Xem mẫu
- T¹p chÝ Khoa häc ®hqghn, ngo¹i ng÷, T.xxII, Sè 1, 2006 ng÷ ®iÖu tiÕng anh ë ngêi viÖt NguyÔn Huy Kû(*) 1. §Æt vÊn ®Ò ®Ò t¬ng tù vÒ Ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ë ngêi Anh (cô thÓ lµ ngêi Lu©n §«n). VÉn biÕt r»ng muèn n¾m v÷ng vµ sö §iÒu nµy còng phÇn nµo thÓ hiÖn quan dông tèt mét ngo¹i ng÷ nµo ®ã, ngoµi niÖm vµ quan ®iÓm nghiªn cøu khoa häc viÖc ph¶i cã kiÕn thøc ng«n ng÷, thÓ hiÖn cña chóng t«i. tèt c¸c kÜ n¨ng ng«n ng÷ nh kÜ thuËt viÕt, kh¶ n¨ng ®äc hiÓu, th× ngêi häc 2. Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n cã liªn quan ph¶i cã kh¶ n¨ng diÔn ®¹t nãi vµ lÜnh héi 2.1. ChuyÓn dÞch cao ®é (Pitch movement) th«ng tin qua nghe hiÓu. §Æc biÖt, kh¶ n¨ng nãi cµng gièng víi ngêi b¶n ng÷ Theo O’ Grady, Dobrovolsky, Katamba th× cµng ®îc ®¸nh gi¸ cao, mÆc dï qua [17: 46] th× “ChuyÓn dÞch cao ®é trong nghiªn cøu lÝ thuyÕt vµ thùc tÕ sö dông ph¸t ng«n (PN) kh«ng liªn quan ®Õn c¸c ng«n ng÷, chóng t«i nhËn thÊy r»ng ®©y sù kh¸c biÖt vÒ nghÜa cña tõ th× ®îc gäi lµ mét vÊn ®Ò kh«ng ®¬n gi¶n. lµ ng÷ ®iÖu”. LÊy tõ teacher (gi¸o viªn) lµm vÝ dô: Cho dï tõ nµy ®îc ph¸t ©m XuÊt ph¸t tõ ý tëng nh vËy, chóng víi giäng lªn hay xuèng th× vÉn kh«ng t«i ®· dµnh thêi gian, c«ng søc cho viÖc g©y nªn sù kh¸c biÖt vÒ nghÜa cña nã. nghiªn cøu chuyªn s©u vµ hÖ thèng Ng÷ Tuy nhiªn, ng÷ ®iÖu lªn hay ng÷ ®iÖu ®iÖu tiÕng Anh ë ngêi ViÖt víi hi väng xuèng trong trêng hîp nµy ®· lÇn lît gióp Ých phÇn nµo cho ngêi ViÖt nãi tiÕng lµm cho PN trë nªn cha hoµn thµnh Anh ®îc tèt h¬n vµ gãp phÇn nhá bÐ vµo hay hoµn thµnh, nãi c¸ch kh¸c, lµm cho lÜnh vùc nghiªn cøu Ng÷ ®iÖu tiÕng Anh PN trë thµnh nghi vÊn hay trÇn thuËt. ®èi víi ngêi ViÖt nãi tiÕng Anh. 2.2. Träng ©m tõ (word stress) Nãi cô thÓ h¬n, t¸c gi¶ bµi viÕt nµy Chóng t«i quan niÖm träng ©m tõ lµ muèn dµnh nhiÒu trang viÕt h¬n vµo viÖc xuÊt ph¸t ®iÓm cña viÖc nghiªn cøu nhÞp tËp trung nghiªn cøu c¸c mÉu h×nh ng÷ ®iÖu vµ ng÷ ®iÖu tiÕng Anh bëi lÏ trong ®iÖu (MHN§) (Intonation forms / patterns) tiÕng Anh cã nhiÒu tõ ®a tiÕt, mçi tõ cã tiÕng Anh ë ngêi ViÖt vµ nh÷ng c¸ch mét ©m tiÕt (A.T) mang träng ©m [12,] dïng cña chóng th«ng qua c¸c t×nh [13]. NÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®îc träng ©m huèng, chu c¶nh cô thÓ. tõ th× ngoµi viÖc g©y ¶nh hëng ®Õn §Ó cã c¬ së khoa häc vµ c¸c th«ng sè nghÜa tõ vùng trong giao tiÕp, lµm cho cô thÓ h¬n vÒ Ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ë ngêi tiÕp thô PN khã hiÓu (v× kh«ng ngêi ViÖt, chóng t«i thÊy cÇn thiÕt ph¶i biÕt nhÊn th«ng tin ë ®¬n vÞ tõ vùng nªu v¾n t¾t nhng rÊt c¬ b¶n nh÷ng vÊn nµo), cßn g©y khã kh¨n, khã hiÓu, khã (*) TS., Phßng Qu¶n lý Khoa häc & §èi ngo¹i, Trêng Cao ®¼ng S ph¹m Hµ Néi. 52
- Ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ë ngêi ViÖt. 53 thÓ hiÖn cho chÝnh chñ thÓ PN trong viÖc I 'm interested in `films. thÓ hiÖn ng÷ ®iÖu v× kh«ng biÕt ng÷ ®iÖu lªn, xuèng…tõ A.T nµo). §VNh§ 1 §VNh§ 2 2.3. §¬n vÞ ng÷ ®iÖu (Intonation unit) (T«i quan t©m ®Õn ®iÖn ¶nh.) §¬n vÞ ng÷ ®iÖu (§VN§) lµ mét khóc 2.5. Chç ngng nghØ (Pause) ®o¹n cña lêi nãi vµ bao giê còng ph¶i cã ý Cã hai lo¹i ngng nghØ: ngng nghØ nghÜa th«ng b¸o nhÊt ®Þnh [7], [13], [14]. thuÇn tuý (yªn lÆng) (unfilled pause) vµ - VÒ h×nh thøc: §ã lµ ®¬n vÞ cã ranh ngng nghØ kh«ng thuÇn tuý (cã chªm giíi A , trong ®ã bao giê còng cã 1 A.T xen c¸c kiÓu ©m nh /m, ə /...) (filled cña mét tõ nµo ®ã ®îc ph¸t ©m næi tréi pause) [14]. Ngng nghØ cã ¶nh hëng nhÊt (gäi lµ h¹t nh©n). Trêng hîp ®Æc ®Õn truyÒn ®¹t th«ng tin. Ngoµi viÖc hoµ nhËp cïng ng÷ ®iÖu hµnh chøc, ngng biÖt, ta cã 1 §VN§ tèi gi¶n - chØ cã duy nghØ cã thÓ ®îc sö dông nh mét trong nhÊt h¹t nh©n. Dùa vµo A.T Êy, chñ thÓ c¸c tiªu chÝ x¸c ®Þnh ranh giíi §VN§. PN cã thÓ lªn giäng, xuèng giäng hoÆc kÕt hîp lªn giäng-xuèng giäng, xuèng 2.6. Tèc ®é (Speed) giäng-lªn giäng ®Ó nh»m diÔn ®¹t mét ý Tèc ®é cña lêi nãi còng quan träng nghÜa nµo ®ã. §Ó cho tiÖn vµ ®¬n gi¶n, trong ng÷ ®iÖu nhng Ýt trùc tiÕp t¹o ra chóng t«i chØ dïng kÝ hiÖu ®Ó chØ 1 gi¸ trÞ th«ng b¸o bëi lÏ nhiÒu khi chÝnh §VN§. NÕu trêng hîp cã tõ 2 §VN§ tèc ®é ®· bÞ nhoµ hoÆc lÉn víi c¸c ®Æc trë lªn, chóng t«i dïng kÝ hiÖu trng ng«n ®iÖu kh¸c [5], [8], [14]. NhiÒu khi, do thãi quen, còng cã ngêi nãi hoÆc nhanh, ngêi nãi chËm. Nhng còng cã ngêi nãi nhanh do chñ ý muèn diÔn ®¹t - ý nghÜa th«ng b¸o: §· lµ §VN§-dï sù phÊn khÝch hoÆc thiÕu kiªn lµ §VN§ tèi gi¶n-th× còng ph¶i mang ý nhÉn...(®Æc trng nµy thêng hay cã nghÜa th«ng b¸o nhÊt ®Þnh, dï lµ ý nghÜa trong b×nh luËn bãng ®¸, ®ua ngùa...), th«ng b¸o tèi thiÓu nh “Yes” (v©ng). hoÆc nãi chËm do chñ ý diÔn ®¹t nçi 2.4. NhÞp ®iÖu (Rhythm) buån... (®Æc trng nµy hay cã trong lóc ®äc tin buån...). Trong ng«n ng÷ Anh, nhÞp ®iÖu [12] ®îc t¹o bëi nh÷ng ®¬n vÞ nhá h¬n ®i Cã thÓ cßn mét sè c¬ së vµ ®Æc trng liÒn nhau theo mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã n÷a cã liªn quan, song theo quan t¬ng ®èi ®Òu nhau gi÷a nh÷ng ®¬n vÞ niÖm vµ quan ®iÓm khoa häc cña chóng t«i th× néi dung trong c¸c tiÓu môc tõ 2.1 nhá h¬n Êy. Trung t©m cña mçi ®¬n vÞ 2.6 lµ rÊt quan träng, cÇn yÕu... liªn nh vËy lµ 1 A.T cã träng ©m. Mçi ®¬n vÞ quan trùc tiÕp ®Õn ng÷ ®iÖu tiÕng Anh. nh thÕ ®îc gäi lµ mét ®¬n vÞ nhÞp ®iÖu Nh÷ng biÓu hiÖn kh¸c nh chÊt lîng (§VNh§) (Rhythm unit, theo c¸ch gäi thanh tÝnh cña giäng nãi (voice quality), cña O’ Connor [16]; hoÆc Rhythm group, ®é tr«i ch¶y trong khi nãi... chØ lµ nh÷ng theo c¸ch gäi cña Cruttenden [7]; hoÆc Foot, ®iÒu kiÖn bªn ngoµi ®Ó trªn ®ã xuÊt hiÖn theo c¸ch gäi cña Halliday [9]),vÝ dô: ng÷ ®iÖu. T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXII, Sè 1, 2006
- 54 NguyÔn Huy Kû 3. Mét sè tiªu chÝ c¬ b¶n ®Ó lùa chän Chóng t«i b¾t ®Çu tõ §VN§ ®Ó tiÕp c¸c MHN§ tiÕng Anh ë ngêi ViÖt cËn vµ nghiªn cøu ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ë ngêi ViÖt. Mçi §VN§ ®îc kh¸i qu¸t - Cã tÝnh phæ biÕn vµ kh¸i qu¸t cao theo 1 MHN§ nhÊt ®Þnh vµ phï hîp víi trong céng ®ång ngêi ViÖt nãi tiÕng tiªu chÝ ®· nªu ë môc 3. Trong mçi Anh t¹i ViÖt Nam, nhng ph¶i ®îc MHN§, chóng t«i quan t©m nhiÒu ®Õn ngêi Anh nãi tiÕng Anh thõa nhËn. ®iÓm b¾t ®Çu, kÕt thóc vµ chuyÓn dÞch - Cã cÊu tróc t¬ng ®èi râ rµng, chÆt cña ®êng nÐt ng÷ ®iÖu (§NN§) chÏ, nhng dÔ ®îc thÓ hiÖn b»ng ®å (intonation contour) b¾t ®Çu tõ h¹t h×nh vµ khÈu ng÷. nh©n (®îc hiÓu t¬ng ®¬ng nh träng - Cã tÝnh hÖ thèng ®Ó tiÖn nghiªn ©m næi tréi) v× cho r»ng ®iÒu nµy liªn cøu, gi¶ng d¹y, nhng ph¶i t¬ng ®èi quan ®Õn biÓu ®¹t ng÷ nghÜa vµ hµnh phï hîp víi hÖ thèng ng÷ ®iÖu Anh chøc cña ng÷ ®iÖu tiÕng Anh. chuÈn (ng÷ ®iÖu Anh ë ngêi Anh, chóng 5. C¸c MHN§ tiÕng Anh ë ngêi ViÖt t«i quan niÖm lµ ng÷ ®iÖu Anh Anh). [7], [13], [14], [16] - Cã kh¶ n¨ng ®îc sö dông ®Ó diÔn Sau khi nghiªn cøu kü mäi vÊn ®Ò cã ®¹t ý nghÜa, giao tiÕp mét c¸ch hiÖu qu¶ liªn qua, chóng t«i thÊy r»ng ngêi ViÖt trong c¸c t×nh huèng, chu c¶nh cô thÓ. nãi tiÕng Anh chØ sö dông c¸c MHN§ c¬ 4. Quan niÖm vµ c¸ch tiÕp cËn [13] [14] b¶n díi ®©y: Ngoµi viÖc nghiªn cøu lÝ thuyÕt, 5.1. MHN§ xuèng (fall / falling) chóng t«i cßn dùa vµo kÕt qu¶ kh¶o s¸t s ph¹m, ®iÒu tra ®iÒn d· ®Ó x¸c ®Þnh - D¹ng thøc: c¸c MHN§ tiÕng Anh ë ngêi ViÖt vµ nh÷ng c¸ch dïng cña chóng trong tõng (1) hoÆc (2) t×nh huèng giao tiÕp. T¸c gi¶ ®· lùa chän 610 t liÖu viªn (TLV) ®Ó tr¶ lêi b»ng - Miªu t¶: MHN§ xuèng b¾t ®Çu tõ phiÕu c¸c néi dung cã liªn quan ®· ®îc h¹t nh©n ë cao ®é t¬ng ®èi cao nh thiÕt kÕ, trong ®ã cã 20 TLV ®îc sö dông trong (1) hoÆc tõ h¹t nh©n ë cao ®é trung ®Ó thÓ hiÖn c¸c ng«n b¶n tin (NBT) (gåm b×nh (TB) nh trong (2), råi ®i xuèng vµ cã 1 ng«n b¶n héi tho¹i (NBHT) cã chuÈn kÕt thóc §NN§ ë cao ®é h¬i thÊp. KÕt qu¶ bÞ (trõ 1 NBHT kh«ng chuÈn bÞ tríc do kh¶o s¸t cña chóng t«i (75%) cho thÊy thu b¨ng trùc tiÕp), 4 NBT vµ 1 PN (qua 7 ngêi ViÖt nãi tiÕng Anh cã xu híng dïng lÇn ®äc cho mçi TLV)). (1) khi thÓ hiÖn MHN§ xuèng. T¸c gi¶ bµi viÕt ®· mêi mét chuyªn - Chøc n¨ng: NÐt phæ qu¸t cña gia ngêi Lu©n §«n, V¬ng quèc Anh MHN§ xuèng lµ thÓ hiÖn sù hoµn thµnh, ®äc thÓ hiÖn tÊt c¶ c¸c NBT vµ coi ®ã lµ kÕt thóc, x¸c ®Þnh… víi nh÷ng møc ®é chuÈn ®Ó chóng t«i c¨n cø vµo ®ã nghiªn s¾c th¸i ®i kÌm nh quan t©m, phÊn cøu, ph©n tÝch, nhËn xÐt, kh¸i qu¸t ho¸ khÝch, l«i cuèn (nh MHN§ xuèng (1), c¸ch thÓ hiÖn ng÷ ®iÖu tiÕng Anh cña c¸c hoÆc sù l·nh ®¹m, kh«ng phÊn khÝch, v« TLV ngêi ViÖt. T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXII, Sè 1, 2006
- Ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ë ngêi ViÖt. 55 c¶m (nh MHN§ xuèng (2), tõ phÝa chñ Kh«i: He is a famous student. (Anh thÓ PN. ta lµ sinh viªn næi tiÕng.) 1) MHN§ xuèng thêng ®îc sö dông Kh¸nh: `Is he? ®Ó diÔn ®¹t sù hoµn thµnh, kÕt thóc hoÆc x¸c ®Þnh trong PN trÇn thuËt, vÝ dô: T×nh huèng 1: Hoa kh«ng häc bµi (ThÕ ¸? / VËy ? ) (§¸p l¹i ý “He ... nªn bÞ ®iÓm kÐm, gi¸o viªn chñ nhiÖm student”.) göi giÊy th«ng b¸o vÒ gia ®×nh. Bè Hoa 3) Ng÷ ®iÖu nµy ®îc dïng trong PN ®· xem, rÊt buån, kh«ng nãi mét c©u c¶m th¸n b¾t ®Çu b»ng “What” + Danh tõ nµo. H«m sau, gÆp Hoa ®ang uÓ o¶i bíc / danh ng÷ vµ “How” + tÝnh tõ / tr¹ng tõ ®Ó ®Õn trêng, Liªn hái th¨m Hoa vÒ béc lé c¶m xóc cña chñ thÓ PN, vÝ dô: chuyÖn Êy vµ muèn biÕt xem bè Hoa c¶m thÊy thÕ nµo, cã giËn kh«ng? Hoa Ëm µ T×nh huèng 3: Trong qu¸ cµ phª bªn Ëm õ tr¶ lêi: hå, ®ang nh©m nhi li cµ phª Ban Mª th× bçng nhiªn Tïng s÷ng ngêi bu«ng mét He was `sad. c©u sung síng khiÕn Hng ®a m¾t nh×n theo: What a `pretty girl! (¤ng ta buån.) 2) Ng÷ ®iÖu xuèng ®îc dïng trong PN nghi vÊn d¹ng ng¾n ®Ó ®¸p l¹i th«ng (ThËt lµ mét c« g¸i xinh ®Ñp!) tin tríc ®ã nh “Did they?” (ThÕ ¸), 4) MHN§ xuèng thêng ®îc sö dông trong c¸c mÖnh ®Ò kÕt hîp (nh “Has he?” (VËy ?) nhng ph¶i chó ý sö trong c©u ghÐp) ®Ó diÔn ®¹t 2 hµnh ®éng dông ®óng th× vµ lo¹i ®éng tõ cho phï hoÆc sù viÖc ph©n biÖt, ngoµi sù thÓ hiÖn hîp, vÝ dô: ranh giíi cña mçi §VN§, vÝ dô: T×nh huèng 2: Kh«i vµ Kh¸nh ®ang T×nh huèng 4: Trinh, mét c« b¹n thëng thøc mét ca khóc cã giai ®iÖu xinh x¾n, th«ng minh vµ rÊt thÝch ch¬i tuyÖt vêi trong ch¬ng tr×nh “Sao mai cÇu l«ng, s¸ng nay ®Õn sinh ho¹t ë C©u ®iÓm hÑn” ph¸t trªn VTV3. M¾t lim dim, l¹c bé thÓ thao trêng t«i. Trinh ®· ®Ó ý ngêi ®ung ®a theo giai ®iÖu bµi h¸t, thÊy mét chµng sinh viªn kh¸ ®iÓn trai. Kh¸nh b¨n kho¨n råi nhÑ nhµng hái Trinh quay sang hái t«i vÒ anh ta v× biÕt Kh«i xem anh ta lµ ca sÜ nµo mµ h¸t hay t«i ®· tham gia ë ®©y l©u råi. T«i ®· nãi vµ cã chÊt giäng tuyÖt vêi nh thÕ! Kh«i cho Trinh mét th«ng tin vÒ anh khiÕn Trinh rÊt thÝch: nhoÎn miÖng cêi ®¸p l¹i: He is a good `student and can play`badminton. (Anh ta lµ sinh viªn tèt vµ cã kh¶ n¨ng ch¬i cÇu l«ng.) T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXII, Sè 1, 2006
- 56 NguyÔn Huy Kû 5) Ng÷ ®iÖu nµy lu«n ®îc dïng Ngo¹i ng÷ nä thao thao bÊt tuyÖt vÒ trong PN nghi vÊn cã tõ ®Ó hái hay cßn nh÷ng lîi Ých khi häc tiÕng T©y Ban gäi lµ PN ®Æc biÖt (Wh-questions), vÝ dô: Nha, Tïng ®· bu«ng gän lán mét c©u: T×nh huèng 5: M·i ®Õn tËn 10h vÉn I learnt \Spanish. cha thÊy Linh ®Õn nh ®· hÑn hoÆc gäi ®iÖn l¹i, H¬ng rÊt sèt ruét, cø ®i ra ®i vµo ®Ó ngãng. Chît thÊy Linh, Hng liÒn ch¹y ra cöa vµ hái: (T«i ®· häc tiÕng T©y Ban Nha råi) (ý Why were you so`late? thê ¬, kh«ng quan t©m.) NÕu muèn thÓ hiÖn MHN§ xuèng víi c¸ch dïng trong t×nh huèng cô thÓ nh trªn th× chñ thÓ PN ph¶i b¾t ®Çu §VN§ (Sao b¹n l¹i muén vËy / nh thÕ?) Êy b»ng t«ng giäng TB h¬i thÊp (so víi giäng nãi tù nhiªn cña chÝnh m×nh). 6) Lo¹i MHN§ nµy còng hay ®îc sö dông trong phÇn ®u«i (tag) cña PN l¸y 5.2. MHN§ lªn (Rise / Rising) ®u«i nh»m kiÓm tra l¹i th«ng tin mµ chñ - D¹ng thøc: thÓ PN cho lµ cÇn thiÕt (ch¼ng h¹n trong pháng vÊn xin viÖc lµm), hoÆc chñ thÓ PN (3) (4) muèn ngêi tiÕp thô PN ®ång ý, vÝ dô: hoÆc T×nh huèng 6: Dêng nh ®Ó kiÓm - Miªu t¶: MHN§ lªn bao giê còng tra cho ch¾c ch¾n xem TuÊn cã ®óng 40 dùa vµo vµ b¾t ®Çu tõ h¹t nh©n ë cao ®é tuæi kh«ng, vÞ Gi¸m ®èc mét c¬ quan h¬i thÊp hoÆc TB, sau ®ã ®i lªn råi kÕt ®ang cÇn tuyÓn ngêi hái ®¬ng sù: thóc §NN§ ë cao ®é t¬ng ®èi cao (so víi You are forty, `aren 't you? giäng nãi tù nhiªn cña chñ thÓ PN) nh trong (3) hoÆc (4). V× kh«ng cã sù ph©n biÖt, c¶m nhËn hoÆc kh«ng cã ý thøc vÒ sù kh¸c biÖt gi÷a (3) vµ (4) nªn ngêi (Anh 40 tuæi, ®óng kh«ng?) (ý kiÓm ViÖt nãi tiÕng Anh ®· ®Ëp nhËp (3) vµ (4) tra l¹i th«ng tin.) thµnh MHN§ lªn. Chóng t«i coi ®©y lµ 7) MHN§ xuèng ®îc dïng trong PN chuÈn thùc tÕ mµ bÊt cø ng«n ng÷ nµo trÇn thuËt ®Ó diÔn ®¹t sù hoµn thµnh, còng cã. x¸c ®Þnh nhng víi vÎ v« c¶m, kh«ng - Chøc n¨ng: Mét trong nh÷ng nÐt quan t©m hoÆc tá ra thê ¬, l·nh ®¹m. phæ qu¸t mµ ngêi ViÖt nãi tiÕng Anh Trong trêng hîp nµy, chñ thÓ PN c¶m nhËn ®îc khi dïng MHN§ lªn lµ thêng xuèng giäng tõ h¹t nh©n ë cao ®é tÝnh ngÉu nhiªn vµ phi kÕt thóc cña nã. TB, vÝ dô: T×nh huèng 7: MÖt mái sau mét 8) Th«ng thêng MHN§ lªn ®îc ngµy häc dµi, vµ l¹i cµng mÖt mái h¬n dïng mét c¸ch ngÉu nhiªn trong PN khi nghe mét nh©n viªn Trung t©m nghi vÊn cã / kh«ng (hoÆc PN nghi vÊn T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXII, Sè 1, 2006
- Ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ë ngêi ViÖt. 57 chung / d¹ng ®¶o) (Yes / No questions) ®Ó nh PN nghi vÊn cã/kh«ng). PhÇn l¸y yªu cÇu ngêi tiÕp thô PN tr¶ lêi cã / ®u«i cã thÓ bao gåm d¹ng phñ ®Þnh hoÆc kh«ng, vÝ dô: kh¼ng ®Þnh v× cßn phô thuéc vµo mÖnh ®Ò ngay tríc nã, ®îc t¸ch biÖt bëi dÊu T×nh huèng 8: H«m nay thø b¶y, phÈy. NÕu phÇn tríc dÊu phÈy lµ kh¼ng Trung ë nhµ xem ti vi víi con trai ót. §ang ®Þnh th× phÇn sau dÊu phÈy (phÇn l¸y ch¨m chó theo dâi trËn bãng bµn gi÷a vËn ®u«i) bao giê còng lµ phñ ®Þnh, vµ ngîc ®éng viªn ViÖt Nam §oµn KiÕn Quèc vµ l¹i. PhÇn tríc dÊu phÈy lu«n xu«i ng÷ mét vËn ®éng viªn Th¸i Lan th× Th©n ®Õn vµ phÇn sau dÊu phÈy lu«n ngîc ng÷. ch¬i. ThÊy vËy, Th©n hái Trung: Mét ®iÒu cÇn lu ý lµ th× cña ®éng tõ vµ Can you play 'pingpong? lo¹i ®éng tõ ph¶i lu«n phï hîp gi÷a mÖnh ®Ò tríc dÊu phÈy vµ phÇn l¸y ®u«i, vÝ dô: T×nh huèng 10: Trong buæi liªn (B¹n cã thÓ ch¬i ®îc bãng bµn hoan gÆp mÆt t¹i nhµ hµng “Ch©n quª” ë kh«ng?) (ý hái ngÉu nhiªn). thµnh phè biÓn Vòng Tµu, V©n ®îc 9) Ng÷ ®iÖu nµy hay ®îc sö dông nghe giäng h¸t quan hä rÊt hay cña ca sÜ trong PN nghi vÊn nh»m lÆp l¹i ý trong Thu Thuû. V©n ®o¸n r»ng Thu Thuû lµ PN tríc ®ã hoÆc nh¾c l¹i PN nghi vÊn ngêi B¾c Ninh. V× vËy, sau khi tr×nh cña chñ thÓ PN nµo ®ã, vÝ dô: bµy xong ca khóc tr÷ t×nh Êy, V©n tÆng T×nh huèng 9: Trong phßng tËp cña hoa vµ hái ca sÜ: mét §oµn nghÖ thuËt tØnh B, diÔn viªn You're from B¾c Ninh, 'aren't you? móa Hµ Anh giíi thiÖu víi tæng ®¹o diÔn Kh¸nh Kh«i r»ng nghÖ sÜ ghi ta Vò V¨n cßn cã kh¶ n¨ng ch¬i d¬ng cÇm, nhng tæng ®¹o diÔn kh«ng tin v× cha bµo giê (B¹n ®Õn tõ B¾c Ninh, cã ph¶i kh«ng?) ®îc tËn m¾t chøng kiÕn ®iÒu ®ã: 11) Ng÷ ®iÖu lªn thêng ®îc sö Hµ Anh: He can play the piano. dông trong c¸c tr¹ng ng÷ hoÆc danh ng÷ (Anh ta cã kh¶ n¨ng ch¬i d¬ng cÇm.) ë vÞ trÝ ®Çu PN nh»m x¸c ®Þnh râ h¬n ranh giíi c¸c §VN§, gióp cho chñ thÓ vµ Kh¸nh Kh«i: He can play the 'piano? ngêi tiÕp thu PN dÔ dµng ph¸t vµ thu th«ng tin chøa ®ùng trong PN Êy, vÝ dô: T×nh huèng 11: ChiÒu h«m qua, Têng bÞ triÖu ®Õn C«ng an phêng VÜnh (Anh ta cã kh¶ n¨ng ch¬i d¬ng cÇm Tuy ®Ó tr¶ lêi chÊt vÊn v× bÞ nghi lµ kÎ ?) / ThÕ µ?) ¨n trém. Trëng C«ng an Phêng hái 10) MHN§ lªn thêng ®îc dïng Têng s¸ng h«m qua ®· lµm g×, Têng trong phÇn l¸y ®u«i cña PN nghi vÊn l¸y tr¶ lêi: ®u«i nh»m môc ®Ých hái (t¬ng ®¬ng Yesterday'morning, I played football. T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXII, Sè 1, 2006
- 58 NguyÔn Huy Kû (S¸ng h«m qua, t«i ®¸ bãng). (C¶m ¬n) (Theo phÐp lÞch sù chø kh«ng ph¶i hµm ¬n) 12) MHN§ nµy rÊt phæ biÕn nÕu chñ thÓ PN muèn liÖt kª th«ng tin. Trong 5.3. MHN§ TB - ngang (Mid - level) trêng hîp nµy, ng÷ ®iÖu lªn ®îc sö - D¹ng thøc: dông tríc c¸c tõ ®îc liÖt kª vµ chØ xuèng giäng tríc tõ cuèi cïng cña PN (5) liÖt kª th«ng tin Êy, vÝ dô: T×nh huèng 12: Sau khi ¨n s¸ng - Miªu t¶: ChuyÓn ®éng ban ®Çu cña MHN§ TB - ngang bao giê còng tõ h¹t xong, TuyÕt sang nhµ H»ng nãi chuyÖn nh©n ë cao ®é TB, sau ®ã diÔn tiÕn theo phiÕm. TuyÕt muèn giíi thiÖu cho H»ng chiÒu ngang vµ kÕt thóc ë cao ®é TB. mét ngêi ®ång nghiÖp cña m×nh. §Ó §iÒu ®Æc trng cña MHN§ nµy lµ diÔn chøng minh cho H»ng thÊy ngêi ®ång tiÕn theo chiÒu ngang . Do ®ã, nÕu tríc nghiÖp Êy kh¸ gi¶ nh thÕ nµo, TuyÕt nãi: h¹t nh©n cã (c¸c) AT nµo ®ã (cho dï cã He has got a' flat, a' house and a villa. hoÆc kh«ng cã träng ©m, nhng thuéc vÒ cïng §VN§ víi h¹t nh©n Êy) th× nã / chóng ®Òu ë cïng cao ®é víi h¹t nh©n. V× vËy, ng÷ ®iÖu nµy ®îc gäi lµ ng÷ ®iÖu TB - ngang (xem 5) (Anh ta cã mét c¨n hé, mét ng«i nhµ vµ mét biÖt thù.) - Chøc n¨ng: Nh×n chung, MHN§ TB - ngang hay ®ù¬c dïng ë vÞ trÝ phi kÕt (Chó ý: Thêng cã sù ngõng nghØ thóc ®Ó diÔn ®¹t ý mØa mai, ch©m chÝch, kh«ng chªm xen sau mçi §VN§, kh«ng hoÆc nhµm ch¸n. kÓ §VN§ cuèi cïng trong PN trªn). 14) Ng÷ ®iÖu nµy thêng ®îc sö 13) Ng÷ ®iÖu lªn hay ®îc dïng dông ®Ó thÓ hiÖn sù nhµm ch¸n, mØa trong PN chµo hái (greetings), chµo t¹m mai, ch©m chÝch, vÝ dô: biÖt (thêng ngêi chµo tríc hay dïng) T×nh huèng 14: §a sè cho r»ng ®ã lµ vµ c¶m ¬n (cho lÞch sù chø kh«ng ph¶i cuèn tiÓu thuyÕt kh¸ hÊp dÉn, riªng hµm ¬n v× ®ã lµ ®iÒu ®¬ng nhiªn, ch¼ng Ng©n th× l¹i kh¸c. C« cêi khÓnh, nãi víi h¹n nh ngêi b¸n vÐ nãi víi hµnh vÎ lÊp löng, tØnh kh«: kh¸ch khi hä tr¶ tiÒn mua vÐ..), vÝ dô: That is a > novel. T×nh huèng 13: S¸ng nay, khi lªn xe buýt, v× kh«ng mang theo vÐ th¸ng nªn t«i ph¶i mua vÐ ngµy. Khi t«i tr¶ tiÒn, ngêi b¸n vÐ ®a vÐ cho t«i vµ nãi: 'Thank you T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXII, Sè 1, 2006
- Ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ë ngêi ViÖt. 59 (ThÕ mµ còng gäi lµ tiÓu thuyÕt. / ®Çy Ên tîng) TiÓu thuyÕt kiÓu g× mµ nh thÕ) (ý mØa mai, ch©m chÝch) (Chó ý: §NN§ trong “Can he!” lµ §NN§ liÒn, cßn §NN§ trong “Four 5.4. MHN§ lªn - xuèng (Rise/Rising - languages!” lµ §NN§ kh«ng liÒn). Fall / Falling) 16) MHN§ lªn - xuèng còng ®îc sö - D¹ng thøc: dông ®Ó thÓ hiÖn chuyÖn ngåi lª ®«i m¸ch nÕu ®i kÌm víi nã lµ giäng nãi kÌm (6) theo h¬i thë, vÝ dô: - Miªu t¶: Ng÷ ®iÖu nµy bao giê còng T×nh huèng 16: Tra n¾ng nh ®æ dùa vµo vµ b¾t ®Çu tõ h¹t nh©n ë cao ®é löa, trªn ®êng ®i lµm vÒ, ®Õn ®Çu ng· TB hoÆc díi TB mét chót, sau ®ã ®i lªn t t«i liÒn t¹t vµo qu¸n uèng níc cho ®ì t¬ng ®èi cao, råi ®i xuèng vµ kÕt thóc ë kh¸t. Ngåi c¹nh bµn t«i lµ mét vµi c« g¸i cao ®é t¬ng ®èi thÊp (xem 6). MHN§ trÎ ®ang nãi chuyÖn phiÕm. Bçng nhiªn lªn - xuèng chÝnh lµ sù kÕt hîp cña ng÷ mét phô n÷ ®øng tuæi ®i qua, c¸c c« g¸i ®iÖu lªn vµ ng÷ ®iÖu xuèng ngay trong trÎ nhao nhao nãi: cïng 1 §VN§. §NN§ lªn - xuèng cã thÓ She's ^ pregnant! liÒn nÐt (unseparated) ( ) vµ còng cã thÓ kh«ng liÒn nÐt (separated) ( hoÆc ). (Bµ ta cã bÇu ®Êy!) (chuyÖn ngåi lª - Chøc n¨ng: C¸ch dïng phæ qu¸t cña ®«i m¸ch). MHN§ nµy lµ diÔn ®¹t vµ thÓ hiÖn sù kÕt thóc, x¸c ®Þnh, hoµn thµnh. 17) MHN§ nµy cßn ®îc sö dông ®Ó 15) Ng÷ ®iÖu nµy thêng ®îc dïng diÔn ®¹t sù th¸ch thøc, yªu cÇu cao hoÆc ®Ó thÓ hiÖn Ên tîng cña chñ thÓ PN thö th¸ch kh¶ n¨ng cña ®èi tîng nµo ®ã tríc mét thùc tÕ kh¸ch quan trong mét tríc thùc tÕ kh¸ch quan trong t×nh chu c¶nh nhÊt ®Þnh, vÝ dô: huèng hoÆc chu c¶nh nhÊt ®Þnh, vÝ dô: T×nh huèng 15: Th¾ng vµ t«i ®ang T×nh huèng 17: Trong cuéc thi ®iÒn nh©m nhi li cµ phª trong mét kh¸ch s¹n kinh cÊp tØnh, Thµnh phè, nhiÒu vËn bªn hå. ThËt t×nh cê, chóng t«i tho¸ng ®éng viªn ch¹y 200m nam tá ra cã n¨ng ®îc nghe mét th«ng tin trªn truyÒn h×nh vÒ mét kÜ s tµi giái, ngêi cã thÓ lùc nhng kh«ng vît qua kØ lôc ®· ®îc nãi thµnh th¹o 4 thø tiÕng. Th¾ng ng¹c x¸c lËp cña Kh«i. BiÕt ®îc kh¶ n¨ng nhiªn nãi: thùc tÕ cña Kh¸nh vµ ®Ó ®éng viªn toµn ®éi thi ®Êu tÝch cùc h¬n, huÊn luyÖn viªn ^Can he ! Four ^ languages! Nam nãi r»ng: He can ^ do it . (ThÕ c¬ µ ! Nh÷ng 4 ngo¹i ng÷ !) (VÎ T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXII, Sè 1, 2006
- 60 NguyÔn Huy Kû ch¾c ch¾n, nghi ngê hoÆc ím thö, th¨m (CËu Êy cã kh¶ n¨ng lµm ®îc ®ã). (ý dß, c¶nh b¸o, hoÆc ®éng viªn... thö th¸ch, yªu cÇu cao vµ ®éng viªn ngêi / nh÷ng ngêi tiÕp nhËn th«ng tin 19) MHN§ nµy thêng ®îc dïng vÒ vÊn ®Ò c¶ 2 phÝa cïng quan trong PN trÇn thuËt cha hoµn thµnh nhng cã xu híng dÉn ®Õn mét PN tiÒm t©m.)(thêng ë lêi ®¸p (responses). Èn liÒn sau ®ã ®Ó hoµn thµnh th«ng tin 18) Ng÷ ®iÖu nµy còng ®îc dïng ®Ó cña chñ thÓ PN, cho dï cßn cha ch¾c thÓ hiÖn sù lùa chän trong PN, vÝ dô: ch¾n, vÝ dô: T×nh huèng 18: Trong mét cöa hµng T×nh huèng 19: Trong bÕp, Minh hoa qu¶, lóc ®ang chän lùa vµi qu¶ quýt ®ang xÕp vµi lon bia vµ níc hoa qu¶ vµo th× Trang nh×n thÊy mét lo¹i tr¸i c©y lµ khay ®Ó Hng mang ra phßng kh¸ch mêi l¹ ë bªn c¹nh giá quýt. Lo¹i qu¶ nµy cã b¹n, trong ®ã cã Kh«i, mét ngêi b¹n th©n vá mµu xanh bãng vµ mäng nh qu¶ cña Hng nhng ®· l©u råi kh«ng gÆp. §ang chanh nhng l¹i to gÇn b»ng qu¶ cam chuÈn bÞ nhÊc khay lªn, Hng nghe thÊy b×nh thêng. Ph©n v©n mét l¸t, Trang giäng ai quen quen. Dêng nh ®ã lµ giäng hái ngêi b¸n hµng: cña Kh«i, Hng quay sang nãi víi Minh: Is this a ' lemon or an ` orange? I ` heard hisˏvoice (and could recognise him). (§©y lµ qu¶ chanh hay qu¶ cam?) 5.5. MHN§ xuèng - lªn (Fall / Falling - (T«i nghe thÊy giäng nãi cña anh Êy Rise / Rising) (vµ cã thÓ nhËn ra ngay.)) - D¹ng thøc: 20) Ng÷ ®iÖu xuèng - lªn thêng ®îc dïng trong PN trÇn thuËt ®Ó diÔn ®¹t sù (7) e ng¹i, dÌ dÆt cña chñ thÓ PN. LiÒn sau MHN§ nµy, chñ thÓ PN cã thÓ dïng ý - Miªu t¶: §©y lµ lo¹i ng÷ ®iÖu kÕt tiÒm Èn “nhng (mµ) t«i / b¹n ph¶i c«ng hîp gi÷a ng÷ ®iÖu xuèng vµ ng÷ ®iÖu lªn nhËn / chÊp nhËn”, vÝ dô: theo quy luËt cña nã. §iÓm b¾t ®Çu cña T×nh huèng 20: Trang lµ b¹n th©n ng÷ ®iÖu nµy bao giê còng dùa vµo h¹t cña Long - mét ngêi rÊt ho¹t b¸t nhng nh©n ë cao ®é trªn TB mét chót, sau ®ã cha ch¨m häc vµ kh«ng cã tÝnh kØ luËt ®i xuèng ®Õn cao ®é t¬ng ®èi thÊp råi cao. Mét h«m, trong lóc ®i mua s¾m víi l¹i ®i lªn vµ kÕt thóc ë cao ®é TB hoÆc Hoa - ngêi b¹n g¸i th©n nhÊt cña Trang trªn TB (xem 7). Ng÷ ®iÖu xuèng - lªn cã - Trang nãi vÒ chuyÖn häc tËp cña Long, thÓ liÒn nÐt (unseparated) ( ) khen Long häc giái m«n tiÕng Anh v× hoÆc kh«ng liÒn nÐt (separated) Trang vµ Long häc chung líp, chung ( hoÆc ). trêng. Nghe m·i, th× bùc m×nh, Hoa nãi: - Chøc n¨ng: C¸ch dïng cã tÝnh phæ He is` good atˏ English (but I must admit.) qu¸t cña MHN§ xuèng - lªn lµ diÔn ®¹t nh÷ng th«ng tin, c¶m xóc nh kh«ng T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXII, Sè 1, 2006
- Ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ë ngêi ViÖt. 61 T×nh huèng 23: §øc sang ch¬i nhµ (Anh ta giái tiÕng Anh) thÓ hiÖn sù e Kh«i vµo tèi thø b¶y nhng c¶ nhµ Kh«i dÌ) (nhng t«i ®µnh ph¶i c«ng nhËn vËy). ®Òu ®i v¾ng. §Õn thø hai, §øc gÆp Kh«i 21) MHN§ xuèng - lªn còng thêng ë c¬ quan vµ hái th¨m t×nh h×nh gia ®îc sö dông trong PN trÇn thuËt ®Ó söa ®×nh. BiÕt b¹n quan t©m ®Õn c«ng viÖc l¹i th«ng tin cho ®óng víi thùc tÕ kh¸ch cña m×nh, Kh«i tr¶ lêi: quan, vÝ dô: I went to`London onˏ Saturday. T×nh huèng 21: NguyÖt vµ Liªn ®ang trªn ®êng ra nhµ ®Ó xe sau giê tan häc. Hai c« nh×n thÊy mét ngêi ®ang x¸ch cÆp ®i vµo nhµ ®Ó xe cña gi¸o viªn. (T«i ®· ®i Lu©n §«n h«m thø b¶y). Tr«ng anh ta h¬i l¹. ThÊy vËy, NguyÖt trao ®æi víi Liªn: 24) MHN§ nµy ®îc sö dông trong trêng hîp nÕu phÇn ®Çu (xu«i ng÷) vµ NguyÖt: He’s a lecturer. (Anh Êy lµ phÇn cuèi/phÇn l¸y ®u«i (ngîc ng÷) gi¶ng viªn.) cïng cã hoÆc kh«ng cã phñ ®Þnh tõ “not” Liªn: He is a˅ lecturer. (kh«ng). PN nh vËy víi kiÓu ng÷ ®iÖu xuèng - lªn kh«ng yªu cÇu ngêi tiÕp thu PN ph¶i b¾t buéc tr¶ lêi, mÆc dï ®îc dïng t¬ng tù nh PN nghi vÊn cã/ (T«i kh«ng tin anh Êy lµ gi¶ng viªn) kh«ng, vÝ dô: (cã thÓ anh ta lµ phãng viªn hoÆc th«ng T×nh huèng 24: Kh¸nh võa ®i häc tin viªn ...) (ý muèn söa l¹i th«ng tin vÒ ®Õn nhµ th× thÊy mÑ ®ang ngåi ë bµn cho ®óng víi thùc tÕ). lµm viÖc cÇm bót viÕt c¸i g× ®ã. Kh¸nh 22) Dïng ng÷ ®iÖu xuèng - lªn ®Ó lµm nhanh nh¶u ®Õn bªn mÑ, nãi yªu: cho PN mÖnh lÖnh nhÑ nhµng h¬n, nghe You are` writing, ˏare you? nh mét lêi ®Ò nghÞ nµi nØ, vÝ dô: T×nh huèng 22: §· 9h30 tèi. Th¶o ®ang n»m trªn giêng ®äc b¸o. C« c¶m (MÑ ®ang viÕt ®Êy?) (Hái thay cho lêi thÊy giã lïa qua cöa sæ h¬i l¹nh nhng chµo, cã thÓ tr¶ lêi hoÆc kh«ng). l¹i ng¹i ngåi dËy ®ãng cöa. §óng lóc ®ã, Nguyªn- c« b¹n cïng phßng- ®ang lÊy 25) Ng÷ ®iÖu xuèng - lªn còng thêng níc uèng ë bµn gÇn cöa sæ. Th¶o nhÑ ®îc sö dông trong PN trÇn thuËt víi nhµng nãi víi Nguyªn: nghÜa dù ®o¸n, c¶nh b¸o, vÝ dô: `Close the window. T×nh huèng 25: Dung míi mua mét tÊm v¶i mµu phÊn hång ®Ó may ¸o. Dung ®ang nãi víi Lan vÒ tÊm v¶i ®ã th× T©m (Nhê b¹n ®ãng gióp cöa sæ l¹i.) ®Õn. BiÕt T©m lµ ngêi kh«ng thÝch mµu phÊn hång nªn Dung chËm r·i nãi ngay: 23) Ng÷ ®iÖu xuèng - lªn còng thêng ®îc dïng trong trêng hîp nÕu PN cã 2 You'll dis˅ like it. phÇn trong ®ã phÇn mét quan träng h¬n phÇn hai vÒ nghÜa, vÝ dô: T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXII, Sè 1, 2006
- 62 NguyÔn Huy Kû (B¹n sÏ kh«ng thÝch c¸i ®ã ®©u.) (ý thÊp (nÕu thÓ hiÖn ng÷ ®iÖu lªn), hoÆc dù ®o¸n) h¬i cao (nªu thÓ hiÖn ng÷ ®iÖu xuèng) so 6. KÕt luËn víi giäng tù nhiªn cña mçi ngêi. 6.1. Ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ë ngêi ViÖt lµ 6.5. V× lÏ ®ã, nªn ch¨ng cã thÓ ®Ò xuÊt vÒ mét vÊn ®Ò rÊt ®¸ng ®îc quan t©m sù tån t¹i mét lo¹i ng÷ ®iÖu Anh ViÖt (ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ë ngêi ViÖt, hoÆc trong giíi nghiªn cøu ng«n ng÷ nãi ng÷ ®iÖu tiÕng Anh dïng trong céng chung vµ trong lÜnh vùc gi¶ng d¹y ngo¹i ®ång ngêi ViÖt nãi tiÕng Anh) vµ coi ®ã ng÷ nãi riªng. nh mét biÕn thÓ cña ng÷ ®iÖu Anh 6.2. Víi 25 t×nh huèng vµ chu c¶nh nªu chuÈn (dïng trong céng ®éng ngêi Anh trªn, chóng t«i cho r»ng 25 c¸ch dïng nãi tiÕng Anh, hoÆc ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ë ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ë ngêi ViÖt (th«ng ngêi Anh). qua 5 MHN§), vÒ c¬ b¶n, kh«ng nh÷ng 6.6. Theo ®ã, trong lÜnh vùc ng÷ ®iÖu, ®· mang l¹i gi¸ trÞ th«ng b¸o vµ ®¸p øng chóng quan niÖm cã 3 møc ®¸nh gi¸: cao ®îc nhu cÇu giao tiÕp trong céng ®ång nhÊt lµ nãi ®óng ng÷ ®iÖu Anh Anh ngêi ViÖt nãi tiÕng Anh, mµ cßn cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi 34 c¸ch dïng ng÷ ®iÖu (chóng t«i gäi lµ chuÈn lÝ tëng), møc Anh Anh (th«ng qua 7 MHN§), vèn ®îc thø hai lµ ®¹t c¸ch nãi ng÷ ®iÖu cña c«ng nhËn lµ chuÈn ®èi víi céng ®ång ngêi ViÖt nãi tiÕng Anh (chóng t«i coi lµ ngêi Anh nãi tiÕng Anh [13]. ®¹t chuÈn thùc tÕ, gäi lµ ng÷ ®iÖu Anh ViÖt) vµ lçi, tøc phi chuÈn (cã sö dông 6.3. 25 t×nh huèng giao tiÕp ®îc thiÕt kÕ ng÷ ®iÖu trong giao tiÕp nhng ngêi ®Ó ®o lêng c¸ch c¶m nhËn vµ thÓ hiÖn tiÕp nhËn th«ng tin kh«ng hiÓu hoÆc ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ë ngêi ViÖt. §Ó gi¶i hiÓu sai, g©y ngng trÖ giao tiÕp). quyÕt t¬ng ®èi hîp lÝ c¸c t×nh huèng trªn, ngêi tham gia ph¶i cã hiÓu biÕt 6.7. CÇn cã sù ®iÒu chØnh néi dung, nhÊt ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy, nÕu kh«ng l¹i ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y trong nhµ trêng ph¶i sö dông ph¬ng tiÖn tõ vùng hoÆc cho phï hîp h¬n n÷a gi÷a tØ träng kÜ n¨ng ng÷ ph¸p - lµ nh÷ng néi dung kh«ng ng«n ng÷ vµ kiÕn thøc ng«n ng÷ sao cho cã n»m trong môc tiªu nghiªn cøu cña thÓ ®¸p øng ®îc môc tiªu ®µo t¹o. CÇn chóng t«i. gi¶m t¶i tÝnh hµn l©m, t¨ng cêng tÝnh 6.4. Qua nghiªn cøu lÝ thuyÕt, kh¶o s¸t thùc hµnh, ®¶m b¶o sù phï hîp gi÷a khÈu s ph¹m vµ ®iÒu tra ®iÒn d·, chóng t«i ng÷ vµ bót ng÷. Cã nh vËy th× ng÷ ®iÖu thÊy r»ng ngêi ViÖt khã c¶m nhËn còng tiÕng Anh - ®Æc biÖt trong céng ®ång ngêi nh kh«ng thÓ hiÖn ®îc mét c¸ch tinh ViÖt nãi tiÕng Anh - míi trë nªn cã ý nghÜa tÕ sù kh¸c nhau gi÷a 2 §NN§ ®i lªn, vµ gi¸ trÞ sö dông cao. hoÆc ®i xuèng mµ cao ®é b¾t ®Çu tõ thÊp Ghi chó: lªn TB, hoÆc tõ cao xuèng TB. §èi víi - Trßn to ( O ): AT cã träng ©m. ngêi ViÖt, ®iÓm b¾t ®Çu cña MHN§ thêng tõ A.T cã träng ©m ë cao ®é h¬i - Trßn nhá ( o ): AT kh«ng cã träng ©m. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Antipova E.Ya., English Intonation, Leningrad, 1974. 2. Bolinger D.L., Intonation and its Parts, London: Edward Arnold, 1986. T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXII, Sè 1, 2006
- D¹y nghe hiÓu trong ®iÒu kiÖn thiÕu m«i trêng tiÕng tù nhiªn. 63 3. Bolinger D.L., Intonation and its Uses, London: Edward Arnold, 1988. 4. Brazil D., Coultard M., and Johns C., Discourse Intonation and Language Teaching, Longman, 1980. 5. Brazil D., The Communicative Value of Intonation in English, Cambridge University Press (C.U.P.) 1997. 6. Cook V., Using Intonation, Longman, 1979. 7. Cruttenden A., Intonation, C.U.P, 1997. 8. Crystal D., Prosodic Systems and Intonation in English, C.U.P, 1969. 9. Halliday M.A.K., A Course in Spoken English: Intonation, Oxford University Press (O.U.P.), 1978. 10. Jenkins J., The Phonology of English as an International Language: New Models, New Norms, New Goals, O.U.P, 2000. 11. NguyÔn Huy Kû, Essentials of Stress, Rhythm and Intonation, ch¬ng 2, Tµi liÖu gi¶ng d¹y ph©n m«n English Phonetics and Phonology dïng cho ainh viªn chuyªn Anh Khoa Ngo¹i ng÷, Cao ®¼ng S ph¹m Hµ Néi, 2000. 12. NguyÔn Huy Kû, Träng ©m tõ, xuÊt ph¸t ®iÓm cña viÖc nghiªn cøu nhÞp ®iÖu tiÕng Anh, Ng«n ng÷ sè 13, 2002, trang 42 – 49. 13. NguyÔn Huy Kû, Ng÷ ®iÖu tiÕng Anh vµ c¸c chøc n¨ng, T¹p chÝ Khoa häc sè 4, trang 36- 48, §HQG Hµ Néi, 2004. 14. NguyÔn Huy Kû, Ng÷ ®iÖu tiÕng Anh ®èi víi ngêi ViÖt nãi tiÕng Anh, LuËn ¸n TiÕn sÜ ng÷ v¨n, §HKHXH & NV, §HQG Hµ Néi, 2005. 15. Liberman M., The International System of English, New york / London: Gazland, 1979. 16. O’Connor J.D., Better English Pronunciation, C.U.P, 1977. 17. O’Grady W., Dobrovolsky M., Katamba F., Contemporary Linguistics: An Introduction, Longman, 1996. 18. Roach P., English Phonetics and Phonology: A Practical Course, c.u.p, 1990. VNU. JOURNAL OF SCIENCE, Foreign Languages, T.xXII, n01, 2006 ENGLISH INTONATION FOR THE ENGLISH SPEAKING VIETNAMESE Dr. Nguyen Huy Ky Department of Science Management and External Relations Hanoi Junior Teacher Training College Our article consists of 6 parts: Introduction to English intonation for the English speaking Vietnamese, some basic notions concerned, some major criteria for the selection of the English intonation patterns/ models by the Vietnamese, the concept and theoretical - practical approaches, the models of English intonation by the Vietnamese, and the conclusion. Without the working criteria and investigation results mentioned in the article, it is totally hard for us to identify 5 English intonation models used by the Vietnamese in the authentic situations. Something more important is that the author has designed 25 situations for 25 uses of English intonation by the Vietnamese to function more effectively. For more details, the academic article is of great help to those who are interested in it. T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXII, Sè 1, 2006
- 64 NguyÔn Huy Kû T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXII, Sè 1, 2006
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học