch t lư ng và c i ti n ch t lư ng trong h th ng ch t lư ng (ISO 8402:1999). © Nguy n Văn Minh, Quality Management 4 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 1.1. Khái ni m Lưu ý DN ho t ñ ng QLCL thư ng ñư c ph i h p thành m t h th ng nh t, có m c tiêu, chính sách, nguyên t c, phương pháp và bi n pháp th c hi n c th nh t quán. Ta g i chung là H th ng qu n lý ch t lư ng DN. C n phân bi t các khái ni m: Ch t lư ng SP và ch t lư ng H th ng QLCLSP Qu n lý ch t lư ng bao g m: QLCL s n ph m và QLCL H th ng QLCLSP. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 5 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 1.2. Các nguyên t c qu n lý ch t lư ng Nguyên t c CL là nh ng quy ñ nh có tính b t bu c mà các DN mu n làm ch t lư ng ph i tuân th và th c hi n t t. 1. Hư ng vào khách hàng Khách hàng là trung tâm c a h th ng. Khách hàng là ai? Khách hàng là m t t ch c hay cá nhân nh n s n ph m. Khách hàng có chia làm: KH n i b , KH thông thư ng. Ví d : là nhân viên văn thư c a DN, b n hãy th xác ñ nh KH c a mình là ai? © Nguy n Văn Minh, Quality Management 6 2007 2
  3. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2. Vai trò quy t ñ nh c a lãnh ñ o Nguyên t c này mu n nh n m nh ñ n vai trò lãnh ñ o c a nhà qu n lý. DN ngư i lãnh ñ o có nh ng vai trò cơ b n nào? ði u ph i m i quan h gi a các thành viên trong DN (vai trò ngư i d n ñ u). Ti p nh n và x lý thông tin (ñ i di n c a DN) Ra quy t ñ nh. Thành công hay th t b i c a m t h th ng QLCL ph thu c vào kh năng ra quy t ñ nh c a gi i lãnh ñ o. Ví d : ??? © Nguy n Văn Minh, Quality Management 7 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 3. S tham gia c a m i ngư i Nguyên t c này nh n m nh – mu n làm ch t lư ng thì ph i có s tham gia ñ ng b c a t t c m i ngư i trong DN. Con ngư i là ngu n l c quan tr ng nh t trong t t c các ngu n l c. Ví d :??? © Nguy n Văn Minh, Quality Management 8 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 4. Chú tr ng qu n lý theo quá trình – làm ñúng ngay t ñ u Quá trình là gì? Quá trình là m t chu i các ho t ñ ng n i ti p nhau di n ra trình t trong m t không gian và th i gian xác ñ nh. Ch t lư ng SP ñư c ñ m b o và xây d ng d a trên cơ s ch t lư ng xuyên su t quá trình t o SP, theo nguyên t c: làm ñúng ngay t ñ u. Ví d : ??? © Nguy n Văn Minh, Quality Management 9 2007 3
  4. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 5. Chú tr ng cách ti p c n h th ng H th ng là gì? H th ng là t p h p các y u t , phân h có m i liên quan ch t ch v i nhau theo m t c u trúc, nguyên t c nh t ñ nh, h p thành m t th th ng nh t. H th ng ch t lư ng DN là t p h p t t c các y u t làm nên ch t lư ng trong quá trình ho t ñ ng c a DN. Không th gi i bài toán ch t lư ng theo t ng y u t riêng l mà ph i xem xét s tác ñ ng c a các y u t này m t cách có h th ng, ñ ng b và toàn di n, ph i h p hài hòa v i ñ nh hư ng chung: khách hàng là trung tâm. Tìm ñ c cu n: Jamshid Gharajedaghi. Tư duy h th ng: Qu n lý h n ñ n và ph c h p. M t cơ s cho thi t k ki n trúc kinh doanh.H.: KHXH, 2005.594tr. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 10 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 6. C i ti n liên t c C i ti n liên t c là m c tiêu thư ng tr c c a t ch c. Vì CLSP ph thu c vào yêu c u, mà yêu c u luôn luôn thay ñ i nên DN ph i c i ti n liên t c ñ phù h p v i yêu c u. Các bư c phát tri n c a c i ti n (kaizen): Ch a tr : s a sai ngay l p t c các v n ñ ñư c phát hi n. Ngăn ng a tái di n: c i ti n qui trình nh m ngăn ng a hi n tư ng tái di n. Phòng ng a: NC thay ñ i qui trình, t o phương th c m i ñ kh c ph c v n ñ tri t ñ . © Nguy n Văn Minh, Quality Management 11 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 6. C i ti n liên t c M t trong nh ng công c h u hi u ACTION PLAN ñ th c hi n c i ti n liên t c là CHU TRÌNH Chu trình Deming PDCA PDCA (Plan-Do- Check-Action) CHECK DO © Nguy n Văn Minh, Quality Management 12 2007 4
  5. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 7. Quy t ñ nh d a trên s ki n và d li u th c t Quy t ñ nh ph i d a trên vi c phân tích d li u và thông tin. K năng phân tích s li u, s ki n r i m i ñưa ra quy t ñ nh. K năng tìm ki m, phân lo i, x lý thông tin là m t trong nh ng k năng quan tr ng nh t c a nhà qu n lý. Áp d ng phương pháp qu n lý ch t lư ng b ng th ng kê: Statistical Quality Control. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 13 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 8. Phát tri n quan h h p tác cùng có l i Quan h h p tác ñư c hi u thành hai m ng: n i b DN và ñ i tác bên ngoài DN. Trong n i b DN: ñi u ti t m i quan h gi a ba nhân v t ch ch t: ch s h u – gi i qu n lý – và ngư i làm thuê. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 14 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 8. Phát tri n quan h h p tác cùng có l i Lý thuy t T ch c hư ng thi n (T ch c gia ñình) Quá trình giáo d c Ngu i Quân t ð o (Nguyên t c, lu t l , luân lý Giáo d c hư ng thi n Thi n Con Ngư i (ph m ch t ñ o ñ c cao quí) ngư i Quân t © Nguy n Văn Minh, Quality Management 15 2007 5
  6. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 8. Phát tri n quan h h p tác cùng có l i Lý thuy t T ch c hư ng thi n (T ch c gia ñình) CHA M NHÀ Quân t Quân t CH S H U Qu N LÝ Qu n lý Thi n Hư ng ð o thi n CON Quân t NHÂN VIÊN Mô hình gia ñình lý tư ng Mô hình T ch c gia ñình © Nguy n Văn Minh, Quality Management 16 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 8. Phát tri n quan h h p tác cùng có l i Theo Lý thuy t T ch c gia ñình: Quan h gi a các thành viên là m i quan h ñ i tác, d a trên n n t ng ñ o ñ c hư ng thi n. Nguyên t c h p tác: cùng có l i (như anh em trong m t gia ñình). Phương pháp qu n lý: qu n lý hư ng thi n, l y con ngư i v i các giá tr c t lõi: ñ o, lý, trí, dũng làm trung tâm. Lý thuy t này phù h p v i qu c gia châu Á và ñáp ng ñư c các yêu c u c a t ch c kinh t hi n ñ i. Là m t lý thuy t m - c n khám phá. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 17 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 8. Phát tri n quan h h p tác cùng có l i Nh ng v n ñ phát sinh trong quan h gi a các thành viên c a t ch c Thành viên Trách nhi m Quy n l i Hư ng gi i quy t Ch s h u Gi m m o hi m Tăng l i nhu n Chia s h u Nhà qu n lý Gi m trách nhi m Tăng thu nh p Chia quy n l c Nhân viên Gi m công vi c, Tăng thu nh p Tăng trách gi m trách nhi m nhi m © Nguy n Văn Minh, Quality Management 18 2007 6
  7. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng II. Các phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.1. Các giai ño n phát tri n c a QLCL Các nhà nghiên c u chia l ch s phát tri n c a công tác QLCL thành 4 giai ño n: 1) trư c năm 1920; 2) 1920- 1950; 3) 1950-1970; 4) 1970-nay. M i giai ño n phát tri n ñ u có nh ng nét ñ c trưng và các phương pháp QLCL riêng. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 19 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng II. Các phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.1. Các giai ño n phát tri n c a QLCL A. Trư c năm 1920 – Ki m tra ch t lư ng SP cu i cùng Ngay t th i nguyên th y – con ngư i ñã có ý th c chú ý ñ n ho t ñ ng qu n lý ch t lư ng ph c v công vi c săn b n, hái lư m ñư c t t hơn, nhưng mang tính t phát. Ho t ñ ng QLCL th c s ñư c chú ý t khi cu c cách m ng công nghi p bùng n Anh năm 1770. N n t ng c a m t xã h i công nghi p l n ñ u tiên ñư c mô t trong cu n sách kinh ñi n c a A.Smith “S giàu có c a các qu c gia” (Wealth Of Nations) xu t b n năm 1776. Nh SX công nghi p, s n ph m làm ra ngay càng nhi u, xu t hi n yêu c u v ñ chính xác, tương thích và ñ ng nh t c a SP cũng như linh ki n. Do ñó h th ng các tiêu chu n ch t lư ng và PP ki m tra ch t lư ng ra ñ i. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 20 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng A. Trư c năm 1920 – Ki m tra ch t lư ng SP cu i cùng Ki m tra là gì? Ki m tra là công vi c so sánh ñ c tính c a SP v i các tiêu chu n cho trư c. Ki m tra ch t lư ng là hình th c qu n lý ch t lư ng s m nh t. Ch c năng ki m tra ñư c tách riêng ra kh i ch c năng s n xu t. M c ñích ki m tra là ñ m b o s n ph m xu t xư ng phù h p v i tiêu chu n. Hình th c ki m tra: ki m tra CLSP cu i cùng (ñã hoàn ch nh) © Nguy n Văn Minh, Quality Management 21 2007 7
  8. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng A. Trư c năm 1920 – Ki m tra ch t lư ng SP cu i cùng Ưu ñi m: Phân bi t rõ chính ph m và ph ph m. H n ch ñưa SP kém ch t lư ng t i tay ngư i tiêu dùng. T o ý th c làm ch t lư ng trong tư duy c a ngư i SX, nhà qu n lý. Như c ñi m: Ch m i chú tr ng khâu ñ u ra. Gây lãng phí l n trong SX. SP ki m tra ñ t ch t lư ng, song chưa ch c ñã th a mãn y/c th trư ng. C n ki m tra ch t lư ng quá trình s n xu t, kh c ph c k p th i sai sót, gi m chi phí cho DN. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 22 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng B. Giai ño n 1920-1950 – Ki m soát ch t lư ng quá trình (QC-Quality Control) Ki m soát ch t lư ng quá trình là ki m soát, kh c ph c sai sót ngay trong quá trình t o SP ñ ñáp ng các yêu c u v ch t lư ng Công c ch y u là s d ng phương pháp th ng kê và phân tích s li u th ng kê. Cha ñ c a phương pháp ki m soát ch t lư ng quá trình là k sư Walter thu c phòng thí nghi m Bell Telephone. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 23 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng B. Giai ño n 1920-1950 – Ki m soát ch t lư ng quá trình (QC-Quality Control) Ưu ñi m: Gi m chi phí ki m tra, góp ph n tăng l i nhu n, ñ c bi t ñ i v i SX l n. Phát hi n và lo i b ph ph m ngay trong quá trình SX, gi m thi t h i do ph ph m gây nên. Như c ñi m: V b n ch t v n là phương pháp ki m tra v i ph m vi r ng hơn theo su t quá trình SX. Không phát hi n h t ñư c các nguyên nhân gây ra ph ph m. Mu n kh ng ch ñư c ph ph m c n ki m soát toàn b quá trình s n xu t, t ñ u vào cho t i ñ u ra. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 24 2007 8
  9. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng C. Giai ño n 1950-1970 – Ki m soát ch t lư ng toàn di n (TQC-Total Quality Control) M t s ghi nh n t th c ti n: Các k thu t ki m soát ch t lư ng th ng kê (SQC) ch áp d ng r t h n ch trong khu v c s n xu t, còn nhi u khu v c khác chưa ng d ng ñư c. Nhi u SP ñ t ch t lư ng, nhưng v n không ñáp ng ñư c yêu c u c a khách hàng. Năm 1960, công ty Sumitomo (Nh t) ñ t gi i thư ng ch t lư ng Deming, ñã ñưa ra m t tri t lý làm ch t lư ng m i: Ph m vi ho t ñ ng qu n lý ch t lư ng c n ñư c xác ñ nh r ng hơn, bao trùm t nhà cung ng-DN-kênh- tiêu th . Tư tư ng TQC hình thành. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 25 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng C. Giai ño n 1950-1970 – Ki m soát ch t lư ng toàn di n (TQC-Total Quality Control) Ki m soát ch t lư ng toàn di n (TQC) là h th ng ki m soát toàn di n các ho t ñ ng c a m t t ch c nh m ñ m b o, duy trì và c i ti n ch t lư ng SP sao cho phù h p v i yêu c u c a ngư i tiêu dùng. Ho t ñ ng ki m soát ch t lư ng di n ra xuyên su t các công ño n t o SP: t NC th trư ng, thi t k , mua nguyên v t li u, công ngh , s n xu t, môi trư ng, nhân l c © Nguy n Văn Minh, Quality Management 26 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng C. Giai ño n 1950-1970 – Ki m soát ch t lư ng toàn di n (TQC-Total Quality Control) Ưu ñi m: Lư ng ph ph m gi m nhi u so v i 2 giai ño n trư c, gi m chi phí, tăng l i nhu n. Có th tìm ra ñ i ña s các nguyên nhân t o nên SP h ng. Như c ñi m: V n t p trung ch y u v ki m soát thông s k thu t, chưa quan tâm ñ n kh năng ñáp ng y/c ngư i tiêu dùng c a SP. ð ñ m b o ch t lư ng ki m soát các thông s k thu t là c n thi t nhưng chưa ñ . © Nguy n Văn Minh, Quality Management 27 2007 9
  10. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng D. T 1970 ñ n nay – Qu n lý ch t lư ng toàn di n (TQM-Total Quality Management) TQM – là phương pháp qu n lý d a trên s tham gia c a t t c các thành viên c a t ch c, l y khách hàng làm trung tâm, th c hi n c i ti n ch t lư ng không ng ng nh m m c ñích th a mãn t i ña nh ng mong mu n và kỳ v ng c a khách hàng. Tư tư ng TQM n r M vào nh ng năm 80 TK20 v i các tên tu i như: Feigenbaum, Deming, Juran, Crosby. ng d ng ñ u thành công ñ u tiên Ford Motor và Jonson&Jonson. ð c ñi m n i b t c a tư tư ng TQM là quan tâm toàn di n ñ n quá trình làm ch t lư ng: k c m t k thu t cũng như kinh t , qu n lý toàn b ngu n l c DN, liên t c c i ti n ch t lư ng vì KH. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 28 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng D. T 1970 ñ n nay – Qu n lý ch t lư ng toàn di n (TQM-Total Quality Management) TQM kh c ph c ñư c các như c ñi m c a các PP QLCL trư c ñó. Gi m thi u t i ña lư ng ph ph m, ph n ñ u ñ t zero-defect. Zero-defect: Ngành ñi n t Nh t B n: 1ph ph m/tri u SP. T l này M : 1 /100.000 Vi t Nam? (1/1000) © Nguy n Văn Minh, Quality Management 29 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2. M t s m c l ch s ñáng lưu ý 1770 – cách m ng công nghi p Anh 1764 – phát minh máy hơi nư c 1785 – phát minh máy d t 1776 – ra ñ i tác ph m “C a c i c a các qu c gia” Adam Smit 1911 – Nguyên t c qu n lý khoa h c c a F. Taylor 1911 – Phân tích chuy n ñ ng cu Frank and Lilian Gibreth 1912 – Bi u ñ Gantt 1913 – s n xu t dây chuy n, H. Ford 1930 – nghiên c u ñ ng cơ làm vi c E. Mayo © Nguy n Văn Minh, Quality Management 30 2007 10
  11. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2. M t s m c l ch s ñáng lưu ý 1935 – Ki m tra ch t lư ng b ng th ng kê, W.Sherhart, H.Roming ~1940 – L p trình tuy n tính, nhi u tác gi , V.Kantorovich, G.Dantzig Qu n tr tác nghi p: lý thuy t x p hàng, PERT, CPM ~1970 – D báo, MRP, TQC, QT D án.., J.Orlicky, Oliver Wight ~1980 – Mô hình 5Ps, ð i h c Harvard ~1980 – mô hình JIT, t ñ ng hóa, TQC, E.Deming, J.Juran ~1990 – nay: TQM, ISO, các t ch c tiêu chu n CL th gi i. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 31 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.3. Các chuyên gia v ch t lư ng Tìm ñ c trong (2, tr.382-441): Nh ng nét ñáng ghi nh trong ti u s Tư tư ng làm ch t lư ng ch ñ o ðóng góp cho khoa h c qu n lý ch t lư ng S phát tri n và kh năng ng d ng nh ng tư tư ng này Bài h c kinh nghi m cho b n thân và DN c a b n trong tương lai. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 32 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.4. Các phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.1. Phương pháp 5S Phương pháp qu n lý c a ngư i Nh t, ñơn gi n, d áp d ng, không t n kém. 5S là vi t t t c a 5 ch S ñ u tiên c a chu i các ho t ñ ng hư ng d n m i ngư i cách làm vi c ngăn n p, g n gàng. 1. Seiri (Sàng l c) Sàng l c, lo i b cái c n thi t không c n thi t: © Nguy n Văn Minh, Quality Management 33 2007 11
  12. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.1. Phương pháp 5S 1. Seiri (Sàng l c) Sàng l c, lo i b cái c n thi t không c n thi t: Bư c 1. Quan sát k nơi làm vi c, phân lo i, lo i b nh ng th không c n thi t cho công vi c. Bư c 2. N u chưa th quy t ñ nh ngay m t th nào ñó có c n cho công vi c hay không thì ñánh d u: “Xem xét và s h y b vào ngày…”, r i x p riêng ra m t nơi. Bư c 3. ð n h n, ki m tra l i xem nh ng th ñư c x p riêng có s d ng ñ n không, sau ñó ti n hành lo i tr và cho th i h n m i. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 34 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.1. Phương pháp 5S 2. Setton (S p x p) S p x p m i th ngăn n p, tr t t , có ñánh s ký hi u rõ ràng: Bư c 1. Kh ng ñ nh l i m t l n n a: các th không c n thi t ñã ñư c lo i b kh i nơi làm vi c. Suy nghĩ xem cái gì nên ñ ñâu là thu n l i cho qui trình công vi c, ñông th i ph i b o ñ m an toàn, th m m . Bư c 2. Trao ñ i v i ñ ng nghi p (cùng phòng ho c có chung công vi c) v cách b trí trên quan ñi m thu n l i chung. Nên v sơ ñ ñ ti n trao ñ i. Chú ý nguyên t c: cái gì thư ng xuyên s d ng ph i ñ t g n ngư i s d ng. Bư c 3. Thông báo cho các ñ ng nghi p bi t trình t s p x p c a mình ñ h có th t tìm. Nên l p danh m c các v t d ng và nơi lưu gi , ghi chú trên t ng ngăn kéo, ngăn t , c p tài li u ñ ti n tìm ki m, s p ñ t và s d ng. Bư c 4. M r ng ph m vi áp d ng trên toàn cơ quan. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 35 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.1. Phương pháp 5S 3. Sesio (S ch s ) V sinh nơi làm vi c và luôn luôn s ch s Nh ng vi c c n làm: Ch ñ ng, ñ ng ñ i ñ n lúc th y b n m i làm v sinh. Dành 3 phút m i ngày ñ v sinh nơi làm vi c và 1 tu n m t l n làm v sinh chung. M i ngư i ph i có trách nhi m v i môi trư ng xung quanh nơi làm vi c. ð ng bao gi t o thói quen v t rác b a bãi. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 36 2007 12
  13. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.1. Phương pháp 5S 4. Seiketsu (Săn sóc) Luôn luôn th c hành Seiki, Seiton, Seiso Chú ý: T o h th ng nh m duy trì s s ch s , ngăn n p nơi làm vi c, lên l ch làm v sinh. Gây d ng phong trào thi ñua gi a các phòng ban, phân xư ng, cu n hút m i thành viên tham gia vào th c hi n 5S. L p t ch t lư ng 5S, phân công trách nhi m ca nhân, th c hành ki m tra, ñánh giá, thư ng ph t k p th i, thi t th c. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 37 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.1. Phương pháp 5S 5. Shisuke (S n sàng) Hãy bi n nh ng công vi c trên thành thói quen: Ph n ñ u ñưa 4S thành thu c tính c a t ng ngư i, c a c t ch c. T o thói quen xem nơi làm vi c là ngôi nhà th 2 c a b n. ði u ki n ñ th c hi n thành công 5S? Quy t tâm và s h tr c a ban lãnh ñ o Th c hi n 5S b t ñ u b ng ñào t o và hu n luy n S t nguy n tham gia c a t t c m i ngư i L p l i vòng 5S v i tiêu chu n cao hơn. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 38 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.2. Phương pháp Q-base Q-base: phương pháp qu n lý ch t lư ng cơ s , do t ch c TELARC c a New Zeland ñ xu t. Q-base ñư c ng d ng r ng rãi các nư c phát tri n như: New Zeland, Úc, Canada, Th y ði n, ðan M ch. N i dung c a Q-base bao g m: Qui ñ nh vai trò c a ngư i lãnh ñ o; Qui ñ nh v marketing; Qui ñ nh v phòng cung ng, tiêu th ; Qui ñ nh v phòng thi t k ; Qui ñ nh v nhà xư ng; Qui ñ nh ki m tra ñóng gói, b o qu n s n ph m. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 39 2007 13
  14. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.2. Phương pháp Q-base M t s ñi m lưu ý: Q-base tuy chưa có ñ t m vóc như ISO9000 nhưng cũng là PPQLCL ñư c th a nh n r ng rãi nhi u nư c trên th gi i, có ñ y ñ t ch t cơ b n c a m t h th ng QLCL. Qúa trình ch ng nh n Q-base r t ñơn gi n, không t n kém như các h th ng qu n lý ch t lư ng khác. Nh ng qui ñ nh c a Q-base là t i thi u, làm cơ s t t ñ DN ti n hành áp d ng các h th ng QLCL khác. T ch c TELARC ñã cho phép Vi t Nam s d ng h th ng Q-base t 11-1995. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 40 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.3. Phương pháp GMP (Good Manufacturing Practices) – Th c hành s n xu t t t GMP là m t h th ng ñ m b o ch t lư ng, v sinh, an toàn ñư c áp d ng ñ i v i các cơ s s n xu t, ch bi n th c ph m và dư c ph m. GMP ñưa ra các yêu c u nh m ki m soát t t c các y u t nh hư ng t i quá trình hình thành ch t lư ng t khâu: thi t k , xây d ng nhà xư ng, l p r p thi t b , mua s m d ng c ch bi n, bao gói, b o qu n và ngư i th c hi n. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 41 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.3. Phương pháp GMP (Good Manufacturing Practices) – Th c hành s n xu t t t N i dung c a GMP Qui ñ nh v nhà xư ng và các phương ti n s n xu t, ch bi n: v trí, di n tích, v t li u xây d ng. Qui ñ nh v v sinh nhà xư ng: làm s ch thư ng xuyên, b o qu n ch t nguy h i, ki m soát vi sinh v t gây h i. Qui ñ nh ki m soát quá trình: ki m soát nguyên v t li u, ho t ñ ng s n xu t kinh doanh. Yêu c u v con ngư i: ñi u ki n s c kh e, ch ñ v sinh, giáo d c, ñào t o. Qui ñ nh v ki m soát, b o qu n và phân ph i. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 42 2007 14
  15. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.4. Phương pháp HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point) – Phân tích m i nguy và ñi m ki m soát t i h n Vào nh ng năm 1960, cơ quan không gian M NASA th c hi n các chương trình nghiên c u không gian và h các lo i th c ph m không sai l i- s ch g n tuy t ñ i ñ cung c p cho các nhà du hành vũ tr . NASA ñã h p tác v i CT Pillsbun ñưa ra h th ng qu n lý ch t lư ng HACCP nh m ñ m b o an toàn t i ña và gi m l thu c vào ki m tra và th nghi m s n ph m. ð u nh ng năm 1980, phương pháp HACCP ñư c các công ty ng d ng r ng rãi. T năm 1993 y ban Th c ph m th gi i CAC (Codex Alimentary Commision) ñã công b hư ng d n áp d ng HACCP. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 43 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.4. Phương pháp HACCP HACCP là phương pháp hư ng d n áp d ng h th ng “ Phân tích m i nguy và ñi m ki m soát tr ng y u” nh m m c ñích ki m soát quá trình ch bi n, ngăn ch n các y u t ñ c h i cho SP, ñánh giá các môi nguy, t p trung vào các bi n pháp phòng ng a thay cho vi c ch th nghi m thành ph m sau cùng. Các bư c ti n hành ng d ng HACCP bao g m: L p t , ñ i HACCP. ð i trư ng ít nh t là m t lãnh ñ o c p phó trong ban giám ñ c. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 44 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.4. Phương pháp HACCP Xác ñ nh s n ph m c a DN. Tr l i các câu h i: DN s n xu t SP gì? S lư ng bao nhiêu? M c ch t lư ng c n ñ t? L p phương án SX và quy trình SX: Xác ñ nh m i nguy. Ph i n m v ng các công ño n trong quá trình t o ra SP. Xác ñ nh ch nào là m i nguy hi m làm cho th c ph m không an toàn. Ti n hành xác ñ nh gi i h n. T ch c ki m soát gi i h n trên, nh m ñ m b o các ch tiêu c a SP luôn n m trong gi i h n cho phép. Ví d : Quy trình SX m c ñông l nh như sau: Thu mua -> Sơ ch -> Phân lo i -> Ch bi n-> ðóng gói - Xác ñ nh m i nguy t o ch t lư ng SP kém c a t ng công ño n (ví d : môi trư ng sinh thái). - Xác ñ nh ñi m ki m soát v i tiêu chí c th (hàm lư ng chì cho phép). - Ti n hành ki m soát hàm lư ng chì. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 45 2007 15
  16. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.5. Phương pháp TQM (Total Quality Management) – Phương pháp qu n lý ch t lư ng toàn di n TQM là gì? E.Deming t ng nói: “Trong tương lai s có hai lo i DN – các DN tri n khai CLTD và các DN ph i ñóng c a. B n không ph i tri n khai TQM n u s s ng còn c a DN b n không ph i là ñi u b t bu c.” B n ch t c a TQM chính là s th a k và phát tri n t t y u c a h th ng qu n lý ch t lư ng: bao g m ki m soát CL t ng th và ñ m b o ch t lư ng. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 46 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.5. Phương pháp TQM Mô hình TQM n di C n n it oà i di Ch tt n àn liê tl Khách k To n m ư hàng t Ca ng c Qu n lý Làm vi c theo nhóm và trao quy n © Nguy n Văn Minh, Quality Management 47 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.5. Phương pháp TQM TQM là phương pháp QLCL toàn di n l y khách hàng làm trung tâm, ñòi h i m i thành viên c a t ch c tham gia vào quá trình c i ti n không ng ng nh m m c ñích th a mãn nh ng mong mu n và kỳ v ng c a khách hàng. 4 thành ph n then ch t c a TQM Khách hàng – trung tâm c a m i ho t ñ ng qu n lý. Khách hàng là t t c nh ng ai s d ng k t qu công vi c c a b n. ð t mong mu n và kỳ v ng c a khách hàng lên hàng ñ u. Không có KH thì không có DN. Thi t l p văn hóa KD: th hi n lòng t n tâm v i KH. Xây d ng h th ng gi ch t lư ng hàng hóa cao, n ñ nh. “Cách t t nh t ñ nh n ra m t DN có ñ t ch t lư ng toàn di n hay không, hãy xem DN ñó giao ti p v i KH như th nào?” © Nguy n Văn Minh, Quality Management 48 2007 16
  17. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.5. Phương pháp TQM TQM là gì? TQM là phương pháp QLCL toàn di n l y khách hàng làm trung tâm, ñòi h i m i thành viên c a t ch c tham gia vào quá trình c i ti n không ng ng nh m m c ñích th a mãn nh ng mong mu n và kỳ v ng c a khách hàng. 4 thành ph n then ch t c a TQM Khách hàng – trung tâm c a m i ho t ñ ng qu n lý. Khách hàng là t t c nh ng ai s d ng k t qu công vi c c a b n. ð t mong mu n và kỳ v ng c a khách hàng lên hàng ñ u. Không có KH thì không có DN. Thi t l p văn hóa KD: th hi n lòng t n tâm v i KH. Xây d ng h th ng gi ch t lư ng hàng hóa cao, n ñ nh. “Cách t t nh t ñ nh n ra m t DN có ñ t ch t lư ng toàn di n hay không, hãy xem DN ñó giao ti p v i KH như th nào?” © Nguy n Văn Minh, Quality Management 49 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.5. Phương pháp TQM 4 thành ph n then ch t c a TQM C i ti n liên t c Liên t c: tuân th nh ng tiêu chu n và cách làm hi n hành. C i ti n: tìm ki m nh ng tiêu chu n cao hơn và nh ng cách t t hơn ñ th c hi n công vi c. Phương th c th c hi n c i ti n liên t c Ph i quan tâm ñ n t t c các chi ti t. Sáng ki n c i ti n c n c th , rõ ràng và hi u qu , tránh nói chung chung, hô hào kh u hi u. S lư ng c i ti n ph i ñ l n thì m i có th ñưa ñ n hi u qu c n thi t. Th c hi n c i ti n liên t c trong kho ng th i gian ñ dài. Ph i có s tham gia toàn di n c a các t , nhóm trong toàn DN. Phân bi t gi a c i ti n và ñ i m i. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 50 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.5. Phương pháp TQM 4 thành ph n then ch t c a TQM Cam k t toàn di n M i ngư i, m i t nhóm ñ u ph i tham gia vào quá trình làm ch t lư ng DN. Ba công c cơ b n ñ th c hi n cam k t: S kiên ñ nh: nh t quán, kiên ñ nh c a ngư i qu n lý. Trao ñ i thông tin: t p hu n v TQM, thư ng xuyên trao ñ i, rút kinh nghi m. T t c m i ngư i ñ u tham gia: tham gia vào quá trình tìm ki m nh ng tiêu chu n cao hơn, cách th c gi i quy t công vi c t t hơn. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 51 2007 17
  18. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.5. Phương pháp TQM 4 thành ph n then ch t c a TQM Làm vi c theo nhóm và trao quy n Nhóm ch t lư ng thư ng có kho ng 6 ngư i, cùng có chung m t ñ i tư ng công vi c, thư ng g p nhau ñ th o lu n v ch t lư ng (1 tu n/1 l n). Thành viên c a nhóm CL là t nguy n. Nhóm làm vi c ph i có m c tiêu. M c tiêu y/c ph i: 1)c th ; 2)ño lư ng ñư c; 3)th ng nh t trong nhóm; 4)kh thi và 5)có th i h n nh t ñ nh. Lãnh ñ o tin tư ng và trao quy n cho các nhóm ho c cá nhân t quy t ñ nh công vi c c a mình tìm cách ñ c i ti n t t hơn. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 52 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.5. Phương pháp TQM Ví d v TQM DN s n xu t ñ g gia d ng, chuyên sx t , bàn, gh . Ngoài yêu c u v b n, ñ p, giá c h p lý, KH còn có nhu c u SP ñư c giao và l p ñ t t n nhà. DN s làm gì ñ ñáp ng y/c này? Thi t k SP d tháo r i, v n chuy n ti n l i mà khi l p r p v n ñ m b o ch t lư ng. BGð kh i xư ng chương trình: ð p – B n – Ti n l i ph bi n v i t t c các nhân viên. Xây d ng nhóm làm vi c bao g m: nhân viên thi t k , NV kyx thu t, NV l p r p. T ng nhóm s ñ m nh n ñơn hàng t A-Z. Hàng tu n các nhóm s h p bàn ñ rút kinh nghi m. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 53 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng 2.2.6. M t s PPQLCL khác 6 sigma JIT: Just in Time – chính xác, ñúng th i gian. Benchmarking – So sánh theo chu n m c. H th ng QLCL an toàn th c ph m SQF 2000. H th ng qu n lý CL theo ISO9000:2000. QLCL theo SA 8000- Tiêu chu n trách nhi m xã h i. QLCL theo ISO 14000 – H th ng QLCL môi trư ng. H th ng QL s phù h p và chu i cung ng – CSM 2000. (SV l a ch n và t nghiên c u). © Nguy n Văn Minh, Quality Management 54 2007 18
  19. Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng III. Các bi n pháp qu n lý ch t lư ng 3.1. Giáo d c ñào t o ðây là bi n pháp ñ t cơ s n n móng cho các nguyên t c ñư c th c hi n. Giáo d c t p trung vào ba hư ng chính: ð oñ c Chuyên môn Văn hóa. © Nguy n Văn Minh, Quality Management 55 2007 Chương 3. Nguyên t c và phương pháp qu n lý ch t lư ng III. Các bi n pháp qu n lý ch t lư ng 3.2. Phòng ng a Phòng ng a là áp d ng các bi n pháp ñ ngăn ng a nguyên nhân gây ra sai h ng, ho c ngăn không ñ sai h ng tái di n l n th 2. Nh ng chi phí phòng ng a thông d ng: Chi phí ñào t o, nâng cao trình ñ ; Chi phí ñ u tư cho công c , công ngh ki m tra, ki m soát ch t lư ng; Chi phí nghiên c u marketing. 3.3. Tăng cư ng ho t ñ ng c a nhóm ch t lư ng © Nguy n Văn Minh, Quality Management 56 2007 19
nguon tai.lieu . vn