Xem mẫu
- 3/ C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng :
3.1/H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian:
Tr¶ l¬ng theo thêi gian lµ h×nh thøc tr¶ c«ng cho ngêi lao
®éng dùa vµo tû lÖ tiÒn c«ng cho mét ®¬n vÞ thêi gian vµ thêi
gian lµm viÖc thùc tÕ hay noi mét c¸ch kh¸c lµ h×nh thøc tiÒn
l¬ng mµ sè lîng cña nã tû lÖ thuËn víi thêi gian lµm viÖc cña
ngêi lao ®éng ë nh÷ng c«ng viÖc kh«ng tÝnh ®îc b»ng s¶n
phÈm. Thêi gian lµm viÖc cã thÓ tÝnh theo giê , ngµy , tuÇn ,
th¸ng ... nhng thêng tÝnh b»ng l¬ng gi¸ giê.
TiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian chñ yÕu ¸p dông víi ngêi lµm
c«ng t¸c qu¶n lý. §èi víi c«ng nh©n s¶n xuÊt th× h×nh thøc nµy
chØ ¸p dông trong mét sè trêng hîp sau :
C«ng viÖc kh«ng ®Þnh møc chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c ®îc ®Ó
¸p dông h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
Khi tèc ®é c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn b»ng m¸y mãc , theo
d©y chuyÒn .
¦u ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ:
7
- *Khi tr¶ l¬ng theo ngµy,tuÇn,th¸ng nhµ t b¶n cã thÓ kÐo
dµi ngµy lao ®éng
*T¨ng cêng ®é lao ®éng
*Nhµ t b¶n cã thÓ ¸p dông l¬ng giê khi cã Ýt viÖc
lµm,l¬ng ngµy ,tuÇnvµ th¸ng khi cã nhiÒu viÖc lµm.
H×nh thøc tr¶ l¬ng nµy cã nhiÒu nhîc ®iÓm h¬n so víi
h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm,cha kÝch thÝch vËt chÊt lín
®èi víi c¸ nh©n ngêi lao ®éng v× cha g¾n thu nhËp cña mçi
ngêi v¬Ý kÕt qu¶ lao ®éng mµ hä ®· ®¹t ®îc trong thêi gian
lµm viÖc ®ã.Víi h×nh thøc tr¶ l¬ng nµy ,tiÒn l¬ng thêng ®Ó
mang tÝnh b×nh qu©n,nhiÒu lóc bËc l¬ng kh«ng ph¶n ¸nh ®óng
tr×nh ®é ngêi lao ®éng do viÖc ®¸nh gi¸ tr×nh ®é cña ngêi lao
®éng qu¶n lý lµ khã chÝnh x¸c.§Ó gi¶m bít tÝnh b×nh qu©n th×
vai trß cña tiÒn l¬ng trong h×nh thøc tr¶ l¬ng nµy cã xu híng
®äc n©ng cao.
3.2/H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm
Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng cho ngêi
lao ®éng dùa trùc tiÕp vµo sè lîng ,chÊt lîng s¶n phÈm mµ hä
8
- ®· hoµn thµnh. §©y lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng ®îc ¸p dông réng r·i
ë c¸c doanh nghiÖp,nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt chÕ t¹o
s¶n phÈm.HiÖn nay cïng víi h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi
gian,c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ,c¸c c¬ së thuéc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c
nhau ®ang ¸p dông h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm víi nhiÒu
chÕ ®é linh ho¹t.
H×nh thøc tr¶ l¬ng nµy cã nhiÒu u ®iÓm h¬n so víi h×nh
thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian:
* Chñ t b¶n tiÕt kiÖm chi phÝ tr¶ l¬ng cho hÖ thèng bé m¸y
®èc c«ng
* Ngêi c«ng nh©n v× lîi Ých cña m×nh mµ c¶i tiÕn kÜ
thuËt,t¨ng cêng ®é lao ®éng, n©ng cao tay nghÒ dÉn ®Õn n¨ng
suÊt lao ®éng t¨ng,khi n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng ë tõng ngêi th×
ngêi ®ã cã lîi nhng khi mäi ngêi ®Òu ganh ®ua ®a n¨ng suÊt
®ã lªn lµ n¨ng suÊt lao ®éng trung b×nh cña x· héi ,th× nhµ t b¶n
h¹ thÊp ®¬n gi¸ l¬ng xuèng dÉn ®Õn c«ng nh©n cµng lµm nhiÒu
th× tiÒn l¬ng cµng Ýt ®i.
C¨n cø vµo ®¬n gi¸ s¶n phÈm vµ ®èi tîng tr¶ l¬ng,h×nh
thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã nhiÒu chÕ ®é kh¸c nhau,¸p dông
9
- cho tõng ®èi tîng trong tõng trêng hîp cô thÓ,cho c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ kh¸c nhau.
II/TiÒn l¬ng danh nghÜa vµ tiÒn l¬ng thùc tÓ níc ta-mét
kho¶ng c¸ch thùc tÕ cÇn rót ng¾n
Kh¸i niÖm tiÒn l¬ng ®· ®îc soi s¸ng díi nhiÒu gãc ®é ë
phÇn trªn.Nhng ®Õn phÇn II nµy ta thÊy l¹i n¶y sinh hai kh¸i
niÖm kh¸ míi mÎ:tiÒn l¬ng danh nghÜa-tiÒn l¬ng thùc tÕ.Vëy
chóng ®¹i diªn cho lao ®«ng nµo vµ cã t¸c ®éng,¶nh hëng g× tíi
nhau kh«ng.
1/TiÒn l¬ng danh nghÜa:
Theo ®Þnh nghÜa cña Mac th×:tiÒn l¬ng danh nghÜa lµ sè
tiÒn mµ ngêi c«ng nh©n nhËn ®îc sau khi ®· lµm viÖc cho chñ
t b¶n.Hay nãi mét c¸ch kh¸c,th× nã chÝnh lµ gi¸ trÞ søc lao ®éng
®îc nhµ t b¶n tÝnh b»ng tiÒn ®Ó tr¶ cho ngêi c«ng nh©n.TiÒn
l¬ng danh nghÜa kh«ng ph¶n ¸nh râ møc sèng cña ngêi c«ng
nh©n.
2/TiÒn l¬ng thùc tÕ:
10
- Lµ tæng khèi lîng vµ chÊt lîng cña nh÷ng t liÖu tiªu dïng
mµ ngêi c«ng nh©n mua ®îc b¨ngf tiÒn l¬ng danh nghÜa.TiÒn
l¬ng thùc tÕ lu«n ph¶n ¸nh chÝnh x¸c møc sèng cña ngêi c«ng
nh©n.
NÕu thÞ trêng æn ®Þnh kh«ng cã l¹m ph¸t th× l¬ng thùc tÕ
chÝnh lµ l¬ng danh nghÜa.Cßn ngîc l¹i th× l¬ng thøc tÕ lu«n
lu«n nhá h¬n l¬ng danh nghÜa v× thÕ nÕu muèn x¸c ®Þnh l¬ng
thùc tÕ th× ph¶i tÝnh ®Õn l¬ng danh nghÜa,nhng còng ph¶i tÝnh
®Õn gi¸ c¶ vËt phÈm tiªu dïng,vµ tiÒn tr¶ c¸c kho¶n dÞch vô vµ
thuÕ.
3/Thùc tÕ vÊn ®Ò tiÒn l¬ng danh nghÜa-tiÒn l¬ng thùc tÕ
ë ViÖt Nam
*Khu vùc kinh tÕ nhµ níc
TiÒn l¬ng cña ngêi lµm c«ng ¨n l¬ng trong khu vùc
kinhtÕ nhµ níc kh«ng chØ thÊp mµ cßn toßn t¹i nhiÒu bÊt hîp lý
h¬n so víi c¸c khu vùc,thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c.ë c¸c khu vùc
kinh tÕ kh¸c tuy còng kh«ng Ýt tån t¹i nhng bíc ®Çu ®· thÓ
hiÖn xu híng tiÕn bé h¬n so víi khu vùc kinh tÕ nhµ níc.Theo
kÕt qu¶ ®iÒu tra lao ®éng, viÖc lµm,khu vùc thµnh thÞ
11
- ngµy07/03/2000 do bé lao ®«ng th¬ng binh vµ x· héi phèi gîp
víi tæng côc thèng kª thùc hiÖn cho thÊy :tÝnh ®Õn ®Çu n¨m 2000
cã kho¶ng 5740 doanh nghiÖp nhµ níc(gi¶m gÇn 6500 doanh
nghiÖp so víi n¨m 1990).Víi tæng sè lao ®éng chiÕm kho¶ng 1,8
triÖu ngêi,trong ®ã cã gÇn 90% lao ®éng cã viÖc lµm thêng
xuyªn vµ trªn 10 % kh«ng cã viÖc lµm hoÆc viÖc lµm kh«ng
thêng xuyªn.
Thªm vµo ®ã lµ vÊn ®Ò møc l¬ng tèi thiÓu.Sau nhiÒu n¨m
thay ®æi c¬ cÊu,c¶i c¸ch møc tiÒn l¬ng tèi thiÓu trong doanh
nghiÖp nhµ níc hiÖn nay ®îc quy ®Þnh lµ 210.000®/th¸ng .§©y
lµ mét møc l¬ng qu¸ thÊp kh«ng ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n
søc lao ®éng cña ngêi lao ®éng chø cha nãi tíi t¸i s¶n xuÊt më
réng,kh«ng ®ñ chi cho nhu cÇu thiÕt yÕu cña ngêi lao ®éng
cha kÓ cßn ph¶i nu«i thªm con,b¶o hiÓm tuæi giµ.Trong khi
®ã,quü l¬ng vµ c¸c kho¶n chi trî cÊp,phô cÊp ®· chiÕm kho¶ng
29 % tæng chi ng©n s¸ch(theo sè liÖu cu¨ ban tæ chøc chÝnh
phñ).Ngoµi tiÒn l¬ng ng©n s¸ch cßn ph¶i chi rÊt nhiÒu vÊn ®Ò
kh¸c kh«ng kÐm phÇn quan träng.ChÝnh v× thÕ khi x©y dùng møc
l¬ng tèi thiÓu chÝnh phñ dêng nh bÞ rµng buéc nÆng nÒ bëi sù
eo hÑp cña ng©n s¸ch nhµ níc nªn thêng ®a ra nh÷ng møc
gi¸ t liÖu sinh ho¹t,tiªu dïng thÊp xa so víi møc thùc tÕ.Do ®ã
12
nguon tai.lieu . vn
