Xem mẫu
- Người mắc bệnh thận, nói không
với thuốc nào?
Thận là một trong những đường thải trừ chủ yếu của thuốc,
do đó khi bị bệnh thận, nhất là khi chức năng thận đã suy
giảm thì việc dùng thuốc phải rất cẩn
trọng.
Khi thận giảm chức năng, việc dùng
thuốc thường có nhiều tác dụng không
- mong muốn vì có sự thay đổi về dược động học và dược lực học
của thuốc. Vì vậy cần có sự điều chỉnh về liều lượng thuốc cho
phù hợp.
Về nguyên tắc, để điều chỉnh liều của thuốc cho người bị bệnh
thận, trước hết cần biết loại thuốc đó có thải trừ hoàn toàn qua
đường thận - tiết niệu hay không và thuốc đó độc hại như thế
nào.
Đối với loại thuốc mà tác dụng phụ chỉ liên quan rất ít hoặc không
liên quan đến liều dùng thì không cần tính liều điều chỉnh một
cách chính xác.
- Đối với các thuốc độc hại hơn, có khoảng an toàn hẹp thì cần
điều chỉnh theo mức lọc cầu thận ước tính dựa vào nồng độ của
creatinin huyết.
Đối với các thuốc mà hiệu lực và độc tính có liên quan chặt chẽ
với nồng độ thuốc trong huyết tương thì phác đồ điều trị khuyến
cáo chỉ nên coi là một hướng dẫn ban đầu. Trong quá trình điều
trị cần thăm dò liều cẩn thận.
Dược lực học của thuốc phụ thuộc vào sự hấp thụ, phân bổ,
chuyển hóa và thải trừ.
Độ thanh thải thuốc qua thận phụ thuộc vào mức lọc cầu thận và
quá trình vận chuyển qua ống thận.
- Khi chức năng thận suy giảm đến giai đoạn cuối, các thuốc sử
dụng bị tích lũy và gây ra nhiều tác dụng không mong muốn với
tần suất cao mặc dù liều lượng thuốc đã được điều chỉnh. Nếu đã
có chỉ định lọc ngoài thận, cần xem xét đến con đường đào thải
thêm này để điều chỉnh liều thuốc sao cho hiệu quả điều trị vẫn
được bảo đảm.
Dược lực học của thuốc bị thay đổi nhiều ở những người đang
điều trị bằng lọc máu chu kỳ hoặc lọc màng bụng liên tục ngoại
trú. Người thầy thuốc kê đơn dựa vào đánh giá chức năng thận
để chỉ định liều đầu tiên, liều duy trì, liều bổ sung, khoảng cách
giữa các liều.
- Bệnh thận nặng lên do thuốc
Những người bị bệnh thận phải rất thận trọng khi dùng các thuốc
sau đây:
- Thuốc chống viêm không steroid như indometacin, diclofenac,
ketorolac, piroxicam, fenoxicam, ibuprofen, ketoprofen.
- Thuốc kháng sinh độc thận như nhóm aminoglycosid (amikacin,
tobramycin, gentamycin, kanamycin, streptomycin), rifampicin,
vancomycin.
- Thuốc cản quang để chụp thận thuốc.
- Dung dịch truyền dextran, immunoglobulin.
- - Amphotericin, cisplatin, mesalazin.
Tăng tác dụng không mong muốn của thuốc
- Nhóm digitalin (digoxin): Khi suy thận, rối loạn điện giải (tăng
canxi huyết hoặc hạ kali huyết) và sau buổi lọc máu dùng digoxin
có thể bị nhiễm độc.
- Nhóm anticholinergic như trihexyphenidyl có thể gây bí đái, đái
không tự chủ.
- Cyclophosphamid gây viêm bàng quang xuất huyết.
- Nhóm độc tế bào, methotrexat, acyclovir có thể gây tăng ure
huyết và suy thận cấp chức năng.
- - Nhóm giảm mỡ máu: fibrat, statin có thể gây tăng men gan
(GOT, GPT) và giảm chức năng thận.
Sử dụng kháng sinh ở bệnh nhân giảm chức năng thận
Các bệnh nhân bị bệnh thận thường có tình trạng suy giảm miễn
dịch nên tần suất mắc các bệnh nhiễm khuẩn tăng và cần điều trị
bằng kháng sinh.
Việc chỉ định loại thuốc, đường dùng, liều dùng, khoảng cách
giữa hai liều dùng, thời gian dùng được các thầy thuốc điều trị
cân nhắc cẩn thận dựa vào thể trạng, tuổi, giới tính, mức lọc cầu
thận, có lọc ngoài thận hay không (chạy thận nhân tạo chu kỳ
hoặc lọc màng bụng liên tục ngoại trú).
- Các yếu tố nguy cơ tăng tác dụng không mong muốn của
thuốc ở người bị bệnh thận
- Theo tuổi: trẻ nhỏ và người cao tuổi.
- Phụ nữ có thai.
- Bệnh nhân có đái tháo đường và suy tim.
- Giai đoạn bệnh thận mạn và mức độ suy thận.
- Dùng liều cao và kéo dài.
- Phối hợp nhiều thuốc.
- Thuốc không rõ nguồn gốc, chưa có xác minh khoa học.
nguon tai.lieu . vn
