Xem mẫu
- NỢ XẤU PHẢI COI LÀ VỒN ĐÃ
MẤT
Nợ xấu của ngân hàng (NH) là vấn đề được bàn luận khá nhiều nhưng
đến nay giải pháp nào để xử lý vẫn còn đang tranh cãi.
Xét theo cách phân định nợ xấu như hiện nay của NHNN, dường như đang
có sự che giấu về nguyên nhân gây nên nợ xấu, đồng thời làm mờ nguy cơ
mà nó có thể gây ra.
Về lý thuyết, quan hệ tín dụng luôn có hai chủ thể là người vay (doanh
nghiệp - DN) và người cho vay (NH). Vậy, khi nợ xấu xảy ra, trách nhiệm
trước hết được quy ngay vào việc quản lý yếu kém của hai chủ thể kinh tế
này. Nhưng ở thực tế, nợ xấu còn có nguyên nhân khách quan khó tránh
như: khủng hoảng, lạm phát, biến động tỷ giá, thay đổi pháp luật... Từ đó, để
tạo điều kiện vật chất khắc phục rủi ro, luật đang buộc các NH phải tiến
hành trích lập dự phòng.
Tính đến nay, chưa có con số thống nhất về nợ xấu, song nhận định chung là
nó rất lớn và cần xử lý cấp bách. Bởi lẽ, nợ xấu thực chất là vốn đã mất
nhưng vẫn được ghi trên bảng cân đối kế toán như là một loại tài sản. Vậy
nên xử lý nợ xấu bây giờ không phải là tìm cách khôi phục vốn đã mất đó,
mà chỉ là những thủ tục, những thao tác xóa khoản mục tài sản này trong
bảng cân đối kế toán. Nói cách khác là “làm sạch” bảng cân đối kế toán.
- Đã có nhiều biện pháp đã được nêu ra, song điều đáng nói là các giải pháp
mà Chính phủ đưa ra tính đến nay còn phân tán, chưa rõ trọng tâm. Thêm
nữa, tâm lý xã hội lại nôn nóng, muốn giải quyết nhanh bằng cách dựa vào
Nhà nước khiến mọi chuyện cứ lơ lửng không giải quyết được.
Đó là chưa kể tình trạng nợ xấu hiện nay là hậu quả của những yếu kém kéo
dài của các chủ thể kinh tế và cả của Nhà nước, lại bị chi phối bởi nhiều
nhóm lợi ích, cho nên việc xử lý cần có thời gian với những bước đi vững
chắc, minh bạch, vì lợi ích chung, không vì các nhóm lợi ích.
Thông thường, vai trò điều chỉnh kinh tế của Nhà nước được đề cao trong
việc tích cực hỗ trợ xử lý nợ xấu nhằm ổn định kinh tế, xã hội. Ở Việt Nam,
vai trò này lại càng quan trọng. Nhất là khi mục tiêu kinh tế chưa phân định
rạch ròi với mục tiêu chính trị - xã hội, quản lý nhà nước còn chồng chéo với
quản lý kinh doanh, nhiều khi Nhà nước đã trực tiếp can thiệp vào quản lý
kinh doanh của các chủ thể kinh tế, gây ra hậu quả thua lỗ.
Như vậy, sau nhiều giải pháp được đề ra, hiện có 3 biện pháp được đúc kết
từ các đề xuất được cho là đáng quan tâm lúc này.
Thứ nhất, NH và DN tự xử lý. Đây có thể được coi là hướng chủ đạo vì
nhiều nguyên nhân. Chẳng hạn, điều này thể hiện quan điểm xử lý nợ xấu
trước hết phải thuộc về NH và DN. Dĩ nhiên đã gọi là xử lý nợ xấu thì không
thể hy vọng thu hồi được toàn bộ. Cho nên ở đây cần đặt vấn đề
xóa/giảm/giãn.
- Khả năng làm việc này trước hết phụ thuộc vào thiện chí cộng tác của hai
bên và mức độ trích dự phòng rủi ro của các NH. Nhiều người đã kêu gọi
NH “hy sinh” lợi nhuận bằng cách tăng trích dự phòng. Nếu NH và DN thỏa
thuận được vấn đề xóa/giảm/giãn nợ cũ, tốt hơn nữa, nếu DN lại được tiếp
thêm vốn để tái cơ cấu hoạt động kinh doanh, thì nợ xấu có thể được các bên
liên quan từng bước giải quyết.
Liên quan đến vấn đề này, lãnh đạo nhiều NH cũng đã khẳng định rằng họ
có thể tự giải quyết. Vì thực tế thời gian qua, nhiều NH đã tiến hành mua
bán- sáp nhập, qua đó nợ xấu của NH yếu kém trước sáp nhập được hòa
trong tình trạng tài chính chung của NH hình thành sau sáp nhập.
Dù thực chất đây chỉ là một cách điều chuyển tài sản không mấy minh bạch
giữa hai NH này, nhưng cũng đã là tiền lệ. Xét về lý thuyết, có thể sử dụng
biện pháp này để xử lý nợ xấu, nếu NH/DN mạnh, kể cả của nước ngoài, có
kế hoạch thôn tính, sáp nhập NH/DN yếu với những tính toán lợi ích dài hạn
là sử dụng lãi trong tương lai bù cho nợ xấu hiện nay.
Thứ hai, xử lý theo cơ chế mua bán nợ. Nếu NH và DN không thống nhất
được việc tự xử lý nợ xấu, cần sử dụng cơ chế mua bán nợ thông qua một tổ
chức trung gian là công ty mua bán nợ. Hiện nay, nước ta đã có Công ty
Mua bán nợ trực thuộc Bộ Tài chính (DATC), song quy mô còn nhỏ.
Nếu Công ty Mua bán nợ quốc gia hoạt động theo nguyên tắc kinh doanh
- trên thị trường như cơ chế mua bán nợ thông dụng trên thế giới, xã hội
không có lý gì không đồng thuận. Song, nếu công ty này trở thành cái túi
hứng nhận nợ xấu cho hệ thống NH, số người phản đối sẽ nhiều, bởi nếu làm
thế có nghĩa là Nhà nước lấy tiền thuế của dân để trả nợ xấu, trong khi các
đại gia NH, những người phải chịu trách nhiệm về nợ xấu lại vô can.
Cuối cùng vẫn là sự hỗ trợ của Nhà nước. Như đã nêu, nợ xấu còn có
nguyên nhân khách quan, do đó Nhà nước không thể không tham gia xử lý
nợ xấu. Vấn đề là ở mục tiêu: vì lợi ích quốc gia hay vì lợi ích các nhóm.
Muốn vậy cần tách hoạt động kinh doanh của Công ty M ua bán nợ quốc gia
với những hỗ trợ trực tiếp, minh bạch của Nhà nước đối với các trường hợp
cụ thể cần hỗ trợ. Và để thống nhất quản lý xử lý nợ xấu trong sự kết hợp
chặt chẽ với những hỗ trợ trực tiếp của Nhà nước, rất cần có một trung tâm
điều hành cấp Chính phủ, có đủ uy tín và quyền quyết định các vấn đề liên
quan
nguon tai.lieu . vn