Xem mẫu
- Phương pháp học tập
đại học
Nếu các giảng viên đại học trước khi được phép đứng lớp phải
đạt được chứng chỉ môn học “phương pháp giảng dạy đại học”,
thì sinh viên cũng cần phải được trang bị về “phương pháp học
tập đại học”.
Xây dựng riêng một môn học về “phương pháp học tập đại học”
Đây sẽ là một môn học thuộc nhóm cơ bản, hai tín chỉ, tập trung
chủ yếu vào đào tạo kỹ năng nhiều hơn so với truyền đạt kiến
thức. Mục tiêu là trang bị cho sinh viên kiến thức về các mô
hình học tập khác nhau có thể áp dụng được ở bậc đại học
(chiếm khoảng 30% khối lượng học, 70% sẽ thuộc về đào tạo kỹ
năng), huấn luyện sinh viên làm quen với việc tự học và tự định
hướng việc học của mình, tự tìm tòi tài liệu, chủ động lên kế
hoạch học tập cho bản thân cũng như chủ động thảo luận về bài
học với bạn học và giảng viên.
Sinh viên sẽ được huấn luyện cụ thể về các kỹ năng nghe giảng,
đọc sách và tài liệu, tóm tắt vấn đề, ghi chú bài giảng theo cách
hiểu của mình (chứ không phải viết chính tả!), hệ thống hóa bài
học, viết báo cáo khoa học, làm việc nhóm, thuyết trình...
Đồng thời sinh viên cũng phải được làm quen với các phương
pháp giảng dạy và học tập khác nhau, từ những cách truyền
thống như nghe giảng trên lớp, đến việc học qua các bài tập tình
- huống, bài tập đóng vai, bài tập mô phỏng, học bằng video, bằng
đi thực tế...
Đối với môn học này, giáo viên không còn giữ vai trò là giảng
viên trên lớp nữa mà đóng vai trò là người hướng dẫn, huấn
luyện viên, người hỗ trợ cho quá trình học tập của sinh viên. Khi
có được cả kỹ năng tự học và kỹ năng làm việc nhóm, và tiếp
tục được trau dồi và ứng dụng trong những năm còn lại ở trường
đại học, các sinh viên sẽ có thói quen chủ động và cầu tiến trong
việc học.
Những kỹ năng trên sẽ tiếp tục giúp các sinh viên không ngừng
phát triển trên con đường nghề nghiệp của mình khi đi làm. Tuy
nhiên, việc thiết kế một môn học như vậy sẽ đòi hỏi khá nhiều
đầu tư cho điều kiện học và người phụ trách môn học sẽ phải
nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực này.
Lồng việc giảng dạy “phương pháp học tập đại học” vào các
môn học cơ bản và cơ sở của chuyên
ngành
Đây là phương án mà khoa quản lý công
nghiệp Đại học Bách khoa TP.HCM đang
cố gắng áp dụng trong hầu hết các môn học
của khoa. Các giảng viên đều có dụng ý
đưa các phương pháp làm bài tập cũng như SV học và hành
các hình thức chuyển tải nội dung môn học
theo nhiều cách khác nhau để luyện cho sinh viên các kỹ năng
như ở phương án thứ nhất nhưng áp dụng cho chính các môn
học chuyên ngành mà từng giảng viên đảm nhiệm.
- Như vậy cứ mỗi lần áp dụng một phương pháp giảng dạy và học
tập mới, các giảng viên phải hướng dẫn sinh viên cách thức thực
hiện từ dễ đến khó, kết quả kỳ vọng của giảng viên, thậm chí
phải thực hành mẫu cho sinh viên học hỏi theo.
Phương án này thuận lợi hơn phương án thứ nhất trong việc
triển khai và đầu tư chi phí cũng như nhân lực chuyên môn. Sinh
viên có cơ hội thực hành ngay trên các môn học chính thức của
mình và rút kinh nghiệm nhanh chóng hơn.
Tuy nhiên, phần khó khăn của phương án này là ở chỗ khối
lượng kiến thức chuyên ngành phải chuyển tải trong từng môn
học đã quá tải cho cả thầy lẫn trò, nên giảng viên không còn
nhiều thời gian để cho sinh viên thực hành nhiều về các kỹ năng
tự học và làm việc nhóm, đủ để có thể trở thành một thói quen
hay một phong cách học tập của sinh viên.
Do đó, muốn lồng việc huấn luyện phương pháp học tập đại học
vào các môn học khác thì chương trình đào tạo cần thiết kế lại
sao cho cả thầy và trò có thời gian hơn để thực hành các kỹ năng
này. Cụ thể là sinh viên phải có thời gian nhiều hơn để tự học,
tìm tòi tài liệu, làm các đề án môn học bám sát thực tế...
Vấn đề còn lại
Để tạo điều kiện cho việc đổi mới song hành này (đổi mới
phương pháp giảng dạy của giảng viên và đổi mới phương pháp
học tập của sinh viên) được tiến hành có hiệu quả, chúng ta
không thể không đề cập đến yếu tố môi trường đối với việc dạy
và học: đó là sự nhất quán trong các quan niệm về quản lý giáo
dục ở bậc đại học với hệ thống quản lý ở ban lãnh đạo nhà
trường và các hội đồng khoa học.
- Để áp dụng theo phương án thứ nhất: cần có giảng viên chuyên
nghiên cứu về lĩnh vực “phương pháp học tập và nghiên cứu ở
bậc đại học” mà cho đến nay lĩnh vực này chưa được xem như là
một môn học mà chỉ là một phương tiện.
Để áp dụng theo phương án thứ hai: cần có những khóa huấn
luyện dành cho giảng viên để có thể lồng được các bài huấn
luyện kỹ năng của lĩnh vực này vào nội dung môn học chuyên
ngành của họ.
Bên cạnh đó cần có các biện pháp động viên các giảng viên, cần
thiết kế bổ sung thêm một tỉ lệ nhất định thời gian giảng dạy
dành cho việc huấn luyện các phương pháp học tập mới cho sinh
viên. Và như vậy, việc đánh giá các giảng viên cần có điểm
dành cho việc đầu tư thời gian và áp dụng phương pháp giảng
dạy đa dạng đồng thời với hướng dẫn các phương pháp học tập
thích hợp cho sinh viên tùy theo đặc điểm yêu cầu của môn học
và khả năng tiếp thu của sinh viên.
Đã mấy năm nay chúng ta thường xuyên đề cập đến việc đổi
mới phương pháp giảng dạy, nhưng không phải cứ tăng cường
áp dụng các phương pháp giảng dạy mới là “đổi mới”. Việc đổi
mới ở đây phải bắt đầu từ việc xác định mục tiêu cần đạt được
khi áp dụng mỗi phương pháp cụ thể, và hiệu quả của việc phối
hợp các phương pháp giảng dạy đa dạng trong mỗi môn học cụ
thể. Và mục tiêu dài hạn của tất cả những nỗ lực đổi mới trên
phải nhắm vào việc đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực của các
doanh nghiệp và của cả xã hội
nguon tai.lieu . vn
