Xem mẫu
- unite for chidren
Phßng chèng tai n¹n
th¬ng tÝch trÎ em
LÞch sö c¸c ho¹t ®éng can thiÖp cña
UNICEF t¹i ViÖt Nam
Joanne Doyle
Th¸ng 12 n¨m 2008
- Néi dung
Giíi thiÖu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5
1. Tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ë ViÖt Nam: VÊn ®Ò nghiªm träng ë møc ®é nµo? . . . . . . . . .6
Tû lÖ tö vong vµ th¬ng tËt do tai n¹n ë trÎ em . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6
§Æc thï cña tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
C¸c nguyªn nh©n g©y tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
G¸nh nÆng tõ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ë ViÖt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
2. C¸c ho¹t ®éng phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cña UNICEF t¹i ViÖt Nam 9
LÞch sö vµ ph¸t triÓn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
Ch¬ng tr×nh PCTNTTTE cña UNICEF: c¸c môc tiªu, ho¹t ®éng can thiÖp vµ chiÕn lîc . . . .10
3. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm tõ c¸c ho¹t ®éng PCTNTTTE ë ViÖt Nam . . . . . . . . . . . . . . .11
ChiÕn dÞch Gi¸o dôc c«ng chóng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
C¸c m« h×nh tr×nh diÔn: Ng«i nhµ an toµn, Trêng häc an toµn vµ Céng ®ång an toµn .. . . . . . .15
Thu thËp d÷ liÖu vµ nghiªn cøu: Ph¸c th¶o bøc tranh vÒ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em . . . . . . . . . .17
VËn ®éng x©y dùng ban hµnh chÝnh s¸ch vµ cìng chÕ luËt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26
N©ng cao n¨ng lùc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31
4. KÕt hîp tÊt c¶ c¸c yÕu tè . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
VËy... t¬ng lai n¾m gi÷ ®iÒu g×? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
§Ò xuÊt cho thùc hµnh tèt nhÊt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
KÕt luËn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
2
- Tµi liÖu tham kh¶o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38
Danh s¸ch ngêi pháng vÊn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
Minh häa
H×nh 1: Tö vong do tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ë ViÖt Nam 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8
H×nh 2: C¸c chiÕn lîc phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
H×nh 3: M« h×nh tr×nh diÔn phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
Hép th«ng tin bæ sung:
Hép th«ng tin 1: C¸c tai n¹n th¬ng tÝch cã chñ ý vµ kh«ng chñ ý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6
Hép th«ng tin 2: ChØ cÇn vµi gi©y còng ®ñ ®Ó trÎ bÞ ng· xuèng ao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
Hép th«ng tin 3: Quan hÖ hîp t¸c ë tÊt c¶ c¸c cÊp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
Hép th«ng tin 4: Nh÷ng ®èi tîng dÔ gÆp tai n¹n giao th«ng nhÊt cã thÓ thËm chÝ
cßn cha biÕt l¸i xe... ®ã lµ nh÷ng trÎ em ë ViÖt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
Hép th«ng tin 5: Céng t¸c viªn lµ then chèt. Kh«ng cã céng t¸c viªn, sÏ kh«ng cã
n©ng cao nhËn thøc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
Hép th«ng tin 6: Khung chÝnh s¸ch vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cña ViÖt Nam . .27
Hép th«ng tin 7: Mçi trÎ em nªn biÕt c¸ch b¶o vÖ chÝnh m×nh tríc tiªn vµ sau ®ã lµ gióp ®ì
ngêi kh¸c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
3
- Tõ viÕt t¾t
PCTNTTTE Phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
DANIDA C¬ quan hîp t¸c ph¸t triÓn quèc tÕ §an M¹ch
Bé L§TBXH Bé Lao ®éng, Th¬ng binh vµ X· héi
NGO Tæ chøc phi chÝnh phñ
SIDA C¬ quan hîp t¸c ph¸t triÓn quèc tÕ Thôy §iÓn
TASC Liªn minh v× An toµn trÎ em
UBDSGDTE Uû ban D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em ViÖt Nam
WHO Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi
4
- Trong nh÷ng n¨m tíi, hi väng ViÖt Nam sÏ
trë thµnh mét quèc gia rÊt chó träng ®Õn nh÷ng
®iÒu cÇn lµm ®Ó xö lý nh÷ng th¬ng tÝch vµ tö
vong cã thÓ phßng tr¸nh ®îc, sÏ lµ n¬i mµ ngêi
d©n biÕt b¶o vÖ chÝnh m×nh vµ con em hä bëi hä
nhËn thøc ®îc yªu cÇu nµy
§¹i diÖn UNICEF t¹i ViÖt Nam
- LÞch sö c¸c ho¹t ®éng can thiÖp cña UNICEF t¹i ViÖt Nam
Giíi thiÖu
B×nh qu©n mét ngµy t¹i ViÖt Nam cã gÇn hai m¬i trÎ tö vong do tai n¹n th¬ng tÝch. H¬n
nöa sè ®ã lµ tö vong do ®uèi níc, ngoµi ra, nhiÒu trÎ tö vong hoÆc th¬ng tÝch nÆng do tai n¹n
giao th«ng, ngé ®éc, ng·, báng, sóc vËt c¾n vµ th¬ng tÝch do vËt s¾c nhän. MÆc dï nh÷ng tai
n¹n th¬ng tÝch nµy cã thÓ phßng tr¸nh dÔ dµng nhng chóng vÉn tiÕp tôc g©y nguy h¹i cho trÎ
em ViÖt Nam vµ g©y ra nh÷ng nçi ®au kh«ng kÓ hÕt ®èi víi c¸c gia ®×nh vµ céng ®ång.
Víi sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Çy Ên tîng trong suèt nh÷ng thËp kû võa qua,
ViÖt Nam ®· cã nh÷ng tiÕn bé vît bËc trong c«ng t¸c n©ng cao ®êi sèng vµ søc khoÎ cña trÎ
em. Nhê sù tiÕp cËn réng r·i víi c¸c ch¬ng tr×nh ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu, y tÕ dù phßng vµ
tiªm chñng më réng, søc khoÎ trÎ em ®· ®îc c¶i thiÖn râ rÖt víi sù gi¶m m¹nh vÒ tû lÖ tö vong
trÎ s¬ sinh vµ t¨ng cao vÒ tuæi thä. ViÖt Nam ®· cã bíc tiÕn thµnh c«ng trªn ph¬ng diÖn kinh
tÕ x· héi. Tuy nhiªn, mét th¸ch thøc míi trong lÜnh vùc søc khoÎ ®ang næi lªn, thay thÕ c¸c c¨n
bÖnh truyÒn nhiÔm ®Ó trë thµnh mét nh©n tè chÝnh g©y tö vong ë trÎ: Ngµy nay c¸c tai n¹n
th¬ng tÝch chÝnh lµ nguyªn nh©n hµng ®Çu g©y tö vong ®èi víi trÎ trªn 1 tuæi. NÕu kh«ng
phßng chèng, dÞch bÖnh giÊu mÆt lµ c¸c tai n¹n th¬ng tÝch nµy sÏ ®e däa kh«ng chØ ®Õn sù
ph¸t triÓn, mµ c¶ chÝnh sù sèng cßn cña trÎ em ViÖt Nam. ChØ b»ng c¸ch gi¶m m¹nh tö vong cã
liªn quan ®Õn tai n¹n th¬ng tÝch cã thÓ phßng tr¸nh ®îc, ViÖt Nam míi cã thÓ tù tin ®¹t ®îc
Môc tiªu Ph¸t triÓn Thiªn niªn kû lµ gi¶m 2/3 sè tö vong trÎ em vµo n¨m 2015.
Ngay tõ n¨m 2001, Quü Nhi ®ång Liªn hîp quèc (UNICEF) ®· hîp t¸c víi ChÝnh phñ ViÖt
Nam trong c«ng t¸c quan träng nµy. Lµ mét trong nh÷ng ch¬ng tr×nh phßng chèng tai n¹n
th¬ng tÝch trÎ em (PCTNTTTE) ®Çu tiªn trong sè c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, UNICEF ®· hç trî
viÖc t¹o lËp mét sù hëng øng liªn ngµnh toµn diÖn vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
vµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng bíc tiÕn quan träng ë c¶ cÊp quèc gia vµ ®Þa ph¬ng. Giê ®©y, ë ViÖt
Nam, tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ®· kh«ng cßn lµ mét vÊn ®Ò v« h×nh n÷a. C¸c thµnh viªn trong
céng ®ång ®· vµ ®ang ngµy mét ý thøc s©u s¾c h¬n vÒ c¸c nguy c¬ tai n¹n th¬ng tÝch mµ trÎ
em ®èi mÆt vµ ®· b¾t ®Çu thay ®æi hµnh vi cña m×nh ®Ó phßng chèng nh÷ng nguy h¹i vµ tö vong
kh«ng ®¸ng cã. MÆc dï vËy, c«ng t¸c trong lÜnh vùc nµy chØ míi ®ang b¾t ®Çu. Phßng chèng tai
n¹n th¬ng tÝch trÎ em vÉn cßn lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi ViÖt Nam, ®ßi hái mét sù cam kÕt
liªn tôc cña rÊt nhiÒu ®èi t¸c, c¸c ban ngµnh ®oµn thÓ, c¬ quan vµ céng ®ång nh»m b¶o toµn vµ
n©ng cao cuéc sèng cho trÎ em.
Bµi häc kinh nghiÖm
Môc tiªu cña b¶n b¸o c¸o nµy nh»m ®óc kÕt l¹i nh÷ng kinh nghiÖm vµ bµi häc kinh nghiÖm
tõ c¸c ho¹t ®éng vµ can thiÖp phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cña UNICEF t¹i ViÖt
Nam trong 7 n¨m võa qua. Lµ mét trong nh÷ng quèc gia ®Çu tiªn nhËn ®îc hç trî trªn diÖn
réng vµ cã hÖ thèng tõ UNICEF vÒ lÜnh vùc ®ang næi cém nµy, kinh nghiÖm tõ ViÖt Nam cã thÓ
mang l¹i sù nh×n nhËn thÊu ®¸o, gi¸ trÞ vÒ nh÷ng c«ng viÖc cã hiÖu qu¶ vµ kh«ng cã hiÖu qu¶
trong cuéc chiÕn gi¶m tû lÖ tai n¹n th¬ng tÝch ë trÎ em. Th«ng qua viÖc tµi liÖu hãa vµ chia sÎ
nh÷ng kiÕn thøc cèt yÕu, ph¸c häa nh÷ng lÜnh vùc mÊu chèt trong c¸c can thiÖp ®· ®¹t ®îc
thµnh c«ng, b¶n b¸o c¸o hy väng sÏ ®îc sö dông nh mét c«ng cô thiÕt thùc cho c¸c v¨n phßng
UNICEF ë c¸c quèc gia kh¸c, c¸c nhµ tµi trî, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ (NGOs) vµ c¸c c¬ quan
nhµ níc, nh÷ng tæ chøc cã mong muèn hoÆc ®ang nç lùc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ®Çy thö th¸ch
vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em.
§Ó cã thÓ kÓ ®îc chÝnh x¸c c©u chuyÖn vÒ nh÷ng ho¹t ®éng phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch
trÎ em cña UNICEF t¹i ViÖt Nam, toµn bé c¸c tµi liÖu vÒ ch¬ng tr×nh bao gåm c¸c b¸o c¸o
thêng niªn/b¸o c¸o göi nhµ tµi trî, kÕ ho¹ch ho¹t ®éng, c¸c b¶n nghiªn cøu, ®Ò xuÊt, ®¸nh gi¸,
xem xÐt tæng thÓ vµ c¸c v¨n b¶n chÝnh s¸ch ®· ®îc rµ so¸t kü lìng. C¸c cuéc pháng vÊn s©u
®èi víi ®«ng ®¶o c¸c bªn tham gia ch¬ng tr×nh còng ®îc tiÕn hµnh, bao gåm pháng vÊn c¸c
c¸n bé UNICEF, c¸c ®èi t¸c chÝnh phñ, céng t¸c viªn t¹i céng ®ång, cha mÑ vµ trÎ em. B¶n b¸o
6
- Phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
c¸o tËp hîp tÊt c¶ nh÷ng quan ®iÓm nµy nh»m cung cÊp mét h×nh ¶nh râ nÐt vÒ c«ng viÖc cña
UNICEF. B¸o c¸o më ®Çu víi phÇn giíi thiÖu vÒ bèi c¶nh tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ë ViÖt Nam,
tiÕp theo lµ phÇn tãm lîc lÞch sö c¸c ho¹t ®éng can thiÖp phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ
em cña UNICEF trong ®ã nªu râ nh÷ng ®iÓm chÝnh cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c can thiÖp, b¾t
®Çu tõ nh÷ng s¸ng kiÕn ë quy m« nhá ®Ó trë thµnh mét ch¬ng tr×nh toµn diÖn. TiÕp theo, b¸o
c¸o cung cÊp mét ®¸nh gi¸ tæng qu¸t vÒ tõng ho¹t ®éng can thiÖp vµ chiÕn lîc chÝnh ®· ®îc
ch¬ng tr×nh sö dông trong c«ng t¸c phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em, nªu râ c¸c ®iÓm
m¹nh, ®iÓm yÕu, bµi häc kinh nghiÖm vµ ®Ò xuÊt cho nh÷ng thùc hµnh tèt nhÊt.
1. Tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ë ViÖt Nam: VÊn ®Ò nghiªm träng ë møc ®é nµo?
Sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi rÊt Ên tîng cña ViÖt Nam trong nh÷ng thËp kû gÇn ®©y ®· gãp
phÇn c¶i thiÖn ®¸ng kÓ chÊt lîng cuéc sèng cho trÎ em. §i liÒn víi gi¶m ®ãi nghÌo lµ c¶i c¸ch
bé m¸y nhµ níc trªn quy m« lín, t¨ng sù tiÕp cËn víi nguån níc s¹ch vµ vÖ sinh, phæ cËp gi¸o
dôc tiÓu häc vµ nh÷ng tiÕn bé quan träng híng tíi C¸c Môc tiªu Ph¸t triÓn Thiªn niªn kû.
Sù t¨ng trëng vÒ kinh tÕ còng gãp phÇn lµm biÕn ®æi t×nh h×nh y tÕ ë ViÖt Nam víi nh÷ng
bíc tiÕn quan träng trong dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu vµ y tÕ dù phßng. Nh÷ng thµnh
tùu nµy ®· lµm gi¶m hoµn toµn mèi ®e do¹ cña c¸c c¨n bÖnh cã thÓ l©y lan nh bÖnh tiªu ch¶y
vµ c¸c viªm nhiÔm ®êng h« hÊp cÊp tÝnh - yÕu tè g©y tö vong chÝnh cho trÎ ë c¸c níc kÐm
ph¸t triÓn h¬n, vµ do vËy, dÉn ®Õn gi¶m ®¸ng kÓ tû lÖ tö vong trÎ em. ViÖt Nam ®ang trong thêi
kú qu¸ ®é tõ mét ®Êt níc thu nhËp thÊp sang thu nhËp trung b×nh, tuy nhiªn, nh÷ng tai n¹n
vµ th¬ng tÝch nh ®uèi níc, tai n¹n giao th«ng,
ng·... hiÖn nay ®ang trë thµnh nguyªn nh©n hµng
®Çu g©y tö vong vµ th¬ng tÝch cho trÎ em. Sù C¸c tai n¹n th¬ng tÝch cã chñ
chuyÓn ®æi dÞch tÔ häc nµy sÏ liªn quan ®Õn ý vµ kh«ng chñ ý
nh÷ng chuyÓn ®æi then chèt ®èi víi sù ph¸t triÓn
C¸c tai n¹n th¬ng tÝch cã thÓ ph©n chia
vµ thùc thi c¸c ch¬ng tr×nh søc khoÎ vµ y tÕ cña thµnh hai môc lín dùa trªn tiªu chÝ tai n¹n
ViÖt Nam. b¾t nguån tõ mét hµnh ®éng cã chñ ý g©y
Còng nh ë c¸c níc kh¸c, ViÖt Nam cã nh÷ng th¬ng tÝch hay kh«ng cã chñ ý g©y
yÕu tè nguy c¬ vµ m« h×nh tai n¹n th¬ng tÝch trÎ th¬ng tÝch. Ch¬ng tr×nh Phßng chèng tai
n¹n th¬ng tÝch trÎ em cña UNICEF t¹i
em ®Æc thï riªng. VÊn ®Ò nµy b¾t ®Çu ®îc nghiªn
ViÖt Nam chØ tËp trung vµo c¸c tai n¹n
cøu vµo n¨m 2001 khi b¶n ®iÒu tra diÖn réng ®Çu
th¬ng tÝch kh«ng chñ ý, chñ yÕu ®îc
tiªn vÒ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ë ViÖt Nam - ph©n lo¹i nh: tai n¹n giao th«ng (®êng
§iÒu tra liªn trêng vÒ chÊn th¬ng ë ViÖt Nam bé, ®êng s¾t, ®êng thuû, hµng kh«ng),
(VMIS) ®îc tiÕn hµnh. Víi sù hç trî cña tæ chøc ng¹t (®uèi níc, hãc dÞ vËt, khãi...), báng
UNICEF, trêng §¹i häc Y tÕ C«ng céng ®· triÓn (ho¸ chÊt, nhiÖt, ®iÖn), ngé ®éc (thøc ¨n,
khai b¶n ®iÒu tra toµn quèc nµy, nghiªn cøu vÒ c¸c c©y cá, ho¸ chÊt, dîc phÈm), chÊn
nguyªn nh©n vµ sù phæ biÕn cña c¸c tai n¹n th¬ng (vËt s¾c nhän, vËt th« cøng, m¶nh
th¬ng tÝch g©y tö vong vµ kh«ng g©y tö vong ®èi vì) vµ ng·.
víi trÎ em vµ thanh thiÕu niªn díi 19 tuæi.
Nh÷ng kÕt luËn chÝnh tõ VMIS kÕt hîp víi
nh÷ng nghiªn cøu gÇn ®©y vµ d÷ liÖu thu thËp ®îc
cña Bé Y tÕ n¨m 2006, ®· gióp vÏ ra bøc tranh díi ®©y vÒ quy m«, m« h×nh vµ nguyªn nh©n
tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ë ViÖt Nam:
Tû lÖ tö vong vµ th¬ng tËt do tai n¹n th¬ng tÝch ë trÎ em
• Tai n¹n th¬ng tÝch ®· trë thµnh nguyªn nh©n hµng ®Çu g©y tö vong cho trÎ em ViÖt Nam
tõ 1 tuæi trë lªn: N¨m 2006 cã 7.198 trÎ trong ®é tuæi tõ 0-19 tö vong tõ nh÷ng tai n¹n
th¬ng tÝch cã thÓ phßng chèng ®îc.
• Tö vong chØ lµ phÇn næi cña t¶ng b¨ng tr«i. Mét b¶n ®iÒu tra theo vïng do Liªn minh V×
Sù An toµn cña TrÎ em (TASC) tiÕn hµnh n¨m 2007 cho biÕt t¬ng øng víi mét trÎ tö vong
th× cã 12 trÎ n»m viÖn hoÆc th¬ng tËt vÜnh viÔn vµ 34 trÎ cÇn ch¨m sãc y tÕ hoÆc kh«ng thÓ
®i häc/®i lµm do tai n¹n th¬ng tÝch.
7
- LÞch sö c¸c ho¹t ®éng can thiÖp cña UNICEF t¹i ViÖt Nam
• C¸c nguyªn nh©n tai n¹n th¬ng tÝch g©y tö vong hµng ®Çu bao gåm: ®uèi níc, tai n¹n
giao th«ng, ngé ®éc, ng·, báng vµ sóc vËt c¾n.
• C¸c nguyªn nh©n hµng ®Çu cña th¬ng tÝch kh«ng g©y tö vong ë trÎ em bao gåm: ng·, tai
n¹n giao th«ng, sóc vËt c¾n, th¬ng tÝch do vËt s¾c nhän ®©m vµ báng.
• C¸c m« h×nh ®Æc trng vÒ tai n¹n th¬ng tÝch g©y tö vong vµ kh«ng g©y tö vong ë trÎ em ë
ViÖt Nam kh¸c nhau theo tõng nhãm tuæi.
• Nguyªn nh©n tai n¹n th¬ng tÝch g©y tö vong phæ biÕn nhÊt ®èi víi løa tuæi tõ 1-15 lµ ®uèi
níc, trong khi tai n¹n giao th«ng cíp ®i nhiÒu sinh m¹ng nhÊt ®èi víi trÎ tõ 15 19 tuæi.
Hai nguyªn nh©n g©y tö vong trÎ em nµy vît xa c¸c nguyªn nh©n tai n¹n th¬ng
tÝch g©y tö vong kh¸c ë hai nhãm tuæi nµy.
• C¸c tai n¹n th¬ng tÝch kh«ng g©y tö vong phæ biÕn nhÊt ®èi víi trÎ díi 5 tuæi bao gåm báng
vµ ng·, trong khi tai n¹n giao th«ng l¹i lµ th¬ng tÝch phæ biÕn nhÊt víi løa tuæi tõ 5-18.
H×nh 1. Tö vong do TNTTTE t¹i ViÖt Nam (2006)
§uèi níc TNGT Ngé ®éc Ng· Báng Sóc vËt c¾n
D÷ liÖu Bé Y tÕ n¨m 2006
§Æc thï cña tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
ViÖt Nam cã mét sè ®iÓm ®Æc thï vÒ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em. Còng nh ë c¸c n¬i kh¸c
trªn thÕ giíi, trÎ em trai thêng trë thµnh n¹n nh©n tai n¹n nhiÒu h¬n trÎ em g¸i. H¬n n÷a, tû
lÖ vµ d¹ng th¬ng tÝch còng kh¸c nhau tuú theo ®Þa ®iÓm, chñ yÕu nhÊt lµ x¶y ra ë nhµ vµ trªn
®êng, khi trÎ ®ang ch¬i, ®i l¹i vµ lµm viÖc. Mét sè thêi ®iÓm kh¸c nhau trong n¨m còng cã thÓ
rñi ro h¬n v× trÎ em thêng gÆp tai n¹n th¬ng tÝch trong mïa ma, vµo nh÷ng lÔ héi lín vµ
trong kú nghØ hÌ. Cuèi cïng lµ, víi sù ®a d¹ng vÒ khÝ hËu vµ m«i trêng, tai n¹n th¬ng tÝch ë
63 tØnh thµnh trªn kh¾p ViÖt Nam còng kh¸c nhau, trong ®ã ®uèi níc phæ biÕn h¬n ë vïng
duyªn h¶i trung bé vµ khu vùc ®ång b»ng s«ng Cöu Long, tai n¹n giao th«ng x¶y ra thêng
xuyªn h¬n ë c¸c thµnh thÞ vµ tai n¹n do bom m×n - vËt liÖu næ (UXOs) l¹i lµ vÊn n¹n ë c¸c tØnh
miÒn trung cña ®Êt níc.
C¸c nguyªn nh©n g©y tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
C¸c nguyªn nh©n trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp g©y tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ë ViÖt Nam bao gåm:
M«i trêng sèng kh«ng an toµn: TrÎ em ë ViÖt Nam bÞ ®Æt vµo mét sè nguy c¬ cè h÷u vÒ
m«i trêng bao gåm v« sè c¸c d¹ng níc lé thiªn nh ao hå, s«ng suèi, hoÆc ®êng s¸ x©y dùng
chÊt lîng kÐm, giao th«ng nguy hiÓm, c¸c c«ng tr×nh x©y dùng vµ c¬ së h¹ tÇng cha ®¹t tiªu
chuÈn an toµn, thiÕu nh÷ng n¬i vui ch¬i an toµn, nguy c¬ tõ thuèc trõ s©u, æ c¾m ®iÖn háng vµ
khu vùc nÊu níng thiÕu an toµn trong nhµ. Kinh tÕ ph¸t triÓn mang l¹i sù c¶i thiÖn vÒ søc
khoÎ nhng nã còng ®ång thêi mang ®Õn nh÷ng mèi hiÓm nguy míi nh sö dông nhiÒu h¬n c¸c
ho¸ chÊt, m¸y mãc, m¹ng líi ®iÖn vµ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn c¬ giíi ho¸.
NhËn thøc vÒ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cßn thÊp: Do thiÕu kiÕn thøc vÒ c¸c nguyªn
nh©n vµ nguy c¬ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em nªn nhiÒu ngêi, ®Æc biÖt lµ cha mÑ trÎ, vÉn ®ang
tiÕp tôc ®Æt sù an toµn cña trÎ vµo rñi ro mét c¸ch v« thøc. Tríc tiªn lµ viÖc ®Ó mÆc trÎ kh«ng
8
- Phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
cã sù gi¸m s¸t cña ngêi lín - mét hµnh vi rñi ro cã xu híng t¨ng cao do chuyÓn ®æi tõ m« h×nh
gia ®×nh ®a thÕ hÖ sang gia ®×nh h¹t nh©n (h¹n chÕ vai trß cña «ng bµ vµ c¸c thµnh viªn trong
gia ®×nh lín ®èi víi viÖc gi¸m s¸t trÎ) vµ khuynh híng cha mÑ bá con c¸i ë nhµ ®Ó lµm viÖc thêi
gian l©u h¬n, trong bèi c¶nh ViÖt Nam tr¶i qua giai ®o¹n qu¸ ®é sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Cha mÑ còng cã thÓ, mét c¸ch v« thøc, ®e däa sù an toµn cña trÎ khi ®a trÎ cïng ®Õn nh÷ng
n¬i lµm viÖc kh¸ nguy hiÓm mµ c¸c em cã thÓ gÆp tai n¹n. Mét c¸n bé nhµ níc lµm viÖc trong
lÜnh vùc trÎ em ®· nhËn xÐt: C¸c bËc phô huynh kh«ng ý thøc ®îc viÖc phßng chèng tai n¹n
th¬ng tÝch trÎ em vµ vÒ nh÷ng hËu qu¶ cña viÖc hä lµm. ChØ hµnh ®éng ®¬n gi¶n lµ ®Ó m¾t tíi
trÎ khi chóng b¨ng qua ®êng còng lµm nªn mét sù kh¸c biÖt lín. Tuy vËy, cã lÏ ®iÒu ®¸ng chª
tr¸ch nhÊt lµ quan ®iÓm chung cña céng ®ång r»ng tai n¹n th¬ng tÝch hoµn toµn lµ do vËn
rñi vµ do ®ã ch¾c ch¾n sÏ x¶y ra, kh«ng thÓ phßng tr¸nh ®îc.
ViÖc x©y dùng vµ thi hµnh luËt liªn quan ®Õn phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cßn
h¹n chÕ: ViÖc nh÷ng nhµ lµm luËt còng nh céng ®ång tµi trî cha thùc sù thÊu hiÓu vÒ tÇm
quan träng vµ nh÷ng ¶nh hëng cña tai n¹n th¬ng tÝch ë ViÖt Nam ®· phÇn nµo c¶n trë viÖc
x©y dùng mét hÖ thèng luËt vµ quy ®Þnh chÆt chÏ trong lÜnh vùc nµy. Vµ khi mét sè ®iÒu luËt
®îc ®a ra víi môc ®Ých phßng tr¸nh cho trÎ khái tai n¹n th¬ng tÝch th× viÖc thùc thi, cìng
chÕ luËt cßn yÕu kÐm còng phÇn nµo h¹n chÕ t¸c ®éng cña luËt.
NghÌo ®ãi: Mét sè d÷ liÖu cho thÊy mèi t¬ng quan gi÷a nghÌo ®ãi vµ tai n¹n th¬ng tÝch
trÎ em ë ViÖt Nam. C¸c nguån lùc kinh tÕ h¹n chÕ cã thÓ dÉn ®Õn tÇm nhËn thøc vµ gi¸o dôc
thÊp, lµm h¹n chÕ viÖc tiÕp cËn c¸c ph¬ng tiÖn vµ th«ng tin chuÈn, thiÕu sù gi¸m s¸t víi trÎ
vµ nguy c¬ tai n¹n th¬ng tÝch cao h¬n do m«i trêng kh«ng an toµn.
ThiÕu kü n¨ng b¬i: ViÖc kh«ng biÕt b¬i ®îc x¸c ®Þnh lµ mét trong nh÷ng lý do gi¶i thÝch
t¹i sao cã nhiÒu trÎ em chÕt ®uèi ë ViÖt Nam nh vËy. §uèi níc chÝnh lµ nguyªn nh©n hµng
®Çu g©y ra c¸c tai n¹n liªn quan ®Õn tö vong cho trÎ tõ 1 ®Õn 15 tuæi ë quèc gia nµy.
9
- LÞch sö c¸c ho¹t ®éng can thiÖp cña UNICEF t¹i ViÖt Nam
ChØ cÇn vµi gi©y còng ®ñ ®Ó trÎ bÞ ng· xuèng ao
ViÖt Nam lµ mét quèc gia cã nhiÒu ao, hå, s«ng, suèi vµ ®êng bê biÓn dµi suèt däc ®Êt níc. Tuy
vËy hÇu hÕt trÎ em ViÖt Nam kh«ng biÕt b¬i vµ mçi ngµy cã kho¶ng 12 trÎ em trai vµ trÎ em g¸i chÕt
®uèi khi ®ang ch¬i ®ïa díi níc. Víi nhËn ®Þnh ®©y lµ nguyªn nh©n hµng ®Çu g©y tö vong ë trÎ trªn
mét tuæi, ch¬ng tr×nh Phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cña UNICEF ®· vµ ®ang hç trî ChÝnh
phñ ViÖt Nam n©ng cao nhËn thøc cña céng ®ång vÒ nguy c¬ ®uèi níc vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng.
Th«ng qua mét ChiÕn dÞch Quèc gia vÒ Phßng chèng ®uèi níc trÎ em, UNICEF ®· khuyÕn khÝch viÖc
sö dông n¾p ®Ëy cho giÕng vµ bÓ níc, lµm hµng rµo quanh hå ao cña gia ®×nh vµ lµm cæng vµo nhµ
®Ó ng¨n ngõa trÎ bÞ ng· xuèng c¸c vïng níc më ë xung quanh nhµ. Thªm vµo ®ã, c¸c líp häc b¬i
®îc më ra cho trÎ em ë vïng n«ng th«n, c¸c híng dÉn viªn b¬i ®îc ®µo t¹o chuyªn m«n, nh÷ng
nç lùc m¹nh mÏ ®· ®îc thùc hiÖn ®Ó t¨ng cêng sù gi¸m s¸t cña cha mÑ ®èi víi trÎ, vµ ®Ó t¨ng cêng
cìng chÕ luËt vÒ an toµn ®êng thñy nh sö dông ¸o phao. GÇn ®©y h¬n, UNICEF ®· hç trî ChÝnh
phñ trong viÖc triÓn khai mét kÕ ho¹ch liªn ngµnh vÒ ®uèi níc ë trÎ em. Râ rµng lµ nÕu chóng ta
muèn ®¹t ®îc môc tiªu gi¶m ®uèi níc trÎ em ë ViÖt Nam th× chóng ta cÇn ph¶i ph¸t triÓn mét sù hîp
t¸c chiÕn lîc trªn ph¹m vi toµn quèc vµ do chÝnh phñ l·nh ®¹o - Trëng ch¬ng tr×nh Phßng chèng
tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cña UNICEF nhÊn m¹nh.
G¸nh nÆng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ë ViÖt Nam:
Tû lÖ tö vong vµ th¬ng tËt trÎ em cao do nh÷ng tai n¹n cã thÓ phßng tr¸nh ®îc ®· trë thµnh
mét vÊn ®Ò søc khoÎ céng ®ång lín, ®e däa ®Õn sù ph¸t triÓn vµ sèng cßn cña trÎ em ViÖt Nam.
Tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cã thÓ g©y ra mét ¶nh hëng tiªu cùc s©u s¾c vÒ mÆt t×nh c¶m vµ
x· héi ®èi víi gia ®×nh vµ céng ®ång, g©y ra th¬ng tËt vÜnh viÔn vµ sù ®au ®ín dµy vß trong
nhiÒu n¨m. §Æc biÖt ®èi víi c¸c tai n¹n kh«ng g©y tö vong, gia ®×nh cã thÓ ph¶i chÞu g¸nh nÆng
lín vÒ kinh tÕ do chi phÝ ch¨m sãc søc khoÎ ®¾t ®á, ®Æc biÖt nh÷ng trêng hîp ®ßi hái n»m viÖn
trong mét thêi gian dµi. ë ph¹m vi lín h¬n, tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em còng ¶nh hëng tiªu cùc
®Õn nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc do nh÷ng chi phÝ ch¨m sãc y tÕ ®¾t ®á vµ hao hôt lùc lîng lao
®éng tiÒm n¨ng. Theo b¶n ®iÒu tra VMIS, phßng chèng nh÷ng tai n¹n th¬ng tÝch tö vong trÎ
em ë ViÖt Nam sÏ lµm t¨ng thªm tuæi thä trung b×nh khi sinh ra lµ 7 n¨m vµ gi¶m tû lÖ tö vong
cña trÎ díi 5 tuæi tíi 40%. Tuy nhiªn, chØ b»ng c¸ch kh«ng ngõng nç lùc thùc thi c¸c ho¹t ®éng
phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch th× ViÖt Nam míi cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi ®îc t×nh thÕ hiÖn
thêi.
2. S¸ng kiÕn vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
cña UNICEF t¹i ViÖt Nam
LÞch sö vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
NhËn thøc ngµy cµng gia t¨ng vÒ c¸c nguy c¬ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ë ViÖt Nam ®· thóc
®Èy UNICEF b¾t tay hîp t¸c víi chÝnh phñ ViÖt Nam ®Ó phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ
em vµo cuèi nh÷ng n¨m 1980. Trong thêi gian ®Çu, ®©y chØ lµ sù tÝch hîp mét sè c¸c ho¹t ®éng
tuyªn truyÒn vµ vËn ®éng chÝnh s¸ch ë ph¹m vi nhá vµo c¸c ch¬ng tr×nh ®ang ®îc UNICEF
triÓn khai, nh»m thóc ®Èy viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
cña c¸c céng ®ång d©n c. Tuy nhiªn, kh«ng l©u sau ®ã, thùc tÕ cho thÊy cÇn cã mét hëng øng
m¹nh mÏ h¬n. N¨m 2003, t¹i UNICEF, mét ®¬n vÞ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em riªng
biÖt ®· ®îc thµnh lËp ®Ó ph¸t triÓn mét dù ¸n ®éc lËp vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ
em víi chÝnh phñ ViÖt Nam. Sau ®ã, n¨m 2006, dù ¸n nµy ®· ®îc n©ng lªn thµnh mét ch¬ng
tr×nh toµn diÖn, ho¹t ®éng c¶ ë cÊp quèc gia vµ ®Þa ph¬ng, triÓn khai mét lo¹t c¸c chiÕn lîc
víi môc tiªu chung lµ nh»m gi¶m bít sè tai n¹n vµ tÝnh nghiªm träng cña c¸c vô tai n¹n th¬ng
tÝch ®èi víi trÎ em ViÖt Nam. §Õn nay UNICEF ®· t¹o ®îc mét hëng øng ®a ngµnh vµ phèi
hîp víi gÇn 30 ®èi t¸c nhµ níc, bao gåm c¸c bé ngµnh, Quèc héi ViÖt Nam, c¸c tæ chøc quÇn
chóng vµ c¸c c¬ quan truyÒn th«ng.
ViÖc ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng can thiÖp vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cña
UNICEF thµnh mét ch¬ng tr×nh cam kÕt toµn diÖn vµ thµnh c«ng trong c¸c chiÕn lîc cña tæ
10
- Phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
chøc ®îc cñng cè bëi nh÷ng lý do
sau: Quan hÖ hîp t¸c ë tÊt c¶ c¸c cÊp
• §Çu tiªn vµ quan träng nhÊt, v×
ViÖt Nam lµ mét níc x· héi chñ nghÜa, víi 63 tØnh thµnh,
tai n¹n th¬ng tÝch ®ang trë nªn
vµ ®îc ph©n chia nhá h¬n thµnh c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh
mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cÊp huyÖn vµ x·. C¬ quan Quèc héi ViÖt Nam, ®îc gäi lµ
hµng ®Çu g©y tö vong cho trÎ em t¹i Quèc héi, ®¹i diÖn cho quyÒn lùc nhµ níc cao nhÊt chÞu
ViÖt Nam, UNICEF cÇn hµnh ®éng. tr¸ch nhiÖm x©y dùng vµ gi¸m s¸t c¸c chÝnh s¸ch vµ luËt
MÆc dï ®©y kh«ng ph¶i lµ lÜnh vùc ph¸p cña nhµ níc, bao gåm c¶ ph©n bæ ng©n s¸ch nhµ
truyÒn thèng ®èi víi UNICEF, níc vµ ng©n s¸ch tØnh. ë cÊp ®Þa ph¬ng, Quèc héi
nhng ngµy cµng nhiÒu b»ng chøng th«ng qua ®¹i diÖn cña Héi ®ång nh©n d©n ë mçi tØnh
thùc tÕ cho thÊy tÝnh nghiªm träng thµnh, ngêi nµy sÏ chØ ®Þnh c¸c Uû ban nh©n d©n x©y
vµ khÈn cÊp cña c¸c tai n¹n vµ dùng vµ thùc thi c¸c chÝnh s¸ch ë huyÖn vµ x· .
th¬ng tÝch trÎ em cho thÊy cÇn KÓ tõ khi b¾t ®Çu c¸c ho¹t ®éng vÒ phßng chèng tai n¹n
thiÕt ph¶i cã mét sù hëng øng th¬ng tÝch trÎ em, UNICEF ®· hîp t¸c chÆt chÏ víi tÊt c¶
toµn diÖn. c¸c cÊp chÝnh quyÒn, ®Æc biÖt víi Bé Y tÕ vµ Uû ban D©n
• Tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em tîng sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em ViÖt Nam, gÇn ®©y ®· s¸p nhËp
trng cho mét vÊn ®Ò míi mÎ, næi vµo trùc thuéc Bé Lao ®éng, Th¬ng binh vµ X· héi (Bé
cém, vµ liªn quan chÆt chÏ ®Õn bèi L§TBXH). UNICEF còng ph¸t triÓn mèi quan hÖ chÆt chÏ
c¶nh kinh tÕ x· héi ®Æc biÖt cña víi c¸c tæ chøc quÇn chóng cña ViÖt Nam, gåm §oµn
ViÖt Nam v× ®Êt níc nµy ®ang Thanh niªn, Héi Liªn hiÖp phô n÷ vµ Héi N«ng d©n. Nh÷ng
trong giai ®o¹n qu¸ ®é tõ mét níc tæ chøc nµy cã mét m¹ng líi ho¹t ®éng m¹nh t¹i c¸c cÊp
trung ¬ng, cÊp tØnh, huyÖn vµ x·, ®ãng vai trß quan träng
cã thu nhËp thÊp lªn thu nhËp
trong viÖc huy ®éng c¸c thµnh viªn trong céng ®ång hç trî
trung b×nh. Theo nhËn xÐt cña §¹i ho¹t ®éng phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em th«ng
diÖn UNICEF t¹i ViÖt Nam: Sù qua c¸c chiÕn dÞch n©ng cao nhËn thøc vµ c¸c ch¬ng
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nhanh tr×nh ®µo t¹o.
chãng cña ViÖt Nam ®· dÉn tíi
nh÷ng vÊn ®Ò míi nh phßng chèng
tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em mµ ViÖt
Nam cã lÏ vÉn cßn nhiÒu do dù cha gi¶i quyÕt.
• Tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em b¸o hiÖu mét mèi ®e däa míi vÒ søc khoÎ ®èi víi mét ®Êt níc,
mµ vÒ l©u dµi, sÏ cÇn ®Õn c¸c h×nh thøc can thiÖp míi vµ sù ®Çu t vµo nh÷ng lÜnh vùc míi
nh khoa häc nghiªn cøu hµnh vi, truyÒn th«ng vÒ søc khoÎ, tiÕp thÞ x· héi, kinh tÕ vÒ søc
khoÎ, vµ chÝnh s¸ch søc khoÎ trÎ em. Mét nghiªn cøu dùa trªn b»ng chøng thùc tÕ thuyÕt
phôc cÇn ®îc thùc hiÖn ®Ó x¸c ®Þnh c¸c nguy c¬ vµ m« h×nh tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cô
thÓ phï hîp víi bèi c¶nh cña ViÖt Nam ®Ó ®Þnh híng cho c¸c ho¹t ®éng can thiÖp. Ngoµi ra,
tæ chøc UNICEF t¹i ViÖt Nam sÏ ®ãng vai trß tiªn phong trong lÜnh vùc næi cém nµy, vµ ®óc
rót kinh nghiÖm tõ c¸c chiÕn lîc phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ®· ®îc thö
nghiÖm t¹i c¸c quèc gia kh¸c.
• Phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ®îc xem lµ mét th¸ch thøc ®èi víi nÒn kinh tÕ x·
héi, y tÕ, ch¨m sãc trÎ em, gi¸o dôc, x©y dùng, luËt ph¸p vµ truyÒn th«ng cña ViÖt Nam. Do
®©y lµ mét vÊn ®Ò søc kháe céng ®ång mang tÝnh quèc gia, v× vËy, ®Ó cã ®îc sù hëng øng
tÝch cùc cho vÊn ®Ò nµy, cÇn cã sù cam kÕt vµ vµo cuéc cña rÊt nhiÒu ban ngµnh, híng tíi tÊt
c¶ c¸c cÊp tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng.
• C¸c ho¹t ®éng can thiÖp phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cÇn thay ®æi ®îc th¸i ®é
vµ hµnh vi cña ngêi d©n còng nh m«i trêng vËt chÊt vµ c¸c chÝnh s¸ch/ luËt ph¸p cña ViÖt
Nam ®Ó gi¶m bít tai n¹n th¬ng tÝch vµ n©ng cao an toµn.
Ch¬ng tr×nh Phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cña UNICEF : c¸c môc tiªu,
ho¹t ®éng can thiÖp vµ chiÕn lîc
Dùa trªn nh÷ng xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ vÒ c¸c ph¬ng ph¸p ®· ®îc sö dông ®Ó phßng chèng
tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em t¹i nhiÒu quèc gia kh¸c mét c¸ch thµnh c«ng, ch¬ng tr×nh Phßng
chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cña UNICEF t¹i ViÖt Nam ®îc thiÕt kÕ víi 4 môc tiªu chÝnh:
1. N©ng cao nhËn thøc vµ thay ®æi th¸i ®é, quan ®iÓm cña trÎ, cha mÑ trÎ vµ ngêi tr«ng trÎ
còng nh c¸c nhµ l·nh ®¹o ®Þa ph¬ng vÒ an toµn vµ phßng chèng th¬ng tÝch.
11
- LÞch sö c¸c ho¹t ®éng can thiÖp cña UNICEF t¹i ViÖt Nam
2. Thay ®æi hµnh vi cña nh÷ng ®èi tîng trªn nh»m nç lùc gi¶m tö vong vµ th¬ng tËt trÎ em.
3. C¶i t¹o m«i trêng sèng trªn c¸c ph¬ng diÖn cã thÓ g©y ra th¬ng tÝch cho trÎ vµ cho ¸p dông
c¸c ph¬ng tiÖn an toµn cÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ trÎ tr¸nh khái c¸c th¬ng tÝch
4. G©y ¶nh hëng ®Õn c¸c chÝnh s¸ch vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn an toµn vµ thóc ®Èy ph¸t
triÓn c¸c v¨n b¶n ph¸p quy vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch vµ viÖc tu©n thñ c¸c v¨n b¶n
nµy.
§Ó ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu nµy, vµ víi ®Ých ®Õn quan träng lµ gi¶m bít sè vô tai n¹n th¬ng
tÝch nghiªm träng ®èi víi trÎ em vµ ngêi lín ë ViÖt Nam, ch¬ng tr×nh Phßng chèng tai n¹n
th¬ng tÝch trÎ em ®· triÓn khai 2 m¶ng can thiÖp chÝnh. Mét lµ chiÕn dÞch gi¸o dôc c«ng chóng
trªn toµn quèc ®Ó n©ng cao nhËn thøc vÒ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em, hç trî viÖc x©y dùng, hoµn
thiÖn vµ ban hµnh c¸c ®iÒu luËt vÒ an toµn. M¶ng can thiÖp thø hai lµ x©y dùng c¸c m« h×nh
an toµn cho trÎ em t¹i 6 tØnh cña ViÖt Nam (m« h×nh Ng«i nhµ an toµn, Trêng häc an toµn,
Céng ®ång an toµn), víi môc tiªu nh»m gi¶m thiÓu c¸c nguy c¬ tai n¹n th¬ng tÝch th«ng qua
viÖc c¶i t¹o vµ thay ®æi m«i trêng, t¨ng cêng an toµn t¹i c¸c gia ®×nh, nhµ trêng vµ céng
®ång. C¶ hai m¶ng can thiÖp nµy ®Òu nh»m vµo cÊp trung ¬ng, cÊp tØnh, huyÖn vµ x· ë ViÖt
Nam, liªn kÕt c¸c bé ngµnh chÝnh phñ trong mét hëng øng ®a ngµnh vÒ phßng chèng tai n¹n
th¬ng tÝch trÎ em. §iÓm then chèt lµ hai m¶ng can thiÖp nµy ®· kÕt hîp ®îc c¸c chiÕn lîc
nßng cèt sau:
• Gi¸o dôc vµ thay ®æi hµnh vi
• Thay ®æi m«i trêng vµ thóc ®Èy c¸c biÖn ph¸p an toµn
• VËn ®éng viÖc x©y dùng vµ ban hµnh chÝnh s¸ch
• Thu thËp d÷ liÖu vµ nghiªn cøu
• X©y dùng, ph¸t triÓn n¨ng lùc vµ cñng cè tæ chøc
H×nh 2. C¸c chiÕn lîc phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
Thay ®æi m«i trêng
vµ thóc ®Èy c¸c biÖn
ph¸p an toµn VËn ®éng viÖc x©y
Gi¸o dôc vµ thay
®æi hµnh vi dùng vµ ban hµnh
chÝnh s¸ch
Thu thËp d÷ liÖu vµ C¸c can thiÖp X©y dùng, ph¸t triÓn
nghuiªn cøu PCTNTTTE n¨ng lùc vµ cñng
cè tæ chøc
C¸c ho¹t ®éng trong Ch¬ng tr×nh ®îc phèi hîp thùc hiÖn gi÷a UNICEF víi 2 ®èi t¸c chÝnh
phñ: Côc Y tÕ dù phßng thuéc Bé Y tÕ vµ Uû ban D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em, sau nµy s¸p nhËp
vµo Bé Lao ®éng, Th¬ng binh vµ X· héi. Nguån vèn cña dù ¸n ®îc tµi trî bëi: tæ chøc Atlantic
Philanthropies, Quü tµi trî Mü cho UNICEF(US Fund for UNICEF) vµ C¬ quan ph¸t triÓn quèc
tÕ cña §an M¹ch (DANIDA).
3. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm tõ c¸c ho¹t ®éng
phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ë ViÖt Nam
Nh÷ng ho¹t ®éng can thiÖp phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cña UNICEF t¹i ViÖt
Nam liªn tôc ®îc ph¸t huy trong nhiÒu n¨m qua lµ kÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh võa triÓn khai
võa ®óc rót c¸c bµi häc kinh nghiÖm tõ c¸c ho¹t ®éng cña ch¬ng tr×nh vµ sù hiÓu biÕt tèt h¬n
vÒ c¸c h×nh th¸i tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em. B»ng viÖc kÕt hîp ®a chiÒu c¸c chiÕn lîc phßng
chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em vµ ®a ra mét hëng øng ®a d¹ng ë c¶ cÊp trung ¬ng vµ ®Þa
ph¬ng, UNICEF ®· ho¹t ®éng ®Ó chèng l¹i nguy c¬ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em tõ nhiÒu gãc ®é
kh¸c nhau. Trong phÇn tiÕp theo cña b¶n b¸o c¸o nµy, c¸c ho¹t ®éng can thiÖp chÝnh vµ c¸c
12
- Phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
chiÕn lîc ®îc UNICEF sö dông
trong lÜnh vùc phßng chèng tai n¹n Nh÷ng ®èi tîng dÔ gÆp tai n¹n giao th«ng
th¬ng tÝch trÎ em t¹i ViÖt Nam sÏ nhÊt cã thÓ thËm chÝ cßn cha biÕt l¸i xe - ®ã lµ
®îc ph©n tÝch, kiÓm chøng nh»m nh÷ng trÎ em ë ViÖt Nam
x¸c ®Þnh u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm cña
tõng ph¬ng ph¸p tiÕp cËn, nh÷ng TuÇn lÔ An toµn giao th«ng ®êng bé toµn cÇu lÇn thø nhÊt
bµi häc kinh nghiÖm vµ ®Ò xuÊt thùc cña Liªn hîp quèc ®îc khai m¹c vµo th¸ng 4 n¨m 2007
nh»m n©ng cao nhËn thøc vÒ 1,2 triÖu trêng hîp tö vong
hµnh tèt nhÊt.
do tai n¹n giao th«ng ®êng bé mçi n¨m trªn thÕ giíi. T¹i
ChiÕn dÞch Gi¸o dôc ViÖt Nam, n¬i mµ tai n¹n giao th«ng ®êng bé lµ nguyªn
c«ng chóng nh©n chÝnh cho c¸c trêng hîp tö vong trÎ em ë ®é tuæi
15-19, ch¬ng tr×nh PCTNTTTE cña UNICEF ®· tËn dông
Mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p c¬ héi nµy ®Ó ph¸t ®éng chiÕn dÞch truyÒn th«ng quèc gia
tiÕp cËn quan träng nhÊt cña vÒ an toµn giao th«ng ®êng bé vµ vËn ®éng chÝnh s¸ch
UNICEF trong c«ng t¸c phßng chèng cho viÖc b¾t buéc ®éi mò b¶o hiÓm ®èi víi tÊt c¶ c¸c ®èi
tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em t¹i ViÖt tîng sö dông xe g¾n m¸y. Th¸ng 12 n¨m 2007, quy ®Þnh
Nam lµ viÖc ph¸t triÓn c¸c chiÕn dÞch vÒ viÖc ®éi mò b¶o hiÓm ®èi víi tÊt c¶ c¸c ®èi tîng l¸i xe
truyÒn th«ng toµn quèc nh»m n©ng g¾n m¸y vµ hµnh kh¸ch ®· trë thµnh b¾t buéc theo NghÞ
cao nhËn thøc vµ thay ®æi hµnh vi vÒ quyÕt 32 cña ChÝnh phñ ViÖt Nam. Sù ra ®êi cña NghÞ
an toµn vµ phßng chèng tai n¹n quyÕt quan träng nµy ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc, víi sè
th¬ng tÝch. Bíc khëi ®Çu híng trêng hîp chÊn th¬ng sä n·o gi¶m h¬n 36% trong thêi
tíi triÓn khai chiÕn dÞch nµy lµ mét gian tõ th¸ng 12 n¨m 2007 ®Õn th¸ng 3 n¨m 2008.
cuéc ®iÒu tra vÒ KiÕn thøc, Th¸i ®é
Tuy nhiªn vÉn cÇn cã thªm nhiÒu nç lùc h¬n n÷a nh»m
vµ Hµnh vi (gäi t¾t lµ KAP) ®· ®îc
t¨ng cêng thùc thi luËt b¾t buéc ®éi mò b¶o hiÓm ®èi víi
thùc hiÖn vµo n¨m 2003 t¹i mét sè trÎ em. Nh÷ng ®èi tîng nµy hiÖn vÉn cha ®îc b¶o vÖ
tØnh thµnh ®îc chän läc t¹i ViÖt v× thiÕu c¸c biÖn ph¸p xö ph¹t h÷u hiÖu. T¨ng cêng luËt
Nam. KÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy kiÕn ®éi mò b¶o hiÓm ®èi víi trÎ em, vµ xö ph¹t nh÷ng trêng
thøc cña ngêi d©n nãi chung vÒ tai hîp ngêi lín cho phÐp trÎ em tham gia giao th«ng trªn
n¹n th¬ng tÝch trÎ em v« cïng thÊp xe m¸y mµ kh«ng ®éi mò b¶o hiÓm sÏ cã thÓ gióp b¶o vÖ
vµ nhu cÇu cÇn cã mét chiÕn dÞch m¹ng sèng cña nhiÒu trÎ em ViÖt Nam §¹i diÖn UNICEF
thay ®æi hµnh vi, chiÕn dÞch ®ã sÏ t¹i ViÖt Nam vµ Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi t¹i ViÖt Nam cïng
truyÒn t¶i nh÷ng th«ng ®iÖp quan kh¼ng ®Þnh th¸ng 5 n¨m 2008.
träng vÒ sù an toµn cho trÎ, sö dông
hµng lo¹t c¸c c¸c kªnh truyÒn th«ng vµ
kü thuËt truyÒn th«ng kh¸c nhau. Hîp t¸c chÆt chÏ víi UBDSGDTE, tæ chøc UNICEF ®· ph¸t
triÓn mét chiÕn dÞch gi¸o dôc toµn quèc vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em, trong ®ã
chuyÓn t¶i c¸c th«ng tin vÒ c¸c vÊn ®Ò tai n¹n th¬ng tÝch ë trÎ, ®Æc biÖt chó träng nh÷ng tai
n¹n nghiªm träng nh ®uèi níc, tai n¹n giao th«ng, báng, ngé ®éc vµ bom m×n. Nh÷ng cÊu
phÇn quan träng cña chiÕn
dÞch bao gåm:
C¸c ph¬ng tiÖn th«ng
tin ®¹i chóng ë cÊp quèc gia
vµ ®Þa ph¬ng: Víi sù hç trî
cña UNICEF, mét sè lîng lín
cha tõng thÊy c¸c ch¬ng
tr×nh truyÒn h×nh, ph¸t thanh
vµ c¸c bµi b¸o vÒ tai n¹n
th¬ng tÝch trÎ em ®· ®îc giíi
thiÖu tíi kh¸n gi¶ ViÖt Nam.
Trªn truyÒn h×nh, c¸c th«ng tin
vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng
tÝch trÎ em ®îc truyÒn t¶i qua
c¸c bé phim khoa gi¸o, phim
tµi liÖu, c¸c cuéc täa ®µm, c¸c
phãng sù, ch¬ng tr×nh trß ch¬i
truyÒn h×nh vµ phim ho¹t
h×nh. §µi ph¸t thanh trung Néi dung PCTNTTTE trong tr¬ng tr×nh cña
§µi TruyÒn h×nh ViÖt Nam ë nhµ chñ nhËt
13
- LÞch sö c¸c ho¹t ®éng can thiÖp cña UNICEF t¹i ViÖt Nam
¬ng vµ ®Þa ph¬ng còng truyÒn ®i c¸c th«ng ®iÖp vÒ c¸c yÕu tè nguy c¬ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ
em vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng th«ng qua c¸c b¶n tin, c¸c vë kÞch, trong khi ®ã b¸o chÝ ®a
tin vÒ nh÷ng c©u chuyÖn cã
thùc vÒ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ
em vµ tin thêi sù vÒ tai n¹n
th¬ng tÝch trÎ em.
C¸c sù kiÖn quÇn chóng:
ViÖc tæ chøc c¸c sù kiÖn quÇn
chóng, trong ®ã thu hót m¹nh
mÏ giíi b¸o chÝ trong viÖc ®¨ng
t¶i vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn
tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em,
còng lµ mét chiÕn lîc truyÒn
th«ng ®Æc biÖt hiÖu qu¶. Nh÷ng
sù kiÖn nµy bao gåm c¸c cuéc
thi vÏ, thi viÕt, thi s¸ng t¸c kÞch
hoÆc thi b¬i, hay diÔn ®µn vÒ
c¸c vÊn ®Ò tai n¹n th¬ng tÝch ...
ë cÊp trung ¬ng vµ ®Þa LÔ ph¸t ®éng ATGT §êng bé toµn cÇu cña LHQ - 2007.
ph¬ng, còng nh c¸c chiÕn
dÞch toµn quèc vÒ c¸c sù kiÖn
quan träng vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em toµn cÇu vµ khu vùc, tiªu biÓu nh TuÇn
lÔ An toµn giao th«ng ®êng bé toµn cÇu lÇn thø nhÊt cña Liªn hîp quèc, ®îc tæ chøc vµo n¨m
2007. ThiÕt kÕ vµ ph©n ph¸t c¸c tµi liÖu vÒ Th«ng tin, Gi¸o dôc vµ TruyÒn th«ng: Mét lo¹t c¸c
tµi liÖu truyÒn th«ng chÊt lîng cao, ®Çy tÝnh s¸ng t¹o nh¾m tíi c¸c vÊn ®Ò tai n¹n th¬ng tÝch
S¸ch nhá vÒ PCTNTTTE ®îc ngêi d©n t¹i céng ®ång hëng øng nhiÖt t×nh
14
- Phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
trÎ em ®· ®îc ph¸t triÓn th«ng qua ch¬ng tr×nh Phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cña
UNICEF. Nh÷ng tµi liÖu nµy, díi h×nh thøc s¸ch máng, tµi liÖu tËp huÊn, tê r¬i, ¸p phÝch.. ®·
®îc phæ biÕn tíi c¸c bé ngµnh liªn quan, c¸c c¸n bé lµm viÖc t¹i céng ®ång, ngêi lín vµ trÎ em
trong c¶ níc.
Lång ghÐp c¸c chñ ®Ò vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em vµo ho¹t ®éng
cña c¸c c¬ quan nhµ níc cña ViÖt Nam: C¸c tæ chøc quÇn chóng cña ViÖt Nam cã mét vai
trß hÕt søc quan träng trong x· héi ViÖt Nam, vµ së h÷u mét m¹ng líi c¬ së s©u réng tíi mäi
cÊp trong céng ®ång. B»ng viÖc lång ghÐp nh÷ng chñ ®Ò vÒ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em vµo c¸c
ch¬ng tr×nh gi¶ng d¹y cña Héi Phô n÷, Héi N«ng d©n vµ §oµn Thanh niªn, nh÷ng th«ng ®iÖp
quan träng ®· ®îc truyÒn t¶i tíi tÊt c¶ trÎ em, thanh niªn vµ nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c ch¨m
sãc trÎ. ViÖc lång ghÐp nh÷ng chñ ®Ò vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em, bao gåm c¶ néi
dung gi¸o dôc nguy c¬ bom m×n, vµo thö nghiÖm trong ch¬ng tr×nh gi¶ng d¹y t¹i trêng häc
vµ trung t©m b¶o trî x· héi ®· gióp mét phÇn lín quÇn chóng hiÓu vÒ nh÷ng nguy c¬ g©y tai
n¹n th¬ng tÝch cho trÎ. ViÖc sö dông c¸c c¬ cÊu nhµ níc hiÖn cã bªn c¹nh c¸c ®èi t¸c chÝnh
cña ch¬ng tr×nh lµ mét ph¬ng ph¸p hÕt søc h÷u hiÖu ®Ó huy ®éng quÇn chóng t¹i cÊp ®Þa
ph¬ng vµ ®Ó n©ng cao ý thøc vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em (trÝch mét nhËn xÐt
trong nghiªn cøu ®¸nh gi¸ vÒ Ch¬ng tr×nh PCTTTTTE cña UNICEF n¨m 2005).
Tuyªn truyÒn ë cÊp céng ®ång: M¹ng líi c¸c céng t¸c viªn céng ®ång réng kh¾p cña
ViÖt Nam (gåm c¸c c¸n bé céng ®ång cÊp c¬ së/ t×nh nguyÖn viªn ®îc Bé Y tÕ tuyÓn lùa) ®ãng
vai trß then chèt trong viÖc n©ng cao nhËn thøc vÒ c¸c vÊn ®Ò tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em th«ng
qua c¸c cuéc gÆp gì tuyªn truyÒn trùc tiÕp víi c¸c hé gia ®×nh. TruyÒn th«ng t¹i c¸c cuéc häp
céng ®ång còng rÊt quan träng cho viÖc vËn ®éng quÇn chóng tham gia phßng chèng tai n¹n
th¬ng tÝch.
Bµi häc kinh nghiÖm
Nh÷ng ®iÓm thµnh c«ng: Mét trong nh÷ng thµnh c«ng cña chiÕn dÞch phßng chèng tai n¹n
th¬ng tÝch trÎ em toµn quèc cña UNICEF lµ ®· ®a phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
trë thµnh mét vÊn ®Ò râ rµng ë ViÖt Nam - Trëng ch¬ng tr×nh Phßng chèng tai n¹n th¬ng
tÝch trÎ em cña UNICEF nhËn ®Þnh. MÆc dï cã thÓ cha ®¸nh gi¸ ®îc chÝnh x¸c vÒ ¶nh hëng
cña ch¬ng tr×nh cho tíi khi mét kh¶o s¸t vÒ KiÕn thøc, Th¸i ®é, Hµnh vi tiÕp theo ®îc thùc
hiÖn, song c¸c chuyÕn ®i gi¸m s¸t ch¬ng tr×nh vµ ®¸nh gi¸ kh«ng chÝnh thøc ®· cho thÊy ®a
sè quÇn chóng nãi chung cã nhËn thøc tèt h¬n vÒ c¸c nguy c¬ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em, vµ vÒ
c¸c biÖn ph¸p phßng chèng. C¸c u ®iÓm cña chiÕn dÞch gi¸o dôc c«ng chóng vÒ phßng chèng tai
n¹n th¬ng tÝch trÎ em bao gåm:
• Sö dông s¸ng t¹o mét sè lîng lín c¸c kªnh truyÒn th«ng ®Ó truyÒn t¶i c¸c th«ng ®iÖp vÒ
phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em. TruyÒn h×nh, ph¸t thanh, c¸c cuéc thi quèc gia vµ
nh÷ng cuéc tiÕp xóc tuyªn truyÒn trùc tiÕp do c¸c céng t¸c viªn céng ®ång thùc hiÖn ®îc ®¸nh
gi¸ cã hiÖu qu¶ ®Æc biÖt. Sù tham gia cña trÎ em thÓ hiÖn ë viÖc trÎ ®îc khuyÕn khÝch bµy tá
quan ®iÓm cña m×nh vÒ c¸c vÊn ®Ò tai n¹n th¬ng tÝch trªn c¸c diÔn ®µn, c¸c cuéc thi, buæi ph¸t
thanh/truyÒn h×nh còng lµ mét ®iÓm nhÊn quan träng.
• Ph¸t triÓn mét sè lîng lín c¸c tµi liÖu truyÒn th«ng vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch
trÎ em, nh÷ng tµi liÖu tu©n thñ nguyªn t¾c thùc hµnh tèt nhÊt vÒ thiÕt kÕ, bè côc vµ ng«n ng÷.
Nh÷ng tµi liÖu truyÒn th«ng nµy ®a ra c¸c t×nh huèng thùc tÕ vµ phï hîp vÒ tai n¹n th¬ng
tÝch, còng nh chuyÓn t¶i mét c¸ch râ rµng c¸c th«ng ®iÖp gi¸o dôc. §©y lµ nh÷ng nguån th«ng
tin quan träng cã thÓ chia sÎ víi nh÷ng ®¬n vÞ, c¸ nh©n ®ang ho¹t ®éng trong lÜnh vùc phßng
chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em vµ cã thÓ ®îc vËn dông vµo bèi c¶nh cña c¸c quèc gia kh¸c.
• ThiÕt kÕ c¸c th«ng ®iÖp vÒ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em víi nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau,
híng ®Õn c¸c nhãm ®èi tîng kh¸c nhau víi thÞ hiÕu kh¸c nhau. VÝ dô, mét sè tµi liÖu truyÒn
th«ng vµ ch¬ng tr×nh ph¸t thanh/ truyÒn h×nh ®îc thiÕt kÕ dµnh riªng cho mét sè nhãm d©n
téc thiÓu sè cña ViÖt Nam vµ ®îc ph¸t sãng b»ng tiÕng d©n téc phï hîp.
• ThiÕt lËp mét m¹ng líi ®èi t¸c chÆt chÏ ®Ó thóc ®Èy c«ng t¸c phßng chèng tai n¹n th¬ng
tÝch trÎ em, gåm c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng (truyÒn h×nh, ph¸t thanh vµ b¸o chÝ), c¸c bé
ban ngµnh, trêng häc, c¬ së y tÕ vµ c¸c tæ chøc quÇn chóng.
• Lång ghÐp c¸c chñ ®Ò phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em vµo hÖ thèng hiÖn t¹i cña c¸c
15
- LÞch sö c¸c ho¹t ®éng can thiÖp cña UNICEF t¹i ViÖt Nam
tæ chøc quÇn chóng, trêng häc, nh»m thóc ®Èy sù duy tr× bÒn v÷ng l©u dµi c¸c th«ng ®iÖp vÒ
phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em.
Nh÷ng ®iÓm cÇn kh¾c phôc: ChiÕn dÞch vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em còng
ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu th¸ch thøc. Nh÷ng h¹n chÕ trong chiÕn lîc gi¸o dôc c«ng chóng vµ thay
®æi hµnh vi bao gåm:
• Cã qu¸ nhiÒu th«ng ®iÖp: ChiÕn dÞch nµy ®· thùc hiÖn nhiÒu viÖc cïng mét lóc trªn c¸c tµi
liÖu truyÒn th«ng. Cã qu¸ nhiÒu th«ng ®iÖp truyÒn th«ng, tËp trung vµo nhiÒu lo¹i h×nh tai n¹n
th¬ng tÝch kh¸c nhau, vµ híng tíi qu¸ nhiÒu ®èi tîng - c¸n bé ch¬ng tr×nh Phßng chèng
tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cña UNICEF nhËn ®Þnh. §iÒu nµy khiÕn cho c«ng chóng cã thÓ c¶m
thÊy h¬i rèi vµ do ®ã lµm gi¶m ¶nh hëng cña chiÕn dÞch. H¬n n÷a, mét sè tµi liÖu truyÒn th«ng
tá ra kÐm hiÖu qu¶ h¬n so víi c¸c tµi liÖu kh¸c vÒ c¸ch thøc thiÕt kÕ vµ tr×nh bµy.
• Kh¶ n¨ng thay ®æi mét sè hµnh vi an toµn nhÊt ®Þnh cña c«ng chóng ViÖt Nam cßn h¹n
chÕ. VÝ dô, mÆc dï ®· cã nhiÒu ho¹t ®éng tuyªn truyÒn vÒ hiÖu qu¶ cña viÖc ®éi mò b¶o hiÓm
®Ó b¶o vÖ ®Çu khái nh÷ng nguy c¬ vÒ chÊn th¬ng sä n·o, nhng thanh niªn ViÖt Nam vÉn chØ
b¾t ®Çu ®éi mò b¶o hiÓm khi cã luËt quy ®Þnh b¾t buéc ®éi mò b¶o hiÓm vµo cuèi n¨m 2007.
• ¶nh hëng cña c¸c ch¬ng tr×nh phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em trªn c¸c kªnh
truyÒn h×nh ®Þa ph¬ng cßn thÊp do thêi lîng ph¸t sãng ng¾n, kh«ng ®îc liªn tôc, néi dung
kh«ng thÓ c¹nh tranh ®îc víi c¸c ch¬ng tr×nh phæ biÕn h¬n trªn c¸c kªnh truyÒn h×nh kh¸c.
HiÖu qu¶ cña c«ng t¸c tuyªn truyÒn phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em qua hÖ thèng loa
phãng thanh còng cßn h¹n chÕ.
• ViÖc gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ ¶nh hëng cña c¸c ho¹t ®éng tuyªn truyÒn gi¸o dôc ®èi víi c«ng
chóng ViÖt Nam vÉn cßn bÞ bã hÑp.
§Ò xuÊt cho thùc hµnh tèt nhÊt
TruyÒn th«ng thay ®æi hµnh vi lµ mÊu chèt thµnh c«ng cho c«ng t¸c phßng chèng tai n¹n
th¬ng tÝch trÎ em. §ã lµ mét khoa häc cÇn ®Õn c¸c chuyªn gia, nh÷ng ngêi lu«n biÕt hä ®ang
lµm g× C«ng viÖc nµy cÇn diÔn ra theo mét c¸ch thøc æn ®Þnh, liªn tôc, vµ cÇn ®îc xem nh lµ
mét phÇn cña mét ch¬ng tr×nh ®îc kÕt cÊu chÆt chÏ nh»m thùc sù mang l¹i sù thay ®æi - §¹i
diÖn cña UNICEF t¹i ViÖt Nam nhÊn m¹nh. Dùa trªn nh÷ng kinh nghiÖm cña UNICEF t¹i ViÖt
Nam, c¸c chiÕn dÞch gi¸o dôc c«ng chóng nh»m môc tiªu n©ng cao nhËn thøc vµ thay ®æi hµnh
vi vÒ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cÇn ph¶i:
• TiÕn hµnh nghiªn cøu ban ®Çu ®Ó x¸c ®Þnh râ nhËn thøc cña quÇn chóng vµ c¸c thùc tÕ vÒ
tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em, ®Ó tõ ®ã ph¸t triÓn c¸c chiÕn dÞch môc tiªu.
• TriÓn khai mét c¸ch tiÕp cËn toµn diÖn ®èi víi vÊn ®Ò tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em b»ng c¸ch
sö dông nhiÒu kªnh tuyªn truyÒn kh¸c nhau, bao gåm c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, c¸c
sù kiÖn c«ng céng, lång ghÐp vµo néi dung ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan nhµ níc vµ ph¸t triÓn c¸c
tµi liÖu truyÒn th«ng mang tÝnh s¸ng t¹o.
• ThiÕt lËp mét m¹ng líi céng t¸c viªn v÷ng ch¾c ®Ó thóc ®Èy c«ng t¸c phßng chèng tai n¹n
th¬ng tÝch trÎ em ë c¶ cÊp trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng, ®ång thêi kÕt nèi hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng
gi¸o dôc c«ng chóng víi c«ng t¸c vËn ®éng chÝnh s¸ch ë c¸c cÊp cao h¬n.
• ChØnh söa c¸c th«ng ®iÖp vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em phï hîp víi tõng bèi
c¶nh kh¸ch nhau, tËp trung ®Æc biÖt vµo c¸c lÜnh vùc, nhãm vµ thêi gian trong n¨m cã nguy c¬
cao (vÝ dô trong c¸c kú nghØ hÌ cña trÎ em).
• TriÓn khai tËp trung vµ cã chän läc. Lu«n gi÷ c¸c th«ng ®iÖp phßng chèng tai n¹n th¬ng
tÝch trÎ em ®¬n gi¶n, nh¾c l¹i thêng xuyªn vµ chØ tËp trung vµo mét th«ng ®iÖp chÝnh hoÆc mét
lo¹i h×nh tai n¹n th¬ng tÝch mçi n¨m.
C¸c m« h×nh tr×nh diÔn: Ng«i nhµ an toµn,
Trêng häc an toµn vµ Céng ®ång an toµn
KÕt hîp víi chiÕn dÞch gi¸o dôc c«ng chóng toµn quèc, UNICEF thõa nhËn sù cÇn thiÕt ph¶i
cã mét can thiÖp cã thÓ ®a ®îc c«ng t¸c phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em vµo c¸c céng
16
- Phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
®ång ViÖt Nam ë cÊp ®Þa ph¬ng. N¨m
2003, 6 tØnh cña ViÖt Nam ®· ®îc chän UNICEF
vµ Bé Y tÕ
lµm thÝ ®iÓm ®Ó triÓn khai m« h×nh tr×nh
diÔn phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ
em. Ch¬ng tr×nh bao gåm thóc ®Èy c¸c BQL Dù ¸n
cÊp tØnh
m« h×nh thùc hµnh tèt nhÊt vÒ ng«i nhµ,
trêng häc vµ céng ®ång an toµn cho trÎ em
th«ng qua viÖc híng dÉn cho ngêi d©n vÒ BQL Dù ¸n
cÊp huyÖn
c¸c chiÕn lîc ®Ó b¶o vÖ con em m×nh khái
tai n¹n th¬ng tÝch, c¶i t¹o m«i trêng theo
híng an toµn h¬n, vµ triÓn khai c¸c can BQL Dù ¸n
cÊp x·
thiÖp cã môc tiªu. Th«ng qua nh÷ng m«
h×nh nµy, UNICEF mong muèn cung cÊp
cho chÝnh phñ nh÷ng vÝ dô thùc tÕ cã thÓ Ng«i nhµ AT Céng ®ång AT Trêng häc AT
gi¶m thiÓu tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em, víi
môc ®Ých c¸c m« h×nh nµy, nÕu tá ra hiÖu
H×nh 3. M« h×nh tr×nh diÔn
qu¶, sÏ ®îc nh©n réng ë c¸c tØnh kh¸c cña phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
ViÖt Nam.
C¸c tØnh ®îc chän thÝ ®iÓm ch¬ng tr×nh Phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ®¹i diÖn
cho nh÷ng ®iÒu kiÖn ®a d¹ng vÒ m«i trêng, kinh tÕ x· héi vµ nguy c¬ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ
em cña ViÖt nam. ë mçi tØnh thÝ ®iÓm, c«ng t¸c phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ®îc
triÓn khai víi sù tham gia cña Côc Y tÕ Dù phßng (Bé Y tÕ), c¸c Ban Qu¶n lý dù ¸n cÊp tØnh,
huyÖn vµ x·, phèi hîp víi c¸n bé Uû ban nh©n d©n vµ c¸c bé ngµnh cã liªn quan. Ngoµi ra, m¹ng
líi céng t¸c viªn t¹i céng ®ång cña Bé Y tÕ còng ®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong viÖc
triÓn khai c¸c ho¹t ®éng ë cÊp c¬ së. Nhê cã ®éi ngò nµy, c¸c m« h×nh tr×nh diÔn phßng chèng
tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em vÒ ng«i nhµ, trêng häc vµ céng ®ång an toµn cho trÎ em ®· bíc ®Çu
®îc thiÕt lËp t¹i 24 x· vµ cuèi cïng më réng ra 72 x· vµo n¨m 2005.
17
- LÞch sö c¸c ho¹t ®éng can thiÖp cña UNICEF t¹i ViÖt Nam
ChiÕn lîc nßng cèt cho c¸c m« h×nh tr×nh diÔn phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch
trÎ em: C¸c b¶ng kiÓm Ng«i nhµ an toµn, Trêng häc an toµn, Céng ®ång an toµn (trong ®ã
liÖt kª c¸c yªu cÇu cÇn thiÕt ®Ó gi÷ an toµn cho trÎ t¹i nhµ, ë trêng vµ nh÷ng n¬i c«ng céng)
®· ®îc thiÕt kÕ, cã sù tham gia cña c¸c thµnh viªn x· thÝ ®iÓm. §©y lµ ®iÓm xuÊt ph¸t cho viÖc
triÓn khai c¸c m« h×nh tr×nh diÔn tèt nhÊt vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em.
C¸c céng ®ång ®îc dù ¸n khuyÕn khÝch chñ ®éng ®¹t ®îc c¸c tiªu chuÈn nµy vµ häc hái
nh÷ng hµnh vi míi ®Ó phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em dùa trªn sù kÕt hîp cña c¸c ho¹t
®éng thay ®æi m«i trêng, truyÒn th«ng thay ®æi hµnh vi, can thiÖp cã môc tiªu vµ n©ng cao
n¨ng lùc:
C¶i thiÖn m«i trêng vµ c¸c thiÕt bÞ an toµn: Dù ¸n thùc hiÖn nh÷ng thay ®æi vÒ m«i trêng
vµ giíi thiÖu c¸c thiÕt bÞ an toµn nh»m lµm cho ng«i nhµ, trêng häc vµ céng ®ång an toµn h¬n
cho trÎ em ë c¸c tØnh thÝ ®iÓm. Dù ¸n còng cung cÊp hç trî vÒ chuyªn m«n, vµ trong mét sè
trêng hîp, lµ hç trî vÒ mÆt tµi chÝnh (®èi víi c¸c hé rÊt nghÌo) ®Ó gióp c¸c céng ®ång ®¸p øng
®îc nh÷ng yªu cÇu trong c¸c b¶ng kiÓm vÒ an toµn cho trÎ em nh:
• ë cÊp hé gia ®×nh: L¾p ®Æt gi¸ cµi dao, gi¸ ®Ó phÝch níc nãng, n¾p ®Ëy giÕng vµ bÓ níc,
rµo ch¾n cÇu thang, tay vÞn cÇu thang, hµng rµo xung quanh ao, cæng ng¨n trÎ ch¹y ra ®êng,
còi cho trÎ s¬ sinh, tñ thuèc, n¾p che c¸c ®éng c¬ vµ bé phËn chuyÓn ®éng trªn m¸y mãc n«ng
nghiÖp vµ n¬i cÊt gi÷ an toµn c¸c ho¸ chÊt diÖt c«n trïng.
• ë cÊp trêng häc: L¾p ®Æt c¸c biÓn hiÖu giao th«ng, biÓn b¸o vµ tranh ¶nh vÒ phßng chèng
tai n¹n th¬ng tÝch, lµm rµo ch¾n, lan can ban c«ng, c¶i tiÕn hÖ thèng ®iÖn.
• ë cÊp céng ®ång: L¾p ®Æt, x©y dùng lan can cÇu, hµng rµo quanh c¸c ao hå, biÓn hiÖu giao
th«ng, biÓn b¸o nguy hiÓm, ®Ìn ®êng, gê gi¶m tèc vµ n©ng cÊp c¸c khu vui ch¬i c«ng céng.
18
- Phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em
Nh÷ng gia ®×nh, trêng häc vµ céng ®ång thµnh c«ng trong viÖc ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu vÒ
an toµn theo c¸c b¶ng kiÓm ®îc c«ng nhËn lµ Ng«i nhµ an toµn cho trÎ em, Trêng häc an
toµn cho trÎ em vµ Céng ®ång an toµn cho trÎ em.
Tuyªn truyÒn thay ®æi hµnh vi: Chóng ta kh«ng thÓ thùc hiÖn mäi thay ®æi vÒ c¶i t¹o m«i
trêng cho ngêi d©n vµ kh«ng thÓ biÕn m«i trêng cña hä trë nªn hoµn toµn kh«ng nguy
h¹i...Chóng ta cÇn ph¶i lµm hä thay ®æi trong suy nghÜ cè h÷u cña m×nh ®Ó b¶n th©n hä cã kiÕn
thøc, tõ ®ã tù c¶i t¹o m«i trêng sèng cña m×nh an toµn h¬n.... - ®¹i diÖn Bé Y tÕ nhÊn m¹nh.
Mét sè chiÕn lîc truyÒn th«ng kh¸c nhau ®· ®îc sö dông ®Ó n©ng cao nhËn thøc vÒ c¸c biÖn
ph¸p thùc hµnh nh»m gi¶m nguy c¬ tai n¹n th¬ng tÝch ë c¸c x· thÝ ®iÓm cña dù ¸n. §Ó khuyÕn
khÝch thùc hiÖn m« h×nh Ng«i nhµ an toµn cho trÎ em, c¸c céng t¸c viªn x· tiÕn hµnh ®Õn th¨m
c¸c hé gia ®×nh ®Ó chØ dÉn cho cha mÑ trÎ/ngêi tr«ng trÎ vÒ c¸ch lµm ng«i nhµ cña m×nh an
toµn h¬n dùa trªn viÖc ®¹t ®îc c¸c tiªu chÝ vÒ ng«i nhµ an toµn cho trÎ vµ cam kÕt thùc hiÖn
nh÷ng hµnh vi an toµn. ë trêng häc, c¸c hµnh vi phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em vµ
Trêng häc an toµn cho trÎ em ®îc c¸c thÇy c« gi¸o thóc ®Èy th«ng qua c¸c ho¹t ®éng gi¸o
dôc díi h×nh thøc cuéc thi, c©u ®è vµ th¶o luËn trªn líp. C¸c th«ng ®iÖp vÒ Céng ®ång an toµn
cho trÎ em ®îc tuyªn truyÒn th«ng qua c¸c ch¬ng tr×nh ti vi, th«ng tin tuyªn truyÒn qua hÖ
thèng loa phãng thanh vµ trong c¸c cuéc häp cña céng ®ång. Trong c¶ 6 tØnh thÝ ®iÓm, tµi liÖu
vÒ Th«ng tin, Gi¸o dôc vµ TruyÒn th«ng ®· ®îc ph¸t triÓn, lµ mét phÇn cña chiÕn dÞch gi¸o dôc
c«ng chóng toµn quèc vÒ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em, vµ ®· ®îc sö dông ®Ó n©ng
cao nhËn thøc vµ thay ®æi hµnh vi.
Can thiÖp cã môc tiªu: Víi sù nh×n nhËn vÒ mèi hiÓm nguy ®Æc biÖt g©y tö vong do ®uèi
níc, c¸c bµi häc vÒ b¬i léi do c¸c gi¶ng viªn cã chuyªn m«n ®· ®îc triÓn khai thÝ ®iÓm ®èi víi
trÎ em ë nhiÒu x·. Ngoµi ra, trÎ em cßn ®îc d¹y c¸c kü n¨ng an toµn vµ ®îc dÆn dß kh«ng
®îc b¬i mét m×nh mµ kh«ng cã sù gi¸m s¸t cña ngêi lín. C¸c ho¹t ®éng mïa hÌ còng ®îc tæ
chøc cho trÎ em th«ng qua hÖ thèng §oµn Thanh niªn t¹i ®Þa ph¬ng, nh»m cung cÊp thªm mét
h×nh thøc gi¸m s¸t thay thÕ kh¸c ®èi víi trÎ trong nh÷ng ngµy nghØ hÌ.
19
- LÞch sö c¸c ho¹t ®éng can thiÖp cña UNICEF t¹i ViÖt Nam
N©ng cao n¨ng lùc: N©ng cao n¨ng lùc lµ mét cÊu phÇn chñ ®¹o trong m« h×nh tr×nh diÔn
phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ë mçi tØnh thÝ ®iÓm. C¸c khãa ®µo t¹o, héi th¶o vµ c¸c
chuyÕn tham quan häc hái ®îc tæ chøc nh»m môc ®Ých cung cÊp kiÕn thøc chung vÒ nguy c¬
tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em vµ c¸c biÖn ph¸p phßng tr¸nh, còng nh c¸c kü n¨ng chuyªn m«n vÒ
s¬ cÊp cøu ban ®Çu vµ qu¶n lý dù ¸n.
Bµi häc kinh nghiÖm
Nh÷ng ®iÓm thµnh c«ng: Mét ®¸nh gi¸ gÇn ®©y vÒ m« h×nh phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch
trÎ em cña UNICEF ®· cho thÊy c¸c kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ ë c¸c tØnh thÝ ®iÓm dù ¸n. C¸c b¸o
c¸o kh«ng chÝnh thøc chØ ra r»ng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em kh«ng g©y tö vong ®· gi¶m ë c¸c
céng ®ång thÝ ®iÓm vµ trªn hÕt, nhËn thøc céng ®ång vÒ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em vµ vÒ c¸c
chiÕn lîc phßng ngõa ®· ®îc n©ng lªn, dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi vÒ hµnh vi. Dù ¸n ®· t¹o ra
mét kh¸c biÖt lín trong céng ®ång chóng t«i kÓ tõ khi nã b¾t ®Çu. §· cã sù thay ®æi lín vÒ hµnh
vi, hµnh ®éng vµ nhËn thøc vÒ tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em ë tÊt c¶ c¸c nhãm - l·nh ®¹o tØnh H¶i
D¬ng nhÊn m¹nh. Mét ®¸nh gi¸ ®éc lËp vÒ m« h×nh tr×nh diÔn phßng chèngtai n¹n th¬ng tÝch
trÎ em n¨m 2005 ®· cho r»ng hµnh vi an toµn ®îc n©ng cao ë c¸c tØnh thÝ ®iÓm lµ do thay ®æi
c¨n b¶n trong t duy cè h÷u cña ngêi d©n. Dù ¸n ®· lµm t¨ng sù tù tin cña mäi ngêi....tríc
khi cã dù ¸n, hä thêng nghÜ r»ng tai n¹n lµ ngoµi sù kiÓm so¸t cña nh÷ng ngêi d©n cÊp x·
nh hä. Giê ®©y hä nhËn ra r»ng m×nh cã thÓ lµm rÊt nhiÒu ®iÒu ®Ó gi¶m bít nguy c¬ tai n¹n
th¬ng tÝch trong céng ®ång cña m×nh. QuyÕt ®Þnh cña Bé Y tÕ ViÖt Nam n¨m 2006 vÒ ¸p dông
c¸c tiªu chÝ Céng ®ång an toµn trªn toµn quèc ®· vµ ®ang ®em l¹i nh÷ng can thiÖp ®Çy høa
hÑn trong lÜnh vùc nµy.
C¸c u ®iÓm chÝnh cña m« h×nh tr×nh diÔn phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em bao gåm:
• TriÓn khai mét cÊu tróc dù ¸n theo híng cïng tham gia mét c¸ch hiÖu qu¶, trong ®ã bao
gåm c¸c ®¹i diÖn cña tØnh, huyÖn, x·, ®Õn tõ nhiÒu ban ngµnh kh¸c nhau.
Céng t¸c viªn lµ then chèt. Kh«ng cã céng t¸c viªn sÏ kh«ng cã n©ng cao nhËn thøc
Ho¹t ®éng th«ng qua m¹ng líi c¸n bé y tÕ céng ®ång hay céng t¸c viªn cña Bé Y tÕ lµ kh«ng thÓ
thiÕu ®èi víi thµnh c«ng trong c¸c ho¹t ®éng phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch trÎ em cña UNICEF ë
c¸c tØnh thÝ ®iÓm t¹i ViÖt Nam. §îc giao nhiÖm vô triÓn khai mét sè c¸c ho¹t ®éng y tÕ kh¸c nhau trong
céng ®ång cña m×nh, c¸c céng t¸c viªn hç trî vµ híng dÉn nh÷ng ngêi tr«ng trÎ c¸ch thøc phßng
tr¸nh c¸c tai n¹n th¬ng tÝch phæ biÕn ®èi víi trÎ em trong vµ xung quanh ng«i nhµ cña m×nh. Th«ng
qua c¸c chuyÕn th¨m c¸ nh©n ®Õn c¸c hé gia ®×nh, céng t¸c viªn gi¶ng gi¶i cho ngêi d©n c¸ch thøc
thay ®æi ng«i nhµ cña m×nh b»ng c¸ch sö dông B¶ng kiÓm Ng«i nhµ an toµn cho trÎ em vµ tiÕn hµnh
th¨m nom theo dâi ®Ó ®¶m b¶o r»ng tÊt c¶ c¸c yªu
cÇu vÒ an toµn ®îc ®¸p øng. Ngoµi ra, hä thu thËp
vµ ghi l¹i nh÷ng chi tiÕt quan träng vÒ tai n¹n
th¬ng tÝch trÎ em trong céng ®ång cña m×nh. MÆc
dï c«ng viÖc céng t¸c viªn lµ hÕt søc quan träng vµ
®ãng gãp cho c«ng t¸c cøu n¹n trÎ em, nhng ®ã
lµ c«ng viÖc khã kh¨n: Lµm céng t¸c viªn rÊt khã.
Thêng chóng t«i ph¶i lµm viÖc vµo s¸ng sím vµ
tèi muén khi c¸c bËc phô huynh ®· ®i lµm vÒ vµ
chóng t«i ®îc tr¶ l¬ng rÊt Ýt - c¸c céng t¸c viªn
ë H¶i D¬ng, mét trong c¸c tØnh thÝ ®iÓm ë ViÖt
Nam cho biÕt. Tuy vËy, viÖc thuyÕt phôc c¸c gia
®×nh coi träng vÊn ®Ò phßng chèng tai n¹n th¬ng
tÝch trÎ em kh«ng ph¶i lóc nµo còng dÔ dµng.
Chóng t«i ph¶i dïng nhiÒu c¸ch ®Ó thuyÕt phôc
mäi ngêi thay ®æi hµnh vi. Chóng t«i dïng sù hç
trî vÒ mÆt t×nh c¶m, tri thøc, c«ng søc vµ ®«i khi lµ
tµi chÝnh ®Ó thóc ®Èy c¸c phô huynh c¶i t¹o ng«i
nhµ an toµn h¬n cho trÎ
20
nguon tai.lieu . vn