Xem mẫu

  1. Mét lµ ng­êi lao ®éng ph¶i tù do vÒ th©n thÓ, ph¶i lµm chñ ®­îc søc lao ®éng cña m×nh vµ cã quyÒn ®em b¸n cho ng­êi kh¸c.VËy ng­êi cã søc lao ®éng ph¶i cã quyÒn së h÷u søc lao ®éng cña m×nh. Hai lµ ng­êi lao ®éng ph¶i t­íc hÕt t­ liÖu t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó trë thµnh ng­êi v« s¶n vµ b¾t buéc ph¶i b¸n søc lao ®éng, v× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ®Ó sinh sèng. Sù tån t¹i ®ång thêi hai ®iÒu kiÖn nãi trªn tÊt yÕu biÕn søc lao ®éng thµnh hµng ho¸. Søc lao ®éng biÕn thµnh hµng ho¸ lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh ®Ó biÕn thµnh t­ b¶n. Còng nh­ nh÷ng hµng ho¸ kh¸c, hµng ho¸ søc lao ®éng cã hai thuéc tÝnh lµ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng do thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng lµ gi¸ trÞ cña t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó nu«i sèng ng­êi c«ng nh©n, vî con anh ta, nh÷ng yÕu tè tinh thÇn, d©n téc, t«n gi¸o cña nh÷ng ng­êi c«ng nh©n, nh÷ng chi phÝ ®µo t¹o ng­êi c«ng nh©n. Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng gièng gi¸ trÞ hµng ho¸ th«ng th­êng ë chç: nã ph¶n ¸nh mét l­îng lao ®éng hao phÝ nhÊt ®Þnh ®Ó t¹o ra nã. Nh­ng gi÷a chóng ta cã sù kh¸c nhau c¨n b¶n, gi¸ trÞ hµng ho¸ hµng ho¸ th«ng th­êng biÓu thÞ hao phÝ lao ®éng trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ nh­ng hµng ho¸ søc 6
  2. lao ®éng l¹i lµ sù hao phÝ lao ®éng gi¸n tiÕp th«ng qua viÖc s¶n xuÊt ra nh÷ng vËt phÈm tiªu dïng ®Ó nu«i sèng ng­êi c«ng nh©n. cßn hµ ng ho¸ søc lao ®éng ngoµi yÕu tè vËt chÊt nã cßn cã yÕu tè tinh thÇn lÞch sö, d©n téc, yÕu tè gia ®×nh vµ truyÒn thèng nghÒ nghiÖp mµ hµng ho¸ th«ng th­êng ®ã kh«ng cã. Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng chØ thÓ hiÖn ra trong qu¸ tr×nh tiªu dïng søc lao ®éng, tøc lµ qu¸ tr×nh lao ®éng cña ng­êi c«ng nh©n. Qu¸ tr×nh ®ã lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra hµng ho¸, ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng. PhÇn lín h¬n ®ã lµ gi¸ trÞ thÆng d­ mµ nhµ t­ b¶n chiÕm ®o¹t. Nh­ vËy gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt lµ nguån gèc sinh ra gi¸ trÞ, tøc lµ gi¸ trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ b¶n th©n nã. 3 B¶n chÊt gi¸ trÞ thÆng d­ Môc ®Ých cña s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ sö dông mµ lµ gi¸ trÞ, h¬n kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ ®¬n thuÇn mµ lµ gi¸ trÞ thÆng d­. ®Ó s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­. Nhµ t­ b¶n muèn s¶n xuÊt ra 1 gi¸ trÞ sö dông cã mét gi¸ trÞ trao ®æi nghÜa lµ mét hµng ho¸. H¬n n÷a, nhµ t­ b¶n muèn s¶n xuÊt ra mét hµng ho¸ cã gi¸ trÞ lín h¬n tæng gi¸ trÞ nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ søc lao ®éng mµ t­ b¶n ®ã bá ra ®Ó mua, nghÜa lµ muèn s¶n xuÊt ra mét gi¸ trÞ thÆng d­. 7
  3. VËy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa lµ sù thèng nhÊt gi÷a c¸c qu¸ tr×nh s¶ xuÊt ra gi¸ trÞ sö dông vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­. C Mac viÕt: “víi t­ c¸ch lµ sù thèng nhÊt gi÷a hai qu¸ tr×nh lao ®éng vµ qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸; víi t­ c¸ch lµ sù thèng nhÊt gi÷a qu¸ tr×nh lao ®éng vµ qu¸ tr×nh lµm t¨ng gi¸ trÞ th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, lµ h×nh th¸i t­ b¶n chñ nghÜa cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸”. Qu¸ tr×nh lao ®éng víi t­ c¸ch lµ qu¸ tr×nh t­ b¶n tiªu dïng søc lao ®éng cã hai ®Æc tr­ng: Mét lµ, ng­êi c«ng nh©n lao ®éng d­íi sù kiÓm so¸t cña nhµ t­ b¶n gièng nh­ nh÷ng yÕu tè kh¸c cña s¶n xuÊt ®­îc nhµ t­ b¶n sö dông sao cho hiÖu qu¶ nhÊt. Hai lµ, s¶n phÈm lµm ra thuéc së h÷u cña nhµ t­ b¶n, chø kh«ng ph¶i cña ng­êi c«ng nh©n. C Mac ®· lÊy vÝ dô vÒ viÖc s¶n xuÊt cña n­íc Anh lµm ®èi t­îng nghiªn cøu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­. §Ó nghiªn cøu, Mac ®· sö dông ph­¬ng ph¸p gi¶ ®Þnh khoa häc th«ng qua gi¶i quyÕt chÆt chÏ tiÕn hµnh nghiªn cøu: kh«ng xÐt ®Õn ngo¹i th­¬ng, gi¸ c¶ thèng nhÊt víi gi¸ trÞ, toµn bé gi¸ trÞ t­ liÖu s¶n ®em tiªu dïng chuyÓn hÕt mét lÇn gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ chØ nghiªn cøu trong nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Tõ gi¶ ®Þnh trªn mµ C Mac ®­a ra mét lo¹t c¸c gi¶ thiÕt vÒ nghiªn cøu: 8
  4. Nhµ t­ b¶n dù kiÕn kÐo 10 kg sîi;gi¸ 1 kg b«ng lµ 1 ®«la; hao mßn thiÕt bÞ m¸y mãc ®Ó kÐo 5 kg b«ng thµnh 5 kg sîi lµ 1 ®«la; tiÒn thuª søc lao ®éng 1 ngµy lµ 4 ®«la; gi¸ trÞ míi 1 giê lao ®éng cña c«ng nh©n lµ 1 ®«la vµ chØ cÇn 4 giê ng­êi c«ng nh©n kÐo ®­îc 5 kg b«ng thµnh 5 kg sîi. Tõ ®ã ta cã b¶ng sau: T­ b¶n øng tr­íc Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm míi Lao ®éng cô thÓ cña 10 c«ng nh©n b¶o tån vµ 10 Gi¸ trÞ 10 kg b«ng ®«la chuyÓn gi¸ trÞ 10 kg ®«la b«ng vµo 10 kg sîi Hao mßn m¸y KhÊu hao tµi s¶n cè 2 ®«la 2 ®«la mãc ®Þnh TiÒn thuª søc lao Gi¸ trÞ míi do 8 giê lao ®éng trong mét 4 ®«la ®éng cña ng­êi c«ng 8 ®«la ngµy nh©n t¹o ra. Tæng chi phÝ s¶n 16 20 Tæng doanh thu xuÊt ®«la ®«la 9
  5. Nhµ t­ b¶n ®èi chiÕu gi÷a doanh thu sau khi b¸n hµng (20 ®«la) víi tæng chi phÝ t­ b¶n øng tr­íc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (16 ®«la) nhµ t­ b¶n nhËn thÊy tiÒn øng ra ®· t¨ng lªn 4 ®«la, 4 ®«la nµy ®­îc gäi lµ gi¸ trÞ thÆng d­. Tõ sù nghiªn cøu trªn, chóng ta rót ra mét sè nhËn xÐt sau: Mét lµ, nghiªn cøu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ chóng ta nhËn thÊy m©u thuÉn cña c«ng thøc chung cña t­ b¶n ®· ®­îc gi¶i quyÕt. ViÖc chuyÓn ho¸ tiÒn thµnh t­ b¶n diÔn ra trong lÜnh vùc l­u th«ng vµ ®ång thêi kh«ng diÔn ra trong lÜnh vùc ®ã. ChØ cã trong l­u th«ng nhµ t­ b¶n míi mua ®­îc mét thø hµng ho¸ ®Æc biÖt, ®ã lµ hµng ho¸ søc lao ®éng. Sau ®ã nhµt­ b¶n sö dông hµng ho¸ ®ã trong s¶n xuÊt, tøc lµ ngoµi lÜnh vùc l­u th«ng ®Ó s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ cho nhµ t­ b¶n. Do ®ã tiÒn cña nhµ t­ b¶n míi biÕn thµnh t­ b¶n. Hai lµ, ph©n tÝch gi¸ trÞ s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt (10 kg sîi), chóng ta thÊy cã hai phÇn : Gi¸ trÞ nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt nhê lao ®éng cô thÓ cña ng­êi c«ng nh©n mµ ®­îc b¶o tån vµ di chuyÓn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm míi (sîi) gäi lµ gi¸ trÞ cò. 10
nguon tai.lieu . vn