Xem mẫu
- S GIÁO D C VÀ ÀO T O QU NG NAM
TRƯ NG TRUNG H C PH THÔNG LÊ QUÝ ÔN
************************
“PHƯƠNG PHÁP SO N- GI NG THEO CHU N
KI N TH C K NĂNG BÀI 4 CHƯƠNG TRÌNH SINH
H C 12 CB " T BI N GEN" VÀ SO SÁNH CHU N
KI N TH C K NĂNG C N T V I N I DUNG
SÁCH GIÁO KHOA C A BÀI NÀY"
- NGƯ I TH C HI N: BÙI TH MINH
T SINH -TH
Tam kỳ, ngày 14 tháng 05 năm 2011
- I/ TV N :
Theo ch o chuyên môn c a B giáo d c và c a S giáo d c và ào t o
Qu ng Nam, m t trong nh ng nhi m v quan tr ng c a giáo viên THPT
trong năm h c này là d y h c theo chu n ki n th c k năng.V n này ã
ư c S giáo d c tri n khai t p hu n cho m i giáo viên THPT. Nhìn
chung,bư c u giáo viên ã v n d ng chu n ki n th c k năng trong gi ng
d y và h c t p, ki m tra ánh giá. Tuy nhiên có m t s bài thu c chương
trình Sinh h c THPT không có s th ng nh t gi a n i dung chương trình
sách giáo khoa v i chu n ki n th c k năng c n t. ây là m t trong nh ng
khó khăn c a giáo viên khi th c hi n vi c d y h c theo chu n ki n th c k
năng. Bài 4- T BI N GEN thu c chương trình Sinh h c 12 CB là m t
trong nh ng trư ng h p như v y. Sau ây, tôi xin trình bày phương pháp
so n gi ng theo chu n ki n th c k năng , ng th i nêu ra m t s n i dung
không th ng nh t gi a sách giáo khoa và chu n ki n th c k năng c n t
i v i bài này
II/ C S LÝ LU N- CƠ S TH C TI N:
Như trên ã nói, i m m i c a chương trình giáo d c ph thông là ưa
Chu n ki n th c, k năng vào thành ph n c a chương trình giáo d c ph
thông m b o vi c ch o d y h c, ki m tra ánh giá theo chu n ki n th c
k năng t o nên s th ng nh t trong c nư c. Qua các kỳ thi trong nh ng
năm g n ây cho th y các em h c sinh ch c n ư c nhà trư ng, th y cô giáo
t ch c d y h c n m v ng ki n th c, k năng cơ b n, bi t tư duy sáng t o
trên n n ki n th c cơ b n là có th t k t qu cao trong các kỳ thi. Vì v y
vi c v n d ng ư c Chu n ki n th c- k năng trong gi ng d y, h c t p,
ki m tra ánh giá h t s c quan tr ng, c n ư c quan tâm, chú tr ng.
- III/ N I DUNG NGHIÊN C U:
A/ SO SÁNH CHU N KI N TH C KĨ NĂNG V I N I DUNG SGK C A
BÀI T BI N GEN
1/Ph n khái ni m
* Theo chu n ki n th c kĩ năng:
t bi n gen ( t bi n i m) là nh ng bi n i trong c u trúc c a gen.
-
t bi n gen thư ng liên quan t i m t c p nuclêôtit (g i là t bi n i m)
ho c m t s c p nuclêôtit x y ra t i m t i m nào ó trên phân t ADN.
- Không có khái ni m th t bi n, không có t n s t bi n gen.
*Theo SGK:
- t bi n gen là nh ng bi n i trong c u trúc c a gen. Có r t nhi u
ki u bi n i v c u trúc c a gen, nh ng bi n i liên quan nm tc p
nuclêootit ư c g i là t bi n i m.
2/Ph n các d ng t bi n gen:
- • Chu n ki n th c kĩ năng không nêu h u qu c a t ng d ng t bi n
i m.
• SGK: Nêu h u qu c a t ng d ng t bi n i m
3/ Ph n cơ ch phát sinh t bi n gen:
* Theo chu n ki n th c kĩ năng:
- Cơ ch chung:
Tác nhân gây t bi n gây ra nh ng sai sót trong quá trình nhân ôi ADN.
+ L y ví d v cơ ch phát sinh t bi n do s k t c p không úng trong
nhân ôi ADN (G – X → A – T), do tác ng c a tác nhân hoá h c như 5 –
BU (A – T → G – X) minh ho .
- Cơ ch phát sinh:
+ t bi n i m thư ng x y ra trên m t m ch dư i d ng ti n t bi n.
Dư i tác d ng c a enzim s a sai nó có th tr v d ng ban u ho c t o
thành t bi n qua các l n nhân ôi ti p theo.
Gen → ti n t bi n gen → t bi n gen
- Không nêu cơ ch gây t bi n c a tia t ngo i UV
- Không nêu cơ ch gây t bi n c a các bazo nitric d ng hi m xu t hi n
trong t bào.
* Theo SGK:
a. S k t c p không úng trong nhân ôi ADN:
- Các bazo d ng hi m có v trí liên k t hidro thay i làm cho chúng k t c p
không úng trong quá trình nhân ôi ADN d n n t bi n gen.
b. Tác ng c a tác nhân gây t bi n: Tác ng c a các tác nhân v t lí, hóa
h c, sinh h c
- Ví d :
- Tác ng c a 5-BU làm thay th c p A=T thành G=X
- + Sơ : A-T A-5BU G-5BU G-X
- Tác ng c a tia t ngo i UV gây t bi n imetimin
- Không cp n ti n t bi n
NĂNG BÀI4: T
B/ SO N GI NG THEO CHU N KI N TH C K
BI N GEN
Ph n năm: DI TRUY N H C
Chương I: CƠ CH DI TRUY N VÀ BI N D
Bài 4: T BI N GEN
I. M C ÍCH YÊU C U
1. Ki n th c.
Sau khi h c xong bài này h c sinh ph i:
- Nêu ư c khái ni m và các d ng t bi n i m.
- Nêu ư c nguyên nhân, cơ ch phát sinh t bi n gen.
- Nêu ư c h u qu chung và ý nghĩa c a t bi n gen.
2. K năng.
- Rèn luy n cho h c sinh k năng quan sát, phân tích.
- T làm bài t p tr c nghi m.
3. Thái .
V n d ng ki n th c t bi n gen gi i thích m t s hi n tư ng trong
th c ti n, phòng tránh b nh t t do t bi n gen. ng th i ng d ng vào
th c ti n s n xu t.
II. TR NG TÂM.
- Khái ni m và cơ ch phát sinh t bi n gen.
- III. PHƯƠNG PHÁP.
Tr c quan, àm tho i - tìm tòi, k t h p nghiên c u sách giáo khoa.
IV. PHƯƠNG TI N D Y H C.
- Tranh nh v t bi n, t bi n gen.
- Hình 4.1, 4.2 sách giáo khoa.
- Hình v các d ng t bi n gen.
- Phi u ghi bài.
- Phương ti n trình chi u.
V. TI N TRÌNH BÀI D Y.
1. n nh t ch c l p.
2. Ki m tra bài cũ.
?1/ Th nào là i u hòa ho t ng gen?
?2/ Gi i thích cơ ch i u hòa ho t ng c a Opêron Lac?
3.Bài m i
PHI U GHI BÀI C A H C SINH
Bài 4: T BI N GEN
I. Khái ni m và các d ng t bi n gen:
1/ Khái ni m:
Bài t p 1: t bi n gen là gì? th t bi n là gì?
+
………………………………………………………………………………
……………………….
………………………………………………………………………………
…………………………
- +
………………………………………………………………………………
……………………….
………………………………………………………………………………
…………………………
2/ Các d ng t bi n gen:
Bài t p 2: Quan sát hình 4.1. Hãy nh n xét s thay i II, III, IV so v i I,
t ó trình bày các d ng t bi n i m? .
+………………………………………………………………………………
………………………..
………………………………………………………………………………
……………………….......................................................................................
............................................................................
+.........................................................................................................................
..................................…………………………………………………………
………………………………………………...................................................
............................................................................................................
II. Nguyên nhân và cơ ch phát sinh t bi n gen:
1/ Nguyên nhân:
* Nêu các nguyên nhân, y u t gây t bi n gen?
………………………………………………………………………………
…………………………
………………………………………………………………………………
…………………………
………………………………………………………………………………
…………………………
2/ Cơ ch phát sinh t bi n gen:
- * Cơ ch tác ng c a các tác nhân n t bi n gen như th nào?
-Cơ ch chung:
………………………………………………………………………………
………
+ S k t c p không úng trong nhân ôi ADN:
………………………………………………………………………………
…………………………
………………………………………………………………………………
…………………………
………………………………………………………………………………
…………………………
………………………………………………………………………………
…………………………
+ Tác ng c a các tác nhân gây t bi n:
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
.......................................................................…………………………………
………………………………………………………………………
* Cơ ch phát sinh:
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
........................
III. H u qu và ý nghĩa c a t bi n gen:
• Nêu h u qu , vai trò và ý nghĩa c a t bi n gen?
- • Vì sao có nhi u t bi m vô h i ( trung tính)?
1/ H u qu c a t bi n gen:
………………………………………………………………………………
…………………………
………………………………………………………………………………
…………………………
………………………………………………………………………………
…………………………
2/ Vai trò và ý nghĩa c a t bi n gen:
………………………………………………………………………………
…………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
…………………………………………………
PH L C ÁP ÁN PHI U GHI BÀI
Bài 4: T BI N GEN
I. Khái ni m và các d ng t bi n gen:
1/ Khái ni m:
Bài t p 1: t bi n gen là gì? th t bi n là gì?
- t bi n gen là nh ng bi n i nh trong c u trúc c a gen liên quan n
1 c p Nucleotit ( t bi n i m) hay m t s c p Nucleotit.
- Cá th mang gen t bi n ã bi u hi n ra ki u hình ư c g i là th t bi n
2/ Các d ng t bi n gen:
Bài t p 2: Quan sát hình 4.1. Hãy nh n xét s thay i II, III, IV so v i I,
t ó nêu các d ng t bi n i m? Trong các d ng t bi n trên, d ng nào
gây h u qu l n hơn? Gi i thích.
- a. t bi n thay th m t c p Nu.
M t c p nucleotit trong gen ư c thay th b ng m t c p nucleotit khác
Có th thay i m t axit amin Thay i ch c năng c a protein
b. t bi n m t và thêm m t c p Nu.
t bi n làm m t ho c thêm m t c p nucleotit Mã di truy n b c
sai k t v trí x y ra t bi n Thay i trình t axit amin và thay i
ch c năng c a protein.
II. Nguyên nhân và cơ ch phát sinh t bi n gen:
1/ Nguyên nhân:
* Nêu các nguyên nhân, y u t gây t bi n gen?
a. Tác nhân bên ngoài:
- Tác nhân v t lý (Tia phóng x , tia t ngo i…)
- Tác nhân hóa h c: (Các hóa ch t).
- Tác nhân sinh h c: (M t s virus).
b. Tác nhân bên trong: R i lo n sinh lý, sinh hóa c a t bào.
2/ Cơ ch phát sinh t bi n gen:
* Cơ ch tác ng c a các tác nhân n t bi n gen như th nào?
- Cơ ch chung: Tác nhân gây t bi n gây ra nh ng sai sót trong quá
trình nhân ôi ADN.
+ Do s xu t hi n các bazo nitric hi m trong t bào n ns k tc p
không úng trong nhân ôi ADN:
: G * – X → G * – T → A -T
Ví d : Sơ
+ Do tác ng c a tác nhân gây t bi n:
+ Tác ng c a 5-BU làm thay th c p A=T thành G=X
S : A-T A-5BU G-5BU G-X
+ Tác ng c a tia t ngo i UV: Gây t bi n imetinmin
- Cơ ch phát sinh:
- + t bi n i m thư ng x y ra trên m t m ch dư i d ng ti n t bi n.
Dư i tác d ng c a enzim s a sai nó có th tr v d ng ban u ho c t o
thành t bi n qua các l n nhân ôi ti p theo.
Gen → ti n t bi n gen → t bi n gen
III. H u qu và ý nghĩa c a t bi n gen:
* Nêu h u qu , vai trò và ý nghĩa c a t bi n gen?
1/ H u qu c a t bi n gen:
- t bi n gen có th có có h i, có l i ho c trung tính (vô h i). as t
bi n i m là vô h i.
- Có l i : VD: B tăng s bông trên khóm lúa Trân châu lùn
- Có h i : VD: B th b ch t ng cây lúa
ngư i sinh ra các alen IA1,
- Trung tính: VD: BG xác nh nhóm máu
IA2, IB, i làm cho qui nh các nhóm máu A1, A2, B, A1B, A2B, O.
*M c có h i hay có l i c a gen t bi n ph thu c vào i u ki n môi
trư ng cũng như vào t h p gen
2/ Vai trò và ý nghĩa c a t bi n gen:
a. /v ti n hóa: BG làm xu t hi n các alen khác nhau cung c p
nguyên li u cho quá trình ti n hóa.
b. /v ch n gi ng: Cung c p nguyên li u cho quá trình t o gi ng ng
d ng gây B nhân t o lên vi sinh v t, th c v t t o gi ng m i.
- IV/ K T QU TH C HI N:
B ng phương pháp so n gi ng sau khi ã phân tích, so sánh i m không
th ng nh t gi a chu n ki n th c k năng v i sách giáo khoa i v i bài 4
" T BI N GEN" chương trình sinh 12 cơ b n, tôi th y vi c th c hi n
m c tiêu bài h c mang l i hi u qu hơn, h c sinh n m ư c, v n d ng ư c
chu n ki n th c k năng. K t qu c th như sau:
Tæng sè Giái Kh¸ Trung b×nh YÕu
Líp
häc sinh SL % SL % SL % SL %
Th c
nghi m 50 10 20% 30 60% 8 16% 2 4%
12C5
i
ch ng 50 4 8% 10 20% 31 62% 5 10%
12C6
V/ K T LU N VÀ NGH
Trên ây ch là m t trong nh ng bài h c thu c chương trình sinh 12 có
nh ng i m không th ng nh t gi a yêu c u chu n ki n th c k năng v i n i
dung sách giáo khoa. Vì v y vi c so n gi ng cũng như ki m tra ánh giá
theo chu n ki n th c k năng c a giáo viên g p nhi u khó khăn, vư ng
m c. Tôi ngh nên có nh ng bu i h i th o chuyên môn trên toàn t nh m t
- cách hi u qu có s th ng nh t v vi c d y h c và ki m tra, ánh giá theo
chu n ki n th c k năng i v i b môn Sinh h c trên toàn t nh.
VI/ TÀI LI U THAM KH O:
- Sách giáo khoa Sinh h c 12 CB
- Sách giáo viên Sinh h c 12 CB
- Hư ng n chu n ki n th c k năng môn Sinh h c c a B giáo
d c và ào t o
- VIII/ M C L C : - Trang 1: tên tài
- Trang 2: tv n , cơ s lý lu n , th c ti n
- Trang 3,4,5,6,7,8 : N i dung nghiên c u
- Trang 9: K t qu th c hi n , k t lu n, ngh
- Trang 10 : Tài li u tham kh o.
- C NG HOÀ XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM
c l p - T do - H nh phúc
PHI U ÁNH GIÁ, X P LO I SÁNG KI N KINH NGHI M
Năm h c: 2010-2011
tài: : “PHƯƠNG PHÁP SO N- GI NG THEO CHU N KI N
1. Tên
TH C K NĂNG BÀI 4 CHƯƠNG TRÌNH SINH H C 12 CB " T
BI N GEN" VÀ SO SÁNH CHU N KI N TH C K NĂNG C N T
V I N I DUNG SÁCH GIÁO KHOA C A BÀI NÀY"
2. H và tên tác gi : BÙI TH MINH
3. Ch c v : T trư ng - T : Sinh-Th
- 4. Nh n xét c a Ch t ch H KH v tài:
a)Ưu i m:
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
b)H n ch :
................................................................................................................................
................................................................................................................................
5. ánh giá, x p lo i:
Sau khi th m nh, ánh giá tài trên, H KH Trư ng :.....................................
................................................................................................................................
th ng nh t x p lo i : .....................
Nh ng ngư i th m nh: Ch t ch H KH
(Ký, ghi rõ h tên) (Ký, óng d u, ghi rõ h tên)
PHI U CH M I M, X P LO I SÁNG KI N KINH NGHI M
Năm h c 2010- 2011
-----------------------------------
(Dành cho ngư i tham gia ánh giá x p lo i SKKN)
- HI NG KHOA H C
Trư ng THPT Lê Quý ôn
- tài:
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
- H và tên tác gi :
........................................................................................................................................
- ơn v :
..............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
- i m c th :
im
Nh n xét im
Ph n t
c a ngư i ánh giá x p lo i tài ti a
ưc
1. Tên tài
1
2. tv n
3. Cơ s lý lu n 1
4. C ơ s t h c t i n 2
5. N i dung nghiên c u 9
6. K t qu nghiên c u 3
7. K t l u n 1
- 8. ngh
1
9.Ph l c
10.Tài li u tham kh o
11.M c l c 1
12.Phi u ánh giá x p lo i
Th th c văn b n, chính t 1
T ng c ng 20
Căn c s im t ư c, tài trên ư c x p lo i :
Ngư i ánh giá x p lo i tài:
(Ký, ghi rõ h tên)
nguon tai.lieu . vn
