- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- Nghiên cứu xác định liều lượng phân bón và mật độ trồng cho giống khoai môn nước KMN-1 trong điều kiện trồng thâm canh
Xem mẫu
- NGHIÊN C U XÁC Đ NH LI U LƯ NG PHÂN BÓN
VÀ M T Đ TR NG CHO GI NG KHOAI MÔN NƯ C KMN-1
TRONG ĐI U KI N TR NG THÂM CANH
Lưu Ng c Trình, Nguy n Phùng Hà,
Nguy n H u Nhàn, Lưu Quang Huy
Summary
Fertilization regime and planting density
for waterland dashin taro KM -1 for large intensive production
Taro (Colocasia esculenta Lin., Schott) has origin in Southeast Asia, and comprises two
subspecies, including eddoe taro (Colocasia esculenta var. antiquarum) and dashen taro
(Colocasia esculenta var. esculenta). Belonging to Colocasia esculenta var. esculent there are also
two types: waterland and dryland. Vietnam is among a few countries having waterland dashen taro
varieties with good quality tubers. The waterland dashen taro variety KMN-1 was selected,
recovered and developed from the local waterland dashen taro collection. Tubers of this variety
contain up to 8.3% of proteins per total dry matter content, and can be used for both foods and
animal feed. In order to improve its production we have conducted experiments for defining
fertilization regimes and planting density appropriate for the current production conditions of limited
input of both labour and organic fertilizers. The obtained results demonstrate that application of
organic fertilizers increased the tuber yield of KMN-1, but replacement of part of organic fertilizers
with rice straw could give the same result. Regarding the planting density, the density of 6 clusters
per square meter gave the highest yield following by that of 7 clusters per square meter. The
application of this fertilization regime and planting density can help reduce problems of limited
organic fertilizers and labour source.
Keywords: Taro, Colocasia. Esculenta, KMN-1, Plant Genetic Resources.
I. TV N gi ng khoai môn nư c không ng a, thơm
T i m t s nư c châu Á Thái Bình b như khoai môn c n, v a làm lương th c
Dương, khoai môn s chi m v trí áng k th c phNm cho ngư i v a làm th c ăn chăn
trong nông nghi p, là lương th c chính c a nuôi. Trong s các gi ng khoai môn nư c
các qu c o Fiji, Papua New Guinea, không ng a có nhóm các gi ng khoai tía
Samoa (Arora,1985). Khoai môn s ri ng có ch t lư ng cao hơn c . Qua nhi u
(Colocasia esculenta Lin., Schott) có ngu n năm nghiên c u b o t n ngu n gen khoai
g c t vùng ông Nam Á, g m hai loài ph môn s , Trung tâm Tài nguyên th c v t ã
là khoai s (Colocasia esculenta var. bình tuy n và ph c tráng gi ng khoai môn
antiquorum) và khoai môn (Colocasia nư c KMN -1 t nhóm các gi ng khoai tía
esculenta var. esculenta) (De Cadoll, 1982; ri ng. c i m n i tr i c a KMN -1 là
Arora, 1985). Khoai môn có khoai môn c n năng su t cao, ch t lư ng t t do hàm lư ng
là cây không ưa nư c và khoai môn nư c là protein chi m t i 8,3% ch t khô.
cây ch u nư c. Thông thư ng khoai môn Trư c ây, khi các gi ng khoai môn
nư c ng a, ch dùng làm th c ăn cho l n. nư c không ng a còn ư c tr ng làm
Vi t Nam là m t trong s ít qu c gia có lương th c, th c phNm cho ngư i, k thu t
- tr ng tr t truy n th ng s d ng nhi u lao + Kh i lư ng c cái;
ng và nhi u phân h u cơ, n u m t + S lư ng c con/khóm;
năm m i thu ho ch thì nhi u gi ng khoai
môn nư c cho năng su t trên dư i 70 + Kh i lư ng c con/khóm;
t n/ha/năm (Bùi Công Tr ng, N guy n H u + Kh i lư ng c và d c, lá/m2.
Bình, Tr n Văn Doãn, 1963; N guy n ăng - N ăng su t c th c thu (thu ho ch toàn
Khôi, N guy n H u Hi n, 1985). Hi n nay b ô thí nghi m).
do thi u phân h u cơ, nông dân không
mu n u tư nhi u lao ng cho vi c tr ng 3. Thi t k thí nghi m
khoai nên năng su t ã t ư c trư c ây
tr thành m c tiêu khó vươn t i. Bi n pháp Thí nghi m ba l n nh c, di n tích ô thí
kh c ph c là c i ti n quy trình k thu t nghi m 40 m2. Trong t ng l n nh c các
trong i u ki n m i ph n u t năng su t công th c phân bón ư c phân b ng u
trên dư i 50 t n/ha. Tuy thi u phân h u cơ nhiên. S li u thí nghi m ư c phân tích
nhưng nh ng năm g n ây, lư ng rơm r phương sai (Ph m Chí Thành, 1998).
nông thôn l i dư th a, nhi u nơi ph i t,
gây ô nhi m môi trư ng. N u t n d ng rơm 4. Phân tích t tr ng tr t
r dư th a này làm phân bón cho khoai môn Ti n hành t i Vi n Th như ng N ông
nư c thì có th gi i quy t v n thi u phân hóa.
h u cơ. Trư c ây m t tr ng khoai môn
nư c thông thư ng là 5-6 khóm/m2, trên 5. Thu ho ch
chân t phù sa hNu tr ng thưa hơn còn
trong vư n thì tr ng dày hơn (N guy n Gi khô ru ng 20 ngày trư c khi thu
Thành, 1963; T N ghiên c u cây có c , ho ch.
1969; N guy n Phùng Hà, 2001). M c tiêu
nghiên c u là xác nh li u lư ng phân bón 6. Phương pháp c th i v i thí nghi m
và m t tr ng thích h p c i ti n k bón phân
thu t tr ng khoai môn nư c trong i u ki n - gày tr ng: 9/3/2006.
thi u phân h u cơ và nh m m r ng cây
-M t tr ng: 6 cây/m2. Lu ng r ng
khoai môn nư c m t s vùng t m i.
1,2 m, cao 7 cm. M i lu ng tr ng 2 hàng,
hàng cách hàng 40 cm, cây cách cây 30 cm.
II. V T LI U VÀ PHƯƠN G PHÁP
N GHIÊN C U - Công th c phân bón:
1. Th i v và a i m nghiên c u + Công th c I: 40 kg NPK (5:10:3), 10
kg urê cho m t sào B c b (180 N, 110
Thí nghi m ư c ti n hành vào các v
P2O5, 35 K2O, cho m t ha);
xuân năm 2006 và 2007 t i khu ru ng thí
nghi m c a Trung tâm Tài nguyên th c v t, + Công th c II: 40 kg NPK (5:10:3), 7
An Khánh, Hoài c, Hà Tây cũ. kg urê, 5 t phân h u cơ và 7 t rơm r cho
m t sào B c b (150 N, 110 P2O5, 35 K2O,
2. Các tính tr ng nghiên c u 14 t n phân h u cơ và 19 t n rơm, r cho
- Các y u t c u thành năng su t ư c m t ha);
l y vào th i i m thu ho ch, bình quân 10 + Công th c III: 40 kg NPK (5:10:3), 7
khóm (IBPGR, 1980): kg urê, 5 t phân h u cơ và 10 t rơm r
cho m t sào B c b (150 N, 110 P2O5, 35
- K2O, 14 t n phân h u cơ và 28 t n rơm, r - Cách bón phân:
cho m t ha); Cách bón phân ư c ghi b ng 1. Sau
+ Công th c IV(*): 10 t phân h u cơ, khi tr ng 25 ngày bón thúc t 1, 60 ngày
40 kg NPK (5:10:3), 5 kg urê cho 1 sào B c bón thúc t 2, 120 ngày bón thúc t 3.
b (28 t n phân h u cơ, 125 N, 110 P2O5, Rơm r ư c bón lót b ng cách ph lên m t
35 K2O cho 1 ha). lu ng sau khi tr ng, bón thúc b ng cách
(*) Lư ng phân h u cơ ư c s d ng ph lên m t lu ng gi a các khóm khoai.
trư c ây tr ng khoai môn nư c thông Các công th c I, III và IV bón lót và bón
thư ng là 01 t n/sào B c b , ngoài ra có thúc c ba l n; công th c II bón lót và bón
bón phân vô cơ (Nguy n ăng Khôi, thúc các l n 1, 2 và 4.
Nguy n H u Hi n, 1985). Nay chúng tôi s
d ng công th c 4 như là i ch ng ( /C).
B ng 1. Cách bón phân
TT Công th c phân bón
Bón lót Bón thúc đ t I Bón thúc đ t II Bón thúc đ t III
(cho 01 sào BB)
1 40 kg NPK, 20 kg NPK, 20 kg NPK, 2 kg
2 kg urê 2 kg urê urê,
10 kg urê 4 kg urê,
2 40 kg NPK, 7 kg urê, 5 20 kg NPK, 2 kg urê, 20 kg NPK, 3 kg
t phân HC, 7 t rơm 5 t phân HC, 2 kg urê urê,
r 5 t rơm r 2 t rơm r
3 40 kg NPK, 7 kg urê, 20 kg NPK, 2 kg urê, 20 kg NPK,
5 t phân HC, 10 t 5 t phân HC, 2,5 kg urê 5 t rơm r
rơm r 2,5 kg urê
5 t rơm r
4 40 kg NPK, 10 t phân 20 kg NPK, 20 kg NPK
HC, 5 kg urê 2 kg urê 3 kg urê
10 t phân HC
7. Phương pháp c th i v i thí nghi m bón thúc t ba 20 kg NPK và ph lên m t
m t tr ng lu ng 5 t rơm r .
- gày tr ng: 14/02/2007. -M t tr ng:
- Phân bón (s d ng công th c phân + Công th c I: 4 khóm/m2
bón t t nh t c a thí nghi m phân bón th c + Công th c II: 5 khóm/m2
hi n trong năm 2006): 40 kg NPK (5:10:3),
+ Công th c III ( C): 6 khóm/m2
7 kg urê, 5 t phân h u cơ và 10 t rơm r
cho m t sào B c b (150 N, 110 P2O5, 35 + Công th c IV: 7 khóm/m2
K2O, 14 t n phân h u cơ và 28 t n rơm, r Sau khi làm t lên lu ng r ng 1,2 m,
cho m t ha). Cách bón: Bón lót toàn b cao 7 cm. M i lu ng tr ng hai hàng cách
phân chu ng, 20 kg NPK, 2 kg urê; sau khi nhau 40 cm. Kho ng cách gi a các cây
tr ng ph lên m t lu ng 5 t rơm r , sau khi trong t ng hàng tuỳ thu c vào t ng m t
tr ng 25 - 30 ngày bón thúc t m t 2,5 kg c a m i công th c thí nghi m.
urê, sau khi tr ng 50-60 ngày bón thúc t
hai 2,5 kg urê; sau khi tr ng 100-120 ngày III. K T QU VÀ TH O LU N
- K t qu b ng 2 cho th y hàm lư ng nhân chính lý gi i vì sao khoai môn ăn r t
ch t khô trong c và trong d c, lá tương ngon. Do hàm lư ng m cao nên gi ng
ng là 37,32 và 11,04%, trong ó tinh b t khoai môn nư c KMN-1 là gi ng cây th c
chi m tương ng là 76,81 và 31,92%. i u ăn gia súc r t có giá tr . Hàm lư ng m
áng quan tâm nh t ây là hàm lư ng trong t ng ch t khô c a d c, lá cũng vào
m trong t ng ch t khô c a c là 8,31%, lo i cao, 11,89%.
cao x p x ngô và g o. i u này là nguyên
B ng 2. Hàm lư ng các ch t dinh dư ng (%) c a gi ng KM -1
Ch tiêu D n xu t
Ch t Ch t Đ m Khoáng
Nư c Tinh b t Lipit không
Nguyên li u khô xơ thô t ng s t ng s
đ m
C 62,68 37,32 76,81 2,62 8,31 0,76 2,79 85,52
D c, lá 88,96 11,04 31,92 10,85 11,89 2,10 9,86 65,30
Ngu n: K t qu phân tích c a Vi n Cơ i n Nông nghi p và Công ngh sau thu ho ch.
phương tr ng khoai môn nư c truy n th ng
1. K t qu phân tích t t i ru ng thí là H i Toàn, H i H u và Nghĩa L c, Nghĩa
nghi m tr ng khoai Hưng thu c t nh Nam nh. V pH, t
K t qu phân tích t ru ng thí An Khánh nhi m chua nh . Các ch tiêu
nghi m nghiên c u xác nh li u lư ng v hàm lư ng dinh dư ng P t ng s , K t ng
phân bón i v i gi ng khoai môn nư c s , dung tích ch a CEC các i m không
KMN-1 t i An Khánh, Hoài c, Hà N i có s khác bi t l n gi a t An Khánh và
ư c ghi b ng 3. so sánh, chúng tôi t hai a phương tr ng khoai truy n
ghi kèm s li u phân tích t c a hai a th ng t i Nam nh.
B ng 3. Hàm lư ng dinh dư ng t tr ng t i các i m th nghi m s n xu t gi ng KM -1
Hàm lư ng dinh dư ng Thành ph n c p h t
Pts% Pdtmg Kts Kdtmg CEC
TT Đ a đi m pHKCl OM Cát Cát Li
P2O5/ P2O5/ % K2O/ me/ Sét
(%) thô mn mon
100 g 100 g K2O 100 g 100 g
An Khánh,
1 Hoài Đ c, 5,5 4,97 0,210 2,15 0,19 5,37 12,68 3,50 27,1 32,5 35,1
Hà N i
H i Toàn,
2 H i H u, 6,0 2,56 0,152 3,55 1,14 5,47 11,44 4,11 30,4 36,32 29,2
Nam Đ nh
Nghĩa L c,
3 Nghĩa Hưng 5,5 4,44 0,199 4,36 0,43 5,47 10,40 10,6 34,7 24,70 29,9
Nam Đ nh
K t qu trên b ng 4 cho th y công
2. K t qu thí nghi m xác nh li u lư ng th c phân bón III v i 40 kg NPK, 7 kg urê,
phân bón 5 t phân h u cơ và 10 t rơm r cho m t
sào B c b cho năng su t cao nh t. Ti p
- theo là công th c IV ( C) v i 40 kg NPK, không có phân h u cơ và rơm r cho năng
10 t phân h u cơ, 5 kg urê cho m t sào su t th p nh t.
B c b . Công th c I ch có phân vô cơ,
B ng 4. ăng su t c th c thu và y u t t o thành năng su t c a gi ng KM -1
các công th c phân bón
Công th c Năng su t c Kh i lư ng S c Kh i lư ng Kh i lư ng
2
phân bón th c thu (t n/ha) c cái (kg) con/khóm c con/khóm (kg) c , d c, lá/m (kg)
I 35,4 0,40 5,6 0,28 9,3
II 42,6 0,43 6,1 0,35 10,1
III 51,1 0,60 6,4 0,38 12,7
IV(ĐC) 45,2 0,47 5,3 0,35 11,6
LSD (0,05) 8,2
LSD (0,01) 12,3
Phân tích các y u t t o thành năng K t qu trên b ng 5 cho th y m t 6
2
su t cho th y công th c III cho năng su t khóm/m cho năng su t cao nh t, 54,6
th c thu cao nh t ng th i cũng có kh i t n/ha. Ti p theo là m t 7 khóm/m2, cho
lư ng c cái, s c con/khóm và kh i năng su t 50,1 t n/ha, kém m t 6
2
lư ng c con/khóm cao nh t. Công th c I khóm/m là 4,5 t n/ha nhưng sai khác n m
không có phân h u cơ và rơm r cho năng trong ph m vi sai s . M t 6 khóm/m2 có
su t th p nh t ng th i có kh i lư ng c năng su t cao hơn các m t 5 khóm/m2
cái và kh i lư ng c con/khóm th p nh t, và 4 khóm/m2 v i tin c y trên 99%. M t
2
nhưng s lư ng c con/khóm l i x p th 7 khóm/m có năng su t x p th hai
ba. nhưng không hơn m t 5 khóm/m2 v
S li u v kh i lư ng c , d c, lá/m2 m t th ng kê. M t 7 khóm/m2 có năng
trên c t 6 c a b ng 4 ph n ánh năng su t su t cao hơn m t 4 khóm/m2 v i tin
sinh v t c a gi ng KMN-1 các công th c c y trên 95%. Các m t 4 khóm/m2 và 5
phân bón khác nhau. Kh i lư ng c , d c, khóm/m2 có năng su t chênh nhau trong
lá/m2 bi n ng t 9,3 kg công th c I ph m vi sai s .
n 12,7 kg công th c III. Công th c III Nhìn vào các y u t t o thành năng su t
cho năng su t c th c thu cao nh t ng các m t tr ng khác nhau ư c ghi
th i cũng cho năng su t sinh v t cao nh t; b ng 5 ta th y m t tr ng càng dày thì
công th c I cho năng su t c th c thu th p kh i lư ng c cái, s c con/khóm và kh i
nh t ng th i cũng có năng su t sinh v t lư ng c con u gi m, t c là năng su t
th p nh t. khóm gi m theo.
Kh i lư ng c , d c, lá/m2 bi n ng t
3. K t qu thí nghi m xác nh m t
8,5 kg m t 4 khóm/m2 n 11,9 kg
tr ng khoai
- m t 7 khóm/m2. M t 6 khóm/m2 và năng su t sinh v t tương ng cao nh t và th p
m t 4 khóm/m2 có năng su t c th c thu nh t.
cao nh t và th p nh t ng th i cũng có
B ng 5. ăng su t c th c thu và y u t t o thành năng su t c a gi ng KM -1
các m t tr ng khác nhau
Năng su t c Kh i lư ng S c Kh i lư ng Kh i lư ng
M t đ tr ng 2
th c thu (t n/ha) c cái (kg) con/khóm c con/khóm (kg) c , d c, lá/m (kg)
I (4 khóm/m2) 40,7 0,55 7,5 0,58 8,5
2
II (5 khóm/m ) 44,8 0,53 6,5 0,50 9,4
III (6 khóm/m2) 54,6 0,50 6,2 0,50 11,9
2
IV (7 khóm/m ) 50,1 0,42 5,1 0,38 11,2
LSD (0,05) 5,6
LSD (0,01) 9,7
- T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam
IV. K T LU N VÀ N GHN
1. K t lu n
- i v i gi ng khoai môn nư c KMN-1, các n n phân bón có phân h u cơ ho c
phân h u cơ và rơm r cho năng su t cao hơn là ch bón thu n phân vô cơ. S d ng rơm
r thay th m t ph n phân h u cơ ưa l i k t qu t t trong vi c tr ng khoai môn nư c.
- Trong ph m vi thí nghi m này, n n phân bón 40 kg NPK t ng h p (5:10:3), 7 kg urê,
5 t phân HC, 10 t rơm r cho m t sào B c b (150 N, 110 P2O5, 35 K2O, 14 t n phân h u
cơ và 28 t n rơm, r cho m t ha) cho năng su t cao nh t.
-M t tr ng 6 khóm/m2 cho năng su t cao nh t, ti p theo là m t 7 khóm/m2.
2. ngh
Cho áp d ng các k t qu nghiên c u, c th là s d ng rơm r thay th m t ph n
phân h u cơ và m t tr ng t 6 khóm/m2-7 khóm/m2, xây d ng quy trình k thu t
th nghi m m r ng s n su t gi ng khoai môn nư c KMN-1 trong i u ki n thâm canh.
TÀI LI U THAM KH O
1 Arora, R. K., 1985. Genentic Resources of Less Known Cultivated Food Plants.
NBPGR Sci. Monogr. No 9.
2 De Candoll, A., 1982. Origin of Cultivcated Plant. 2nd ed., Hafner, New York.
3 guy n Phùng Hà, 2001. ánh giá các gi ng hi n có và các gi ng có kh năng m r ng
s n xu t c a t p oàn khoai môn-s (Colocasia esculenta (L.) Schott) t i m t s i m
sinh thái mi n B c. Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p. Vi n Khoa h c Nông nghi p
Vi t Nam.
4 IBPGR, 1980. Descriptors for Colocasia. IBPGR, Rome, Italia.
5 guy n ăng Khôi, guy n H u Hi n, 1985. Nghiên c u v cây th c ăn gia súc Vi t
Nam. T p III: Nh ng lo i cây khác. NXB. Nông nghi p, Hà N i
6 Bùi Công Tr ng, guy n H u Bình, Tr n Văn Doãn, 1963. Khoai nư c, dong ri ng
trong v n lương th c. NXB. Khoa h c, Hà N i.
7 Ph m Chí Thành, 1998. Giáo trình Phương pháp thí nghi m ng ru ng, NXB. Nông
nghi p.
8 guy n Thành, 1963. K t qu nghiên c u s d ng cây khoai nư c trong chăn nuôi.
Khoa h c k thu t nông nghi p, 8 (20). Hà N i.
gư i ph n bi n: guy n Văn Vi t
7
nguon tai.lieu . vn
