- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- Nghiên cứu khoa học ứng dụng của chỉ thị phân tử (RAPD và ADN lục lạp) trong nghiên cứu đa dạng di truyền và xây dựng v-ờn giống cây cóc hành
Xem mẫu
- T¹p chÝ NN&PTNT sè 19/2007, trang 69-75
øng dông cña chØ thÞ ph©n tö (RAPD vμ ADN lôc l¹p) trong
nghiªn cøu ®a d¹ng di truyÒn vμ x©y dùng v−ên gièng c©y
cãc hμnh
TS. NguyÔn ViÖt C−êng TTCNSH l©m nghiÖp
TS. Ph¹m §øc TuÊn Côc L©m NghiÖp – Dù ¸n DANIDA
Tãm t¾t
øng dông cña chØ thÞ ph©n tö (RAPD vµ ADN lôc l¹p) trong nghiªn cøu ®a d¹ng di truyÒn cho 40 dßng c©y tréi
Xoan chÞu h¹n Ninh ThuËn (Azadirachta excelsa) ®−îc tuyÓn chän trong rõng khép tù nhiªn kh« h¹n cña ë 6 x·
cña 2 huyÖn Ninh S¬n vµ B¾c AÝ thuéc tØnh Ninh ThuËn. Måi sö dông cho nh©n PCR lµ c¸c måi ngÉu nhiªn
RAPD cña h·ng OPERON (Mü) gåm: OPC10, OPC18, OPC14, OPC20, OPB17, OPC13 (b¶ng 2) vµ 2 måi lôc
l¹p gåm rnH - trnK vµ atpB - rbcL. KÕt qu¶ cho thÊy 40 dßng c©y tréi Xoan chÞu h¹n Ninh ThuËn (Azadirachta
excelsa) cã møc ®é ®a d¹ng di truyÒn thÊp, mÆc dï c¸c c©y tréi ®−îc chän läc ®Òu ë rõng tù nhiªn vµ cã kho¶ng
c¸ch vÒ kh«ng gian kh¸ xa. Tõ b¶ng hÖ sè t−¬ng ®ång cña c¸c dßng c©y tréi, cã thÓ lùa chän c¸c cÆp bè mÑ cã
quan hÖ di truyÒn xa nhau khi x©y dùng v−ên gièng nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng tæ hîp chung cña c¸c c©y trong
v−ên gièng khi giao phèi víi nhau. C¸c dßng cã quan hÖ di truyÒn qu¸ gÇn gòi cÇn ph¶i lo¹i bá lµ X11, X22,
X35, X37, X43, X50, nh− vËy 34 dßng cßn l¹i vÉn ®¸p øng ®−îc tiªu chuÈn c«ng nhËn gièng c©y l©m nghiÖp
TCN 147 -2006 vÒ x©y dùng v−ên gièng.
Tõ khãa: ChØ thÞ ph©n tö, tr×nh tù cpADN, c©y Cãc hµnh
I. §Æt vÊn ®Ò
Ngµy nay c«ng nghÖ sinh häc ®· cã nh÷ng tiÕn bé v−ît bËc gióp cho c¸c nhµ khoa häc
rót ng¾n ®−îc qu¸ tr×nh nghiªn cøu chän t¹o gièng cña m×nh. Kü thuËt nh©n ADN ®Æc hiÖu,
cßn gäi lµ chuçi ph¶n øng trïng hîp hay kü thuËt PCR (Polymerase Chain Reaction) ®−îc
hoµn thiÖn vµo gi÷a nh÷ng n¨m 80 ®· ®em ®Õn sù tiÕn bé ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña sinh häc
hiÖn ®¹i, trong ®ã chØ thÞ ph©n tö ®ãng vai trß ngµy cµng quan träng trong nghiªn cøu ®a d¹ng
di truyÒn (7). Nh÷ng øng dông nµy gióp c¸c nhµ chän gièng lo¹i bá nhanh vµ chÝnh x¸c c¸c
c©y cã quan hÖ di truyÒn qu¸ gÇn gòi trong x©y dùng v−ên gièng.
Trong nghiªn cøu ®a d¹ng di truyÒn chØ thÞ RAPD (Ramdom Amplified Polymorphism
DNA – ®a h×nh c¸c ®o¹n ADN nh©n ngÉu nhiªn) ®−îc dïng phæ biÕn v× kü thuËt nµy ®¬n gi¶n,
Ýt tèn kÐm. Cßn ®Ó nhËn d¹ng loµi hay xuÊt xø th−êng dïng chØ thÞ lôc l¹p lµ do lôc l¹p cã tÝnh
b¶o thñ cao vµ quan träng h¬n n÷a lµ tÇn sè ®ét biÕn thÊp h¬n so víi ADN nh©n, nªn sù ®a
h×nh cña ADN lôc l¹p (cpADN) ®−îc sö dông trong nghiªn cøu vÒ h×nh th¸i vµ quan hÖ loµi
nh− ë c¸c chi Cistrus, Hemerocallis, Gordonia vµ Polyspora (6, 9, 10, 11).
Nghiªn cøu ®a d¹ng di truyÒn ®èi c¸c loµi c©y b¶n ®¹i ch−a nhiÒu nhÊt lµ nh÷ng loµi
c©y mäc nhanh trong rõng khép kh« h¹n ë vïng Ninh ThuËn. Trong bµi nµy t¸c gi¶ xin giíi
thiÖu vÒ nghiªn cøu ®a d¹ng di truyÒn cña loµi xoan chÞu h¹n (Azadirachta excelsa) cña Ninh
ThuËn trong chän läc c©y tréi vµ lo¹i bá c¸c c©y tréi cã quan hÖ di truyÒn qu¸ gÇn gòi trong
x©y dùng v−ên gièng. Xoan chÞu h¹n Azadirachta excelsa ë Ninh ThuËn th−êng ®−îc gäi lµ
Cãc Hµnh, ®©y lµ loµi c©y b¶n ®Þa, gç lín cã chiÒu cao 20 - 30m, th−êng mäc hçn giao Cµ chÝ,
C¨m xe. C¨m liªn. B»ng L¨ng... thùc b× th¶m t−¬i gåm cã cá Long c«ng, T¸o rõng, Tr©m bÇu,
Cøt lîn.... cã ph©n bè ë nhiÒu n−íc nh− Campuchia. Malaixia. Philippin. ViÖt Nam (1). Cãc
hµnh cã hoa nhá, tr¾ng, l−ìng tÝnh mäc ra ë nh÷ng nh¸nh, tõng chïm, cã mïi h−¬ng th¬m
gièng nh− mËt ong, tr¸i h×nh bÇu ®ôc dµi tõ 1- 2cm, cã h¹t cøng ë bªn trong, khi chÝn cã mµu
vµng hoÆc vµng h¬i x¸m vµ cã mét líp c¬m ngät bao quanh h¹t cøng. Cãc hµnh loµi c©y mäc
nhanh, −a s¸ng, th©n th¼ng, rÔ ¨n s©u xuèng ®Êt vµ ph©n bè réng ®Ó chèng chÞu víi ®iÒu kiÖn
giã m¹nh vµ kh« h¹n cña m«i tr−êng, c©y xanh quanh n¨m, kÓ c¶ mïa kh« kh¾c nhiÖt cña
1
- vïng Ninh ThuËn (1). B¶ng 1 tãm t¾t mét sè ®Æc tr−ng h×nh th¸i chñ yÕu cña 3 loµi: Cãc hµnh
(A. exselsa) Xoan ta (M. azedarach L), Xoan chÞu h¹n (A. indica A.Juss) (2, 3, 4, 5, 8)
II. VËt liÖu vμ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
1. VËt liÖu nghiªn cøu
C¸c c©y tréi Cãc hµnh ®−îc tuyÓn chän trong rõng khép tù nhiªn kh« h¹n cña ë 6 x· cña 2
huyÖn Ninh S¬n vµ B¾c ¸i thuéc tØnh Ninh ThuËn. X· Ma Níi – Ninh S¬n tuyÓn chän ®−îc 7
c©y tréi lµ X5, X41, X42, X22, X23, X24, X40; X· Hßa S¬n – Ninh S¬n tuyÓn chän ®−îc 18
c©y tréi lµ X39, X43, X44, X46, X47, X48, X49, X50, X14, X15, X16, X17, X18, X19, X20,
X21, X8, X13; x· Ph−íc §¹i - B¾c AÝ tuyÓn chän ®−îc 5 c©y tréi lµ X26, X34, X35, X36,
X37; x· Ph−íc Hßa – B¾c AÝ ®−îc 1 c©y lµ X6; x· Ph−íc Th¾ng – B¾c AÝ ®−îc 8 c©y lµ X1,
X25, X27, X28, X29, X30, X32, X33, x· Ph−íc ChÝnh – B¾c AÝ 1 c©y lµ X3.
B¶ng1: Mét sè ®Æc tr−ng h×nh th¸i cña 3 loµi( Xoan ta, Cãc hµnh, Xoan chÞu h¹n)
Tªn th−êng gäi Xoan ta Cãc hµnh Xoan chÞu h¹n (Neem)
Tªn khoa häc M. azedarach L A. exselsa Jack A. indica A.Juss
ChiÒu cao (m) 15 - 20 20 - 30 25 - 30
D1.3 (cm) 30 - 70 50 - 60 50 – 70
Vá X¸m, n©u tr¬n X¸m, tr¾ng, n©u ®á, N©u ®en hay x¸m, nøt
nøt däc, réng däc, r¶nh
T¸n l¸ Rông l¸ mïa ®«ng, Th−êng xanh, xanh Th−êng xanh, vµng
xanh ®Ëm bãng nh¹t mïa kh«
L¸ KÐp l«ng chim 2 KÐp l«ng chim 1 lÇn, KÐp l«ng chim 1 lÇn,
lÇn, lÎ, mÐp r¨ng c−a ch½n, mÐp r¨ng c−a ch½n, mÐp r¨ng c−a
RÔ cäc §©m s©u võa ®©m s©u ®©m s©u
RÔ bµng Lan réng Lan réng Lan réng
Hoa tù Côm h×nh chuú Chïm mµu tr¾ng, mïi Chïm mµu tr¾ng
mËt ong, l−ìng tÝnh
Qu¶-h×nh d¹ng BÇu dôc BÇu dôc BÇu dôc
Dµi 2 – 3 (cm) 1 – 2 (cm) 1 – 2 (cm)
Vá chÝn Vµng N©u vµng, h¬i x¸m Vµng h¬i x¸m
Måi sö dông cho nh©n PCR lµ c¸c måi ngÉu nhiªn RAPD cña h·ng OPERON (Mü)
gåm: OPC10, OPC18, OPC14, OPC20, OPB17, OPC13 (b¶ng 2) vµ 2 måi lôc l¹p gåm rnH -
trnK vµ atpB - rbcL (b¶ng 3).
B¶ng 2. Tr×nh tù måi RAPD
TT Tªn måi Tr×nh tù
1 OPB10 5’-CTGCTGGGAC-3’
2 OPC18 5’-TGAGTGGGTG-3’
3 OPC14 5’-TGCGTGCTTG-3’
4 OPC20 5’-ACTTCGCCAC-3’
5 OPB17 5’-AGGGAACGAG-3’
6 OPC13 5’-AAGCCTCGTC-3’
2
- B¶ng 3. Tr×nh tù måi lôc l¹p
TT Tªn måi lôc l¹p Tr×nh tù
1 ACG GGA ATT GAA CCC GCG CA
trnH -
CCG ACT AGT TCC GGG TTC GA
trnK
2 TAG TCT CTG TTT GTT CTC AT
atpB -
ATT TGA ACT GGT GAC ACG AG
rbcL
2. Ph−¬ng ph¸p
ADN genome cña c¸c c©y tréi Cãc Hµnh ®−îc t¸ch tõ c¸c mÉu l¸ kh« ®−îc b¶o qu¶n
b»ng silicagel theo ph−¬ng ph¸p CTAB cña Saghai Maroof. S¶n phÈm PCR ®−îc ®iÖn di trªn
gel agarose 0,8% (th«ng th−êng ë c¸c c©y n«ng nghiÖp s¶n phÈm PCR ®−îc ®iÖn di trªn gel
agarose tõ 1-1,5% ®Ó cã ®é ph©n gi¶i tèt h¬n, tuy nhiªn ®èi c©y rõng khi sö dông agarose
0,8% ®· cho ®é ph©n gi¶i rÊt tèt, xem c¸c h×nh 1 tõ 1 ®Õn 5, do vËy trong nghiªn cøu nµy
kh«ng sö dông agarose ë nång ®é cao ®Ó tiÕt kiÖn kinh phÝ), quan s¸t d−íi ®Ìn cùc tÝm vµ chôp
¶nh b»ng hÖ thèng Thermal Imaging SystemFTI-500, Farmacia Biotech.
Kü thuËt PCR víi c¸c måi ngÉu nhiªn RAPD ®−îc tiÕn hµnh víi tæng thÓ tÝch lµ
25μl/mÉu gåm nh÷ng thµnh phÇn sau: ADN tæng sè (50 ng); måi RAPD (10 ng); dNTP (2,5
mM); MgCl2 (50 mM); enzym Taq polymerase (0,5 ®¬n vÞ) vµ ®Öm thÝch hîp cho enzym. Chu
tr×nh nhiÖt bao gåm c¸c b−íc: 94oC - 4 phót; 94oC - 1 phót; 34oC – 1 phót; 72oC – 2 phót, lÆp
l¹i 45 chu kú tõ b−íc 2 ®Õn b−íc 4; 72oC -7 phót; gi÷ nhiÖt ®é ë 4oC.
Kü thuËt PCR víi c¸c måi lôc l¹p ®−îc tiÕn hµnh víi tæng thÓ tÝch lµ 25μl/mÉu gåm
nh÷ng thµnh phÇn sau: ADN tæng sè (20 ng); måi cpDNA (5 ng cho måi xu«i vµ 5 ng cho måi
ng−îc); dNTP (2,5 mM); MgCl2 (50 mM); enzym Taq polymerase (0,25 ®¬n vÞ) vµ ®Öm thÝch
hîp cho enzym. Chu tr×nh nhiÖt bao gåm c¸c b−íc: 94oC - 4 phót; 94oC – 30 gi©y; 57oC – 1
phót; 72oC – 1 phót 45 gi©y, lÆp l¹i 40 chu kú tõ b−íc 2 ®Õn b−íc 4; 72oC - 10 phót; gi÷ nhiÖt
®é ë 4oC.
3. Ph©n tÝch sè liÖu
C¸c b¨ng ADN ®−îc ghi nhËn dùa trªn sù cã mÆt hay v¾ng mÆt cña chóng ë c¸c mÉu
nghiªn cøu theo ADN chuÈn (ADN marker). NÕu cã th× ký hiÖu lµ 1, cßn kh«ng cã th× ký hiÖu
lµ 0. C¸c sè liÖu nµy ®−îc ®−a vµo sö lý theo ch−¬ng tr×nh NTSYS pc ®Ó tÝnh ma trËn t−¬ng
®ång gi÷a c¸c ®«i mÉu theo ph−¬ng ph¸p UPGMA dùa vµo hÖ sè t−¬ng ®ång di truyÒn
Jaccard:
Jij = a/(n-d)
Trong ®ã: a: Sè b¨ng ADN cã ë hai dßng i vµ j; d: Sè b¨ng ADN kh«ng cã b¨ng c¶ hai dßng
i vµ j; n: Tæng sè b¨ng thu ®−îc; Jij: HÖ sè t−¬ng ®ång Jaccard gi÷a hai dßng i vµ j. Sè liÖu thu ®−îc
®−îc sö lý b»ng phÇn mÒm NTSYS - SIMQUAL ®Ó tÝnh hÖ sè t−¬ng ®ång di truyÒn vµ ®−îc biÓu
hiÖn trªn biÓu ®å quan hÖ di truyÒn gi÷a c¸c dßng c©y tréi Xoan chôi h¹n Ninh ThuËn (Azadirachta
excelsa).
III. KÕt qu¶ nghiªn cøu vμ TH¶O luËn
1. KÕt qu¶ ph©n tÝch víi c¸c måi RAPD
3
- S¶n phÈm PCR víi c¸c måi RAPD ®−îc ®iÖn di trªn gel agarose 1% (h×nh 1, 2 vµ 3)
1 3 5 6 8 11 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 M
28 29 30 32 33 34 35 36 37 39 40 41 42 43 44 46 47 48 49 50 M
A
M 13 56 8 11 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
M 24 25 26 28 29 30 32 33 34 35 36 37 39 40 41 42 43
B
H×nh 1. S¶n phÈm PCR ADN genome cña mét sè c©y tréi Cãc hµnh víi måi OPC18 (A)
vµ OPC20 (B).
4
- A
1 3 56 8 11 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 32 33 34 35 36 37 39 40 41 42 43
B
M1 3 5 6 8 11 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
M 24 25 26 28 29 30 32 33 34 35 36 37 39 40 41 42 43
H×nh 2. S¶n phÈm PCR ADN genome cña mét sè c©y tréi Cãc Hµnh
víi måi OPC14 (A) vµ OPB17 (B)
5
- M 1 3 5 6 8 11 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 28 29
30 32 33 34 35 36 37 39 40 41 42 43 44 46 47 48 49 50
A
30 32 33 34 35 36 37 39 40 41 42 43 44 46 47 48 49 50
B
H×nh 3 . S¶n phÈm PCR ADN genome cña mét sè c©y tréi Cãc Hµnh víi måi OPB10
(A) vµ OPC13 (B).
Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn cho thÊy: C¸c s¶n phÈm PCR ADN genome cña c¸c c©y
tréi Cãc Hµnh víi 6 måi RAPD cho thÊy chØ cã måi OPC20 lµ kh«ng cho ®a h×nh, 5 måi cßn
l¹i cho ®a h×nh nh−ng møc ®é ®a h×nh thÊp. §iÒu nµy cho thÊy sù ®a d¹ng thÊp ë c¸c c©y tréi
®· chän läc ë rõng tù nhiªn t¹i 6 x· thuéc 2 huyÖn cña tØnh Ninh ThuËn. Trong 5 måi nµy cã
c¸c måi OPC13, OPB10 vµ OPB17 cho nhiÒu b¨ng ®a h×nh h¬n. ë måi OPC13 c¸c mÉu X40,
X42, X43 vµ X46 ®−îc nhËn biÕt do sù v¾ng mÆt cña c¸c b¨ng 5, 7,10, 12, 13, 15 vµ sù cã mÆt
cña b¨ng sè 6, còng cã thÓ nhËn biÕt 4 mÉu nµy ë måi OPB10. ë måi OPC14 mÉu X28 ®−îc
nhËn biÕt do sù v¾ng mÆt cña c¸c b¨ng 1-7.
6
- 2. KÕt qu¶ ph©n tÝch víi c¸c måi lôc l¹p
M 1 3 5 6 8 11 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26
M2 26 27 28 29 30 32 33 34 35 36 37 3940 41 42 43 44 46 47484950
M 13 5 6 8 11 13 14 15 16 17 18 19
25 20 21 22 23 24 25 26 28 29 30 32 33 34 35 36 37 39404142 43
H×nh 4. S¶n phÈm PCR ADN genome H×nh 5. S¶n phÈm PCR ADN genome
cña mét sè c©y tréi Cãc hµnh víi måi cña mét sè c©y tréi Cãc hµnh víi måi
lôc l¹p atpB – bcL. atpB – rbcL c¾t b»ng enzyme TaqI
KÕt qu¶ thö nghiÖm trªn h×nh 4, 5 cho thÊy: KÕt qu¶ cho thÊy vÒ ®é dµi cña s¶n phÈm
PCR ë c¸c c©y tréi Xoan chÞu h¹n Ninh ThuËn víi cả 2 måi lôc l¹p ®Òu nhËn ®−îc ph©n ®o¹n
®Æc tr−ng vµ kh«ng cã ®a h×nh. §iÒu nµy cho thÊy mèi quan hÖ di truyÒn rÊt gÇn nhau cña c¸c
c©y tréi ®· chän läc. §Ó cã thÓ ph©n tÝch s©u h¬n vÒ sù kh¸c nhau gi÷a c¸c c©y tréi ®· chän
läc trong x©y dùng v−ên gièng h÷u tÝnh vµ v« tÝnh, s¶n phÈm PCR víi måi lôc l¹p atpB – rbcL
®−îc c¾t víi enzym TaqI víi môc ®Ých t×m ra sù kh¸c nhau trong tr×nh tù ADN, kÕt qu¶ thÓ
hiÖn trong h×nh 5. Sau khi c¾t enzym còng kh«ng xuÊt hiÖn ®a h×nh, ®iÒu nµy cho thÊy mèi
quan hÖ di truyÒn rÊt gÇn nhau cña c¸c c©y tréi Xoan chÞu h¹n Ninh ThuËn trong rõng tù nhiªn
ë 6 x· cña 2 huyÖn thuéc tØnh Ninh ThuËn.
Qua c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch víi c¸c måi RAPD vµ lôc l¹p cho thÊy chØ cã sù kh¸c biÖt
nhá ë møc ®é gen nh©n, cã thÓ lµ do t¸c ®éng cña ®iÒu kiÖn sinh th¸i lªn c¸c tÝnh tr¹ng thÝch
nghi cña tõng vïng cô thÓ.
7
- 3. Quan hÖ di truyÒn gi÷a c¸c c©y tréi Cãc Hµnh vµ lùa chän cÆp bè mÑ trong x©y dùng
v−ên gièng (Quan hÖ di truyÒn gi÷a c¸c c©y tréi Cãc Hµnh ®−îc thÓ hiÖn trªn h×nh 6 vµ h×nh
7)
Qua biÓu ®å quan hÖ di truyÒn (h×nh 6) vµ hÖ sè t−¬ng ®ång di truyÒn h×nh 7 cho thÊy
c¸c c©y tréi ®· chän läc cã mèi quan hÖ di truyÒn t−¬ng ®èi gÇn nhau (hÖ sè t−¬ng ®ång di
truyÒn tõ 69% ®Õn 100%). ChØ cã c¸c mÉu 28, 40, 42, 43, 46 vµ 48 lµ cã ®é t−¬ng ®ång di
truyÒn d−íi 80% cßn l¹i 34 mÉu cã ®é t−¬ng ®ång trªn 80%. MÆc dï ®èi t−îng nghiªn cøu lµ
c©y ë rõng tù nhiªn, h¬n n÷a ®Þa ®iÓm chän läc c¸c c©y tréi vÒ kh«ng gian còng kh¸ xa nhau (
6 x· thuéc 2 huyÖn lµ Ninh S¬n vµ B¾c ¸i). Do ®ã trong chän gièng c©y rõng nªn øng dông
c«ng nghÖ sinh häc nhiÒu h¬n nh»m rót ng¾n thêi gian vµ kinh phÝ trong ®¸nh ®a d¹ng di
truyÒn cña nguån gièng chän läc còng nh− lo¹i c¸c cÆp c©y tréi cã quan hÖ di truyÒn qu¸ gÇn
gòi khi x©y dùng rõng gièng vµ v−ên gièng nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng tæ hîp chung cña c¸c c©y
trong v−ên gièng khi giao phèi víi nhau.
Nh×n vµo h×nh 6, 7 ta cã thÓ lùa chän c¸c cÆp bè mÑ cã quan hÖ di truyÒn xa nhau ®Ó
x©y dùng v−ên gièng, cã 6 cÆp Cãc hµnh cã quan hÖ di truyÒn rÊt gÇn gòi nh− cÆp X32 vµ
X35, X8 vµ X11, X34 vµ X50, X13 vµ X22, X19 vµ X37 cÇn ph¶i lo¹i mét nöa trong sè ®ã
trong v× chóng cã hÖ sè t−¬ng ®ång gÇn b»ng 1 tõ 0,978 ®Õn 0,981. Nh− vËy 6 dßng (c©y tréi )
cÇn lo¹i khi x©y dùng v−ên gièng lµ X11, X22, X35, X37, X43, X50. Theo tiªu chuÈn c«ng
nhËn gièng c©y l©m nghiÖp TCN 147 -2006 (QuyÕt ®Þnh 4108/Q§/BNN-KHCN ngµy 29 th¸ng
12 n¨m 2006) khi x©y dùng v−ên gièng v« tÝnh thÕ hÖ mét cÇn ph¶i cã Ýt nhÊt 30 dßng v« tÝnh,
®èi chiÕu víi tiªu chuÈn c«ng nhËn gièng, sè dßng Cãc hµnh ®−a vµo x©y dùng v−ên gièng lµ
sè l−îng dßng v« tÝnh (34 dßng).
X1
X23
X44
X16
X3
X17
X5
X21
X47
X30
X32
X35
X8
X11
X34
X50
X13
X22
X19
X37
X15
X24
X25
X26
X14
X29
X33
X41
X39
X49
X6
X36
X18
X20
X48
X28
X40
X46
X42
X43
0.60 0.70 0.80 0.90 1.00
Coefficient
H×nh 6. BiÓu ®å quan hÖ di truyÒn gi÷a c¸c dßng Cãc hµnh (A. exselsa)
8
- IV. KÕt luËn
1. KÕt luËn: Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu thùc nghiÖm trªn, ®Ò tµi x¸c ®Þnh:
1. C¸c dßng Cãc hµnh ®−îc nghiªn cøu ë 6 x· thuéc 2 huyÖn cña tØnh Ninh ThuËn
cã møc ®é ®a d¹ng di truyÒn thÊp.
2. Cã 6 cÆp Cãc Hµnh cã hÖ sè t−¬ng ®ång gÇn b»ng 1 tõ 0,978 ®Õn 0,981 lµ cÆp
X32 vµ X35, X8 vµ X11, X34 vµ X50, X13 vµ X22, X19 vµ X37.
3. C¸c dßng Cãc hµnh cã quan hÖ di truyÒn gÇn gòi cÇn lo¹i khi x©y dùng v−ên
gièng lµ X11, X22, X35, X37, X43, X50.
2. KiÕn nghÞ: §©y míi lµ c¸c nghiªn cøu b−íc ®Çu vÒ ®a d¹ng di truyÒn (míi sö dông 6 måi
RAPD vµ 2 måi lôc l¹p). §Ó cã thÓ ph©n tÝch s©u s¾c vµ toµn diÖn h¬n vÒ sù kh¸c nhau gi÷a
c¸c dßng Cãc hµnh, nªn tiÕp tôc ph©n tÝch c¸c mÉu víi mét sè måi lôc l¹p kh¸c vµ tÊt c¶ c¸c
s¶n phÈm PCR víi c¸c måi lôc l¹p cÇn ®−îc c¾t víi c¸c enzym giíi h¹n víi môc ®Ých t×m ra sù
kh¸c nhau trong tr×nh tù cpADN (chloroplast DNA).
Tμi liÖu tham kh¶o
1. Danh môc c¸c loµi thùc vËt ViÖt Nam tËp II, nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp, Hµ néi 2003
2. Lee. S. L. Wickneswari R., Mahani M. C., Zarki A. H. (2000), Mating System
parameters in a Tropcal Tree Species, Shorea Leprosula Miq. (Dipterocarpaceae), from
Malaysian Lowland Dipterocarp Forest. Biotropica 32 (4ª): 693-702
3. NguyÔn TÝch vµ TrÇn Hîp , 1971. C©y rõng ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n N«ng th«n, Hµ
Néi.
4. Nicolosi E, Deng. Z. N, Gentile .A, La Malfa. S, Continella. G, Tribulato. E. (2000),
”Citrus phylogeny and genetic origin of important species as investigated by molecular
markers”. Theor. Appl. Genet., 100, pp. 1155-1166.
5. Ph¹m Hoµng Hé, 1991. C©y cá ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n MontrÐal.
6. Rohlf F. J. (1993), “NTSYS-pc Numerical taxonomomy and multivariate analysis
system”, Version 1.80. Applied Biostatitics, New York.
7. Richar. G, Olmstead, Jeffrey. D, Palmer (1994), “Chloroplast DNA Systematics:
Areview of methods and data anlysis”. American Journal of Botany, Vol. 81, No. 9,
1205 – 1224.
8. Saghai Maroof M. A., Biyashev R. M., Yang G. P., Zhang Q., Allard R. W, (1994),
“Extraodirnarily polymorphic microsatellite DNA in barley: species diversity,
chromosome location, and population dynamics”, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 91, pp.
5466-5470
9. TrÇn §×nh Lý, 1993. 1900 c©y cã Ých. Nhµ XB ThÕ Giíi Hµ Néi
10. ViÖn §TQH Rõng, 1980-1985. C©y gç rõng VN. Nhµ XBNN Hµ Néi
11. Vô KHCN, Bé NN-PTNT, 2000. Tªn c©y rõng ViÖt Nam. Nhµ XB N«ng nghiÖp, Hµ
Néi
9
- Application of molecular marking (rapd and chloroplasts adn) in
research of inheritance diversity and establishment of
Azadirachta exelsa seed orchards
Nguyen Viet Cuong, Pham Duc Tuan
Summary
The application of molecules marking (RAPD and chloroplasts ADN) in research of
inheritance diversity for 40 elite clones of Azadirachta excelsa, those were selected in dry
diptericarpaceae nature forest in 6 communes of Ninh Son and Bac Ai districts, Ninh Thuan
province. Stimulant used for PCR multiplication were RAPD random stimulants of OPERON
Corporation (USA) comprising: OPC10, OPC18, OPC14, OPC20, OPB17, OPC13 (table 2)
and 2 chloroplasts stimulants include rnH - trnK and atpB – rbcL. The received outputs of this
analysis showed that 40 elite clones of Azadirachta excelsa have low level of inheritance
diversity, although these plus trees were selected from nature forest and apart from each other.
Base on similar coefficient table of elite clones, we can select the parent couples with far
inheritance relationships for establishment of seed orcharch in order to improve general
combination of the plant in the seed orchard when crossing. The near inheritance relative
clones should be moved out including: X11, X22, X35, X37, X43, X50, so 34 remaining
clones are still meet the sector standard 04 TCN 147-2006 on establishment of seed orchard.
Keywoods: RAPD, Chloroplasts, Azadirachta excelsa
10
nguon tai.lieu . vn