Xem mẫu
- TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004
PhÉu thuËt néi soi øng dông trong ®iÒu trÞ
mét sè bÖnh
Hµ V¨n QuyÕt*
Tr−êng §¹i häc Y Hµ Néi
Th¸ng 3/1987, Philipp Mouret lÇn ®Çu tiªn thùc hiÖn phÉu thuËt néi soi c¾t tói mËt. Tõ ®ã dÇn dÇn h×nh
thµnh phÉu thuËt néi soi bông, phÉu thuËt néi soi phô khoa, phÉu thuËt néi soi tiÕt niÖu… Tõ 1993 ®Õn nay,
bÖnh viÖn ViÖt §øc ®· tiÕn hµnh phÉu thuËt néi soi cho c¸c tr−êng hîp: c¾t tói mËt, viªm ruét thõa, c¾t u tuyÕn
th−îng thËn, phÉu thuËt Heller… qua ®ã cho thÊy c¸c −u ®iÓm cña phÉu thuËt néi soi nh−: thêi gian phÉu thuËt
ng¾n, kh«ng ®au, Ýt mÊt m¸u, håi phôc sau mæ nhanh, thêi gian n»m viÖn ng¾n, tû lÖ tai biÕn vµ biÕn chøng
thÊp, tÝnh thÈm mü cao… Tuy nhiªn phÉu thuËt néi soi (PTNS) vÉn cßn cã nh÷ng nh−îc ®iÓm cÇn ®−îc kh¾c
phôc nh− c¸c tai biÕn, biÕn chøng do b¬m h¬i, kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh møc ®é x©m lÊn cña ung th−, mét sè chi phÝ
ph−¬ng tiÖn cßn cao. Dï vËy, PTNS vÉn ngµy cµng ph¸t triÓn vµ më réng chØ ®Þnh, cã thÓ chiÕm 50 - 80% c¸c
phÉu thuËt.
I. §Æt vÊn ®Ò thiÖp tèi thiÓu (Minimally invasive Surgery) [3]
ngµy cµng ®−îc phæ biÕn réng r·i vµ trë thµnh mét
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam
ngµnh kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong phÉu thuËt nãi
®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ mét lo¹i h×nh phÉu thuËt
chung.
míi, ®ã lµ PhÉu thuËt néi soi bông víi danh tõ
tiÕng Anh lµ: Laparoscopic Surgery vµ tiÕng Ph¸p §Ó gãp phÇn minh chøng vµ cËp nhËt nh÷ng kü
lµ Chirurgie ceolioscopic. Tuy r»ng néi soi ®· ®−îc thuËt ®· ®−îc øng dông t¹i BÖnh viÖn ViÖt - §øc,
sö dông 1 thÕ kû nay ®Ó chÈn ®o¸n nh−ng ph¶i ®Õn víi nh÷ng kÕt qu¶ c¸c nghiªn cøu thu ®−îc cña
1987 khi Philippe Mouret (Lyon - Ph¸p) thùc hiÖn phÉu thuËt néi soi, chóng t«i xin tr×nh bµy ®Ò tµi:
ca phÉu thuËt c¾t tói mËt ®Çu tiªn d−íi mµn h×nh “PhÉu thuËt néi soi øng dông trong ®iÒu trÞ mét
th× phÉu thuËt néi soi míi dÇn dÇn ®−îc c«ng nhËn sè bÖnh” víi môc tiªu nghiªn cøu:
vµ thùc sù ph¸t triÓn vµ øng dông réng r·i trong - Tr×nh bµy mét sè lo¹i phÉu thuËt néi soi: chØ
c¸c lÜnh vùc nh−: ®Þnh vµ kü thuËt
- Néi soi phÉu thuËt bông. - C¸c kÕt qu¶ cña PTNS: kh¶ n¨ng øng dông vµ
- Néi soi phÉu thuËt lång ngùc. ph¸t triÓn.
- Néi soi phÉu thuËt TiÕt niÖu. II. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p
- Néi soi phÉu thuËt x−¬ng khíp. nghiªn cøu
- Néi soi phÉu thuËt thÇn kinh 1. §èi t−îng:
Tõ ®ã còng ®· ph©n nhá dÇn c¸c kü thuËt theo C¸c nghiªn cøu ®−îc tiÕn hµnh PTNS bao gåm
tõng lo¹i chuyªn khoa s©u nh− phÉu thuËt néi soi c¸c phÉu thuËt th−êng gÆp, phæ biÕn ®−îc øng
tim m¹ch, phÉu thuËt néi soi gan mËt, tiªu ho¸,thÇn dông ®iÒu trÞ cho c¸c bÖnh nh©n gåm:
kinh, phô khoa... * Néi soi phÉu thuËt bông:
PhÉu thuËt néi soi còng ®−îc coi nh− lµ mét - C¾t tói mËt.
hiÖn t−îng bïng næ trong ngµnh phÉu thuËt hay
- U tuyÕn th−îng thËn.
cao h¬n lµ mét cuéc c¸ch m¹ng cña phÉu thuËt néi
* Néi soi phÉu thuËt cÊp cøu: viªm ruét thõa.
soi (Revolution of laparoscopic surgery) [1]. NhiÒu
nhµ phÉu thuËt cho r»ng ®©y lµ lo¹i phÉu thuËt can * Néi soi lång ngùc: co th¾t t©m vÞ, tho¸t vÞ
* PGS. TS. Chñ nhiÖm Bé m«n Ngo¹i - Tr−êng §¹i häc Y Hµ Néi, Phã gi¸m ®èc BÖnh viÖn ViÖt §øc.
35
- TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004
hoµnh. ngµnh phÉu thuËt Tiªu ho¸ vµ phô khoa. Trong c¸c
* Néi soi phô khoa: c¾t tö cung. lo¹i phÉu thuËt th«ng dông ®−îc sö dông NSPT ®ã
lµ: c¾t tói mËt, u tuyÕn th−îng thËn, t¹o h×nh t©m vÞ
2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu:
trong co th¾t....
- M« t¶ kü thuËt, tr×nh bµy h×nh ¶nh vµ b¨ng
1.1. C¾t tói mËt.
h×nh c¸c nghiªn cøu cña håi cøu vµ tiÕn cøu vÒ mét
sè phÉu thuËt néi soi. C¾t tói mËt néi soi ®−îc thùc hiÖn ngµy 23/ 9 /
1992 t¹i BÖnh viÖn Chî RÉy vµ 1993 BÖnh viÖn
- §¸nh gi¸:
ViÖt - §øc cho ®Õn nay. Víi h¬n 1000 BN ®· ®−îc
• KÕt qu¶ sím muén: nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ nh− sau:
• Thêi gian phÉu thuËt. + ChØ ®Þnh: C¸c bÖnh lý tói mËt: sái tói mËt,
• Tai biÕn vµ biÕn chøng. polip tói mËt, viªm tói mËt.
• Thêi gian n»m viÖn. + Kü thuËt:
• Tû lÖ tö vong. - ChuÈn bÞ bÖnh nh©n: BN ®−îc x¸c ®Þnh ®Çy
®ñ c¸c triÖu chøng l©m sµng vµ cËn l©m sµng nh−
• TÝnh thÈm mü, håi phôc sau mæ.
siªu ©m, XN chøc n¨ng gan. BN cã thÓ vµo viÖn
III. KÕt qu¶ tr−íc 1 ngµy, ¨n nhÑ.
1. Néi soi phÉu thuËt bông: - C¸c kü thuËt th−êng dïng:
§©y lµ mét lÜnh vùc ®−îc øng dông néi soi Th−êng dïng 3 trocart vïng rèn, vïng d−íi øc,
phÉu thuËt nhiÒu nhÊt, ph¸t triÓn m¹nh mÏ nhÊt vµ m¹ng s−ên. Còng cã thÓ dïng 4 trocart khi cÇn
gãp phÇn thay ®æi nhanh chãng diÖn m¹o cña thiÕt ë d−íi s−ên ph¶i (H×nh 1).
H×nh 1
Sau khi b¬m h¬i, th¨m dß æ bông, x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng th−¬ng tæn tói mËt vµ c¸c t¹ng kh¸c.
- TiÕn hµnh c¾t tói mËt:
• Dïng k×m kh«ng r¨ng nhÑ nhµng gì m¹c nèi vµ cÆp ®¸y tói mËt n©ng lªn dÔ x¸c ®Þnh èng tói mËt
vµ cuèng gan, èng mËt chñ.
36
- TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004
• Dïng k×m mãc (hook) më l¸ tr−íc èng tói mËt vµ më tam gi¸c Callot béc lé èng tói mËt võa ®èt
võa bãc. PhÉu tÝch èng tói mËt, cÆp clip 2 c¸i phÝa trong vµ 1 phÝa ngoµi, c¾t èng mËt chñ. Béc lé râ ®éng
m¹ch, cÆp clip vµ c¾t (H×nh 2).
H×nh 2
- Bãc vµ cÇm m¸u gi−êng tói mËt, lÊy tói mËt 1.2. C¾t u tuyÕn th−îng thËn.
qua tói rót qua lç trocart. - U tuyÕn th−îng thËn lµ mét bÖnh lý néi tiÕt
- Tai biÕn vµ biÕn chøng: ch¶y m¸u do ®øt ®éng g©y rèi lo¹n chøc n¨ng tuyÕn th−îng thËn. ChiÕm
m¹ch tói mËt, r¸ch nhu m« gan, rß mËt do r¸ch èng phÇn lín tr−êng hîp lµ u n»m ë vá d−íi d¹ng nang,
mËt chñ. hoÆc u ®Æc gäi lµ Pheochromocytoma g©y t¨ng
+ KÕt qu¶: huyÕt ¸p. U n»m ë tuû g©y nªn Héi chøng Conn
hay héi chøng Curshing g©y bÐo ph×.
- Thêi gian mæ trong vßng 45 phót
- Nghiªn cøu kÕt qu¶ 100 BN ®−îc phÉu thuËt
- HËu phÉu trong vßng 3 ngµy
t¹i bÖnh viÖn ViÖt - §øc cho thÊy:
- BiÕn chøng sau mæ Ýt:
+ ChØ ®Þnh: U nang, Pheochromocytoma.
• 0,08 - 0,9% ch¶y m¸u.
U tuû trong héi chøng Curshing vµ Conn PTNS
• 0,2 - 1,5% rß mËt. lµ thÝch hîp nhÊt víi kÝch th−íc < 10cm.
- Kh«ng cã vÕt mæ dµi, sÑo, mæ nhá, Ýt nhiÔm + Kü thuËt: PhÉu thuËt néi soi qua æ bông hay
trïng, kh«ng dïng kh¸ng sinh. sau phóc m¹c.
ChÝnh nh÷ng kÕt qu¶ trªn ë Hoa Kú hµng n¨m cã + TiÕn hµnh:
tíi 500.000 c¾t tói mËt néi soi ®−îc tiÕn hµnh [3]. ë - Bãc t¸ch h¹ l¸ch hoÆc gãc ®¹i trµng tr¸i khi
ViÖt Nam còng tiÕn hµnh c¾t tói mËt néi soi th−êng phÉu thuËt c¾t u.
xuyªn t¹i c¸c bÖnh viÖn trung −¬ng vµ tuyÕn tØnh.
- N©ng gan lªn cao trong phÉu thuËt c¾t u bªn ph¶i.
37
- TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004
- C¾t u sau khi cÆp vµ c¾t m¹ch m¸u. + ChØ ®Þnh:
+ KÕt qu¶: - Co th¾t t©m vÞ phÉu thuËt Heller.
- Thêi gian mæ 77 phót, m¸u mÊt 70 ml. - Viªm trµo ng−îc d¹ dµy thùc qu¶n phÉu thuËt
- Kh«ng cã ®−êng mæ lín. Nissen.
- Håi phôc nhanh c¸c chØ sè chøc n¨ng tim m¹ch. - Tho¸t vÞ lç hoµnh.
- Thêi gian xuÊt viÖn 3 - 5 ngµy. + Kü thuËt:
- 5 trocart ®Æt ë c¸c vÞ trÝ vïng bông, ®Èy gan lªn.
- Kh«ng cã biÕn chøng, tö vong.
- PhÉu tÝch trªn c¸c m¹c treo thµnh tr¸i ph¶i, t×m 2
Marescaux J, Mutter D [7] víi 39 BN cho thÊy
cét trô sau bãc t¸ch l¸ tr−íc thùc qu¶n (H×nh 3).
thêi gian mæ lµ 145 phót, n»m viÖn 5 ngµy.
Chapuis vµ céng sù còng cho kÕt qu¶ t−¬ng tù [2]. - Kh©u hÑp 2 cét trô tr−íc sau.
1.3. PhÉu thuËt t¹o h×nh t©m vÞ: - T¹o van h×nh ph×nh vÞ d¹ dµy (Nissen) (H×nh 4).
PhÉu thuËt néi soi t¹o h×nh t©m vÞ ®−îc thùc - HoÆc më c©n c¬ t©m vÞ (Heller).
hiÖn 29 BN t¹i BÖnh viÖn ViÖt - §øc. §©y lµ mét
kü thuËt néi soi phÉu thuËt víi tr×nh ®é chuyªn
khoa s©u. KÕt qu¶ nghiªn cøu nh− sau:
H×nh 3
38
- TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004
H×nh 4
KÕt qu¶: + KÕt qu¶:
- Thêi gian tiÕn hµnh 1h30. - PhÉu thuËt kh«ng mæ bông vµ mæ ngùc.
- Kh«ng ph¶i më réng vÕt mæ. - Håi phôc nhanh 3 ngµy.
- Håi phôc nhanh, hÕt nghÑn vµ trµo ng−îc. - Kh«ng cã biÕn chøng dÝnh ruét sau mæ.
- Nuèt dÔ, n»m viÖn 5 ngµy. 3.3. PhÉu thuËt cÊp cøu viªm ruét thõa:
Rajan A, Cadiere GB [8] víi 434 BN còng ®· Nghiªn cøu 325 BN ®−îc phÉu thuËt VRT cÊp
cho kÕt qu¶ t−¬ng tù. gåm: 156 phÉu thuËt néi soi, 169 mæ më t¹i khoa
2. PhÉu thuËt lång ngùc: PhÉu thuËt cÊp cøu bông vµ PhÉu thuËt nhi bÖnh
viÖn ViÖt §øc cña TrÇn B×nh Giang ®· cã kÕt qu¶
2.1. Tho¸t vÞ hoµnh:
sau:
Do chÊn th−¬ng hay bÖnh lý, c¸c t¹ng trong æ
+ ChØ ®Þnh:
bông ch−ên lªn lång ngùc. G©y suy h« hÊp hoÆc
g©y ho¹i tö c¸c t¹ng. - Viªm ruét thõa.
+ ChØ ®Þnh: - Viªm ruét thõa ®Õn muén.
- Tho¸t vÞ hoµnh bÈm sinh. - Viªm ruét thõa biÕn chøng ¸p xe, viªm phóc
m¹c khu tró.
- Tho¸t vÞ hoµnh do chÊn th−¬ng.
+ Kü thuËt:
+ Kü thuËt:
- 3 trocart.
- §Æt 5 trocart.
- CÆp c¾t ruét thõa b»ng dao l−ìng cùc, hoÆc
- KiÓm tra vµ kÐo c¸c t¹ng xuèng æ bông.
cÆp clÝp cÇm m¸u, hoÆc dïng chØ, c¾t kh«ng vïi
- Gì dÝnh mÐp lç tho¸t vÞ ®Ó c¸c t¹ng dÔ dµng
gèc ruét thõa (H×nh 5 vµ 6).
n»m l¹i vÞ trÝ.
- Röa s¹ch, hót hÕt khi phæi në.
- Kh©u kÝn vßm hoµnh.
39
- TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004
H×nh 5 vµ 6
+ KÕt qu¶: C¸c kÕt qu¶ trªn phï hîp víi nhiÒu b¸o c¸o
- Thêi gian mæ 30 - 45 phót. trong n−íc vµ n−íc ngoµi nh− Kum C. K [6] …
cho thÊy phÉu thuËt néi soi c¾t ruét thõa cã nhiÒu
- Håi phôc nhu ®éng ruét sím 24 giê.
−u ®iÓm h¬n mæ më.
- Kh«ng cã biÕn chøng nhiÔm trïng vÕt mæ.
- Thêi gian n»m viÖn 2 - 3 ngµy.
40
- TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004
4. C¾t tö cung: mét sè n−íc ph¸t triÓn nh− Hoa Kú, Ph¸p, T©y
¢u... §ã lµ c¸c lo¹i Robot phÉu thuËt néi soi,
PhÉu thuËt néi soi phô khoa ®−îc øng dông
NSPT bµo thai, NSPT qua hÖ thèng tim m¹ch.
trong c¸c tr−êng hîp nh−: u nang buång trøng, u
PTNS cña ViÖt Nam ®ang ë giai ®o¹n 2. Nh−ng
x¬ tö cung..... t¹i bÖnh viÖn ViÖt §øc ®· tiÕn hµnh
dÉu sao chóng ta ®· tiÕp cËn sím h¬n so víi nhiÒu
phÉu thuËt cho gÇn 100 BN víi kÕt qu¶ sau:
n−íc vµ ®· dÇn dÇn ph¸t triÓn ngµnh phÉu thuËt néi
+ ChØ ®Þnh: soi.
- U x¬ tö cung kÝch th−íc > 3cm.
2. øng dông cña néi soi phÉu thuËt:
- N»m ë nhu m« vµ d−íi niªm m¹c.
PhÉu thuËt néi soi thùc sù ph¸t triÓn trong vßng
- Cã biÕn chøng, ph¸t triÓn nhanh. 15 - 20 n¨m nay. Nh÷ng øng dông trong phÉu
+ Kü thuËt: thuËt ®· vµ ®ang hoµn thiÖn vµ trë thµnh c«ng nghÖ
- 3 trocart kh«ng më bông. phÉu thuËt. Cho ®Õn thêi ®iÓm nµy, nhiÒu chuyªn
- CÆp c¾t 2 vßi trøng. gia vµ c¸c nhµ phÉu thuËt ®· cã nh÷ng nhËn xÐt vÒ
NSPT nh− sau:
- CÆp 2 ®éng m¹ch b»ng clip.
2.1. Kh¶ n¨ng thùc hiÖn:
- C¾t tö cung b¸n phÇn hay toµn bé, kh©u vïi
mám c¾t hay kh©u ©m ®¹o. N¨m 1997 Steve Euban vµ Ph. Shanrer [4] ®·
®−a ra c¸c nhËn ®Þnh vÒ tÊt c¶ c¸c nghiªn cøu øng
+ KÕt qu¶:
dông NSPT trªn thÕ giíi nh− sau:
- Thêi gian phÉu thuËt trung b×nh 2 giê.
- C¸c phÉu thuËt ®−îc thõa nhËn: bao gåm c¸c
- Ýt tai biÕn, biÕn chøng. lo¹i phÉu thuËt tiÕn hµnh PTNS mét c¸ch hoµn
- N»m viÖn 3 - 5 ngµy. chØnh, cã nhiÒu −u viÖt vµ cã kÕt qu¶ tèt nh−: c¾t
- Kh«ng dïng kh¸ng sinh. tói mËt, c¾t ruét thõa, phÉu thuËt Heller, phÉu thuËt
Nissen, tho¸t vÞ bÑn, c¾t ®¹i trµng, ….
IV. Bµn luËn
- C¸c kü thuËt cã thÓ chÊp nhËn trong t−¬ng lai:
1. Sù ph¸t triÓn cña néi soi phÉu thuËt.
c¾t ®¹i trµng do ung th−, c¾t tuyÕn th−îng thËn, c¾t
§iÓm l¹i qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña NSPT chóng nèi ruét, c¾t thùc qu¶n, c¾t d¹ dµy, c¾t trùc trµng,
ta thÊy râ cã 3 giai ®o¹n: c¸c phÉu thuËt cÊp cøu….
- Giai ®o¹n øng dông vµ thùc nghiÖm ban ®Çu: - C¸c kü thuËt ch−a ®−îc chÊp nhËn: phÉu thuËt
Tõ khi h×nh thµnh néi soi chÈn ®o¸n ë c¸c chuyªn Whipple, c¾t gan lín, nèi b¾c cÇu tÜnh m¹ch chñ
khoa ngo¹i, s¶n.. cho ®Õn ca phÉu thuËt ®iÒu trÞ chËu.
d−íi mµn h×nh ®Çu tiªn cña Phillip Mouret (Ph¸p)
Tuy nhiªn cho ®Õn nay c¸ch ph©n lo¹i phÉu
lµ mét qu·ng thêi gian dµi gÇn 1 thÕ kû.
thuËt nµy ®· thay ®æi. Nh÷ng phÉu thuËt cña t−¬ng
- Giai ®o¹n øng dông réng r·i: tõ 1977 ®Õn nay lai b©y giê ®· trë nªn th«ng dông. C¸c phÉu thuËt
phÉu thuËt néi soi kh«ng chØ ®Ó ®iÒu trÞ mét sè c¾t gan, c¾t tuþ, c¾t nèi m¹ch ®· thùc hiÖn ë nhiÒu
bÖnh th«ng th−êng nh− c¾t tói mËt, c¾t ruét thõa trung t©m phÉu thuËt víi nh÷ng −u ®iÓm. Nh− vËy
mµ ®· trë thµnh mét phÉu thuËt th«ng dông trong nh÷ng nhËn ®Þnh trªn chØ thõa nhËn cho ®Õn h«m
c¸c c¬ së phÉu thuËt, PTNS ®· ®−îc tiÕn hµnh ë nay ë ViÖt Nam.
hÇu hÕt c¸c chuyªn khoa bao gåm tiªu ho¸, tiÕt
2.2. ¦u, nh−îc ®iÓm vµ biÕn chøng.
niÖu, tim m¹ch - lång ngùc, x−¬ng khíp vµ thÇn
Nh×n chung nhiÒu t¸c gi¶ thõa nhËn NSPT cã
kinh.
nh÷ng ®Æc ®iÓm nh− sau:
- Giai ®o¹n ph¸t triÓn c«ng nghÖ trong phÉu
thuËt: NhiÒu thÝ nghiÖm vµ øng dông c«ng nghÖ + −u ®iÓm:
trong phÉu thuËt néi soi ®· vµ ®ang thùc hiÖn ë
41
- TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004
- Thêi gian mæ ng¾n: Nh− trong PTNS c¾t tói ruét thõa 2 ngµy, chi phÝ thuèc men, phôc vô gi¶m
mËt mµ nhiÒu t¸c gi¶ gäi lµ mét “Big bang” cña h¬n mæ më [6,9].
phÉu thuËt ®Òu cho r»ng thêi gian mæ c¾t tói mËt Víi nh÷ng −u ®iÓm trªn, mét sè phÉu thuËt néi
toµn bé chØ 45 phót (nhanh nhÊt lµ 12 phót vµ l©u soi ®· trë thµnh yªu cÇu hay cã thÓ lµ nhu cÇu ®iÒu
nhÊt lµ 180 phót). Duboi F, Berthelot G, Levard H trÞ cña ng−êi bÖnh. Mét lo¹i h×nh bÖnh khoa phÉu
[3] còng nh− c¸c nghiªn cøu ngoµi n−íc vµ trong thuËt ®· h×nh thµnh nh− “BÖnh viÖn trong ngµy”
n−íc thêi gian trung b×nh chØ 45 phót, c¾t ruét thõa hay gäi lµ Day’s Hospital hoÆc lµ H«pital de Jour ë
trung b×nh 30 phót. c¸c n−íc Mü, Ph¸p, NhËt B¶n, Singapo …
- §au sau mæ Ýt: Do kh«ng cã ®−êng mæ vµ chØ + Nh−îc ®iÓm: tuy nhiªn NSPT cã mét sè
víi c¸c lç nhá qua trocart nªn ®au t¹i chç lµ chñ nh−îc ®iÓm nh−:
yÕu. §au Ýt kh«ng cÇn dïng gi¶m ®au trong khi ®ã
- Ph¶i g©y mª toµn th©n: ®Ó b¬m h¬i ph¶i b¾t
®−êng mæ kinh ®iÓn th−êng më réng, kÐo dµi vµ
buéc g©y mª, dïng gi·n c¬ míi thùc hiÖn ®−îc.
g©y ®au vµi ngµy, ph¶i dïng thuèc gi¶m ®au.
§iÒu nµy h¹n chÕ cho nh÷ng bÖnh nh©n cã bÖnh
- Mét sè phÉu thuËt xö lý th−¬ng tæn ë s©u, tim m¹ch, chøc n¨ng h« hÊp h¹n chÕ sÏ kh«ng cã
khã bãc t¸ch nÕu kh«ng më réng vÕt mæ nh− Héi chØ ®Þnh tiÕn hµnh PTNS.
chøng Cusshing, PhÉu thuËt chèng trµo ng−îc…..
- Tai biÕn khi b¬m khÝ carbonic: mét sè tr−êng
tiÕn hµnh phÉu thuËt néi soi sÏ cã nhiÒu thuËn lîi
hîp do ¸p lùc khÝ cao, b¬m h¬i kÐo dµi cã thÓ cã
h¬n [5,7,8].
biÕn chøng do khÝ carbonic vµo m«, vµo m¹ch
- Kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn chøc n¨ng h« hÊp: do m¸u. ChÝnh v× vËy ®· cã nh÷ng c¶i tiÕn cña PTNS
kh«ng cã vÕt mæ nªn c¸c ho¹t ®éng vÒ h« hÊp lµ kh«ng dïng b¬m h¬i n÷a mµ dïng ph−¬ng tiÖn
kh«ng bÞ h¹n chÕ. NhÊt lµ nh÷ng ng−êi giµ vµ bÐo. n©ng thµnh bông b»ng dông cô Hashimoto ®Ó cã
Mét sè bÖnh lý nh− u tuyÕn th−îng thËn, héi chøng thÓ h¹n chÕ tai biÕn vµ biÕn chøng nµy.
Cursing nÕu mæ më th× ®−êng mæ rÊt réng, ¶nh
- H¹n chÕ khi cÇm m¸u trong tr−êng hîp ch¶y
h−ëng rÊt nhiÒu ®Õn håi phôc sau mæ.
m¸u nhiÒu, nhÊt lµ nh÷ng phÉu thuËt c¾t gan, c¾t
- L−u th«ng tiªu ho¸ sím sau mæ: th«ng th−êng l¸ch nÕu kÌm theo rèi lo¹n ®«ng m¸u. §©y còng lµ
24 giê l−u th«ng ruét ®· trë l¹i b×nh th−êng. Cã sù mét trong nh÷ng tai biÕn vµ biÕn chøng kh¸ th−êng
l−u th«ng sím nªn bÖnh nh©n cã thÓ ¨n sím vµ gÆp trong phÉu thuËt néi soi. Do vËy khi tiÕn hµnh
chãng håi phôc. Trong phÉu thuËt VRT nÕu ph¶i PTNS, nÕu t×nh tr¹ng ch¶y m¸u trong mæ mµ
mæ më, bÖnh nh©n ph¶i chê ®Õn 48 - 72 giê cã kh«ng chÕ ngù ®−îc, lu«n lu«n ph¶i cã dông cô
trung tiÖn míi ®−îc ¨n, nÕu mæ néi soi chØ trong mæ më s½n sµng tiÕn hµnh ngay.
vßng 24 giê lµ cã thÓ ¨n ®−îc.
- Kh«ng x¸c ®Þnh sù x©m lÊn ung th− mét c¸ch
- Kh«ng cã biÕn chøng cña vÕt mæ: do chØ b»ng chÝnh x¸c: nh− trong phÉu thuËt ung th− ®¹i trµng,
c¸c lç nhá nªn c¸c biÕn chøng nh− ch¶y m¸u, trùc trµng … Sù x©m lÊn cña khèi u vµo c¸c h¹ch,
nhiÔm trïng hay di chøng tho¸t vÞ thµnh bông, sa c¸c t¹ng lµ rÊt khã x¸c ®Þnh. NhÊt lµ nh÷ng tr−êng
låi thµnh bông kh«ng cã. §iÒu nµy rÊt cã lîi cho hîp khèi u ®· x©m lÊn xung quanh hoÆc di c¨n xa.
ng−êi bÖnh lµ kh«ng ph¶i dïng kh¸ng sinh, h¹n
- Kinh phÝ cao trong mét sè phÉu thuËt kÐo dµi,
chÕ chi phÝ.
phÉu thuËt nÆng, nhiÒu kü thuËt cÇn cã c¸c dông cô
- TÝnh thÈm mü cao: râ rµng néi soi phÉu thuËt ®−îc sö dông trong c¸c lo¹i phÉu thuËt néi soi nh−
gi¶i quyÕt ®−îc thÈm mü cho ng−êi bÖnh, nhÊt lµ Endo - GIA th¼ng vµ vßng…. §©y lµ mét h¹n chÕ
phô n÷ nh− mæ b−íu cæ, mæ n©ng ngùc, tr¸nh ®−îc cho chóng ta muèn n©ng cao phÉu thuËt néi soi.
c¸c ®−êng mæ bông …. C¸c lo¹i phÉu thuËt cµng cao, cµng phøc t¹p l¹i cÇn
- Ngµy n»m viÖn ng¾n: thêi gian n»m viÖn trung rÊt nhiÒu dông cô mµ trong n−íc kh«ng thÓ cã
b×nh cña c¸c cuéc mæ c¾t tói mËt lµ 3 ngµy, viªm ®−îc vµ nÕu mua ë c¸c h·ng th× chi phÝ sÏ rÊt cao.
42
- TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004
3. TriÓn väng cña PTNS 2.Chapuis Y, Maignien B, Abbouch B (1995).
Surrenalectomie sous coelioscopie experience de 25
- Néi soi phÉu thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn vµ më
intervention. Press Med, 24.845 - 848.
réng sang mäi chuyªn khoa nh− phÉu thuËt néi soi
thÇn kinh, tim m¹ch vµ PTNS bµo thai ®iÒu trÞ mét 3. Dubois F, Berthelot G, Levard H. (1991).
sè bÖnh bÈm sinh. Laparoscopic cholecystectomy: Historic
perspective and personal experience. Surg.
- Xu h−íng c¶i tiÕn dông cô phÉu thuËt cµng
Laparosc.Endosc.1: 52 - 70.
ngµy nhá dÇn (Needle Surgery) ®Ó t¨ng thªm tÝnh
thÈm mü. 4. §ç Kim S¬n (1998). Nh÷ng øng dông cña
- Thay ®æi mét sè kü thuËt PTNS kinh ®iÓn phÉu thuËt néi soi t¹i bÖnh viÖn ViÖt - §øc.: KÕt
b»ng Robot mµ lÇn ®Çu tiªn theo ý t−ëng cña Dr qu¶ vµ triÓn väng. Ngo¹i khoa,33.6 - phÇn 2: 1 - 6.
Fred Moll ë Mountain View, California, USA ®iÒu 5. Hµ V¨n QuyÕt, Fiction O, Meyer CH.
khiÓn phÉu thuËt qua m¸y tÝnh vµ th¸ng 3 - 1997 (1998). La fundoplication de Nissen en
Robot phÉu thuËt lÇn ®Çu tiªn ®−îc Himpens J vµ laparoscopie pour treatement des Hernies Hiatales
Cadiere GB thùc hiÖn 2 tr−êng hîp ë BØ vµ Ph¸p. et Refelux Gatro - oesophagien. Tãm t¾t b¸o c¸o
khoa häc Ngo¹i khoa ViÖt - Ph¸p. §¹i häc Y Hµ
V. KÕt luËn
Néi,89.
- PhÉu thuËt néi soi cã nhiÒu −u ®iÓm so víi c¸c
6. Kum C. K and al (1993). Randomized
phÉu thuËt kinh ®iÓn vµ chØ ®Þnh cho c¸c c¸c bÖnh lý
nh− tói mËt, viªm ruét thõa, co th¾t t©m vÞ, u tuyÕn controlled trial comparing laparoscopic and open
th−îng thËn, ra må h«i tay …. Kü thuËt tiÕn hµnh appendectomy. Br. J. Surg.80,1598 - 1600.
thuËn lîi, Ýt tai biÕn nh−ng ®ßi hái sö dông thµnh th¹o 7. Marescaux J, Mutter D. (2002). Surgery of
c¸c dông cô vµ tiÕn hµnh th−êng xuyªn. the adrenal gland. European course on
- KÕt qu¶ cña PTNS ®−îc x¸c ®Þnh qua c¸c Laparoscopicsurgery. 157 - 165.
nghiªn cøu, tæng kÕt vµ ®¸nh gi¸ mét sè phÉu thuËt 8. Rajan A, Cadiere GB. (1995). Traitement
lµ an toµn, Ýt biÕn chøng, håi phôc nhanh, thêi gian du Reflux Gastro - oesophagen pathologique.
®iÒu trÞ ng¾n, tÝnh thÈm mü cao… Journal de coelio - chirurgir.14,June,23 - 28
Do vËy kh¶ n¨ng øng dông cña PTNS cµng 9. T«n ThÊt B¸ch, TrÇn B×nh Giang (2003).
ngµy cµng më réng vµ ph¸t triÓn cïng víi sù v−¬n PhÉu thuËt néi soi æ bông. Nhµ xuÊt b¶n Y häc.
lªn nhanh chãng cña khoa häc vµ c«ng nghÖ. 340 - 348.
Tµi liÖu tham kh¶o
1. Cadiere GB, Himpens J, Bruyn J (1995).
Fundoplicature selon Nissen par coelioscopie.
Ann. chir 1995 (1);24 - 29.
Summary
Laparoscopic surgery in treatment of Diseases
In Mar 1987, the first laparoscopic cholecystectomie has been perfomed by Philipp Mouret, since then
abdominal laparoscopic surgery, gynaecology laparoscopic surgery, urology laparoscopic surgery and
thoraroscopie take form gradually. From 1993, in Viªt §uc hospital, laparoscopic approach was applied for
cholecystectomies, appendicectomies, adrenalectomies, Heller procedures… with many advatages: short
operating time, minimizing post operative pain, little bleeding, quick recuperating, short hospital stay, low
accidental rate, high aesthetics quality… However, laparoscpic surgery still have some disavantages to
overcome: accidents of pneumoperitoneum, capacity to difine tumours invading level, expensive instruments…
Although, laparoscopic surgery develop more and more and extend its indications (it can get 50 - 70%
operations).
43
nguon tai.lieu . vn