Xem mẫu
- Sigmund Freud 76 höåi coá thïí chõu àûång àûúåc. Vò khöng thïí tiïëp tuåc khaão saát sau hai giúâ noái chuyïån nïn töi khöng thïí noái roä trong ba yïëu töë noái trïn, yïëu töë naâo àaä giûä phêìn quan troång quyïët àõnh, möåt trong ba yïëu töë àoá, hay hai, hay caã ba cuâng möåt luác. Àoá laâ nhûäng àiïìu maâ töi chûa sûãa soaån kyä caâng cho caác baån hiïíu. Töi chó coá yá so saánh giûäa hai mön thêìn kinh hoåc vaâ phên têm hoåc thöi. Caác baån coá thêëy hai mön naây phaãn àöëi nhau trong àiïím naâo khöng? Thêìn kinh hoåc khöng aáp duång phûúng phaáp kyä thuêåt cuãa phên têm hoåc, khöng àïí yá àïën yá tûúãng cöë àõnh, chó cöët chûáng minh rùçng di truyïìn chñnh laâ nguyïn nhên gêìn hay xa cuãa cùn bïånh chûá khöng tòm nhûäng nguyïn nhên àùåc biïåt vaâ gêìn hún. Nhûng àoá coá phaãi laâ àiïìu traái ngûúåc khöng? Caác baån khöng thêëy rùçng hai mön àoá khöng hïì traái ngûúåc nhau maâ coân böí tuác cho nhau nûäa sao? Hai yïëu töë di truyïìn vaâ biïën cöë tinh thêìn cuäng thïë, khöng hïì xa nhau, traái laåi, laåi cöång taác vúái nhau chùåt cheä àïí àaåt cuâng möåt muåc àñch. Thêìn kinh hoåc khöng thïí àûa ra möåt lyá leä gò àïí phaãn àöëi phên têm hoåc hïët. Chñnh nhaâ chuyïn mön vïì thêìn kinh hoåc chûá khöng phaãi mön thêìn kinh hoåc chöëng àöëi vúái mön phên têm hoåc. Àöëi vúái thêìn kinh hoåc, phên têm hoåc úã vaâo àõa võ cuãa mön hoåc àöëi vúái giaãi phêîu hoåc: möåt àùçng khaão cûáu vïì hònh thïí bïn ngoaâi cuãa cú quan, möåt àùçng khaão cûáu mö vaâ tïë baâo cêëu thaânh caác cú quan. Khöng thïí coá mêu thuêîn giûäa hai mön naây àûúåc vò mön naây tiïëp tuåc cöng viïåc cuãa mön kia. Hiïån nay giaãi phêîu hoåc laâ mön cùn baãn cuãa khoa hoåc y khoa nhûng coá möåt thúâi ngûúâi ta àaä cêëm khöng cho möí xeã xaác chïët àïí khaão cûáu vïì sûå cêëu thaânh caác cú quan bïn trong cú thïí, cuäng nhû bêy giúâ ngûúâi ta àang kïët aán nhûäng ngûúâi muöën khaão cûáu vïì phên têm hoåc àïí tòm hiïíu sûå hoaåt àöång cuãa tinh thêìn. Nhûng moåi sûå àïìu coá veã hûúáng vïì möåt tûúng lai gêìn àêy, trong àoá muöën khaão cûáu hûäu hiïåu vïì thêìn kinh hoåc chuáng ta phaãi biïët roä vïì nhûäng sûå hoaåt àöång bïn trong vaâ vö thûác cuãa àúâi söëng tinh thêìn. Mön phên têm hoåc thûúâng bõ chó trñch ghï gúám, coá thïí gêy àûúåc caãm tònh cuãa möåt söë caác baån vui mûâng nhòn thêëy úã àoá möåt phûúng phaáp trõ bïånh. Nhûng phûúng tiïån hiïån thúâi cuãa mön thêìn kinh hoåc khöng coá taác duång gò àöëi vúái nhûäng yá cöë àõnh. Mön phên têm hoåc coá thaânh cöng hún vïì phûúng diïån naây khöng? Khöng, phên têm hoåc cuäng nhû moåi mön trõ liïu khaác khöng coá taác duång àöëi vúái nhûäng yá kiïën naây. Hay ñt nhêët cuäng trong tònh traång hiïån thúâi chuáng ta coá thïí duâng phên têm hoåc tòm hiïíu nhûäng sûå gò xaãy ra úã ngûúâi bïånh, nhûng khöng coá taác duång àöëi vúái nhûäng yá kiïën http://ebooks.vdcmedia.com
- Phên têm hoåc nhêåp mön 77 naây. Hay ñt nhêët cuäng trong tònh traång hiïån thúâi, chuáng ta coá thïí duâng phên têm hoåc tòm hiïíu nhûäng sûå gò xaãy ra úã ngûúâi bïånh, nhûng khöng coá phûúng tiïån naâo laâm cho ngûúâi bïånh hiïíu àûúåc chñnh mònh. Trong trûúâng húåp noái trïn töi àaä khöng thïí ài quaá sêu sau hai giúâ noái chuyïån. Coá phaãi laâ sûå phên tñch vò khöng àûa àïën kïët quaã gò cuå thïí nïn phaãi boã ài khöng? Töi khöng nghô thïë. Chuáng ta coá quyïìn vaâ coá böín phêån tiïëp tuåc, cöng viïåc duâ chûa àaåt àûúåc muåc àñch gò hûäu ñch ngay trûúác mùæt. Sau cuâng chuáng ta khöng biïët khi naâo vaâ taåi àêu nhûäng àiïìu hiïíu biïët rêët ñt oãi cuãa chuáng ta biïën thaânh möåt phûúng phaáp àiïìu trõ. Duâ mön phên têm hoåc bõ boá tay trûúác nhûäng chûáng bïånh thêìn kinh khaác cuäng nhû trûúác nhûäng yá kiïën cöë àõnh, mön àoá vêîn toã ra khöng coá gò thay thïë àûúåc trong cöng cuöåc khaão cûáu khoa hoåc. Chuáng ta chûa coá àuã àiïìu kiïån hoaåt àöång. Ngay chñnh nhûäng ngûúâi chuáng ta àang tòm hiïíu, nhûäng ngûúâi coân söëng hùèn hoi vaâ coá lyá do cêìn giuáp àúä, chuáng ta cuäng tûâ chöëi khöng chõu cöång taác. Vò thïë cho nïn töi khöng muöën chêëm dûát nhûäng baâi hoåc naây maâ khöng noái cho caác baån biïët rùçng, coá nhiïìu loaåi röëi loaån thêìn kinh maâ chuáng ta coá thïí trõ àûúåc sau khi tòm hiïíu roä raâng hún vaâ mön phên têm hoåc, vúái möåt vaâi àiïìu kiïån coá thïí thu lûúåm àûúåc nhûäng kïët quaã khaã quan chùèng keám gò nhûäng kïët quaã thu lûúåm àûúåc trong caác mön khoa hoåc khaác. 17. YÁ NGHÔA CAÁC TRIÏÅU CHÛÁNG Trong chûúng trïn töi àaä chûáng toã rùçng mön thêìn kinh hoåc khöng àïí yá àïën nöåi dung vaâ caách phaát biïíu ra ngoaâi cuãa caác triïåu chûáng; mön phên têm hoåc, traái laåi, chuá troång rêët nhiïìu àïën hai àiïìu trïn vaâ àaä tòm ra laâ möîi triïåu chûáng àïìu coá yá nghôa coá liïn quan chùåt cheä àïën àúâi söëng tinh thêìn ngûúâi bïånh. Chñnh F.Breuer nöíi danh vò àaä taái lêåp àûúåc möåt trûúâng húåp naáo loaån thêìn kinh (1880-1882), laâ ngûúâi àêìu tiïn tòm ra nhûäng triïåu chûáng cuãa bïånh thêìn kinh. P.Fanet cuäng àaä tòm ra nhûäng triïåu chûáng àoá vaâ coân cöng böë cöng trònh cuãa mònh trûúác caã Breuer nûäa vò öng naây chó cöng böë mûúâi nùm sau àoá thöi (1893-1895) thúâi kyâ öng cöång taác vúái töi. Chuáng ta chaã cêìn biïët ai laâ ngûúâi àêìu tiïn tòm ra vò möåt cöng trònh naâo cuäng àûúåc tòm ài tòm laåi nhiïìu lêìn. Vñ duå nhû chêu Myä laâ do Colomb tòm ra nhûng àêu coá lêëy tïn Colomb. Trûúác Breuer vaâ Fanet, nhaâ thêìn kinh hoåc nöíi danh Leuret àaä cho biïët laâ nïëu biïët diïîn giaãi, ngûúâi ta coá thïí tòm thêëy yá nghôa cuãa nhûäng lúâi noái trong luác mï man cuãa nhûäng ngûúâi àiïn. Tûâ lêu töi sùén saâng cöng nhêån http://ebooks.vdcmedia.com
- Sigmund Freud 78 laâ P.Fanet àùåc biïåt àaáng khen khi cùæt nghôa àûúåc nhûäng triïåu chûáng bïånh thêìn kinh bùçng caách cho rùçng àoá laâ caách phaát biïíu cuãa nhûäng yá tûúãng vö thûác bïn trong ngûúâi bïånh. Nhûng sau àoá P.Fanet laåi deâ dùåt cho rùçng vö thûác àöëi vúái öng ta chó laâ möåt caách noái thöi chûá àöëi vúái öng vö thûác chùèng tûúng ûáng vúái möåt àiïìu gò coá thûåc caã. Tûâ àoá töi chùèng hiïíu gò vïì yá kiïën cuãa öng nûäa, töi tiïëc laâ àaáng leä öng phaãi àûúåc taán thûúãng hún thïë nûäa. Vêåy nhûäng triïåu chûáng cuäng coá möåt yá nghôa, y nhû haânh vi sai laåc vaâ giêëc mú vaâ cuäng liïn can àïën àúâi söëng con ngûúâi. Töi àún cûã vaâi thñ duå giuáp cho caác baån quen vúái vêën àïì. Tuy chûa chûáng minh àûúåc, töi chó coá thïí noái laâ bao giúâ, nhûäng triïåu chûáng naây cuäng coá yá nghôa vaâ cuäng liïn quan àïën àúâi söëng con ngûúâi. Caác baån naâo sau naây laâm caác cuöåc thñ nghiïåm cuâng vúái töi cuäng seä nghô nhû töi. Nhûng vò vaâi lyá do töi seä khöng lêëy thñ duå trong sûå naáo loaån thêìn kinh maâ lêëy trong möåt chûáng bïånh thêìn kinh khaác, rêët gêìn sûå naáo loaån, àoá laâ sûå aám aãnh, möåt chûáng bïånh khöng àûúåc nhiïìu ngûúâi biïët àïën nhû sûå naáo loaån. Bïånh naây khöng êìm ô laâm ai àoá khoá chõu, coá veã nhû laâ viïåc riïng cuãa ngûúâi bïånh, khöng biïíu löå ra ngoaâi, khöng coá dêëu hiïåu gò trong cú thïí, coá veã nhû hoaân toaân thuöåc tinh thêìn. Sûå aám aãnh vaâ sûå naáo loaån laâ hai chûáng bïånh thêìn kinh àûúåc duâng laâm cùn baãn àêìu tiïn cho mön phên têm hoåc khaão cûáu vaâ mön naây àaä thu lûúåm àûúåc nhûäng kïët quaã rêët khaã quan trong viïåc trõ bïånh. Mön phên têm hoåc àaä laâm cho sûå aám aãnh trúã thaânh roä raâng hún, quen thuöåc hún sûå naáo loaån, phaát hiïån ra vúái nhiïìu tñnh caách chung cho caác bïånh thêìn kinh. Trong bïånh thêìn kinh aám aãnh, ngûúâi bïånh bõ aám aãnh búãi möåt yá tûúãng maâ anh ta khöng chuá troång àïën, caãm thêëy bõ möåt sûå gò rêët kyâ laå thuác àêíy, laâm möåt vaâi cûã chó maâ chñnh ngûúâi bïånh khöng lêëy gò laâm thñch nhûng khöng laâm sao traánh àûúåc. Nhûäng yá tûúãng aám aãnh coá thïí khöng coá nghôa gò, khöng coá giaá trõ gò àöëi vúái caá nhên ngûúâi bïånh nhûng luön luön laâ möåt hoaåt àöång tri thûác laâm suy suåp ngûúâi bïånh. Ngûúâi bïånh bõ boá buöåc phaãi laâm viïåc, phaãi suy nghô y nhû àoá laâ möåt cöng viïåc hïët sûác quan troång cho àúâi mònh. Nhûäng sûå thuác àêíy coá thïí toã ra rêët treã con vaâ vö nghôa lyá, nhûng luön luön coá möåt nöåi dung kinh hoaâng thuác àêíy ngûúâi bïånh phaåm nhûäng töåi aác quan troång thaânh ra ngûúâi bïånh luön luön muöën ruä boã dûúåc nhûäng yá tûúãng àoá ài, tòm àuã moåi caách àïí lêín traánh, chöëng traã dûä döåi. Ta nïn nhúá rùçng yá tûúãng vaâ haânh vi xêëu xa àoá rêët ñt khi àûúåc àem ra http://ebooks.vdcmedia.com
- Phên têm hoåc nhêåp mön 79 thi haânh, trong nhiïìu trûúâng húåp sûå lêín traánh chöëng traã thûúâng coá kïët quaã. Nhûäng haânh àöång coá laâm thûåc nhiïìu khi chùèng coá haåi gò, vö nghôa lyá, coá khi chó nhùæc laåi nhûäng haânh àöång thûúâng xuyïn trong àúâi söëng thûúâng ngaây, nhûng hêåu quaã laâ nhûäng haânh àöång àoá nhû viïåc ài nguã, ùn, uöëng, tùæm göåi, ài chúi àïìu trúã thaânh nhûäng haânh àöång laâm cho ngûúâi bïånh khöí súã, khoá giaãi quyïët. Nhûäng yïëu töë cêëu thaânh sûå aám aãnh khöng àïìu nhau, coá khi yïëu töë naây maånh hún caác yïëu töë khaác, nhûng duâ xuêët hiïån dûúái hònh thûác naâo, dûúái tïn gò, moåi hònh thûác cùn bïånh àïìu coá nhûäng tñnh chêët chung giöëng nhau rêët roä rïåt. Àoá quaã laâ möåt chûáng bïånh kyâ khöi. Nïëu khöng phaãi ngaây naâo chuáng ta cuäng àûúåc mùæt thêëy tai nghe nhûäng chuyïån àoá, chuáng ta khöng thïí naâo tin laâ chuáng laåi coá thûåc. Caác baån khöng thïí giuáp gò cho ngûúâi bïånh bùçng caách khuyïn hoå nïn giaãi trñ àûâng coá nhûäng yá tûúãng àoá, thay thïë chuáng bùçng nhûäng yá tûúãng khaác húåp lyá hún. Chñnh ngûúâi bïånh cuäng hoaân toaân àöìng yá vúái baån, luác naâo cuäng saáng suöët, sùén saâng laâm theo yá baån, coá khi coân noái ra trûúác nhûäng àiïìu maâ baån muöën àem ra khuyïn can. Chó coá àiïìu laâ duâ muöën anh ta cuäng khöng laâm sao khaác àûúåc: ngûúâi bïånh chõu tònh traång cuãa mònh vúái möåt nghõ lûåc phi thûúâng khoá thêëy trong nhûäng ngûúâi bònh thûúâng. Anh ta chó laâm àûúåc coá möåt àiïìu: àoá laâ thay thïë yá tûúãng aám aãnh àoá bùçng möåt yá khaác nheå hún, thay thïë möåt àiïìu cêëm àoaán bùçng möåt àiïìu khaác, laâm möåt vaâi lïî nghi gò thay thïë viïåc àang laâm. Coá thïí di chuyïín sûå aám aãnh theo möåt chiïìu hûúáng khaác nhûng khöng thïí boã ài àûúåc. Viïåc di chuyïín nhûäng triïåu chûáng laâ möåt trong caác tñnh chêët quan troång trong caácbïånh: nhûäng àiïím mêu thuêîn trong àúâi söëng tinh thêìn àùåc biïåt hiïån ra rêët roä raâng trong trûúâng húåp naây. Ngoaâi sûå boá buöåc hay sûå aám aãnh, ngûúâi ta coân thêëy xuêët hiïån trong phaåm vi tri thûác möåt möëi nghi ngúâ àöëi vúái nhûäng ngûúâi bònh thûúâng. Vêåy maâ trûúác khi coá bïånh, ngûúâi bïånh thûúâng laâ möåt ngûúâi rêët nhiïìu nghõ lûåc, kiïn nhêîn cuâng cûåc, thöng minh hún bònh thûúâng, tinh thêìn luên lyá rêët cao, theo àuáng moåi nguyïn tùæc, lõch sûå ñt thêëy. Caác baån chùæc cuäng thêëy laâ chûäa bïånh trong nhûäng trûúâng húåp rùæc röëi naây quaã laâ khoá khùn. Vò thïë cho nïn trong luác naây tham voång cuãa chuáng ta rêët ñt: laâm sao tòm hiïíu vaâ giaãi thñch àûúåc möåt vaâi triïåu chûáng thöi. Thaái àöå cuãa caác nhaâ thêìn kinh hoåc àöëi vúái chûáng bïånh aám aãnh naây ra sao? Thaái àöå naây rêët giaãn dõ, nhaâ thêìn kinh hoåc chó gaán cho möîi sûå aám aãnh möåt caái tïn, khöng hún khöng keám. Thêìn kinh http://ebooks.vdcmedia.com
- Sigmund Freud 80 hoåc coân cho rùçng nhûäng ngûúâi coá triïåu chûáng àoá laâ nhûäng ngûúâi thoaái hoaá tinh thêìn. Àiïìu khùèng àõnh naây khöng laâm ai haâi loâng khöng phaãi laâ möåt sûå giaãi thñch, möåt sûå xeát àoaán vïì giaá trõ, chó laâ möåt lúâi kïët aán. Têët nhiïn nhûäng ngûúâi bõ aám aãnh luön coá nhûäng cûã chó kyâ khöi, khaác hùèn nhûäng ngûúâi bònh thûúâng. Nhûng nhûäng ngûúâi naây coá thoaái hoaá hún nhûäng ngûúâi bïånh khaác nhû bõ naáo loaån hay bõ hû biïën tinh thêën khöng? Danh tûâ thoaái hoaá têët nhiïn coá tñnh caách quaá töíng quaát. Ngûúâi ta tûå hoãi coá gò thoaái hoaá trong nhûäng ngûúâi tuyïåt haão, coá àõa võ cao trong xaä höåi nhûng cuäng vêîn mùæc bïånh aám aãnh khöng? Thûúâng thûúâng chuáng ta biïët rêët ñt vïì àúâi söëng cuãa nhûäng võ tai to mùåt lúán trong xaä höåi: nhûäng ngûúâi naây thûúâng toã ra rêët kñn àaáo, coân nhûäng ngûúâi chuyïn viïët vïì àúâi hoå nhiïìu khi khöng thaânh thûåc. Tuy nhiïn cuäng coá ngûúâi nhû E.Zola chùèng haån vaåch cho chuáng ta xem sûå thûåc hoaân toaân vïì àúâi öng, vaâ chuáng ta thêëy öng bõ aám aãnh rêët nhiïìu (trong cuöën Àiïìu tra vïì têm lyá vaâ y hoåc). Àöëi vúái nhûäng ngûúâi àùåc haång naây, thêìn kinh hoåc phaát minh ra loaåi ngûúâi àùåc haång thoaái hoaá. Chaã coân gò tiïån hún. Nhûng phên têm hoåc àaä cho ta biïët laâ coá thïí chûäa khoãi àûúåc bïånh aám aãnh cuäng nhû àaä chûäa khoãi nhûäng chûáng bïånh khaác. Chñnh töi àaä hún möåt lêìn thaânh cöng trong lônh vûåc naây. Töi kïí cho caác baån nghe hai thñ duå, möåt lêëy trong möåt cöng cuöåc khaão saát àaä cuä, möåt múái hún. Möåt baâ vaâo khoaãng 30 tuöíi möîi ngaây laâm nhiïìu lêìn nhûäng cûã chó nhû sau: tûâ trong phoâng riïng, baâ chaåy vöåi vaâo möåt phoâng bïn caånh, àûáng trûúác baân úã giûäa phoâng, bêëm chuöng goåi chõ hêìu phoâng, ra cho chõ naây möåt lïånh naâo àoá, hay coá khi àuöíi chõ ta ài maâ khöng noái gò caã, röìi chaåy biïën vïì phoâng mònh. Triïåu chûáng naây khöng coá gò nghiïm troång, nhûng cuäng gúåi tñnh toâ moâ. Khöng cêìn thêìy thuöëc ngûúâi ta cuäng giaãi thñch àûúåc möåt caách chùæc chùæn, khöng caäi àûúåc. Chñnh töi cuäng khöng nhòn thêëy cûã chó àoá coá nghôa gò, khöng tòm ra caách giaãi thñch. Lêìn naâo hoãi ngûúâi bïånh: “Taåi sao baâ laâm thïë?”, baâ ta àïìu traã lúâi: “Töi cuäng khöng biïët nûäa”. Nhûng möåt höm sau, khi thùæng àûúåc möåt nöîi thùæc mùæc trong lûúng têm nhúâ sûå can thiïåp cuãa töi, baâ ta àöåt nhiïn hiïíu hïët vaâ kïí cho töi nghe nhûäng sûå kiïån liïn quan àïën sûå aám aãnh naây. Caách àoá mûúâi nùm, baâ ta lêëy möåt ngûúâi chöìng nhiïìu tuöíi hún vaâ trong àïm tên hön àaä toã ra bêët lûåc. Öng chöìng chaåy tûâ phoâng mònh sang phoâng vúå nhiïìu lêìn àïí cöë giao húåp nhûng khöng àûúåc. Saáng ra öng noái: “Töi xêëu höí vúái muå hêìu http://ebooks.vdcmedia.com
- Phên têm hoåc nhêåp mön 81 phoâng sùæp vaâo doån giûúâng”. Noái xong öng ta lêëy möåt loå mûåc àoã àöí ra giûúâng nhûng khöng àuáng chöî àaáng leä maáu phaãi chaãy ra trïn giûúâng. Luác àêìu töi khöng hiïíu giûäa sûå viïåc naây vaâ sûå aám aãnh coá liïn quan gò. Viïåc chaåy tûâ phoâng naây qua phoâng khaác, sûå xuêët hiïån cuãa ngûúâi hêìu phoâng laâ nhûäng sûå kiïån duy nhêët àuáng vúái sûå thûåc. Baâ ta liïìn dêîn töi vaâo phoâng thûá hai, àïën trûúác caái baân vaâ chó cho töi xem möåt vïët mûåc àoã ngay trïn thaãm. Baâ giaãi thñch laâ baâ àûáng trûúác baân trong möåt cûã chó laâm cho ngûúâi hêìu phoâng khöng thïí naâo khöng thêëy vïët mûåc àoã. Thïë laâ töi khöng nghi ngúâ gò nûäa vïì liïn quan giûäa sûå viïåc xaãy ra trong àïm tên hön vúái sûå aám aãnh hiïån thúâi. Nhûng cuäng coân nhiïìu àiïìu giaãi thñch khaác. Ngûúâi vúå àaä tûå àöìng hoaá mònh vúái ngûúâi chöìng, baâ chaåy tûâ phoâng mònh sang phoâng khaác giöëng y nhû öng chöìng. Baâ ta thay thïë caái giûúâng vaâ khùn traãi giûúâng bùçng caái baân vaâ têëm thaãm dûúái baân. Àiïìu naây coá veã nhû voä àoaán nhûng chuáng ta àaä khöng uöíng cöng khi khaão saát vïì tñnh caách tûúång trûng trong giêëc mú. Trong giêëc mú caái giûúâng thûúâng àûúåc tûúång trûng bùçng caái baân. Baân vaâ giûúâng hoåp laåi tûúång trûng cho hön nhên. Vò thïë ngûúâi ta dïî daâng thay caái naây bùçng caái kia. Chuáng ta àaä coá bùçng cúá rùçng nhûäng haânh vi aám aãnh coá nghôa. Sûå aám aãnh naây coá thïí laâ möåt hònh dung, möåt sûå nhùæc laåi nhûäng cûã chó cuãa öng chöìng. Nhûng chuáng ta seä khöng dûâng laåi úã àoá; khaão saát liïn quan giûäa caãnh tûúång àïm tên hön vúái sûå aám aãnh biïët àêu chuáng ta laåi chùèng thu lûúåm àûúåc nhûäng kïët quaã àöëi vúái nhûäng sûå kiïån xa xöi hún, ûúác muöën trong haânh vi. Àiïím chñnh trong sûå viïåc naây laâ viïåc goåi ngûúâi hêìu phoâng lïn, laâm cho chõ ta chuá yá àïën vïët àoã traái vúái ngûúâi chöìng toã ra xêëu höí trûúác mùåt ngûúâi hêìu phoâng. Àoáng vai ngûúâi chöìng, baâ ta muöën toã rùçng ngûúâi chöìng chùèng coá gò àaáng xêëu höí trûúác mùåt ngûúâi hêìu phoâng vò vïët àoã coá àêëy thöi. Vêåy ngûúâi àaân baâ khöng chó diïîn laåi quang caãnh àoá, maâ thay àöíi laâm cho quang caãnh àoá thaânh cöng. Nhûng laâm thïë baâ ta cuäng thay àöíi möåt tai naån xaãy ra trong àïm tên hön: vò ngûúâi chöìng bêët lûåc nïn múái phaãi duâng mûåc àoã. Vêåy haânh vi aám aãnh coá nghôa laâ: “Khöng, khöng àuáng àêu, anh chùèng coá gò phaãi xêëu höí caã, anh coá bêët lûåc dêu”. Cuäng nhû trong giêëc mú baâ cho laâ sûå ham muöën naây àûúåc thûåc hiïån trong möåt cûã chó hiïån thúâi, chõu theo khuynh hûúáng àûa öng chöìng thoaát khoãi sûå thêët baåi trong àïm tên hön. http://ebooks.vdcmedia.com
- Sigmund Freud 82 Àïí chûáng minh àiïìu vûâa àûúåc trònh baây, töi coá thïí noái cho caác baån nghe thïm nhûäng àiïìu töi biïët vïì ngûúâi àaân baâ naây: nhûäng àiïìu chuáng ta biïët vïì baâ ta bùæt buöåc chuáng ta hiïíu haânh àöång cuãa baâ, möåt haânh àöång tûå noá thûåc khoá hiïíu. Trong bao nhiïu nùm, baâ ta söëng xa chöìng vaâ chöëng laåi yá muöën xin tiïu huyã hön thuá. Nhûng khöng thïí àûúåc: baâ ta buöåc mònh phaãi trung thaânh vúái chöìng, söëng cö àöåc àïí khoãi sa ngaä, tòm caách gúä töåi cho chöìng vaâ muöën àïì cao chöìng trong têm trñ mònh. Hún nûäa àiïím bñ mêåt trong vuå naây laâ baâ ta muöën duâng sûå aám aãnh àoá àïí che chúã cho chöìng àöëi vúái nhûäng baân taán àöåc aác, muöën cho rùçng viïåc hai ngûúâi söëng xa nhau laâ coá lyá, muöën cho chöìng tuy söëng xa mònh nhûng vêîn söëng möåt cuöåc àúâi dïî chõu. Bùçng sûå phên tñch möåt cûã chó bõ aám aãnh bïì ngoaâi coá veã vö nghôa lyá, chuáng ta àaä ài sêu vaâo bñ mêåt cuãa möåt trûúâng húåp bïånh hoaån, àûa ra aánh saáng möåt phêìn khöng nhoã trong bñ mêåt cuãa möåt sûå aám aãnh. Trûúâng húåp naây hiïën cho chuáng ta nhûäng taâi liïåu khoá chúâ àúåi àûúåc trong nhûäng trûúâng húåp khaác. Chñnh ngûúâi bïånh àaä tûå giaãi thñch trûúâng húåp cuãa mònh khöng cêìn sûå can thiïåp cuãa baác sô, lúâi giaãi thñch naây phuâ húåp vúái möåt biïën cöë xaãy ra khöng phaãi trong thúâi thú êëu maâ trong thúâi kyâ ngûúâi àaân baâ trûúãng thaânh, coân nhúá maäi sûå viïåc xaãy ra. Trûúâng húåp naây àuã àaánh tan hïët moåi lyá luêån baâi baác. Trûúâng húåp nhû thïë quaã laâ hiïëm coá. Trûúác khi qua trûúâng húåp sau, töi thêëy cêìn noái thïm vaâi lúâi. Caác baån coá thêëy trûúâng húåp naây àûa chuáng ta vaâo sêu trong cuöåc àúâi thêìm kñn cuãa ngûúâi bïånh khöng? Coân gò thêìm kñn àöëi vúái ngûúâi àaân baâ hún laâ cêu chuyïån àïm tên hön? Coá phaãi laâ möåt àiïìu ngêîu nhiïn khöng, möåt àiïìu khöng quan troång khöng, khi chuáng ta ài sêu àûúåc vaâo trong àúâi söëng tònh duåc cuãa ngûúâi bïånh? Coá thïí laâ töi àaä may mùæn àùåc biïåt. Nhûng chuáng ta khöng nïn kïët luêån quaá hêëp têëp. Thñ duå thûá hai khaác hùèn thñ duå trûúác: Àoá laâ nhûäng lïî nghi laâm trûúác khi ài nguã. Cö gaái múái 19 tuöíi, xinh àeåp, thöng minh, con möåt, hoåc gioãi. Luác beá cö toã ra kiïu ngaåo man rúå, trong nhûäng nùm gêìn àêy, chùèng coá lyá do gò roä raâng, cö toã ra caáu kónh vö löëi. Àöëi vúái meå, cö toã ra giêån dûä, luác naâo cuäng toã ra bêët bònh, veã mùåt tùm töëi, têm höìn bêët àõnh, luön luön nghi ngúâ, vaâ ruát cuåc thuá nhêån laâ khöng thïí möåt mònh ài ra phöë àûúåc. Cö gaái múái 19 tuöíi, xinh àeåp, thöng minh, con möåt, hoåc gioãi. Luác beá cö toã ra kiïu ngaåo man rúå, trong nhûäng nùm gêìn àêy, chùèng coá lyá do gò roä raâng, cö toã ra caáu kónh vö löëi. Àöëi vúái meå, cö toã http://ebooks.vdcmedia.com
- Phên têm hoåc nhêåp mön 83 ra giêån dûä, luác naâo cuäng toã ra bêët bònh, veã mùåt tùm töëi, têm höìn bêët àõnh, luön luön nghi ngúâ, vaâ ruát cuåc thuá nhêån laâ khöng thïí möåt mònh ài ra phöë àûúåc. Traång thaái naây phûác taåp göìm ñt nhêët hai cùn bïånh: súå khöng daám ra phöë vaâ bõ aám aãnh. Àiïìu chuáng ta cêìn àïí yá trong trûúâng húåp naây laâ nhûäng lïî nghi cö ta laâm trûúác khi ài nguã laâm cho caã meå cö àau àúán khöng ñt. Ngûúâi bònh thûúâng trûúác khi ài nguã cuäng hay coá thoái quen laâm möåt vaâi àiïìu, möåt vaâi lïî nghi gò àoá röìi múái ài nguã vaâ töëi naâo khöng laâm khöng sao nguã àûúåc. Nhûng nhûäng lïî nghi àoá àöëi vúái ngûúâi bònh thûúâng coá veã húåp lyá, ruãi coá khi naâo vò cúá naây cúá khaác phaãi thay àöíi chuát ñt trong lïî nghi àoá, ngûúâi bònh thûúâng cuäng khöng toã veã khoá chõu vaâ coá thïí thñch ûáng ngay vúái tònh thïë múái. Nhûng trong trûúâng trong trûúâng húåp bïånh hoaån thò nhûäng lïî nghi naây bùæt buöåc phaãi diïîn ra haâng ngaây, duâ phaãi chõu nhiïìu sûå hy sinh to lúán, chó khaác nhûäng lïî nghi thûúâng úã chöî quaá tyã mó khöng húåp lyá. Ngûúâi bïånh phên trêìn laâ nïëu khöng laâm mêët hïët moåi tiïëng àöång ài thò cö ta khöng sao nguã àûúåc: trûúác hïët cö ta haäm khöng cho quaã lùæc chiïëc àöìng höì to trong phoâng chaåy, bùæt cêët hïët nhûäng àöìng höì khaác kïí caã àöìng höì àeo tay; sau àoá bùæt mang vaâo phoâng, àïí lïn baân nhûäng bònh hoa laâm sao cho chuáng khöng thïí rúi xuöëng àêët ban àïm laâm cho cö ta khöng nguã àûúåc. Cö ta biïët roä nhûäng sûå sûãa soaån naây thûåc ra khöng cêìn thiïët, chiïëc àöìng höì àeo tay àïí trong höåp trong phoâng khöng thïí laâm cho cö mêët nguã, riïng chuáng ta thò ta thêëy roä laâ tiïëng tñch tùæc cuãa àöìng höì tay khöng laâm cho ai mêët nguã caã traái laåi coân giuáp thïm cho giêëc nguã nûäa. Cö gaái cuäng biïët laâ chùèng coá lyá do gò trong viïåc súå caác bònh hoa rúi xuöëng àêët àïí laâm cho mònh mêët nguã. Nhûäng àiïìu kiïån khaác trong lïî nghi chùèng liïn quan gò àïën cêu chuyïån nghó ngúi. Traái laåi nûäa: ngûúâi bïånh àoâi cûãa phoâng thöng sang phoâng cha meå phaãi múã, muöën àaåt àûúåc muåc àñch àoá cö lêëy nhiïìu àöì vêåt chùån khöng cho cûãa múã ra múã vaâo àûúåc. Nhûng nhûäng lïî nghi quan troång hún thuöåc vïì chiïëc giûúâng. Göëi khöng àûúåc chaåm vaâo thaânh giûúâng, àïåm nhoã kï trïn àêìu phaãi àùåt thaânh hònh quaã traám, luác nguã àêìu phaãi àùåt àuáng giûäa àûúâng cheáo cuãa hònh naây. Àïåm löng dûúái chên phaãi lùæc sao cho löng döìn vïì möåt phña, nhûng sau khi döìn xong ngûúâi bïånh laåi lùæc laåi cho àïìu. Töi khöng muöën kïí thïm nhiïìu chi tiïët nûäa vò chuáng khöng cho ta biïët gò hún, coá thïí àûa chuáng ta ài quaá xa muåc àñch cuãa chuáng ta. Nhûng nhûäng viïåc laâm trïn khöng dïî daâng gò àêu: luön luön cö gaái súå laâm khöng àêìy àuã, moåi cûã àöång àïìu àûúåc xem xeát kyä http://ebooks.vdcmedia.com
- Sigmund Freud 84 caâng, kiïím àiïím laåi kyä lûúäng, keáo daâi haâng giúâ hay coá khi hai giúâ liïìn khiïën cho cö gaái vaâ cha meå khöng sao nguã àûúåc. Phên tñch sûå viïåc naây khöng dïî daâng nhû trong trûúâng húåp trïn. Töi phaãi hûúáng dêîn cö gaái trong viïåc giaãi thñch nhûng cö luön luön gaåt boã àïì nghõ cuãa töi bùçng nhûäng tiïëng “khöng” quaã quyïët, nïëu coá laâm theo lúâi töi, cö chó laâm möåt caách miïîn cûúäng vúái möåt veã nghi ngúâ khinh bó. Nhûng sau àoá cö toã ra chuá yá àïën nhûäng àïì nghõ àûa ra, tòm caách àûa ra möåt vaâi yá tûúãng. Nhúá laåi vaâi kyã niïåm, vaâ sau cuâng, sau möåt cöng viïåc suy tñnh kyä caâng, cö chêëp nhêån moåi lúâi giaãi thñch cuãa töi. Trong khi chûäa chaåy, cö dêìn dêìn toã ra khöng quaá kyä lûúäng trong lïî nghi nûäa, vaâ khi chûäa chaåy xong cö boã hùèn khöng laâm nhûäng lïî nghi àoá nûäa. Cöng viïåc cuãa chuáng ta khöng chuá troång àùåc biïåt àïën tûâng triïåu chûáng möåt, thónh thoaãng chuáng ta phaãi boã möåt vaâi giaã thiïët vò chùæc chùæn sau naây laåi phaãi quay laåi vêën àïì àoá bùçng con àûúâng khaác. Cho nïn nhûäng àiïìu giaãi thñch vïì caác triïåu chûáng àem trònh baây cho caác baån xem laâ möåt töíng húåp nhûäng kïët quaã thu lûúåm àûúåc sau bao nhiïu tuêìn lïî, bao nhiïu thaáng laâm viïåc cêìn cuâ. Ngûúâi bïånh dêìn dêìn hiïíu rùçng vò chiïëc àöìng höì tûúång trûng cho êm höå àaân baâ nïn cö ta khöng chõu àûúåc sûå coá mùåt cuãa àöìng höì trong phoâng. Chiïëc àöìng höì àeo tay súã dô tûúång trûng cho êm höå laâ vò tiïëng kïu àïìu dïìu, àõnh kyâ. Coá nhiïìu ngûúâi àaân baâ thûúâng noái rùçng kyâ kinh nguyïåt cuãa mònh àïìu àïìu nhû möåt chiïëc àöìng höì. Nhûng ngûúâi bïånh súå nhêët laâ bõ mêët nguã vò tiïëng tñch tùæc, tiïëng tñch tùæc naây tûúâng trûng cho sûå phêåp phöìng cuãa êm haåch trong khi bõ kñch àöång vïì duåc tònh. Chñnh sûå kñch àöång naây àaä laâm cö gaái thûác dêåy ban àïm, chñnh vò súå êm haåch cûúng lïn nïn cö ta khöng daám àïí àöìng höì trong phoâng. Bònh hoa tûúång trûng cho cú quan sinh duåc àaân baâ. Do àoá sûå súå haäi khi thêëy caác bònh hoa coá thïí rúi xuöëng àêët vaâ vúä toang ra khöng phaãi khöng coá yá nghôa. Caác baån chùæc cuäng biïët thoái tuåc cuãa chuáng ta, trong lïî àñnh hön àêåp vúä möåt vaâi caái àôa hay bònh hoa. Möîi ngûúâi dûå lïî àñnh hön àïìu nhùåt lêëy möåt maãnh vúä, coi nhû mònh khöng coá quyïìn gò liïn laåc vúái cö dêu nûäa. Cö gaái coá nhiïìu yá tûúãng vaâ kyã niïåm vïì chuyïån cho bònh hoa vaâo phoâng. Daåo coân nhoã cö ta bõ ngaä trong luác öm trong tay möåt caái bònh bùçng thuyã tinh hay bùçng àêët vaâ chaãy maáu tay rêët nhiïìu. Trúã thaânh con gaái, biïët nhûäng sûå viïåc liïn quan àïën viïåc giao húåp cö ta bõ aám aãnh búãi yá nghôa laâ biïët àêu trong àïm tên hön, mònh khöng chaãy maáu vaâ seä bõ chöìng ngúâ laâ mêët trinh. Vò thïë, viïåc giûä gòn http://ebooks.vdcmedia.com
- Phên têm hoåc nhêåp mön 85 khöng cho bònh hoa vúä ban àïm chñnh laâ sûå phaãn khaáng mêët trinh laâ viïåc chaãy maáu sau khi giao húåp lêìn àêìu, phaãn khaáng loâng súå haäi khöng chaãy maáu cuäng nhû coá chaãy maáu ban àïm. Coân viïåc ngùn khöng cho xaãy ra tiïëng àöång khöng liïn quan gò àïën nhûäng sûå viïåc trïn. Luác cö ta àöåt nhiïn hiïíu taåi sao mònh khöng muöën cho caái göëi chaåm vaâo göî trïn thaânh giûúâng, cö ta cho töi biïët yá nghôa cuãa lïî nghi: caái göëi tûúång trûng cho ngûúâi àaân baâ, coân thaânh giûúâng dûúâng thùèng tûúång trûng cho ngûúâi àaân öng. Cö ta muöën àaân öng xa àaân baâ, nghôa laâ khöng muöën cho cha meå giao húåp vúái nhau. Vò thïë nïn naâng giaã vúâ súå haäi bùæt cha meå phaãi àïí ngoã cûãa thöng sang phoâng naâng àïí naâng coá dõp rònh moâ, chñnh sûå rònh moâ naây laâm naâng mêët nguã trong bao nhiïu àïm. Thónh thoaãng naâng laåi sang phoâng cha meå nùçm vaâo giûäa hai ngûúâi. Chñnh luác àoá laâ luác “caái göëi” vaâ “göî trïn thaânh giûúâng” xa caách nhau thûåc sûå. Sau naây lúán lïn khöng thïí nùçm trong giûúâng cha meå àûúåc, naâng tiïëp tuåc giaã vúâ súå haäi, bùæt meå nhiïìu khi sang nguã bïn giûúâng mònh. Tònh traång naây chùæc chùæn múã àêìu cho nhiïìu àiïìu phaát minh coá dêëu vïët trong lïî nghi noái trïn. Nïëu caái göëi tûúång trûng cho ngûúâi àaân baâ thò viïåc döìn cho löng trong àïåm kï chùn vïì möåt phña tûúâng trûng cho sûå coá thai. Ngûúâi bïånh sau khi döìn loâng vaâo möåt chöî àïí tûúång trûng cho sûå coá thai. Ngay sau àoá laåi san bùçng löng trong àïåm laâ nguå yá khöng muöën cho meå mònh coá thai vaâ sinh ra möt àûáa em coá thïí caånh tranh vúái mònh. Nïëu caái göëi to tûúång trûng cho ngûúâi em thò caái göëi chó kï úã àêìu tûúång trûng cho ngûúâi con. Taåi sao caái göëi nhoã phaãi àïí theo hònh quaã traám. Taåi sao àêìu ngûúâi con gaái phaãi àùåt àuáng àûúâng cheáo cuãa hònh àoá? Hònh quaã traám tûúång trûng cho dûúng vêåt chui vaâo êm höå luác múã to vaâ àêìu ngûúâi con gaái tûúång trûng cho dûúng vêåt chui vaâo êm höå. Àoá laâ nhûäng àiïìu àaáng buöìn àöëi vúái möåt cö gaái coân trong trùæng, nhûng xin caác baån nhúá cho laâ töi khöng hïì bõa ra nhûäng chuyïån àoá, töi chó giaãi thñch thöi. Lïî nghi cuãa cö gaái quaã laâ möåt àiïìu kyâ laå, giûäa lïî nghi naây vaâ nhûäng àiïìu giaãi thñch hùèn phaãi coá möåt sûå tûúng ûáng naâo. Nhûng àiïìu quan troång laâ lïî nghi àoá khöng phaãi chó bùæt nguöìn úã möåt yá tûúãng kyâ khöi maâ úã nhiïìu yá tûúãng têåp trung úã möåt àiïím naâo àoá. Lïî nghi naây cuäng hònh dung sûå ham muöën vïì tònh duåc, khi theo nghôa tñch cûåc, coá tñnh caách thay thïë, khi coá nghôa tiïu cûåc, nhû möåt phûúng saách tûå baão vïå. http://ebooks.vdcmedia.com
- Sigmund Freud 86 Sûå phên tñch lïî nghi noái trïn coá thïí dûåa àïën nhiïìu kïët quaã nûäa nïëu chuáng ta chuá troång àïën nhûäng triïåu chûáng khaác cuãa ngûúâi bïånh, nhûng nhûäng kïët quaã naây khöng liïn can gò àïën muåc àñch cuãa chuáng ta. Caác baån chó cêìn biïët laâ cö gaái àöëi vúái cha coá möåt tònh nhuåc duåc phaát sinh ngay tûâ höìi coân nhoã, vò thïë nïn cö múái toã ra khöng thên thiïån vúái meå. Sûå phên tñch nhûäng triïåu chûáng àaä àûa chuáng ta ài sêu vaâo àúâi söëng tònh duåc cuãa ngûúâi bïånh vaâ möåt khi àaä hiïíu roä yá nghôa vaâ yá muöën cuãa caác triïåu chûáng thêìn kinh naây, chuáng ta seä khöng ngaåc nhiïn trûúác nhûäng àiïìu nhêån thêëy. Töi àaä trònh baây laâ giöëng nhû haânh vi sai laåc vaâ giêëc mú, nhûäng triïåu chûáng bïånh thêìn kinh cuäng coá yá nghôa vaâ liïn quan chùåt cheä àïën àúâi söëng thêìm kñn cuãa ngûúâi bïånh. Têët nhiïn töi khöng àoâi hoãi caác baån tin tûúãng vaâo nhûäng àïì nghõ cuãa töi sau hai thñ duå naây. Nhûng caác baån cuäng khöng thïí àoâi hoãi töi àûa ra thûåc nhiïìu thñ duå khaác cho túái khi naâo caác baån tin tûúãng hoaân toaân. Vò coá nhiïìu chi tiïët quaá nïn nïëu chuáng ta muöën hiïíu roä möåt trong caác àiïím vïì lyá thuyïët bïånh thêìn kinh, töi phaãi daânh möåt lúáp hoåc trong saáu thaáng möîi tuêìn 5 giúâ múái daåy xong àûúåc. Vò thïë nïn töi dûâng laåi úã hai thñ duå naây thöi. Caác baån muöën khaão cûáu sêu röång hún nïn àoåc nhûäng saách vúã vïì àiïím naây, vñ duå nhû nhûäng cöng trònh giaãi thñch caái triïåu chûáng àaä trúã thaânh cöí àiïín cuãa J.B reuer (chûáng naáo loaån thêìn kinh), cöng trònh giaãi thñch nhûäng triïåu chûáng tùm töëi cuãa bïånh àiïn daåi treã con cuãa C.G.Jung vaâ nhûäng baâi àùng trïn caác taåp chñ khaác. Nhûäng cöng trònh khaão cûáu naây khöng thiïëu soát. Sûå phên tñch, giaãi thñch, dêîn giaãi nhûäng triïåu chûáng bïånh thêìn kinh àûúåc caác nhaâ phên têm hoåc chuá troång àïën nöîi hoå quïn luön nhûäng vêën àïì khaác trong vêën àïì naây. Caác baån naâo muöën tòm hiïíu seä ngaåc nhiïn khi thêëy sao nhiïìu taâi liïåu thïë, nhûng caác baån cuäng seä gùåp möåt vaâi khoá khùn. YÁ nghôa cuãa möåt triïåu chûáng nùçm trong caác liïn quan vúái àúâi söëng thêìm kñn cuãa ngûúâi bïånh. Triïåu chûáng caâng coá tñnh caách caá nhên bao nhiïu, chuáng ta caâng cêìn giaãi thñch nhûäng liïn quan àoá bêëy nhiïu. Möîi khi àûáng trûúác möåt tònh traång khöng coá yá nghôa hay trûúác möåt haânh vi khöng coá muåc àñch roä raâng, chuáng ta phaãi cöë tòm ra yá nghôa vaâ muåc àñch àoá. Haânh vi aám aãnh cuãa ngûúâi bïånh chaåy tûâ phoâng naây qua phoâng khaác röìi bêëm chuöng goåi ngûúâi hêìu phoângn thûåc coá tñnh àiïín hònh cho nhûäng triïåu chûáng naây. Nhûng nhiïìu khi chuáng ta cuäng thêëy coá nhûäng triïåu chûáng coá àùåc tñnh khaác. Nhûäng triïåu chûáng naây phaãi àûúåc coi nhû àiïín hònh cho bïånh thêìn http://ebooks.vdcmedia.com
- Phên têm hoåc nhêåp mön 87 kinh, vò giöëng nhau trong moåi trûúâng húåp, sûå khaác biïåt giûäa caá nhên bõ xoaá nhoaâ àïën nöîi chuáng ta khöng thïí gùæn liïìn chuáng vaâo vúái àúâi söëng caá nhên cuãa ngûúâi bïånh hay àùåt chuáng trûúác nhûäng tònh traång coá thûåc. Lïî nghi cuãa ngûúâi bïånh thûá hai coá tñnh àiïín hònh nhiïìu hún nhûng cuäng coá nhiïìu tñnh caá biïåt laâm cho chuáng ta coá thïí giaãi thñch àûúåc lõch sûã cuãa trûúâng húåp àoá. Nhûng têët caã nhûäng ngûúâi bõ aám aãnh àïìu coá khuynh hûúáng lùåp ài lùåp laåi möåt cûã chó, laâm cho cûã chó naây thaânh nhõp nhaâng, tòm caách taách baåch cûã chó àoá ra. Phêìn lúán boån hoå coá thoái quen rûãa tay. Nhûäng ngûúâi bïånh súå ra phöë, khöng phaãi laâ nhûäng sûå aám aãnh, coá thïí coi nhû nhûäng chûáng naáo loaån thêìn kinh, hay sûå lo êu phêåp phöìng, thûúâng lùåp ài lùåp laåi maäi maäi möåt vaâi cûã chó àïën chaán naãn: súå nhûäng núi tuâ tuáng, nhûäng núi úã ngoaâi trúâi röång, nhûäng àûúâng phöë daâi ngoùçng maäi khöng hïët. Hoå coá caãm tûúãng àûúåc che chúã khi ài cuâng möåt ngûúâi quen hay nghe tiïëng xe àùçng sau lûng. Nhûng àùçng sau nhûäng triïåu chûáng chung naây, möîi ngûúâi àïìu coá nhûäng tñnh caá biïåt nhiïìu khi hoaân toaân traái ngûúåc nhau. Coá ngûúâi súå àûúâng phöë chêåt heåp, ngûúâi khaác súå àûúâng phöë röång, coá ngûúâi chó ài ra ngoaâi khi coá ñt ngûúâi qua laåi, coá ngûúâi chó ài ra ngoaâi khi coá nhiïìu ngûúâi ngoaâi phöë. Sûå naáo loaån thêìn kinh cuäng thïë tuy coá nhiïìu àiïím caá biïåt nhûng cuäng coá nhiïìu àiïím àiïín hònh coá tñnh caách chung laâm cho rêët khoá tòm ra cöåi rïî khi khaão saát lõch sûã cuãa ngûúâi bïånh. Chuáng ta dûåa vaâo nhûäng tñnh caách àiïín hònh coá thïí àoaán bïånh. Nïëu trong möåt trûúâng húåp naáo loaån thêìn kinh chùèng haån, chuáng ta coá thïí gaán cho möåt trûúâng hoåp àiïín hònh möåt biïën cöë caá biïåt naâo àoá, vñ duå nhû möåt sûå nön oeå vaâo nhiïìu sûå nön oeå khaác, chuáng ta seä bõ laåc hûúáng khi sûå phên tñch cho thêëy trong möåt trûúâng húåp khaác sûå nön oeå laåi bùæt nguöìn úã möåt biïën cöë caá nhên coá tñnh caách khaác hùèn. Luác àoá chuáng ta seä phaãi cöng nhêån rùçng nhûäng sûå nön oeå do sûå naáo loaån thêìn kinh gêy ra coá nhûäng nguyïn nhên maâ chuáng ta khöng biïët, vò nhûäng sûå kiïån do sûå phên tñch àûa ra chó laâ nhûäng duyïn cúá bõ lúåi duång khi cêìn àïën. Vò thïë cho nïn chuáng ta ài àïën kïët luêån naãn loâng laâ nïëu nhúá nhûäng sûå kiïån vaâ biïën cöë söëng àöång àöëi vúái ngûúâi bïånh, chuáng ta àaä ài àïën möåt vaâi sûå giaãi thñch thoaã àaáng vïì yá nghôa caác triïåu chûáng thêìn kinh, vïì phûúng diïån caá nhên thò chuáng ta àaä khöng tòm àûúåc yá nghôa cuãa nhûäng triïåu chûáng àiïín hònh xaãy ra luön luön. Ngoaâi ra töi cuäng chûa àûa ra cho caác baån xem àûúåc hïët nhûäng khoá khùn gùåp phaãi möîi khi muöën phên tñch thûåc roä raâng nhûäng triïåu chûáng. Töi seä khöng noái àïën nhiïìu sûå khoá khùn àoá http://ebooks.vdcmedia.com
- Sigmund Freud 88 khöng phaãi vò muöën cho cöng cuöåc cuãa mònh coá veã töët àeåp nhûng chñnh vò khöng muöën laâm loaån oác caác baån trong buöíi àêìu tiïëp xuác naây. Chuáng ta chó múái ài nhûäng bûúác àêìu chêåp chûäng trong cöng viïåc tòm hiïíu yá nghôa cuãa caác triïåu chûáng, chuáng ta phaãi taåm haâi loâng vúái nhûäng kïët quaã thu lûúåm àûúåc vaâ chó tiïën dêìn vïì phña nhûäng àiïìu chûa biïët. Töi an uãi caác baån bùçng moåi caách noái rùçng, giûäa nhûäng triïåu chûáng noái trïn khöng thïí naâo coá sûå khaác biïåt dûúåc. Nïëu nhûäng triïåu chûáng caá nhên chùæc chùæn phuå thuöåc vaâo nhûäng biïën cöë söëng àöång cuãa ngûúâi bïånh thò nhûäng triïåu chûáng àiïín hònh cuäng phuå thuöåc vaâo nhûäng biïën cöë àiïín hònh, nghôa laâ chung cho moåi ngûúâi. Nhûäng tñnh chêët khaác tòm thêëy àïìu àïìu trong caác ngûúâi bïånh chó laâ nhûäng phaãn ûáng töíng quaát thûúâng xaãy ra àöëi vúái ngûúâi bïånh, vñ duå nhû nhûäng sûå lùåp ài lùåp laåi möåt cûã chó naâo àoá vaâ loâng àa nghi trong triïåu chûáng bõ aám aãnh. Toám laåi chuáng ta chùèng coá lyá do gò àïí naãn loâng trûúác khi biïët àûúåc nhûäng kïët quaã thu lûúåm àûúåc vïì sau naây. Trong thuyïët vïì giêëc mú chuáng ta cuäng gùåp nhûäng khoá khùn tûúng tûå. Nöåi dung roä raâng cuãa giêëc mú cuäng coá sûå khaác biïåt caá nhên to lúán, chuáng ta àaä trònh baây laâ sûå phên tñch giuáp àûúåc cho ta nhûäng gò chûáa àûång trong nöåi dung àoá. Nhûng caånh nhûäng giêëc mú caá nhên coá nhûäng giêëc mú àiïín hònh xaãy ra giöëng nhau hoaân toaân àöëi vúái moåi ngûúâi. Àoá laâ nhûäng giêëc mú coá nöåi dung àöìng nhêët rêët khoá giaãi thñch: vñ duå nhû ngûúâi ta nùçm mú thêëy mònh bõ ngaä, bay lïn, lûúån ài lûúån laåi, búi löåi, thêëy mònh bõ ngùn trúã hay trêìn truöìng, vaâ nhiïìu giêëc mú höìi höåp lo êu khaác coá thïí giaãi thñch nhiïìu caách khaác nhau tuyâ theo tûâng ngûúâi, nhûng khöng giaãi thñch àûúåc taåi sao noá laåi coá tñn caách àiïín hònh vaâ àïìu àïìu chaán naãn nhû thïë. Trong nhûäng giêëc mú naây cuäng nhû trong chûáng bïånh thêìn kinh àiïín hònh chuáng ta thêëy coá nhûäng chi tiïët caá nhên, thay àöíi luön luön, nïëu múã röång quan niïåm naây ra chuáng ta coá thïí àûa chuáng vaâo khung caãnh cuãa nhûäng giêëc mú khaác maâ khöng cêìn laâm möåt àiïìu gò maånh meä caã. Cö gaái múái 19 tuöíi, xinh àeåp, thöng minh, con möåt, hoåc gioãi. Luác beá cö toã ra kiïu ngaåo man rúå, trong nhûäng nùm gêìn àêy, chùèng coá lyá do gò roä raâng, cö toã ra caáu kónh vö löëi. Àöëi vúái meå, cö toã ra giêån dûä, luác naâo cuäng toã ra bêët bònh, veã mùåt tùm töëi, têm höìn bêët àõnh, luön luön nghi ngúâ, vaâ ruát cuåc thuá nhêån laâ khöng thïí möåt mònh ài ra phöë àûúåc. Traång thaái naây phûác taåp göìm ñt nhêët hai cùn bïånh: súå khöng daám ra phöë vaâ bõ aám aãnh. Àiïìu chuáng ta cêìn http://ebooks.vdcmedia.com
- Phên têm hoåc nhêåp mön 89 àïí yá trong trûúâng húåp naây laâ nhûäng lïî nghi cö ta laâm trûúác khi ài nguã laâm cho caã meå cö àau àúán khöng ñt. Ngûúâi bònh thûúâng trûúác khi ài nguã cuäng hay coá thoái quen laâm möåt vaâi àiïìu, möåt vaâi lïî nghi gò àoá röìi múái ài nguã vaâ töëi naâo khöng laâm khöng sao nguã àûúåc. Nhûng nhûäng lïî nghi àoá àöëi vúái ngûúâi bònh thûúâng coá veã húåp lyá, ruãi coá khi naâo vò cúá naây cúá khaác phaãi thay àöíi chuát ñt trong lïî nghi àoá, ngûúâi bònh thûúâng cuäng khöng toã veã khoá chõu vaâ coá thïí thñch ûáng ngay vúái tònh thïë múái. Nhûng trong trûúâng trong trûúâng húåp bïånh hoaån thò nhûäng lïî nghi naây bùæt buöåc phaãi diïîn ra haâng ngaây, duâ phaãi chõu nhiïìu sûå hy sinh to lúán, chó khaác nhûäng lïî nghi thûúâng úã chöî quaá tyã mó khöng húåp lyá. Ngûúâi bïånh phên trêìn laâ nïëu khöng laâm mêët hïët moåi tiïëng àöång ài thò cö ta khöng sao nguã àûúåc: trûúác hïët cö ta haäm khöng cho quaã lùæc chiïëc àöìng höì to trong phoâng chaåy, bùæt cêët hïët nhûäng àöìng höì khaác kïí caã àöìng höì àeo tay; sau àoá bùæt mang vaâo phoâng, àïí lïn baân nhûäng bònh hoa laâm sao cho chuáng khöng thïí rúi xuöëng àêët ban àïm laâm cho cö ta khöng nguã àûúåc. Cö ta biïët roä nhûäng sûå sûãa soaån naây thûåc ra khöng cêìn thiïët, chiïëc àöìng höì àeo tay àïí trong höåp trong phoâng khöng thïí laâm cho cö mêët nguã, riïng chuáng ta thò ta thêëy roä laâ tiïëng tñch tùæc cuãa àöìng höì tay khöng laâm cho ai mêët nguã caã traái laåi coân giuáp thïm cho giêëc nguã nûäa. Cö gaái cuäng biïët laâ chùèng coá lyá do gò trong viïåc súå caác bònh hoa rúi xuöëng àêët àïí laâm cho mònh mêët nguã. Nhûäng àiïìu kiïån khaác trong lïî nghi chùèng liïn quan gò àïën cêu chuyïån nghó ngúi. Traái laåi nûäa: ngûúâi bïånh àoâi cûãa phoâng thöng sang phoâng cha meå phaãi múã, muöën àaåt àûúåc muåc àñch àoá cö lêëy nhiïìu àöì vêåt chùån khöng cho cûãa múã ra múã vaâo àûúåc. Nhûng nhûäng lïî nghi quan troång hún thuöåc vïì chiïëc giûúâng. Göëi khöng àûúåc chaåm vaâo thaânh giûúâng, àïåm nhoã kï trïn àêìu phaãi àùåt thaânh hònh quaã traám, luác nguã àêìu phaãi àùåt àuáng giûäa àûúâng cheáo cuãa hònh naây. Àïåm löng dûúái chên phaãi lùæc sao cho löng döìn vïì möåt phña, nhûng sau khi döìn xong ngûúâi bïånh laåi lùæc laåi cho àïìu. Töi khöng muöën kïí thïm nhiïìu chi tiïët nûäa vò chuáng khöng cho ta biïët gò hún, coá thïí àûa chuáng ta ài quaá xa muåc àñch cuãa chuáng ta. Nhûng nhûäng viïåc laâm trïn khöng dïî daâng gò àêu: luön luön cö gaái súå laâm khöng àêìy àuã, moåi cûã àöång àïìu àûúåc xem xeát kyä caâng, kiïím àiïím laåi kyä lûúäng, keáo daâi haâng giúâ hay coá khi hai giúâ liïìn khiïën cho cö gaái vaâ cha meå khöng sao nguã àûúåc. Phên tñch sûå viïåc naây khöng dïî daâng nhû trong trûúâng húåp trïn. Töi phaãi hûúáng dêîn cö gaái trong viïåc giaãi thñch nhûng cö luön http://ebooks.vdcmedia.com
- Sigmund Freud 90 luön gaåt boã àïì nghõ cuãa töi bùçng nhûäng tiïëng “khöng” quaã quyïët, nïëu coá laâm theo lúâi töi, cö chó laâm möåt caách miïîn cûúäng vúái möåt veã nghi ngúâ khinh bó. Nhûng sau àoá cö toã ra chuá yá àïën nhûäng àïì nghõ àûa ra, tòm caách àûa ra möåt vaâi yá tûúãng. Nhúá laåi vaâi kyã niïåm, vaâ sau cuâng, sau möåt cöng viïåc suy tñnh kyä caâng, cö chêëp nhêån moåi lúâi giaãi thñch cuãa töi. Trong khi chûäa chaåy, cö dêìn dêìn toã ra khöng quaá kyä lûúäng trong lïî nghi nûäa, vaâ khi chûäa chaåy xong cö boã hùèn khöng laâm nhûäng lïî nghi àoá nûäa. Cöng viïåc cuãa chuáng ta khöng chuá troång àùåc biïåt àïën tûâng triïåu chûáng möåt, thónh thoaãng chuáng ta phaãi boã möåt vaâi giaã thiïët vò chùæc chùæn sau naây laåi phaãi quay laåi vêën àïì àoá bùçng con àûúâng khaác. Cho nïn nhûäng àiïìu giaãi thñch vïì caác triïåu chûáng àem trònh baây cho caác baån xem laâ möåt töíng húåp nhûäng kïët quaã thu lûúåm àûúåc sau bao nhiïu tuêìn lïî, bao nhiïu thaáng laâm viïåc cêìn cuâ. Ngûúâi bïånh dêìn dêìn hiïíu rùçng vò chiïëc àöìng höì tûúång trûng cho êm höå àaân baâ nïn cö ta khöng chõu àûúåc sûå coá mùåt cuãa àöìng höì trong phoâng. Chiïëc àöìng höì àeo tay súã dô tûúång trûng cho êm höå laâ vò tiïëng kïu àïìu dïìu, àõnh kyâ. Coá nhiïìu ngûúâi àaân baâ thûúâng noái rùçng kyâ kinh nguyïåt cuãa mònh àïìu àïìu nhû möåt chiïëc àöìng höì. Nhûng ngûúâi bïånh súå nhêët laâ bõ mêët nguã vò tiïëng tñch tùæc, tiïëng tñch tùæc naây tûúâng trûng cho sûå phêåp phöìng cuãa êm haåch trong khi bõ kñch àöång vïì duåc tònh. Chñnh sûå kñch àöång naây àaä laâm cö gaái thûác dêåy ban àïm, chñnh vò súå êm haåch cûúng lïn nïn cö ta khöng daám àïí àöìng höì trong phoâng. Bònh hoa tûúång trûng cho cú quan sinh duåc àaân baâ. Do àoá sûå súå haäi khi thêëy caác bònh hoa coá thïí rúi xuöëng àêët vaâ vúä toang ra khöng phaãi khöng coá yá nghôa. Caác baån chùæc cuäng biïët thoái tuåc cuãa chuáng ta, trong lïî àñnh hön àêåp vúä möåt vaâi caái àôa hay bònh hoa. Möîi ngûúâi dûå lïî àñnh hön àïìu nhùåt lêëy möåt maãnh vúä, coi nhû mònh khöng coá quyïìn gò liïn laåc vúái cö dêu nûäa. Cö gaái coá nhiïìu yá tûúãng vaâ kyã niïåm vïì chuyïån cho bònh hoa vaâo phoâng. Daåo coân nhoã cö ta bõ ngaä trong luác öm trong tay möåt caái bònh bùçng thuyã tinh hay bùçng àêët vaâ chaãy maáu tay rêët nhiïìu. Trúã thaânh con gaái, biïët nhûäng sûå viïåc liïn quan àïën viïåc giao húåp cö ta bõ aám aãnh búãi yá nghôa laâ biïët àêu trong àïm tên hön, mònh khöng chaãy maáu vaâ seä bõ chöìng ngúâ laâ mêët trinh. Vò thïë, viïåc giûä gòn khöng cho bònh hoa vúä ban àïm chñnh laâ sûå phaãn khaáng mêët trinh laâ viïåc chaãy maáu sau khi giao húåp lêìn àêìu, phaãn khaáng loâng súå haäi khöng chaãy maáu cuäng nhû coá chaãy maáu ban àïm. Coân viïåc ngùn khöng cho xaãy ra tiïëng àöång khöng liïn quan gò àïën nhûäng sûå viïåc trïn. http://ebooks.vdcmedia.com
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học