Xem mẫu
- Ngừa biến chứng khi người
cao tuổi bị sốt
Khi thời tiết thay đổi người cao tuổi, do đặc điểm
sinh lý có nhiều thay đổi, hệ miễn dịch hoạt động
kém hiệu quả dễ mắc một số bệnh như nhiễm khuẩn
tại đường hô hấp, tiêu hóa… mà biểu hiện dễ nhận
biết đầu tiên là sốt. Tuy nhiên, nếu không biết cách
xử trí thích hợp khi người cao tuổi bị sốt có thể xảy
ra một số biến chứng, ảnh hưởng rất lớn đến sức
khoẻ.
Nhiễm khuẩn-Nguyên nhân hàng đầu gây sốt ở
người cao tuổi
Có rất nhiều nguyên nhân gây sốt ở người cao tuổi
(NCT) nhưng hay gặp nhất là sốt do mắc bệnh
nhiễm khuẩn. Bệnh nhiễm khuẩn ở NCT có thể là
đường hô hấp như viêm họng, viêm mũi, xoang,
viêm phế quản, viêm phổi, ápxe phổi, lao phổi. Bệnh
nhiễm khuẩn ở NCT cũng có thể gặp ở đường tiêu
hoá như viêm ruột, viêm đường mật cấp hoặc bị
viêm nhiễm ở đường tiết niệu hoặc bị các bệnh do
virút gây ra như sốt xuất huyết, sốt phát ban, sốt
rét… Ngoài ra, người ta thấy NCT cũng có thể bị sốt
- không do bệnh nhiễm khuẩn như một số bệnh ung
thư, bệnh về máu, gãy xương, bệnh nội tiết… Sốt có
thể là sốt cấp tính hoặc sốt kéo dài. Sốt cũng có thể
là sốt rất cao nhưng cũng có thể thân nhiệt chỉ vượt
quá chỉ số bình thường từ 0,5 độ đến 1 hoặc 2 độ.
Sốt có thể được phân chia một cách tương đối như
sốt nhẹ là thân nhiệt từ trên 37oC đến dưới 38oC; sốt
trung bình là thân nhiệt từ 38oC đến dưới 39oC và
sốt cao là khi thân nhiệt trên 39oC.
Rối loạn nhịp tim là biến
chứng dễ gặp khi người cao
tuổi bị sốt.
Một số biến chứng có thể xảy ra khi NCT bị sốt
- Khi NCT bị sốt nếu không xử trí kịp thời thì rất có
thể xảy ra một số biến chứng, thậm chí biến chứng
nguy hiểm đến tính mạng, nhất là sốt ở một số bệnh
nhân đang mắc bệnh mạn tính như bệnh tim mạch,
tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh thận, bệnh thuộc
hệ hô hấp (viêm phổi, hen suyễn, lao phổi, viêm
phổi tắc nghẽn mạn tính... ). Biến chứng hay gặp
nhất là ở hệ thần kinh, nhẹ thì nhức đầu, chóng mặt,
nặng hơn thì lơ mơ, mê sảng, thậm chí gây co giật.
Đối với hệ tim mạch thì có thể gây mạch nhanh, rối
loạn nhịp tim, huyết áp tăng (nếu người bệnh có tiền
sử tăng huyết áp thì rất nguy hiểm). Sốt ở NCT cũng
có thể gây buồn nôn, nôn, đau bụng, chán ăn hoặc ăn
vào không tiêu, ậm ạch rất khó chịu. Khi sốt có thể
làm cho NCT bị rối loạn nhịp thở như khó thở, thở
nông và khi sốt cũng rất dễ gây nên tiểu tiện ít do
nước được thoát ra theo đường bài tiết mồ hôi và
như vậy sẽ ảnh hưởng đến chức năng bài tiết của
thận.
Những điều cần làm và nên tránh
Điều cần làm: Trước hết cần cặp nhiệt kế xem sốt
bao nhiêu độ. Thân nhiệt của người bình thường là
37oC với điều kiện là cặp nhiệt kế ở miệng hoặc ở
hậu môn. Nhưng vì hầu hết là cặp nhiệt độ ở nách, vì
- vậy nếu cặp nhiệt độ ở nách thì phải cộng thêm 0,5
độ nữa mới đúng thân nhiệt thực. Sốt có nghĩa là
thân nhiệt vượt quá 37oC. Tuy vậy cũng có thể gặp
một số trường hợp ở NCT tuy mắc bệnh nhiễm
khuẩn nặng nhưng khi cặp nhiệt độ thì không thấy
thân nhiệt tăng (không thấy sốt) thậm chí thân nhiệt
còn hạ. Lý do có thể do sức đề kháng và phản xạ của
cơ thể quá yếu, đặc biệt ở người bệnh tuổi cao, sức
yếu, nằm lâu ngày, suy dinh dưỡng. Khi người cao
tuổi bị sốt cần được chăm sóc chu đáo, đảm bảo
uống đủ nước, có thể là nước ép quả tươi như chanh,
cam, xoài, dưa hấu… Ngoài ra, cần được uống thêm
nước pha từ dung dịch osezol, uống thuốc hạ sốt và
sử dụng kháng sinh nếu có nhiễm khuẩn.
Điều nên tránh: Đối với NCT khi bị sốt, tuyệt đối
không được truyền dịch tại gia đình hoặc ở nơi
không đủ điều kiện chống sốc.Bởi vì kỹ thuật truyền
dịch thì nhiều y tá điều dưỡng có thể thực hiện được
một cách thành thạo nhưng việc xử trí bị sốc (phản
ứng) khi truyền dịch thì không phải ai cũng giải
quyết được. Đối với NCT bị sốt mà đang bị tăng
huyết áp, cũng không truyền dịch. Khi dùng dùng
thuốc hạ nhiệt, liều trung bình cho người lớn là 0,5g
mỗi một lần và sau từ 4 - 6 giờ có thể dùng lại, nếu
vẫn còn sốt trên 38oC nhưng cần lưu ý là trong viên
- paracetamol dạng viên sủi có thêm thành phần muối
bicacbonat natri nên những người có tăng huyết áp
không nên dùng. Ngoài ra, thuốc paracetamol nếu
dùng dài ngày sẽ không tốt vì chúng có nhiều tác
dụng phụ, ảnh hưởng đến chức năng gan.
nguon tai.lieu . vn
