Xem mẫu
- ư X quang cã hiÖn tưîng ®Ëm ®Æc xư¬ng va mßn xư¬ng.
ư DÞch khíp: Ýt tÕ bao, ®é nhít t¨ng.
d. Viªm cét sèng dÝnh khíp
Kho¶ng 90% gÆp ë nam dưíi 30 tuæi, thưêng x¶y ra ë cét sèng, ë
h¸ng, vai,
®Çu gèi, kh«ng cã nèt thÊp dưíi da.
e. Viªm khíp x¶y ra dưíi d¹ng cÊp tÝnh
CÇn ph©n biÖt víi thÊp khíp cÊp, viªm khíp lín ngo¹i biªn, di
chuyÓn,
kh«ng ®Ó l¹i di chøng (tho¸ng qua ë khíp). Thưêng x¶y ra ë
kho¶ng 7-15 tuæi,
hiÕm gÆp trªn 30 tuæi.
Thưêng biÕn chøng ë tim, bÖnh van tim.
3.1.3. Dù hËu va tiªn lưîng
Viªm khíp d¹ng thÊp la bÖnh m¹n tÝnh, tiÕn triÓn kÐo dai b»ng
nh÷ng
- ®ît cÊp tÝnh, kh«ng tiªn lưîng ®ưîc thêi gian x¶y ra c¸c ®ît cÊp
tÝnh hoÆc
ngõng tiÕn triÓn. C¸c ®ît ngõng tiÕn triÓn x¶y ra ë giai ®o¹n ®Çu
nhiÒu h¬n.
PhÇn lín bÖnh nh©n bÞ h¹n chÕ cö ®éng khíp nhưng vÉn cã thÓ cö
®éng chót Ýt
®ưîc trong sinh ho¹t. ChØ 10% trưêng hîp la bÞ tan phÕ.
C¸c yÕu tè tiªn lưîng xÊu, kh«ng cã yÕu tè riªng lÎ nao cã thÓ tiªn
lưîng
®ưîc bÖnh ma cÇn kÕt hîp nhiÒu yÕu tè như:
ư Tuæi gia, giíi n÷.
ư Tæn thư¬ng nhiÒu khíp.
ư Tæn thư¬ng X quang nÆng va sím.
ư Nèt thÊp.
ư YÕu tè d¹ng thÊp dư¬ng tÝnh cao.
ư YÕu tè HLADR4 dư¬ng tÝnh.
ư C¸c biÓu ngoai khíp ®Æc biÖt la viªm m¹ch m¸u.
- Tuæi thä trung b×nh: trung b×nh bÖnh nh©n viªm khíp d¹ng thÊp
gi¶m
thä tõ 3 ®Õn 7 n¨m. §iÒu nay cã liªn quan ®Õn thêi gian va møc ®é
bÖnh, tuæi
va giíi, phư¬ng ph¸p ®iÒu trÞ va liÒu corticosteroid sö dông.
4. §IÒU TRÞ
4.1. §iÒu trÞ theo y häc hiÖn ®¹i
Môc ®Ých cña viÖc ®iÒu trÞ la nh»m duy tr× kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña
bÖnh
nh©n: gi¶m ®au, duy tr× chøc n¨ng khíp, ng¨n c¶n biÕn d¹ng khíp.
508
Copyright@Ministry Of Health
4.1.1. C¸c môc tiªu ®iÒu trÞ bÖnh VKDT
§iÒu trÞ triÖu chøng: c¸c thuèc kh¸ng viªm va gi¶m ®au.
§iÒu trÞ c¬ b¶n: c¸c thuèc chèng thÊp khíp cã thÓ c¶i thiÖn ®ưîc
bÖnh
DMARDs.
- ChØnh h×nh, dù phßng, phÉu thuËt, phôc håi chøc n¨ng.
§iÒu trÞ c¸c biÕn chøng do thuèc ®iÒu trÞ (biÕn chøng tiªu hãa,
lo·ng
xư¬ng, nhiÔm trïng).
Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi, kinh tÕ cho bÖnh nh©n.
4.1.2. C¸c biÖn ph¸p ¸p dông trong ®iÒu trÞ
a. §iÒu trÞ hç trî
Gi¸o dôc cho ngưêi bÖnh va nh÷ng ngưêi xung quanh hiÓu vÒ
bÖnh, c¸ch
tiÕn triÓn, c¸ch dù phßng va c¸ch sö dông thuèc ®ưîc coi la rÊt
quan träng
quyÕt ®Þnh sù thanh c«ng hay thÊt b¹i cña viÖc ®iÒu trÞ.
CÇn cho bÖnh nh©n ¨n uèng ®iÒu ®é va nghØ ng¬i tõng giai ®o¹n
ng¾n
liªn quan tíi c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cÊp tÝnh.
TËp luyÖn vËt lý trÞ liÖu, phôc håi chøc n¨ng … la c¸c biÖn ph¸p
kh«ng
- thÓ thiÕu trong mäi chiÕn lưîc ®iÒu trÞ kÓ c¶ trưíc ®©y, hiÖn nay va
sau nay.
TËp luyÖn ngay tõ giai ®o¹n ®Çu cña bÖnh.
PhÉu thuËt chØnh h×nh ®Ó söa ch÷a c¸c thư¬ng tæn kh«ng thÓ phôc
håi
cña bÖnh.
Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò t©m lý, t×nh c¶m x· héi cho ngưêi bÖnh.
b. C¸c lo¹i ®iÒu trÞ
ư §iÒu trÞ triÖu chøng: salicylat va c¸c thuèc kh¸ng viªm kh«ng
ph¶i la
steroids (NSAIDs). C¸c dưîc phÈm ®ưîc s¶n xuÊt ngay cang nhiÒu
víi
mong muèn cã t¸c dông kh¸ng viªm cao nhÊt ma Ýt t¸c dông phô
nhÊt,
nhưng vÉn chưa cã lo¹i thuèc nao thËt sù an toan va nhãm nay chØ
cã t¸c
dông ®iÒu trÞ triÖu chøng chøng ®¬n thuÇn chø kh«ng thay ®æi
®ưîc diÔn
- tiÕn tù nhiªn cña bÖnh viªm khíp d¹ng thÊp.
C¸c glucocorticoid: ®ưîc coi như thÇn dưîc kÓ tõ khi ®ưîc tæng
hîp 1948.
Nhưng sau h¬n 30 n¨m sö dông, tõ ®Çu nh÷ng n¨m 80 ngưêi ta ®·
nhËn ®Þnh
®ưîc r»ng t¸c dông cña glucocorticoid ®èi víi bÖnh viªm khíp
d¹ng thÊp còng
chØ la ®iÒu trÞ triÖu chøng ®¬n thuÇn. NÕu cã còng chØ lam thay ®æi
rÊt Ýt diÔn
tiÕn tù nhiªn cña bÖnh. ChØ ®Þnh cña thuèc la lam chiÕc “cÇu nèi”
trong lóc chê
®îi c¸c thuèc ®iÒu trÞ c¬ b¶n cã t¸c dông.
ư §iÒu trÞ c¬ b¶n
509
Copyright@Ministry Of Health
+ Muèi vang.
+ Thuèc chèng sèt rÐt.
- Hai nhãm thuèc nay lóc chän lùa ®Ó sö dông ®iÒu trÞ viªm khíp
d¹ng
thÊp theo quan ®iÓm hoan toan kh¸c víi quan niÖm vÒ nguyªn nh©n
va c¬ chÕ
sinh bÖnh hiÖn nay, nhưng v× tÝnh an toan dÔ sö dông l¹i cã hiÖu
qu¶ cho
nh÷ng thÓ nhÑ nªn vÉn ®ưîc sö dông réng r·i trong ®iÒu trÞ viªm
khíp d¹ng
thÊp ë giai ®o¹n æn ®Þnh va ®Æc biÖt phèi hîp víi c¸c thuèc kh¸c
trong nhãm.
Sulfasalazin: s¶n xuÊt n¨m 1942, hiÖn nay ®ang la lo¹i thuèc ®ưîc
chän
lùa ®Çu tiªn ®Ó ®iÒu trÞ c¬ b¶n bÖnh viªm khíp d¹ng thÊp. Thuèc rÊt
®ưîc ưa
chuéng ë Anh.
D. penicillamin: cã qu¸ nhiÒu t¸c dông phô nªn chØ ®ưîc chØ ®Þnh
trong
c¸c trưêng hîp cã tiªn lưîng nÆng như cã nèt thÊp, viªm ®éng
m¹ch, yÕu tè
nguon tai.lieu . vn
