Xem mẫu
- thÝch nguyªn nh©n cña sù nghÌo khæ lµ do d©n sè t¨ng lªn
qu¸ nhanh, vît xa sù gia t¨ng cña s¶n xuÊt (xem thiªn ngò
®è). Hµn Phi nh¾c c¸c vÞ vua ph¶i cøng r¾n, nghiªm kh¾c
trong viÖc trÞ níc, ®ång thêi «ng còng mong muèn hä thùc
hiÖn chÝ c«ng v« t, tõ bá t lîi, tµ t©m cø theo phÐp c«ng
mµ lµm th× níc sÏ thÞnh: “Kh«ng níc nµo lu«n m¹nh,
kh«ng níc nµo lu«n yÕu. Ngêi thi hµnh ph¸p luËt (tøc vua)
mµ c¬ng cêng th× níc m¹nh, ngêi thi hµnh ph¸p luËt mµ
nhu nhîc th× níc yÕu... Cho nªn ë vµo thêi kú nµy, nhµ
cÇm quyÒn nµo biÕt tõ bá lîi, tµ t©m mµ theo phÐp c«ng th×
binh sÏ m¹nh, ®Þch sÏ yÕu”. MÆc dï d©n trÝ thÊp, ngêi d©n
chØ biÕt c¸i lîi tríc m¾t..., nhng Hµn Phi vÉn ®Ò cao chÝnh
s¸ch dïng ngêi, tµi n¨ng cña nhµ cai trÞ thÓ hiÖn ë viÖc
dïng søc, dïng trÝ cña ngêi kh¸c. §©y lµ mét t tëng rÊt
s©u s¾c vÒ qu¶n lý mµ Hµn Phi ®· nªu ra. Hµn Phi ph¸t triÓn
häc thuyÕt cña m×nh trªn c¬ së kÕ thõa cña c¸c ph¸p gia
tríc «ng, nhng ph¶i ®Õn Hµn Phi th× nã míi trë nªn s©u
s¾c, phæ biÕn víi nhiÒu néi dung míi. Hµn Phi dïng ch÷
“ph¸p” theo nghÜa phÐp t¾c, cßn ph¸p gia níi tíi “ph¸p” lµ
chØ ph¸p luËt. Hµn Phi vÝ ph¸p luËt víi d©y mùc, c¸i quy, c¸i
cñ... tøc lµ nh÷ng ®å dïng lµm tiªu chuÈn ®Ó ph©n biÖt ®óng
sai, ph¶i tr¸i. Ph¸p kh«ng t¸ch rêi khái ThÕ vµ ThuËt mµ
cïng t¹o nªn mét c¸i kiÒng ba ch©n. LuËt ph¸p ph¶i kÞp thêi.
- Hµn Phi viÕt: “Thêi thay mµ ph¸p luËt kh«ng ®æi th× níc
lo¹n, ®êi ®· thay ®æi mµ cÊm lÖnh kh«ng biÕn th× níc bÞ
c¾t”. §èi víi Hµn Phi, ph¸p luËt lµ thø “phÐp c«ng” ®iÒu
khiÓn hµnh vi cña mäi ngêi. Trong c¸c ph¹m trï c¬ b¶n cña
ph¸p häc thi ph¸p lµ quan träng nhÊt, sau míi ®Õn ThÕ vµ
ThuËn. Hµn Phi ®· kÕ thõa t tëng “v« vi” cña Nho vµ §¹o,
biÕn nã thµnh thuËt cai trÞ cña vua chóa.
Trong cai trÞ - qu¶n lý th× “tiªn phó, hËu gi¸o”- tríc hÕt
lµ lµm cho d©n giµu sau ®ã th× gi¸o dôc hä. Trong gi¸o dôc
th× “tiªn häc lÔ - hËu häc v¨n”. Nho gia chñ tr¬ng cai trÞ
b»ng ®¹o ®øc, b»ng v¨n vµ ®· ph¸t triÓn häc thuyÕt- ph¬ng
ph¸p §øc trÞ (Nh©n trÞ). Ngîc l¹i, Ph¸p gia ®· ®a ra mét
häc thuyÕt vµ ph¬ng ph¸p cai trÞ míi - Ph¸p trÞ “Ph¸p bÊt vÞ
th©n”, ph¸p ph¶i hîp thêi, ph¸p luËt ph¶i so¹n sao cho d©n
dÔ biÕt, dÔ thi hµnh; ph¸p luËt ph¶i c«ng b»ng, bªnh vùc kÎ
thiÓu sè; thëng ph¶i träng hËu, ph¹t ph¶i nÆng... §ã lµ t
tëng vÒ chÝnh trÞ qu¶n lý x· héi cßn cã ý nghÜa ®èi víi hiÖn
nay.
VËy, thµnh c«ng lín nhÊt cña giai ®o¹n nµy, mÆc dï cßn
bÞ h¹n chÕ díi gi¸c ®é t tëng qu¶n lý ®· t¹o lËp nhiÒu
quan ®iÓm qu¶n lý quan träng thuéc ph¹m vi qu¶n lý vÜ m«,
- ®· v¹ch ra ®îc l«gÝch cña qu¸ tr×nh qu¶n lý x· héi bao gåm
c¸c møc tõ thÊp ®Õn cao: “ChÝnh t©m, tu th©n, tÒ gia, trÞ
quèc, b×nh thiªn h¹”, ®· ®a ra ®îc tr×nh tù tiÕn hµnh c¸c
ho¹t ®éng qu¶n lý: “trÞ ®¹o, trÞ häc, trÞ thÓ, trÞ tµi, trÞ phong,
trÞ thuËt” mµ ngµy h«m nay trong qu¶n lý nãi chung, vµ qu¶n
lý kinh tÕ nãi riªng vÉn cßn cã thÓ khai th¸c vµ sö dông tèt.
- Ch¬ng II
VËn dông trong qu¶n lý doanh nghiÖp
hiÖn ®¹i
I. VËn dông trong thùc tiÔn
Trong thùc tiÔn c¶i c¸ch qu¶n lý doanh nghiÖp liªn quan
®Õn hai ®Æc tÝnh lín lµ tÝnh d©n téc vµ tÝnh thêi ®¹i cña qu¶n
lý, vÒ kh¸ch quan còng tån t¹i hai th¸i ®é cùc ®oan ®èi víi
hai ®Æc tÝnh lín nµy. §ã chÝnh lµ: HoÆc lµ chñ nghÜa b¶o thñ
d©n téc chØ nhÊn m¹nh tÝnh d©n téc cña qu¶n lý mµ coi nhÑ
tÝnh thêi ®aÞ, hoÆc chñ nghÜa h v« d©n téc chØ nhÊn m¹nh
tÝnh thêi ®¹i cña qu¶n lý mµ coi nhÑ tÝnh d©n téc. Hai th¸i ®é
nµy, vÒ nhËn thøc ®Ó phiÕn diÖn, trong thùc tiÔn ®Òu lµ cã
h¹i. Noi g¬ng kinh nghiÖm cña NhËt B¶n, trong hai th¸i ®é
cùc ®oan nµy còng nªn t×m ®îc “Trung ®¹o” vµ kiªn tr×
“trung dung”. §ã chÝnh lµ mét mÆt biÓu hiÖn kh¸c cña ®¹o
trung dung trong qu¶n lý doanh nghiÖp. “Trung ®¹o” nµy ®ßi
hái sù thèng nhÊt hoµn mü gi÷a tÝnh d©n téc vµ tÝnh thêi ®¹i
ho¸ qu¶n lý doanh nghiÖp, thùc hiÖn viÖc hiÖn ®¹i ho¸ qu¶n
- lý doanh nghiÖp cã b¶n s¾c d©n téc, còng tøc lµ qu¶n lý
doanh nghiÖp cã ®Æc s¾c cña Trung Quèc.
Tõ gãc ®é qu¶n lý hiÖn ®¹i, tiÕn hµnh ph©n tÝch, gi¸m
®Þnh toµn diÖn mét lît ®èi víi qu¶n lý truyÒn thèng cña
Trung Quèc, còng chÝnh lµ xem xÐt mét c¸ch hÖ thèng “hiÖn
thùc” qu¶n lý doanh nghiÖp. §èi víi nh÷ng t tëng, lý luËn,
chÕ ®é, ph¬ng ph¸p qu¶n lý doanh nghiÖp ®îc chøng minh
qua thùc tiÔn l©u dµi, ®· cã ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ d©n téc, l¹i phï
hîp víi ®Æc trng c¬ b¶n cña qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn ®¹i,
ph¶i tiÕn hµnh kh¼ng ®Þnh, kÕ thõa vµ ph¸t triÓn mét c¸ch
®Çy ®ñ. §èi víi nh÷ng c¸i cã ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ d©n téc,
nhng kh«ng hoµn toµn phï hîp víi ®Æc trng c¬ b¶n cña
qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, nªn c¨n cø yªu cÇu cña qu¶n
lý hiÖn ®¹i. Díi tiÒn ®Ò gi÷ g×n ®Æc tÝnh c¬ b¶n d©n téc, tiÕn
hµnh c¶i t¹o, lo¹i bá, lµm cho nã phï hîp víi ®ßi hái cña
qu¶n lý hiÖn ®¹i. Ch¼ng h¹n thùc tiÔn c«ng t¸c gi¸o dôc t
tëng tiÕn hµnh mÊy chôc n¨m l¹i ®©y trong c¸c xÝ nghiÖp
cña Trung Quèc ®¹i lôc ®· phï hîp víi quan niÖm nghÜa lîi
trong truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc, l¹i nhÊt trÝ ë tr×nh ®é
t¬ng ®èi lín víi qu¶n lý mÒm, qu¶n lý cña thÕ giíi ngµy
nay rÊt chó träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp.
- VÒ thùc tiÔn, qu¶n lý ®· cã tõ l©u. Nhng qu¶n lý trë
thµnh mét khoa häc th× khëi ®Çu ph¶i nãi lµ ph¬ng T©y. ë
thÕ kû nµy, nhÊt lµ tríc thËp kû 70, qu¶n lý häc ph¸t triÓn
nhanh chãng, c¸c häc ph¸i mäc ra nh nÊm, mét c¶nh tîng
ph¸t triÓn rùc rì. CÇn ph¶i nãi r»ng, vÒ mÆt khoa häc ho¸,
®Þnh lîng ho¸ vÒ qu¶n lý th× qu¶n lý ph¬ng T©y cã c«ng
®Çu.
Tãm l¹i: Qu¶n lý doanh nghiÖp kiÓu Trung Quèc vµ
NhËt B¶n cÇn ph¶i cã nÐt kh¸i qu¸t lín. Song nã kh«ng ph¶i
lµ tr¹ng th¸i tÜnh, mµ lµ tr¹ng th¸i ®éng. Nã døt kho¸t kh«ng
ph¶i lµ mét lo¹i m« thøc cøng nh¾c cè ®Þnh, h×nh thøc cô thÓ
cña nã ph¶i tuú tõng n¬i mµ chÕ ®Þnh biÖn ph¸p thÝch hîp,
tuú lóc mµ chÕ ®Þnh biÖn ph¸p thÝch hîp, tõ ®ã mµ lµ c¸i
tr¨m ngµn d¸ng vÎ, phong phó, ®a d¹ng.
II. Nh÷ng lîi h¹i cña “Ph¸p trÞ“ trong qu¶n lý
Ph¸p trÞ lµ chÕ ®é ph¸p luËt cña ngêi thèng trÞ x©y dùng
theo ý chÝ cña m×nh. Bao gåm ®Þnh ra ph¸p luËt, nguyªn t¾c,
quy ph¹m hµnh ®éng vµ tr¹ng th¸i trËt tù lµm viÖc dùa theo
chÕ ®é ph¸p luËt. Ph¸p trÞ g¾n bã kh«ng t¸c rêi d©n chñ. Nã
cã chung hµm nghÜa víi nÒn chÝnh trÞ lËp hiÕn, sinh ra ®ång
nguon tai.lieu . vn
