Xem mẫu
- PhÇn I : Më ®Çu
Theo danh gi¸ cña VI LªNin th× lý luËn gi¸ trÞ thÆng d lµ hßn ®¸ t¶ng
cña häc thuyÕt kinh tÕ cña C.Mac. C¸c nhµ t b¶n ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých tèi
®a cña m×nh hä ®· mua søc lao ®éng cña ngêi c«ng nh©n kÕt hîp víi t liÖu
s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm vµ thu vÒ gi¸ trÞ thÆng d.
C¸c nhµ kinh tÕ häc thêng cho r»ng mäi c«ng cô lao ®éng, mäi t liÖu
s¶n xuÊt ®Òu lµ t b¶n. Thùc ra b¶n th©n t liÖu s¶n xuÊt kh«ng ph¶i lµ t
b¶n, nã chØ lµ yÕu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt trong bÊt cø x· héi nµo. T liÖu s¶n
xuÊt chØ trë thµnh t b¶n khi nã trë thµnh tµi s¶n cña c¸c nhµ t b¶n vµ ®îc
dïng ®Ó bãt lét lao ®éng lµm thuª. Ta cã thÓ ®Þnh nghÜa chÝnh x¸c t b¶n lµ
gi¸ trÞ mang l¹i gi¸ trÞ thÆng d b»ng c¸ch bãc lét c«ng nh©n lµm thuª. Gi¸
trÞ thÆng d , phÇn gi¸ trÞ do lao ®éng cña c«ng nh©n lµm thuª s¸ng t¹o ra
ngoµi søc lao ®éng vµ t b¶n chiÕm kh«ng.
ChÝnh v× vËy mµ s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d tèi ®a cho nhµ t b¶n lµ néi
dung chÝnh cña quy luËt thÆng d. Nã quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña chñ
nghÜa t b¶n vµ sù thay thÕ nã b»ng mét x· héi kh¸c cao h¬n lµ quy luËt vËn
®éng cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa.
ViÖc nghiªn cøu ph¹m trï gi¸ trÞ thÆng d cã vai trß rÊt quan träng , nã
cã ý nghÜa rÊt quan träng trong ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa. V×
vËy mµ t«i ®· chän ®Ò tµi “B¶n chÊt vµ c¸c h×nh thøc biÓu hiÖn cña gi¸ trÞ
thÆng d” cho bµi tiÓu luËn cña m×nh
1
- Quá trình hình thành giáo trình bản chất
vàhÇn II: LÝ luËn tồn gi¸của giá trị thặng
P
các hình thức vÒ tại trÞ thÆng d
dư
I. Ph¹m trï gi¸ trÞ thÆng d
1 Sù chuyÓn ho¸ tiÒn tÖ thµnh t b¶n
TiÒn tÖ ra ®êi lµ kÕt qu¶ l©u dµi vµ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ trao
®æi hµng ho¸. ®ång thêi tתn tÖ còng lµ khëi ®iÓm cña t b¶n. Nhng b¶n
th©n tiÒn tÖ kh«ng ph¶i lµ t b¶n. TiÒn chØ biÕn thµnh t b¶n trong nh÷ng
®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh , khi chóng ®îc sö dông ®Ó bãc lét søc lao ®éng cña
ngêi kh¸c.
2
- TiÒn ®îc coi lµ tiÒn th«ng thêg th× vËn ®«ng theo c«ng thøc sau H -T-H
(hµng - tiÒn – hµng) nghÜa lµ sù chuyÓn ho¸ cña hµng ho¸ thµnh tiÒn , råi
tiÒn l¹i chuyÓn ho¸ thµnh hµng ho¸. Cßn tiÒn víi t c¸ch lµ t b¶n th× vËn
®éng theo c«ng thøc T-H-T (tiÒn – hµng – tiÒn ) tøc lµ sù chuyÓn ho¸ cña
tiÒn thµnh hµng ho¸ råi hµng ho¸ l¹i chuyÓn ho¸ ngîc l¹i thµnh tiÒn. BÊt cø
biÕn ®éng nµo vËn ®éng theo c«ng thøc T-H-T ®Òu chuyÓn ho¸ thµnh t b¶n.
Môc ®Ých cña lu th«ng hµng ho¸ gi¶n ®¬n lµ gi¸ trÞ sö dông ®Ó tho¶ m·n
nhu cÇu nªn hµng ho¸ trao ®æi ph¶i cã gi¸ trÞ sö dông kh¸c nhau. Sù vËn
®éng sÏ kÕt thóc ë giai ®o¹n hai khi nh÷ng ngêi trao ®æi cã ®îc gi¸ trÞ sö
dông mµ ngêi ®ã cÇn ®Õn. Cßn môc ®Ých lu th«ng t b¶n kh«ng ph¶i lµ gi¸
trÞ sö dông mµ lµ gi¸ trÞ , h¬n n÷a lµ gi¸ trÞ t¨ng thªm. V× vËy sè tiÒn thu vÒ
b»ng sè tiÒn øng ra th× sù vËn ®éng trë nªn v« nghÜa. Do vËy mµ sè tiÒn thu
vÒ ph¶i lín h¬n sè tiÒn øng ra nªn c«ng thøc vËn ®éng ®Çy ®ñ cña t b¶n lµ
T-H-T’ trong ®ã T’= T + ∆T. Sè tiÒn tréi h¬n so víi sè tiÒn øng ra C Mac gäi
lµ gi¸ trÞ thÆng d. V¹y t b¶n lµ gi¸ trÞ mang l¹i gi¸ trÞ thÆng d , nªn sù vËn
®éng t b¶n kh«ng cã giíi h¹n v× sù lín lªn cña gi¸ trÞ lµ kh«ng cã giíi h¹n.
TiÒn øng tríc tøc lµ tiÒn ®a vµo lu th«ng , khi trë vÒ tay ngêi chñ cña
nã th× thªm mét lîng nhÊt ®Þnh. V¹y cã ph¶i do b¶n chÊt cña lu th«ng ®·
lµm cho tiÒn t¨ng thªm vµ do ®ã mµ h×nh thµnh gi¸ trÞ thÆng d hay kh«ng ?
c¸c nhµ kinh tÕ häc t s¶n ®· cho r»ng sù t¨ng thªm ®ã lµ do lu th«ng hµng
ho¸ sinh ra. Nhng sù qu¶ quyÕt cña c¸c nhµ t s¶n ®Òu kh«ng cã c¨n cø.
Trong lu th«ng hµng ho¸ ®îc thay ®æi ngang gi¸ th× chØ cã sù thay h×nh
th¸i gi¸ trÞ , cßn tæng sè gi¸ trÞ còng nh phÇn gi¸ trÞ thuéc vÒ mçi bªn trao
®æi lµ kh«ng ®æi.
3
- Theo quan ®iÓm cña C Mac th× trong x· héi t b¶n kh«ng cã bÊt kú mét
nhµ t b¶n nµo chØ ®ãng vai trß ngêi b¸n s¶n phÈm mµ l¹i kh«ng ph¶i lµ
ngêi mua c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. V× vËy khi anh ta b¸n hµng ho¸ cao h¬n gi¸
trÞ vèn cña nã th× khi mua c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ë ®Çu vµo c¸c nhµ t b¶n kh¸c
còng b¸n cao h¬n gi¸ trÞ vµ nh vËy c¸i ®îc lîi khi b¸n sÏ bï cho c¸i thiÖt
h¹i khi mua. Cuèi cïng vÉn kh«ng t×m thÊy nguån gèc sinh ra ∆T.
NÕu hµng ho¸ ®îc b¸n thÊp h¬n gi¸ trÞ th× sè tiÒn mµ ngêi ®ã sÏ ®îc
lîi khi lµ ngêi mua còng chÝnh lµ sè tiÒn mµ ngêi ®ã sÏ mÊt ®i khi lµ ngêi
b¸n. nh vËy, viÖc sinh ra ∆T kh«ng thÓ lµ kÕt qu¶ cña viÖc mua hµng thÊp
h¬n gi¸ trÞ cña nã. Gi¶ ®Þnh cã mét sè ngêi nhê m¸nh khoÐ mµ chuyªn mua
®îc rÎ b¸n ®îc ®¾t th× nh C Mac nãi ®iÒu ®ã chØ cã thÓ lµ gi¶i thÝch ®îc
sù lµm giÇu cña nh÷ng th¬ng nh©n c¸ biÖt chø kh«ng thÓ gi¶i thÝch ®îc sù
lµm giÇu cña toµn bé giai cÊp c¸c nhµ t b¶n. Bëi v× tæng sè gi¸ trÞ tríc lóc
trao ®æi còng nh trong vµ sau khi trao ®æi kh«ng thay ®æi mµ chØ cã phÇn
gi¸ trÞ n»m trong tay mçi bªn trao ®æi lµ thay ®æi.
Nh vËy, nÕu ngêi ta thay ®æi nh÷ng vËt ngang gi¸ th× kh«ng sinh ra gi¸
trÞ thÆng d, vµ nÕu ngêi ta trao ®æi nh÷ng vËt kh«ng ngang gi¸ th× còng
kh«ng sinh ra gi¸ trÞ thÆng d. Lu th«ng kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ míi.
Nhng nÕu ngêi cã tiÒn kh«ng tiÕp xóc g× víi lu th«ng tøc lµ ®øng
ngoµi lu th«ng th× kh«ng thÓ lµm cho tiÒn cña m×nh lín lªn ®îc.
“vËy th× t b¶n kh«ng thÓ xuÊt hiÖn tõ lu th«ng vµ còng kh«ng thÓ xuÊt
hiÖn ë bªn ngoµi lu th«ng. Nã ph¶i xuÊt hiÖn trong lu th«ng” (C Mac:
4
- TB,NXB sù thËt, HN, 1987 Q1, tËp 1, trang 216). §ã lµ m©u thuÉn chung cña
c«ng thøc t b¶n.
2. Hµng ho¸ søc lao ®éng
Sù chuyÓn ho¸ cña tiÒn thµnh t b¶n, kh«ng thÓ ph¸t sinh tõ b¶n th©n sè
tiÒn ®ã. Trong viÖc mua b¸n hµng ho¸ tiÒn chØ lµ ph¬ng tiÖn lu th«ng ®Ó
thùc hiÖn gi¸ c¶ hµng ho¸, nªn tríc sau gi¸ trÞ cña nã vÉn kh«ng thay ®æi.
Sù chuyÓn ho¸ ®ã xÈy ra trong qu¸ tr×nh vËn ®éng cña t b¶n.Nhng sù
chuyÓn ho¸ ®ã kh«ng s¶y ra ë gi¸ trÞ trao ®æi hµng ho¸ v× trong trao ®æi
ngêi ta trao ®æi nhng vËt ngang gi¸ mµ chØ cã thÓ ë gi¸ trÞ sö dông hµng
ho¸. Do ®ã hµng ho¸ ®ã ph¶i lµ mét thø hµng ho¸ ®Æc biÖt mµ gi¸ trÞ sö dông
cña nã cã ®Æc tÝnh lµ nguån gèc sinh ra gi¸ trÞ. Thø hµng ho¸ ®ã lµ søc lao
®éng mµ nhµ t b¶n ®· t×m thÊy trªn thÞ trêng.
Nh vËy, søc lao ®éng lµ toµn bé thÓ lùc vµ trÝ lùc vµ trÝ lùc tån t¹i trong
c¬ thÓ con ngêi, thÓ lùc vµ trÝ lùc mµ ngêi ®ã ®em ra vËn dông trong qu¸
tr×nh t¸i s¶n xuÊt ra mét gi¸ sö dông.
Kh«ng ph¶i bao giê søc lao ®éng còng lµ hµng ho¸, mµ søc lao ®éng chØ
biÕn thµnh hµng ho¸ trong ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh.
C M¸c ®· nhÊn m¹nh søc lao ®éng chØ trë thµnh hµng ho¸ khi cã ®ñ hai
®iÒu kiÖn sau:
5
nguon tai.lieu . vn
