Xem mẫu

  1. kinh tÕ chÝnh trÞ §Ò tµi: T¹i sao nãi häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d­ lµ hßn ®¸ t¶ng to lín nhÊt trong häc thuyÕt kinh tÕ cña C. M¸c bµi lµm C¸c M¸c - Nhµ kinh tÕ chÝnh trÞ häc, Nhµ triÕt häc thiªn tµi cña §øc ®· ®Ó l¹i cho nh©n lo¹i biÕt bao häc thuyÕt mµ ®Õn nay vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ . Cã thÓ nãi häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d­ lµ mét ph¸t hiÖn vÜ ®¹i nhÊt cña M¸c ë thÕ kû XIX. Nã lµ "viªn ®¸ t¶ng" trong toµn bé häc thuyÕt cña «ng. Chóng ta, ai còng biÕt r»ng: bÊt cø mét häc thuyÕt kinh tÕ nµo ra ®êi hay h×nh thµnh còng ®Òu dùa trªn hai tiÒn ®Ò lµ thùc tiÔn vµ häc thuyÕt . Bëi lÏ t­ duy häc thuyÕt b¾t nguån tõ thùc tiÔn råi quay trë l¹i thùc tiÔn ®Ó kiÓm nghiÖm tÝnh ®óng ®¾n cña häc thuyÕt . H¬n n÷a mét ®Æc ®iÓm kinh tÕ cña C¸c M¸c lµ tÝnh kÕ thõa vµ tÝnh phª ph¸n: kÕ thõa c¸i ®· cã, cßn ®óng vµ phª ph¸n ®Ó t×m ra nh÷ng h¹n chÕ cña häc thuyÕt ®· cã ®Ó läc bá, bæ sung, s¸ng t¹o, ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn. Häc thuyÕt kinh tÕ cña C¸c M¸c ®­îc tr×nh bµy trong t¸c phÈm vÜ ®¹i cña «ng lµ Bé "T­ b¶n". Trong bµi viÕt nµy chóng ta chØ ®Ò cËp ®Õn mét häc thuyÕt vÜ ®¹i nhÊt cña «ng , ®ã lµ häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d­. Häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d­ cña C¸c M¸c ra ®êi trong bèi c¶nh lÞch sö T©y ¢u cña nh÷ng n¨m 40 thÕ kû XIX: - VÒ thùc tiÔn kinh tÕ : lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt dùa trªn thµnh qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ®· hoµn thµnh. ChÝnh nã ®· t¹o 1
  2. ra c¬ së vËt chÊt ®Ó c¸c ph¹m trï kinh tÕ víi t­ c¸ch lµ b¶n chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa béc lé kh¸ râ nÐt. - VÒ thùc tiÔn chÝnh trÞ x· héi : lµ thêi kú cã nhiÒu biÕn ®æi vÒ chÝnh trÞ vµ x· héi ®· vµ ®ang diÔn ra (C¸ch m¹ng ph¶n phong kÕn cña Ph¸p, C«ng x· Pari vµ phong trµo c«ng nh©n Ph¸p, Phong trµo hiÕn ch­¬ng, Cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n 1848 mang tÝnh toµn ch©u ¢u). §ã lµ nh÷ng chÊt liÖu quý gi¸ cho sù h×nh thµnh c¸c häc thuyÕt cña C¸c M¸c . - VÒ tiÒn ®Ò lý luËn: C¸c M¸c ®· dùa vµo kinh tÕ chÝnh trÞ t­ s¶n cæ ®iÓn Anh ( W. Petty, A.Smith, D.Ricardo), chñ nghÜa x· héi kh«ng t­ëng cña Ph¸p, TriÕt häc cæ ®iÓn §øc (Hªghen vµ Phoi¬b¾c). C¸c M¸c ®· kÕ thõa nh÷ng t­ t­ëng cña nh©n lo¹i, söa ®æi, bæ xung vµ ph¸t triÓn häc thuyÕt kinh tÕ cña m×nh ë tr×nh ®é cao h¬n. Lªnin ®· nhËn xÐt: "TÊt c¶ thiªn tµi cña C.M¸c chÝnh lµ ë chç ®· gi¶i ®¸p ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò mµ t­ t­ëng tiªn tiÕn cña nh©n lo¹i ®· nªu ra. C.M¸c ®· kÕ thõa tÊt c¶ nh÷ng c¸i g× tèt ®Ñp nhÊt mµ loµi ng­êi ®· s¸ng t¹o ra trong thÕ kû XIX" Víi bèi c¶nh ra ®êi trªn, häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d­ cña C.M¸c ®­îc tr×nh bµy tõ phÇn IV ®Õn phÇn V trong quyÓn 1 vµ tõ phÇn I ®Õn phÇn III trong quyÓn 3 cña Bé "T­ b¶n" Häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d­ nghiªn cøu trùc tiÕp sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña quan hÖ s¶n xuÊt T­ b¶n chñ nghÜa , t×m ra quy luËt gi¸ trÞ thÆng d­ víi t­ c¸ch lµ quy luËt kinh tÕ tuyÖt ®èi (hay quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n) cña x· héi T­ b¶n, nghiªn cøu h×nh thøc biÓu hiÖn cña gi¸ trÞ thÆng d­ mµ tr­íc tiªn lµ lîi nhuËn vµ lîi nhuËn b×nh qu©n. Néi dung c¬ b¶n cña häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d­ cña M¸c thÓ hiÖn cô thÓ nh­ sau: + Sù chuyÓn ho¸ tiÒn tÖ thµnh T­ b¶n 2
  3. Tõ sù ph©n biÖt vµ ph©n tÝch tiÒn tÖ th«ng th­êng vµ tiÒn tÖ lµm chøc n¨ng t­ b¶n th«ng qua hai c«ng thøc H -T-H vµ T-H-T, , C.M¸c ®· kh¼ng ®Þnh T-H-T, lµ c«ng thøc chung cña T­ b¶n , trong ®ã T, = T + dentaT Khi ph©n tÝch c«ng thøc chung cña T­ b¶n T-H-T, ë c¶ hai tr­êng hîp trao ®æi ngang gi¸ vµ kh«ng ngang gi¸ M¸c ®Òu thÊy kh«ng sinh ra dentaT, vµ kh«ng lµm cho tiÒn tÖ lín lªn, tõ ®ã M¸c ®· t×m ra m©u thuÉn cña c«ng thøc chung mµ néi dung cña nã lµ : TiÒn tÖ lín lªn võa ë trong l­u th«ng, nh­ng l¹i kh«ng sinh ra ë trong l­u th«ng ( mµ sinh ra ë ngoµi l­u th«ng- trong s¶n xuÊt ) M¸c ®· gi¶i quyÕt m©u thuÉn trªn b»ng c¸ch t×m ra mét lo¹i hµng ho¸ míi ®ã lµ hµng ho¸ søc lao ®éng. §©y lµ mét lo¹i hµng ho¸ cã thuéc tÝnh t¹o ra gi¸ trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ cña b¶n th©n nã, lµm sinh ra dentaT, vµ tiÒn tÖ lín lªn. Tõ ®ã m¸c ®· ph©n tÝch hai ®iÒu kiÖn ®Ó søc lao ®éng trë thµnh hµng ho¸ vµ hai thuéc tÝnh cña nã ( gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ ). §Õn ®©y M¸c ®· kÕt luËn: TiÒn trë thµnh t­ b¶n khi søc lao ®éng trë thµnh hµng ho¸. + Sù s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi ë néi dung nµy m¸c ®· dïng ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®i tõ c¸i chung ®Õn c¸i riªng ( ®Æc thï ) ®Ó ph©n tÝch qu¸ tr×nh lao ®éng vµ qu¸ tr×nh lµm gia t¨ng gi¸ trÞ ( qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ ). §ã lµ c¬ së kinh tÕ - x· héi cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra m ( gi¸ trÞ thÆng d­ ). Tõ gi¸ trÞ thÆng d­, M¸c ®· ®­a ra kh¸i niÖm t­ b¶n vµ lao ®éng . M¸c ®· ph¸t hiÖn ra tÝnh hai mÆt cña lao ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dùa vµo ®ã M¸c ®· chia t­ b¶n thµnh C vµ V, tõ ®ã lµm râ mèi quan hÖ, vai trß cña C vµ V ®èi víi viÖc s¶n xuÊt ra m. ¤ng cßn phª ph¸n nh÷ng quan ®iÓm kh«ng ®óng xung quanh vÊn ®Ò nµy, t×m ra c«ng thøc tÝnh gi¸ trÞ hµng ho¸ trong xÝ nghiÖp T­ b¶n lµ W= ( c + v + m ) Còng trong néi dung nµy. M¸c ®· ph©n tÝch râ c¸c kh¸i niÖm: 3
  4. - Ngµy lao ®éng vµ c¬ cÊu cña nã. - Tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ : m, =TGL§TDx100%/ TGL§CT = mx 100%/v - Khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ : M = m, x V Nh÷ng kh¸i nioÖm trªn lµ tiÒn ®Ò ®Ó t×m ra ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi dùa trªn biÖn ph¸p kÐo dµi ngµy lao ®éng hoÆc gia t¨ng c­êng ®é lao ®éng . + Sù s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi LuËt lao ®éng ra lµm h¹n chÕ ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ tuþªt ®èi th× chñ nghÜa t­ b¶n ®· chuyÓn sang ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi. Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi lµ mét ph­¬ng ph¸p rót ng¾n thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó t¨ng t­¬ng øng thêi gian lao ®éng thÆng d­ dùa trªn c¬ së t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng trong ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt t­ liÖu s¶n xuÊt liªn quan tíi ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ tiªu dïng. M¸c ®· nghiªn cøu qu¸ tr×nh t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cña ng­êi c«ng nh©n vµ ®· chøng minh ®­îc r»ng : Ba giai ®o¹n ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt - t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng còng ®ång thêi lµ ba giai ®o¹n n©ng cao tû suÊt m t­¬ng ®èi cña nhµ t­ b¶n ®èi víi ng­êi c«ng nh©n ( giai ®o¹n hiÖp t¸c gi¶n ®¬n T­ b¶n chñ nghÜa , c«ng tr­êng thñ c«ng T­ b¶n chñ nghÜa , ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ T­ b¶n chñ nghÜa ) + Mèi quan hÖ vµ sù kh¸c biÖt gi÷a s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi vµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ tuþªt ®èi C¶ hai ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi vµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi ®Òu gièng nhau vÒ môc ®Ých- tøc ®Òu lµm t¨ng thêi gian lao ®éng thÆng d­ . Nh­ng chóng kh¸c nhau ë c¸ch ®Æt gi¶ thiÕt, biÖn ph¸p thùc hiÖn vµ kÕt qu¶ thu ®­îc. 4
  5. + Quy luËt gi¸ trÞ thÆng d­ Theo C.M¸c, viÖc s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ lµ quy luËt ki nh tÕ c¬ b¶n cña chñ nghÜa t­ b¶n, «ng ®· viÕt :" ViÖc t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­, ®ã lµ quy luËt tuyÖt ®èi cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã". ThËt vËy, môc ®Ých s¶n xuÊt cña chñ nghÜa t­ b¶n kh«ng ph¶i lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ sö dông mµ lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ . Chóng sÏ theo ®uæi gi¸ trÞ thÆng d­ dï ph¶i tr¶ b»ng bÊt cø gi¸ nµo. S¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ chÝnh lµ ®éng c¬ ho¹t ®éng cña x· héi t­ s¶n, nã lµ ®éng lùc chÝnh thóc ®Èy sù vËn ®éng cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. M¸c viÕt :" Môc ®Ých cña s¶n xuÊt T­ b¶n chñ nghÜa lµ lµm giµu, lµ nh©n gi¸ trÞ lªn, lµm t¨ng gi¸ trÞ , do ®ã b¶o tån gi¸ trÞ tr­íc kia vµ t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­ " §Ó s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ tèi ®a, c¸c nhµ t­ b¶n t¨ng c­êng bãc lét c«ng nh©n lµm thuª kh«ng ph¶i b»ng c­ìng bøc siªu kinh tÕ ( b¹o lùc, roi vät ) , mµ b»ng c­ìng bøc kinh tÕ (kû luËt ®ãi rÐt) dùa trªn c¬ së më réng s¶n xuÊt , ph¸t triÓn kü thuËt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng c­êng ®é lao ®éng. Nh­ vËy, néi dung cña quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n cña ph­¬n g thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ tèi ®a cho nhµ t­ b¶n b»ng c¸ch t¨ng sè l­îng lao ®éng lµm thuª vµ t¨ng møc bãt lét. Quy luËt gi¸ trÞ thÆng d­ cã vai trß cùc lín trong x· héi t­ b¶n: nã quyÕt ®Þnh sù ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n vµ sù thay thÕ nã b»ng mét x· héi kh¸c cao h¬n, lµ quy luËt vËn ®éng cña cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. Sù t¸c ®éng cña quy luËt nµy lµm cho m©u thuÉn c¬ b¶n vµ nãi chung toµn bé m©u thuÉn cña chñ nghÜa t­ b¶n ngµy cµng s ©u s¾c. Do ®ã, ®èi víi giai cÊp t­ s¶n hiÖn ®¹i, viÖc t×m c¸ch ®iÒu chØnh ®Ó thÝch nghi vµ tån t¹i lµ rÊt cÇn thiÕt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nµy. Víi quy luËt trªn, gi¸ trÞ thÆng d­ ®· biÓu hiÖn trong ®êi sèng cô thÓ cña chñ nghÜa t­ b¶n ë giai ®o¹n tù do c¹nh tranh thµnh sù biÓu hiÖn cña tû 5
  6. suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n vµ lîi nhuËn b×nh qu©n. §ång thêi quy luËt gi¸ trÞ thÆng d­ còng biÓu hiÖn thµnh quy luËt lîi nhuËn b×nh qu©n nÕu xÐt trªn ph¹m vÞ toµn x· héi. Tãm l¹i, häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d­ ®­îc coi lµ viªn ®¸ t¶ng trong häc thuyÕt kinh tÕ cña C.M¸c. §iÒu ®ã gi¶i thÝch v× sao c¸c thÕ lùc thï ®Þch lu«n t×m mäi c¸ch phñ nhËn häc thuyÕt nµy. Cho dï chñ nghÜa t­ b¶n cã phñ nhËn, ®iÒu chØnh hay biÕn ®æi th× kh¸i niÖm bãc lét lao ®éng thÆng d­ cña c«ng nh©n còng kh«ng v× thÕ mµ mÊt ®i ý nghÜa. Ngµy nay, sù bãc lét kh«ng chØ nh»m vµo nh÷ng ng­êi c«ng nh©n lµm thuª mµ cßn nh»m vµo c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ qu¶n lý, thËm chÝ sù bãc lét cßn v­¬n ra khái ph¹m vi ®Êt n­íc th«ng qua c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia. Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn ®Êt n­íc vµ quèc tÕ hiÖn nay - ®iÒu kiÖn chung sèng hoµ b×nh ®Ó x©y dùng kinh tÕ gi÷a c¸c chÕ ®é x· héi kh¸c nhau, khi nghiªn cøu vËn dông nã, chóng ta cÇn biÕt ph¶i khai th¸c theo h­íng kinh tÕ ®Ó nhanh chãng lµm giµu cho n­íc ta. 6
  7. 7
nguon tai.lieu . vn