Xem mẫu
- TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 21 (46) - Thaùng 10/2016 To foster personal competences of learners in the learning activity of comprehensive reading Nguyen Thi Thu Hien, M.A. Nguyen Huu Tho High School, HCMC Tóm tắt oạt độ dạ c đ c ể vă bả c ỉ đạt đ ợc ệ q ả k c b ết độ một các tổ ợp k ả ă t ếp ậ vă bả (VB) bằ t ực ác ý t ức tâm lý… một các tổ q át là ă lực cá â của c a at độ DẠY và Ọ l ô tồ tạ so so có mố t ơ tác b c ặt Bà v ết à đ cập đế oạt độ của GV ớ dẫ đ c ể VB ằm p át tố đa ă lực cá â của t eo 4 đ ểm sa đâ : 1 Đ c vă bả - lắ ec í mì ; 2 Đ c bằ ă l ợ dồ dào bằ t d sá tạo; 3 Đ c vớ tất cả sự ứ t ú; 4 Đ c là è t í ão đọc hiểu văn bản, năng lực cá nhân, hoạt động dạy học. Abstract Comprehensive reading as a learning activity is effectively conducted only when the learners can integrate their perceptual abilities through intuition, consciousness, and emotion, which are generally called personal competences of the learners. Teaching and learning actitivities always co-exist and closely interact with each other. This article describes how teachers can instruct learners to improve their comprehensive reading by integrating their personal competences following four below points: 1. Reading the text - listening to oneself; 2. Reading with enthusiasm and creative mind; 3. Reading with inspiration; 4. Reading as brain training. Keywords: comprehensive reading, personal competences, teaching and learning activities. 116
- 1. Mở đầu t ế đã p ủ ậ sự p át t ể v ậ ớc ê cầ p át t ể ă lực ao t ức bê t o của cá â ột k t ếp c o c s ( ) một các toà d ệ tí dâ c ủ t o c b v p ạm áo v ê (GV) k ô t ể cứ t ếp tục êm t t ì dò c ả cảm xúc ý bà ả đ c ể t ụ độ t ức sá tạo các ì ê b ệt của mỗ t ớc đâ mà p ả t ực ệ dạ bằ t o v ệc t ếp ậ VB k ó mà đ ợc v ệc tổ c ức các oạt độ ( Đ) t ô p át đế tậ độ Đ c ể VB ất là q a các Đ của t ầ và t ò GV đó va VB vă c ma một ê cầ k ác b ệt so t ò là tổ c ức c o oạt độ GV vớ tất cả các loạ ì c k ác GV ớ dẫ đ c ể vă bả (VB) c ỉ đạt cầ p ả am ể v tí đa dạ của â đ ợc ệ q ả k b ết độ một các ực c ất đ số t t ầ của cá các tổ ợp k ả ă t ếp ậ vă bả â à k ô ố đ số t t ầ bằ t ực ác ý t ức tâm lý… một của cá â k ác Vì t ế áo v ê dù bắt các tổ q át là ă lực t ếp ậ à b ộc p ả có à độ đ c ỉ vă ê c t o một lầ t ao đổ v oạt độ đ c cầ p ả tô t p ơ p áp dạ và c vă tạ t ếp ậ ma tí cá â của c Đạ c K oa c Xã ộ và â vă - s ộc đố t oạ a vă bả và Đạ c Q ốc a à p ố ồ í đ c p ả t ực ệ t ê t t ầ dâ c ủ có nói: c vă ố ct đíc t ực t eo các ể của Bak t ằm mở các l â xa ( ệt) úp p ả đ ợc tự do t o q a sát độc lập c b ết t ở t ức tác p ẩm vă c ơ to oạt độ có lập t bả lĩ ể vậ Đ của t ầ to của cá â GV k ớ dẫ đ c dạ đ c ể vă bả c í là k ơ cũ cầ p ả ể VB đ c l ô mớ d ớ dậ độ ă lực cá â của cá ì k ác a Ở t c t o v ệc t ếp ậ vă bả V p ía đ ểm k ác a t o một bố cả k ác c Đ đ c p ả là sự ứ đáp tíc a vớ đ c và các t ếp cậ cực của đ c đố vớ vă bả tác k ác a các á t và ý ĩa của vă p ẩm o v ệc t ếp ậ vă bả mỗ bả có vẻ ổ đ cố t ủ v c ắc t o đ c có cá tí đặc đ ểm số p ậ và tâm lý t ếp ậ t ế ệ ất có t ể t ở các ì c ộc số k ác a ; vớ ê cũ kĩ t ậm c í có cơ đổ vỡ eo k oá lạc và k ổ đa ất k ác a t t ầ à đ c k ô c ỉ l ê tục o t ực tế v ệc dạ và c vă đ ợc è l ệ t í ă mà cò cả cảm to àt p ổt ô ệ a đô xúc V ệc đ c ể k ô t ể t ực ệ k ơ vào tì t ạ cứ ắc áo đ một các cứ ắc má móc; k ô t ể dạ t dựa vào tê có một k ể đ c các đ c k ô mẫ c o c ẩ q tắc ê lý c có sẵ để tất cả m Đ c là một oạt độ t ếp b ộc p ả p ục tù t â t ủ ột số ậ đ c k ô c ỉ p ả t ầ t ục GV t ậm c í sa đà vào p ơ p áp áp đặt các kỹ ă đ c mà p ả v ơ tớ có kết q ả đ c ể ma tí tập t ể Kết q ả p o các đ c vă óa đ c là cá ê cá độc đáo của cá â Bà v ết à đ cập đế oạt độ của đ c b t ê d ệt ồ ă l ợ t GV ớ dẫ đ c ể VB ằm p át t ầ b cạ k ệt Vô ì c Đ tố đa năng lực cá nhân của 117
- . u c ủt ể đ c vậ mục t ê ệ 2.1. Đọc văn bản - lắng ng e c ín mìn d ệ t o sự cảm ậ của đ c VB ú ta đã q e vớ q a ệm: đ c đ c cà t tế sắc bé t ì cà để b ết và ể v đố t ợ đ c eo ậ d ệ t ô t sự k ệ t ực (đ ợc mã các ể à đ c là để lĩ ộ k ế t ức óa bở một mạ l ớ từ ký ệ k ệm từ VB bỏ q a c ủ t ể b ể t ợ …) một các a c ó đ c- đa tập t ớ tớ c â lý t o m ô vật t ì k ô đố t ợ đ c Đó là sự tíc lũ c ứ c a từ t ợ â lý đ ợc ô óa c ể t à ể b ết m ệt một bức mà c e m ể b ết và mà cặm cụ k ếm và c ất đầ k o ứ đáp đế lúc c ết vẫ k ô ý t ức đ ợc Ở p ơ d ệ t ếp ậ vă bả dù số và đó để làm ì ế cất c cầ ă lực q a sát và ậ và b ết các dù số và đó để đ ơ d ệ ồ đ tớ t ẩm t ấ đ cp ả đầ vớ tở ạ t ác t ức của lắ e đ ợc t ế ó của vă bả cù c ộc số mở a một t ế ớ mớ t à â p út lắ e tế ó đầ sức số mạ mẽ t ì đó đã “t ầm” của c í mì Đâ là sự tập t c í là co t í t ệ G á t cao ất vào bê t o một các sâ sắc ự ê của VB là k ó ệ một bó lặ để lắ e c í mì cũ có tác đ ốc ực sá của Đa ko t o m t mù dụ để è l ệ c o đ c sự ạ bó tố dẫ dắt co đ tớ c â t cảm và t tế Vớ v ệc đ c vă bả các t ơ sá của sự t ật và c â lý ầ lớ ác q a k ô t ể b đó kí Rac ael đ c đã oa p í t a sức lực Kessle t o c ố “Linh hồn của giáo ă l ợ t o v ệc ậ b ết và t ẩm dục: giúp học sinh tìm kiếm sự kết nối, t ấ các sự k ệ t ô t k ác q a của lòng trắc ẩn và nghị lực trong nhà ệ t ực đ ợc p ả á t o VB - tác trường”1 đã c o ằ : “ k oả p ẩm mà ít l ê ệ vớ bả t â ít có ý ắ ẫm ĩto t lặ c o p ép t ức v c í mì ạ sao VB lạ có t ể c ú ta sà l c và sắp xếp cảm xúc s tác b ệt vớ đ số của đ c ó? ĩ và cảm ác của mì K c ứ kế Đ c VB - tác p ẩm là một c ộc t ả t ạ t á cảm xúc của mì ta có t ể tìm ệm của “cá tô ” VB - tác p ẩm k ô đ ợc sự câ bằ vố là một đ k ệ tiên p ả là tâm đ ểm mà “cá tô ” đa q a q ết c o các ă lực xúc cảm và xã ộ sát mớ là tâm đ ểm Vậ đ c ể VB là cầ t ết t o v ệc c ỏ ”. p ả s xét xem có t a đổ cơ bả 2.2. Đọc bằng năng lượng dồi dào, ào đa d a t o cá bả c ất “tô bằng tư duy sáng tạo đa là” à t ì đ c ể c o ta xâ dự mô ì đ c đ c ớ tớ ý ệ “tô m ố t ở ê lý t ở ê v ệc t ạp và ả là…” o so vớ ý t ở mớ p ó ă l ợ đ c t ế ào t ì c a l ê tục p ó ệ là t á độ số l ê tục ai n ắc đế Đ c cũ là q á t ì sả x ất c ể d c VB là p ơ t ệ c ứ k ô và tíc tụ t í t ệ ác ý ệm đ ợc ì là mục t ê ục t ê là tác độ t à t l ệ cả a bì d ệ ý t ức và của p ơ t ệ làm t a đổ t ế ớ ộ vô t ức đ c t ừa kế ý t ở của VB cảm và b ế t à à v â các của và tìm các să đ ổ v ợt t oát tìm k ếm ý 118
- t ở mớ xa ơ Đ c t o sự mệt mỏ c út đế v ệc k ơ dậ t m ă sáng khiê c ỡ ă l ợ sẽ b mất mát b tạo của cá â p át t ể tự do t ể ệ cá t ê ủ Đ c t o sự sợ ã lo lắ bất tí ; q a tâm đế ứ t ú của c a và l ô tìm các đố p ó… t ì làm sao là vì vậ . có ệ q ả tíc cực? Đ c t o tâm t ế VB - tác p ẩm sẽ là đó ế c ỉ t ụ độ p ục tù oặc đố k á ă t â t ủ một các cứ ắc t ì tự k a l ợ sẽ b t ê ta Đ c vớ k át v ể t ác mà GV đã sắp t eo kế oạc Và q b ết và k ám p á đ c t o sa mê ứ t ì của đ c ể t eo 5 b ớc sẽ là t ú là đ k ệ sả s ă l ợ dồ một cô t ức sáo mò làm vô ệ óa dào à đ sâ ơ vào VB ồ ă k ả ă sá tạo đ ợc k ơ ồ từ l ợ t o là sá s ốt cà ẩ ở d b ế tự ê t ậm c í từ s mạ mẽ ừ đâ đ c có đ ợc ạ ĩ tù ứ từ am mê của c ộc p úc k t ếp ậ VB ạ p úc k v ợt vậ độ t t ầ k ô ớ ạ k ô lê t ê sự bám ví v ớ bậ của ô từ ào cả … Đ c ể cũ có t ể đ ợc b ế để òa ập vào t ế ớ t t ầ tì t à một t ò c ơ c ĩa t ú v d ớ sự cảm; t ẩm t ấ t ô đ ệp ý ĩa của t ết kế và đ k ể của GV ạ c ộc số đ ợc ử ắm t o VB-tác bé ă độ p ẩm Đ c vớ t d sá tạo ĩa là 2.3. Đọc với tất cả sự ứng t ú xa sự ập k ô bắt c ớc của “cá đã có” Dạ c Vă ệ a ầ bỏ đế ầ cá mớ “cá c a có” ìm đế q ê một â tố ết sức q a t có t ể á t ê k ệm ê là làm tă tốc sự c ể độ của co tà ệ q ả cao ất của c ộc tìm k ếm bả đa ặ tê đ a đó là sự v t â sự “d c c ể ” k ế t ức sác vở vẻ ứ t ú của đ c ự tác độ t à sự ể b ết của c í bả t â của oạ cả của t á độ à v t ơ đ c ý t ở tự do sá k ế tác t o lớp c đ ma lạ ả ở mớ mẻ l ô có ĩa ả t oát đ c sâ sắc đố vớ tâm t í c a k ỏ t t ức k ệm đã cảm ác tíc cực sẽ k ô ừ đ ợc đ ợc t ừa ậ d t ếp cậ VB k ô kíc oạt sả s x độ tíc cò ma tí cục bộ đ c tự do cực k ế t í ão c đ ợc k ở t oát k ỏ t t ở ý ệm sẵ có độ vậ à G c vậ mớ lấp để c ếm lĩ t t ở mớ ý ệm mớ đạt lá á sá t í t ệ c sẽ t íc tớ t ạ t á sá tạo một các sâ sắc và t ú ơ a k cảm ậ và ì t ấ bả toà vẹ ă l ợ cảm xúc là ồ t â mì t o đó o m kế oạc ă l ợ t ầ k ết ất t l ệ c ế l ợc GV là “q â s t ô t á ” ất đ ợc sả s k đ c đạt đ ợc k oa t a từ b ớc đ để ồ tạo ê bất đỉ đ ểm của t ác á tạo cũ là một t o t ao tác kỹ t ật cảm xúc k ô t ể do tập l ệ c ỉ dẫ làm tă tí ấp dẫ của c oạt mà có ó là “c ộc ả t ì k ô có ả độ dẫ dắt của GV là oạt độ đ đồ” là ả p áp mà mỗ có đ ợc là k ể cỗ xe t o c ộc à t ì t ế tớ tí tự ê k ô p ả cố ắ mà có t t ức mớ đặc b ệt là ó k a mở t ê bì d ệ ý t ức oạt độ à ma á t kích thích của cá “tô ” K oa c áo dục ệ đạ k ả ă t ếp ậ VB- tác p ẩm một các 119
- ứ t ú của c đ c vă óm lạ v ệc đ c ể vă bả k ô bả ế cs k ô có ứ t ú t ì oà toà là sự t ơ ứ vớ cá là m k c bả của áo v ê t o dạ “mục t ê cầ đạt” ma tí c ất độc đ c ể vă bả có t ể b vô ệ óa đoá áp đặt của bà c Đ đ c cảm oà v ệc kết ợp đa dạ các p ơ ứ d a t o một q á t ì tự do ắ p áp dạ c đ c ể GV p ả tổ c ức vớ cầ tâm t ế đ c k ệm đ c đ ợc các oạt độ sao c o p ù ợp vớ t ực ác t ở t ợ tả ệm xúc từ đố t ợ đ k ệ cơ sở vật cảm… Đ c cầ đ ợc xem là một sự ỗ lực c ất v v… o tổ c ức at độ c o tả ệm VB l ô m đ c đ c ể vă bả GV cầ c ú ý q a t ụ ở á t bồ đắp t t ức sát p á đoá v t á độ tì cảm và độ ă lực sự ể b ết â các … ể của c đ c ể để l ô có sự VB đ có ý ĩa dẫ dắt co t ếp đ c ỉ p ù ợp GV p ả t cảm ậ c ộc số t eo một các t ức ào đó ứ đ c ể c o đồ t k íc lệ ế tạo đ ợc ứ t ú t o đ c sẽ t à độ mớ à độ tíc cực Kíc ậ đ ợc ý ĩa và kết q ả k ả t íc sự t ô ể bằ các k ơ ợ q a ơ t am a ở ứ của t ô q a 2.4. Đọc là rèn trí não ì t ức p ơ p áp ả dạ Đặt mục t ê của đ c ể là úp đạt đế t ì độ ệ t ật Ví dụ: sử dụ k ám p á và lĩ ộ k o t t ức k ổ lồ các p ơ t ệ e ì các ì ả của â loạ mỗ GV đã p ả k ổ cô để m a độc đáo (q a t a ả p m tíc lũ và t đạt t t ức v deo các t a t í t o lớp c v v…) k ô t ể t a t ế t d các ĩ tí Đố vớ GV t o đ c ể m oạt t ệ ê lâ a t a vì è t í t ệ t d độ p ả ớ tớ mục đíc ì t à c o c GV lạ dồ ết tâm ết q á t ì t ếp xúc vă bả một các ệ vào v ệc c cấp k ế t ức ê q ả ất Bí q ết của v ệc è t í ĩ là to t ực tế t t ức k ế t ức k ô v ệc c ú tâm và ứ t ú V ệc đ c ể ừ a tă b ế đổ c p ả có vă bả cũ t ơ tự đ c p ả t í t ệ sắc bé có p ơ p áp để t ếp t ực ệ v ệc đ c t o tự do và ứ ậ xử lý vậ à k ế t ức và à k ở Đ c t o cảm ứ c í là độ độ c ứ k ô c ỉ đơ t ầ c ạ t eo lực t úc đẩ út ắ a đoạ từ đ c đế k ế t ức G áo dục vậ là GD p át ể ự t íc t ú là b ớc că bả làm ê t ể c ắc k ỏe từ ốc c ứk ô p ả t a đổ t d à độ tíc cực c ỉ c ăm c út ở cà câ ỉ có t í t ệ t ì của c s Đ c ể to ứ t ú là câ mớ p át t ể k ỏe k oắ s sức từ đ k ệ đ c đá t ức m t m ă cá ốc ẳ ạ dạ đ c ể mà c ỉ c ú t ể tức “t l ợ t t ầ ” của từ cá t ở ộ d t t ở ê cầ â Vậ cảm ứ ể vă bả là cảm đ c p ả t ếp ậ lạ xem ẹ các ứ tự ể là sự p ả tỉ a ó các ĩ t á độ p ả ứ của t ếp ậ k ác đ c đ ợc t ở v c í mì t ì sẽ ơ vào p ế d ệ bóp ẹt t d ể t êm ể õ đầ đủ v bả t â sá tạo Đ c VB đ c p ả có mì t ô q a d k ệ và sự tác độ của kỹ ă t d xem xét phân tích, vă bả p ả b ệ (c t cal t k ) để đ đế kết 120
- l ậ K lý t í sắc bé đồ à cù đảm đáp ứ đ ợc cả a p ơ dệ đó cảm xúc tự do k ô b ă c ặ t ì sự ác ộ d t ì bà t ê đâ tập t ật mớ đ ợc k a mở trung làm rõ ă lực cá â của Đ c đú các k ô t ể đ c c t o v ệc t ếp ậ vă bả để ớ một cá má đ c k ô p ả là oạt độ dạ c đ c ể vă bả đạt má đ c K ô t ể q a ệm đơ t ầ đ ợc ệ q ả đ c ể VB c ỉ ớ tớ mục t ê d Chú thích ất là c ếm lĩ đ ợc ộ d k ế t ức 1 ASCD (2000) - The Soul of Education: Helping ồ áp dụ vào t ực t t ực à bằ Students Find Connection, Compassion, and k ệm đã có mà đ c ể VB p ả là Character at School by Rachael Kessler c ộc vậ à của toà bộ t ế ớ t TÀI LIỆU THAM KHẢO t ầ Đ c ể ở đâ k ô c ỉ là một t ế 1. oà òa Bì ( ủ bê 2014) t ì t t ập bổ s vào k o t t ức ạ ú ồ ầ k ế t ức đã có đó c ỉ mớ là sự t ếp L ơ Vũ o ơ ảo ậ c ấp ậ c ứ c a p ả là t ấ ể . Đỗ c ố ồ Vâ Dạy 3. Kết luậ học Ngữ Văn ở trường phổ thông xb Đạ ác độ a VB - đ c l ô là c Q ốc a à ộ à ộ t ơ tác a c ố à b ộc a 2. John Dewey (2010), Dân chủ và giáo dục, VB - tác p ẩm và đ c là từ sợ dâ ạm A ấ dc xb t ức à ộ tâm lý và cảm xúc ế VB - tác p ẩm 3. ơ Đă D (2004), Tác phẩm văn đ ợc xác ậ đú á t t ực sự của ó học như là quá trình, xb K oa c Xã ộ à ộ t ì đ c đạt đ ợc “đẳ cấp đ c” c ẩ mực đ c l ô ỗ lực ả mã 4. ồ c Đạ (2010), Bài học là gì?, Nxb G áo dục V ệt am à ộ VB - tác p ẩm t eo mục đíc cầ của bả t â o à vớ từ à v đ c 5. a ù (2011), Kĩ năng đọc hiểu văn xb Đạ c p ạm à ộ là sự lý ả s xét mở ộ ý ĩa của từ và từ đó xác đ kết l ậ đ ợc v 6. ạm ơ (2012) Đọc hiểu và chiến thuật đọc hiểu văn bản trong nhà trường một vấ đ ào đó l ồ c ả ý phổ thông, xb Đạ c p ạm à ộ . ĩa p ả đ v một ớ co 7. a L ậ (2002), Văn chương - bạn sô đổ dồ v b ể cả co đọc sáng tạo xb Đạ c Q ốc a à ộ đ t ê tấm bả đồ đã đ v đ ểm đế 8. Đă ạ (1984) Con đường đi dù cho trí t ở t ợ có ba bổ đế vào thế giới nghệ thuật của nhà văn, Nxb đâ t ì ý ĩa ộ tạ của VB - tác p ẩm G áo dục à ộ cũ ma tí xác đ (the constant). 9. Krishnamurti (2008), Quyển sách của cuộc ê bê cạ ý ĩa bất b ế ấ cò đời tá bả lầ t ứ ất Lê ê dc xb ất các ý ĩa đ ợc sả s từ sự ổ ợp p ồ í t ơ tác a đ c cụ t ể và vă 10. Rachael Kessler (2000), The Soul of bả -tác p ẩm (inconsta t) Vì t ế Đ dạ Education: Helping Students Find Connection, c đ c ể vă bả - tác p ẩm p ả bảo Compassion, and Character at School. Ngày nhận bài: 23/9/2016 Biên tập xong: 15/10/2016 Duyệt đă : 20/10/2016 121
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học