Xem mẫu

  1. T¹p chÝ NN&PTNT sè 19/2007, trang 69-75 øng dông cña chØ thÞ ph©n tö (RAPD vμ ADN lôc l¹p) trong nghiªn cøu ®a d¹ng di truyÒn vμ x©y dùng v−ên gièng c©y cãc hμnh TS. NguyÔn ViÖt C−êng TTCNSH l©m nghiÖp TS. Ph¹m §øc TuÊn Côc L©m NghiÖp – Dù ¸n DANIDA Tãm t¾t øng dông cña chØ thÞ ph©n tö (RAPD vµ ADN lôc l¹p) trong nghiªn cøu ®a d¹ng di truyÒn cho 40 dßng c©y tréi Xoan chÞu h¹n Ninh ThuËn (Azadirachta excelsa) ®−îc tuyÓn chän trong rõng khép tù nhiªn kh« h¹n cña ë 6 x· cña 2 huyÖn Ninh S¬n vµ B¾c AÝ thuéc tØnh Ninh ThuËn. Måi sö dông cho nh©n PCR lµ c¸c måi ngÉu nhiªn RAPD cña h·ng OPERON (Mü) gåm: OPC10, OPC18, OPC14, OPC20, OPB17, OPC13 (b¶ng 2) vµ 2 måi lôc l¹p gåm rnH - trnK vµ atpB - rbcL. KÕt qu¶ cho thÊy 40 dßng c©y tréi Xoan chÞu h¹n Ninh ThuËn (Azadirachta excelsa) cã møc ®é ®a d¹ng di truyÒn thÊp, mÆc dï c¸c c©y tréi ®−îc chän läc ®Òu ë rõng tù nhiªn vµ cã kho¶ng c¸ch vÒ kh«ng gian kh¸ xa. Tõ b¶ng hÖ sè t−¬ng ®ång cña c¸c dßng c©y tréi, cã thÓ lùa chän c¸c cÆp bè mÑ cã quan hÖ di truyÒn xa nhau khi x©y dùng v−ên gièng nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng tæ hîp chung cña c¸c c©y trong v−ên gièng khi giao phèi víi nhau. C¸c dßng cã quan hÖ di truyÒn qu¸ gÇn gòi cÇn ph¶i lo¹i bá lµ X11, X22, X35, X37, X43, X50, nh− vËy 34 dßng cßn l¹i vÉn ®¸p øng ®−îc tiªu chuÈn c«ng nhËn gièng c©y l©m nghiÖp TCN 147 -2006 vÒ x©y dùng v−ên gièng. Tõ khãa: ChØ thÞ ph©n tö, tr×nh tù cpADN, c©y Cãc hµnh I. §Æt vÊn ®Ò Ngµy nay c«ng nghÖ sinh häc ®· cã nh÷ng tiÕn bé v−ît bËc gióp cho c¸c nhµ khoa häc rót ng¾n ®−îc qu¸ tr×nh nghiªn cøu chän t¹o gièng cña m×nh. Kü thuËt nh©n ADN ®Æc hiÖu, cßn gäi lµ chuçi ph¶n øng trïng hîp hay kü thuËt PCR (Polymerase Chain Reaction) ®−îc hoµn thiÖn vµo gi÷a nh÷ng n¨m 80 ®· ®em ®Õn sù tiÕn bé ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña sinh häc hiÖn ®¹i, trong ®ã chØ thÞ ph©n tö ®ãng vai trß ngµy cµng quan träng trong nghiªn cøu ®a d¹ng di truyÒn (7). Nh÷ng øng dông nµy gióp c¸c nhµ chän gièng lo¹i bá nhanh vµ chÝnh x¸c c¸c c©y cã quan hÖ di truyÒn qu¸ gÇn gòi trong x©y dùng v−ên gièng. Trong nghiªn cøu ®a d¹ng di truyÒn chØ thÞ RAPD (Ramdom Amplified Polymorphism DNA – ®a h×nh c¸c ®o¹n ADN nh©n ngÉu nhiªn) ®−îc dïng phæ biÕn v× kü thuËt nµy ®¬n gi¶n, Ýt tèn kÐm. Cßn ®Ó nhËn d¹ng loµi hay xuÊt xø th−êng dïng chØ thÞ lôc l¹p lµ do lôc l¹p cã tÝnh b¶o thñ cao vµ quan träng h¬n n÷a lµ tÇn sè ®ét biÕn thÊp h¬n so víi ADN nh©n, nªn sù ®a h×nh cña ADN lôc l¹p (cpADN) ®−îc sö dông trong nghiªn cøu vÒ h×nh th¸i vµ quan hÖ loµi nh− ë c¸c chi Cistrus, Hemerocallis, Gordonia vµ Polyspora (6, 9, 10, 11). Nghiªn cøu ®a d¹ng di truyÒn ®èi c¸c loµi c©y b¶n ®¹i ch−a nhiÒu nhÊt lµ nh÷ng loµi c©y mäc nhanh trong rõng khép kh« h¹n ë vïng Ninh ThuËn. Trong bµi nµy t¸c gi¶ xin giíi thiÖu vÒ nghiªn cøu ®a d¹ng di truyÒn cña loµi xoan chÞu h¹n (Azadirachta excelsa) cña Ninh ThuËn trong chän läc c©y tréi vµ lo¹i bá c¸c c©y tréi cã quan hÖ di truyÒn qu¸ gÇn gòi trong x©y dùng v−ên gièng. Xoan chÞu h¹n Azadirachta excelsa ë Ninh ThuËn th−êng ®−îc gäi lµ Cãc Hµnh, ®©y lµ loµi c©y b¶n ®Þa, gç lín cã chiÒu cao 20 - 30m, th−êng mäc hçn giao Cµ chÝ, C¨m xe. C¨m liªn. B»ng L¨ng... thùc b× th¶m t−¬i gåm cã cá Long c«ng, T¸o rõng, Tr©m bÇu, Cøt lîn.... cã ph©n bè ë nhiÒu n−íc nh− Campuchia. Malaixia. Philippin. ViÖt Nam (1). Cãc hµnh cã hoa nhá, tr¾ng, l−ìng tÝnh mäc ra ë nh÷ng nh¸nh, tõng chïm, cã mïi h−¬ng th¬m gièng nh− mËt ong, tr¸i h×nh bÇu ®ôc dµi tõ 1- 2cm, cã h¹t cøng ë bªn trong, khi chÝn cã mµu vµng hoÆc vµng h¬i x¸m vµ cã mét líp c¬m ngät bao quanh h¹t cøng. Cãc hµnh loµi c©y mäc nhanh, −a s¸ng, th©n th¼ng, rÔ ¨n s©u xuèng ®Êt vµ ph©n bè réng ®Ó chèng chÞu víi ®iÒu kiÖn giã m¹nh vµ kh« h¹n cña m«i tr−êng, c©y xanh quanh n¨m, kÓ c¶ mïa kh« kh¾c nhiÖt cña 1
  2. vïng Ninh ThuËn (1). B¶ng 1 tãm t¾t mét sè ®Æc tr−ng h×nh th¸i chñ yÕu cña 3 loµi: Cãc hµnh (A. exselsa) Xoan ta (M. azedarach L), Xoan chÞu h¹n (A. indica A.Juss) (2, 3, 4, 5, 8) II. VËt liÖu vμ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 1. VËt liÖu nghiªn cøu C¸c c©y tréi Cãc hµnh ®−îc tuyÓn chän trong rõng khép tù nhiªn kh« h¹n cña ë 6 x· cña 2 huyÖn Ninh S¬n vµ B¾c ¸i thuéc tØnh Ninh ThuËn. X· Ma Níi – Ninh S¬n tuyÓn chän ®−îc 7 c©y tréi lµ X5, X41, X42, X22, X23, X24, X40; X· Hßa S¬n – Ninh S¬n tuyÓn chän ®−îc 18 c©y tréi lµ X39, X43, X44, X46, X47, X48, X49, X50, X14, X15, X16, X17, X18, X19, X20, X21, X8, X13; x· Ph−íc §¹i - B¾c AÝ tuyÓn chän ®−îc 5 c©y tréi lµ X26, X34, X35, X36, X37; x· Ph−íc Hßa – B¾c AÝ ®−îc 1 c©y lµ X6; x· Ph−íc Th¾ng – B¾c AÝ ®−îc 8 c©y lµ X1, X25, X27, X28, X29, X30, X32, X33, x· Ph−íc ChÝnh – B¾c AÝ 1 c©y lµ X3. B¶ng1: Mét sè ®Æc tr−ng h×nh th¸i cña 3 loµi( Xoan ta, Cãc hµnh, Xoan chÞu h¹n) Tªn th−êng gäi Xoan ta Cãc hµnh Xoan chÞu h¹n (Neem) Tªn khoa häc M. azedarach L A. exselsa Jack A. indica A.Juss ChiÒu cao (m) 15 - 20 20 - 30 25 - 30 D1.3 (cm) 30 - 70 50 - 60 50 – 70 Vá X¸m, n©u tr¬n X¸m, tr¾ng, n©u ®á, N©u ®en hay x¸m, nøt nøt däc, réng däc, r¶nh T¸n l¸ Rông l¸ mïa ®«ng, Th−êng xanh, xanh Th−êng xanh, vµng xanh ®Ëm bãng nh¹t mïa kh« L¸ KÐp l«ng chim 2 KÐp l«ng chim 1 lÇn, KÐp l«ng chim 1 lÇn, lÇn, lÎ, mÐp r¨ng c−a ch½n, mÐp r¨ng c−a ch½n, mÐp r¨ng c−a RÔ cäc §©m s©u võa ®©m s©u ®©m s©u RÔ bµng Lan réng Lan réng Lan réng Hoa tù Côm h×nh chuú Chïm mµu tr¾ng, mïi Chïm mµu tr¾ng mËt ong, l−ìng tÝnh Qu¶-h×nh d¹ng BÇu dôc BÇu dôc BÇu dôc Dµi 2 – 3 (cm) 1 – 2 (cm) 1 – 2 (cm) Vá chÝn Vµng N©u vµng, h¬i x¸m Vµng h¬i x¸m Måi sö dông cho nh©n PCR lµ c¸c måi ngÉu nhiªn RAPD cña h·ng OPERON (Mü) gåm: OPC10, OPC18, OPC14, OPC20, OPB17, OPC13 (b¶ng 2) vµ 2 måi lôc l¹p gåm rnH - trnK vµ atpB - rbcL (b¶ng 3). B¶ng 2. Tr×nh tù måi RAPD TT Tªn måi Tr×nh tù 1 OPB10 5’-CTGCTGGGAC-3’ 2 OPC18 5’-TGAGTGGGTG-3’ 3 OPC14 5’-TGCGTGCTTG-3’ 4 OPC20 5’-ACTTCGCCAC-3’ 5 OPB17 5’-AGGGAACGAG-3’ 6 OPC13 5’-AAGCCTCGTC-3’ 2
  3. B¶ng 3. Tr×nh tù måi lôc l¹p TT Tªn måi lôc l¹p Tr×nh tù 1 ACG GGA ATT GAA CCC GCG CA trnH - CCG ACT AGT TCC GGG TTC GA trnK 2 TAG TCT CTG TTT GTT CTC AT atpB - ATT TGA ACT GGT GAC ACG AG rbcL 2. Ph−¬ng ph¸p ADN genome cña c¸c c©y tréi Cãc Hµnh ®−îc t¸ch tõ c¸c mÉu l¸ kh« ®−îc b¶o qu¶n b»ng silicagel theo ph−¬ng ph¸p CTAB cña Saghai Maroof. S¶n phÈm PCR ®−îc ®iÖn di trªn gel agarose 0,8% (th«ng th−êng ë c¸c c©y n«ng nghiÖp s¶n phÈm PCR ®−îc ®iÖn di trªn gel agarose tõ 1-1,5% ®Ó cã ®é ph©n gi¶i tèt h¬n, tuy nhiªn ®èi c©y rõng khi sö dông agarose 0,8% ®· cho ®é ph©n gi¶i rÊt tèt, xem c¸c h×nh 1 tõ 1 ®Õn 5, do vËy trong nghiªn cøu nµy kh«ng sö dông agarose ë nång ®é cao ®Ó tiÕt kiÖn kinh phÝ), quan s¸t d−íi ®Ìn cùc tÝm vµ chôp ¶nh b»ng hÖ thèng Thermal Imaging SystemFTI-500, Farmacia Biotech. Kü thuËt PCR víi c¸c måi ngÉu nhiªn RAPD ®−îc tiÕn hµnh víi tæng thÓ tÝch lµ 25μl/mÉu gåm nh÷ng thµnh phÇn sau: ADN tæng sè (50 ng); måi RAPD (10 ng); dNTP (2,5 mM); MgCl2 (50 mM); enzym Taq polymerase (0,5 ®¬n vÞ) vµ ®Öm thÝch hîp cho enzym. Chu tr×nh nhiÖt bao gåm c¸c b−íc: 94oC - 4 phót; 94oC - 1 phót; 34oC – 1 phót; 72oC – 2 phót, lÆp l¹i 45 chu kú tõ b−íc 2 ®Õn b−íc 4; 72oC -7 phót; gi÷ nhiÖt ®é ë 4oC. Kü thuËt PCR víi c¸c måi lôc l¹p ®−îc tiÕn hµnh víi tæng thÓ tÝch lµ 25μl/mÉu gåm nh÷ng thµnh phÇn sau: ADN tæng sè (20 ng); måi cpDNA (5 ng cho måi xu«i vµ 5 ng cho måi ng−îc); dNTP (2,5 mM); MgCl2 (50 mM); enzym Taq polymerase (0,25 ®¬n vÞ) vµ ®Öm thÝch hîp cho enzym. Chu tr×nh nhiÖt bao gåm c¸c b−íc: 94oC - 4 phót; 94oC – 30 gi©y; 57oC – 1 phót; 72oC – 1 phót 45 gi©y, lÆp l¹i 40 chu kú tõ b−íc 2 ®Õn b−íc 4; 72oC - 10 phót; gi÷ nhiÖt ®é ë 4oC. 3. Ph©n tÝch sè liÖu C¸c b¨ng ADN ®−îc ghi nhËn dùa trªn sù cã mÆt hay v¾ng mÆt cña chóng ë c¸c mÉu nghiªn cøu theo ADN chuÈn (ADN marker). NÕu cã th× ký hiÖu lµ 1, cßn kh«ng cã th× ký hiÖu lµ 0. C¸c sè liÖu nµy ®−îc ®−a vµo sö lý theo ch−¬ng tr×nh NTSYS pc ®Ó tÝnh ma trËn t−¬ng ®ång gi÷a c¸c ®«i mÉu theo ph−¬ng ph¸p UPGMA dùa vµo hÖ sè t−¬ng ®ång di truyÒn Jaccard: Jij = a/(n-d) Trong ®ã: a: Sè b¨ng ADN cã ë hai dßng i vµ j; d: Sè b¨ng ADN kh«ng cã b¨ng c¶ hai dßng i vµ j; n: Tæng sè b¨ng thu ®−îc; Jij: HÖ sè t−¬ng ®ång Jaccard gi÷a hai dßng i vµ j. Sè liÖu thu ®−îc ®−îc sö lý b»ng phÇn mÒm NTSYS - SIMQUAL ®Ó tÝnh hÖ sè t−¬ng ®ång di truyÒn vµ ®−îc biÓu hiÖn trªn biÓu ®å quan hÖ di truyÒn gi÷a c¸c dßng c©y tréi Xoan chôi h¹n Ninh ThuËn (Azadirachta excelsa). III. KÕt qu¶ nghiªn cøu vμ TH¶O luËn 1. KÕt qu¶ ph©n tÝch víi c¸c måi RAPD 3
  4. S¶n phÈm PCR víi c¸c måi RAPD ®−îc ®iÖn di trªn gel agarose 1% (h×nh 1, 2 vµ 3) 1 3 5 6 8 11 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 M 28 29 30 32 33 34 35 36 37 39 40 41 42 43 44 46 47 48 49 50 M A M 13 56 8 11 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 M 24 25 26 28 29 30 32 33 34 35 36 37 39 40 41 42 43 B H×nh 1. S¶n phÈm PCR ADN genome cña mét sè c©y tréi Cãc hµnh víi måi OPC18 (A) vµ OPC20 (B). 4
  5. A 1 3 56 8 11 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 32 33 34 35 36 37 39 40 41 42 43 B M1 3 5 6 8 11 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 M 24 25 26 28 29 30 32 33 34 35 36 37 39 40 41 42 43 H×nh 2. S¶n phÈm PCR ADN genome cña mét sè c©y tréi Cãc Hµnh víi måi OPC14 (A) vµ OPB17 (B) 5
  6. M 1 3 5 6 8 11 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 28 29 30 32 33 34 35 36 37 39 40 41 42 43 44 46 47 48 49 50 A 30 32 33 34 35 36 37 39 40 41 42 43 44 46 47 48 49 50 B H×nh 3 . S¶n phÈm PCR ADN genome cña mét sè c©y tréi Cãc Hµnh víi måi OPB10 (A) vµ OPC13 (B). Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn cho thÊy: C¸c s¶n phÈm PCR ADN genome cña c¸c c©y tréi Cãc Hµnh víi 6 måi RAPD cho thÊy chØ cã måi OPC20 lµ kh«ng cho ®a h×nh, 5 måi cßn l¹i cho ®a h×nh nh−ng møc ®é ®a h×nh thÊp. §iÒu nµy cho thÊy sù ®a d¹ng thÊp ë c¸c c©y tréi ®· chän läc ë rõng tù nhiªn t¹i 6 x· thuéc 2 huyÖn cña tØnh Ninh ThuËn. Trong 5 måi nµy cã c¸c måi OPC13, OPB10 vµ OPB17 cho nhiÒu b¨ng ®a h×nh h¬n. ë måi OPC13 c¸c mÉu X40, X42, X43 vµ X46 ®−îc nhËn biÕt do sù v¾ng mÆt cña c¸c b¨ng 5, 7,10, 12, 13, 15 vµ sù cã mÆt cña b¨ng sè 6, còng cã thÓ nhËn biÕt 4 mÉu nµy ë måi OPB10. ë måi OPC14 mÉu X28 ®−îc nhËn biÕt do sù v¾ng mÆt cña c¸c b¨ng 1-7. 6
  7. 2. KÕt qu¶ ph©n tÝch víi c¸c måi lôc l¹p M 1 3 5 6 8 11 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 M2 26 27 28 29 30 32 33 34 35 36 37 3940 41 42 43 44 46 47484950 M 13 5 6 8 11 13 14 15 16 17 18 19 25 20 21 22 23 24 25 26 28 29 30 32 33 34 35 36 37 39404142 43 H×nh 4. S¶n phÈm PCR ADN genome H×nh 5. S¶n phÈm PCR ADN genome cña mét sè c©y tréi Cãc hµnh víi måi cña mét sè c©y tréi Cãc hµnh víi måi lôc l¹p atpB – bcL. atpB – rbcL c¾t b»ng enzyme TaqI KÕt qu¶ thö nghiÖm trªn h×nh 4, 5 cho thÊy: KÕt qu¶ cho thÊy vÒ ®é dµi cña s¶n phÈm PCR ë c¸c c©y tréi Xoan chÞu h¹n Ninh ThuËn víi cả 2 måi lôc l¹p ®Òu nhËn ®−îc ph©n ®o¹n ®Æc tr−ng vµ kh«ng cã ®a h×nh. §iÒu nµy cho thÊy mèi quan hÖ di truyÒn rÊt gÇn nhau cña c¸c c©y tréi ®· chän läc. §Ó cã thÓ ph©n tÝch s©u h¬n vÒ sù kh¸c nhau gi÷a c¸c c©y tréi ®· chän läc trong x©y dùng v−ên gièng h÷u tÝnh vµ v« tÝnh, s¶n phÈm PCR víi måi lôc l¹p atpB – rbcL ®−îc c¾t víi enzym TaqI víi môc ®Ých t×m ra sù kh¸c nhau trong tr×nh tù ADN, kÕt qu¶ thÓ hiÖn trong h×nh 5. Sau khi c¾t enzym còng kh«ng xuÊt hiÖn ®a h×nh, ®iÒu nµy cho thÊy mèi quan hÖ di truyÒn rÊt gÇn nhau cña c¸c c©y tréi Xoan chÞu h¹n Ninh ThuËn trong rõng tù nhiªn ë 6 x· cña 2 huyÖn thuéc tØnh Ninh ThuËn. Qua c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch víi c¸c måi RAPD vµ lôc l¹p cho thÊy chØ cã sù kh¸c biÖt nhá ë møc ®é gen nh©n, cã thÓ lµ do t¸c ®éng cña ®iÒu kiÖn sinh th¸i lªn c¸c tÝnh tr¹ng thÝch nghi cña tõng vïng cô thÓ. 7
  8. 3. Quan hÖ di truyÒn gi÷a c¸c c©y tréi Cãc Hµnh vµ lùa chän cÆp bè mÑ trong x©y dùng v−ên gièng (Quan hÖ di truyÒn gi÷a c¸c c©y tréi Cãc Hµnh ®−îc thÓ hiÖn trªn h×nh 6 vµ h×nh 7) Qua biÓu ®å quan hÖ di truyÒn (h×nh 6) vµ hÖ sè t−¬ng ®ång di truyÒn h×nh 7 cho thÊy c¸c c©y tréi ®· chän läc cã mèi quan hÖ di truyÒn t−¬ng ®èi gÇn nhau (hÖ sè t−¬ng ®ång di truyÒn tõ 69% ®Õn 100%). ChØ cã c¸c mÉu 28, 40, 42, 43, 46 vµ 48 lµ cã ®é t−¬ng ®ång di truyÒn d−íi 80% cßn l¹i 34 mÉu cã ®é t−¬ng ®ång trªn 80%. MÆc dï ®èi t−îng nghiªn cøu lµ c©y ë rõng tù nhiªn, h¬n n÷a ®Þa ®iÓm chän läc c¸c c©y tréi vÒ kh«ng gian còng kh¸ xa nhau ( 6 x· thuéc 2 huyÖn lµ Ninh S¬n vµ B¾c ¸i). Do ®ã trong chän gièng c©y rõng nªn øng dông c«ng nghÖ sinh häc nhiÒu h¬n nh»m rót ng¾n thêi gian vµ kinh phÝ trong ®¸nh ®a d¹ng di truyÒn cña nguån gièng chän läc còng nh− lo¹i c¸c cÆp c©y tréi cã quan hÖ di truyÒn qu¸ gÇn gòi khi x©y dùng rõng gièng vµ v−ên gièng nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng tæ hîp chung cña c¸c c©y trong v−ên gièng khi giao phèi víi nhau. Nh×n vµo h×nh 6, 7 ta cã thÓ lùa chän c¸c cÆp bè mÑ cã quan hÖ di truyÒn xa nhau ®Ó x©y dùng v−ên gièng, cã 6 cÆp Cãc hµnh cã quan hÖ di truyÒn rÊt gÇn gòi nh− cÆp X32 vµ X35, X8 vµ X11, X34 vµ X50, X13 vµ X22, X19 vµ X37 cÇn ph¶i lo¹i mét nöa trong sè ®ã trong v× chóng cã hÖ sè t−¬ng ®ång gÇn b»ng 1 tõ 0,978 ®Õn 0,981. Nh− vËy 6 dßng (c©y tréi ) cÇn lo¹i khi x©y dùng v−ên gièng lµ X11, X22, X35, X37, X43, X50. Theo tiªu chuÈn c«ng nhËn gièng c©y l©m nghiÖp TCN 147 -2006 (QuyÕt ®Þnh 4108/Q§/BNN-KHCN ngµy 29 th¸ng 12 n¨m 2006) khi x©y dùng v−ên gièng v« tÝnh thÕ hÖ mét cÇn ph¶i cã Ýt nhÊt 30 dßng v« tÝnh, ®èi chiÕu víi tiªu chuÈn c«ng nhËn gièng, sè dßng Cãc hµnh ®−a vµo x©y dùng v−ên gièng lµ sè l−îng dßng v« tÝnh (34 dßng). X1 X23 X44 X16 X3 X17 X5 X21 X47 X30 X32 X35 X8 X11 X34 X50 X13 X22 X19 X37 X15 X24 X25 X26 X14 X29 X33 X41 X39 X49 X6 X36 X18 X20 X48 X28 X40 X46 X42 X43 0.60 0.70 0.80 0.90 1.00 Coefficient H×nh 6. BiÓu ®å quan hÖ di truyÒn gi÷a c¸c dßng Cãc hµnh (A. exselsa) 8
  9. IV. KÕt luËn 1. KÕt luËn: Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu thùc nghiÖm trªn, ®Ò tµi x¸c ®Þnh: 1. C¸c dßng Cãc hµnh ®−îc nghiªn cøu ë 6 x· thuéc 2 huyÖn cña tØnh Ninh ThuËn cã møc ®é ®a d¹ng di truyÒn thÊp. 2. Cã 6 cÆp Cãc Hµnh cã hÖ sè t−¬ng ®ång gÇn b»ng 1 tõ 0,978 ®Õn 0,981 lµ cÆp X32 vµ X35, X8 vµ X11, X34 vµ X50, X13 vµ X22, X19 vµ X37. 3. C¸c dßng Cãc hµnh cã quan hÖ di truyÒn gÇn gòi cÇn lo¹i khi x©y dùng v−ên gièng lµ X11, X22, X35, X37, X43, X50. 2. KiÕn nghÞ: §©y míi lµ c¸c nghiªn cøu b−íc ®Çu vÒ ®a d¹ng di truyÒn (míi sö dông 6 måi RAPD vµ 2 måi lôc l¹p). §Ó cã thÓ ph©n tÝch s©u s¾c vµ toµn diÖn h¬n vÒ sù kh¸c nhau gi÷a c¸c dßng Cãc hµnh, nªn tiÕp tôc ph©n tÝch c¸c mÉu víi mét sè måi lôc l¹p kh¸c vµ tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm PCR víi c¸c måi lôc l¹p cÇn ®−îc c¾t víi c¸c enzym giíi h¹n víi môc ®Ých t×m ra sù kh¸c nhau trong tr×nh tù cpADN (chloroplast DNA). Tμi liÖu tham kh¶o 1. Danh môc c¸c loµi thùc vËt ViÖt Nam tËp II, nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp, Hµ néi 2003 2. Lee. S. L. Wickneswari R., Mahani M. C., Zarki A. H. (2000), Mating System parameters in a Tropcal Tree Species, Shorea Leprosula Miq. (Dipterocarpaceae), from Malaysian Lowland Dipterocarp Forest. Biotropica 32 (4ª): 693-702 3. NguyÔn TÝch vµ TrÇn Hîp , 1971. C©y rõng ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n N«ng th«n, Hµ Néi. 4. Nicolosi E, Deng. Z. N, Gentile .A, La Malfa. S, Continella. G, Tribulato. E. (2000), ”Citrus phylogeny and genetic origin of important species as investigated by molecular markers”. Theor. Appl. Genet., 100, pp. 1155-1166. 5. Ph¹m Hoµng Hé, 1991. C©y cá ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n MontrÐal. 6. Rohlf F. J. (1993), “NTSYS-pc Numerical taxonomomy and multivariate analysis system”, Version 1.80. Applied Biostatitics, New York. 7. Richar. G, Olmstead, Jeffrey. D, Palmer (1994), “Chloroplast DNA Systematics: Areview of methods and data anlysis”. American Journal of Botany, Vol. 81, No. 9, 1205 – 1224. 8. Saghai Maroof M. A., Biyashev R. M., Yang G. P., Zhang Q., Allard R. W, (1994), “Extraodirnarily polymorphic microsatellite DNA in barley: species diversity, chromosome location, and population dynamics”, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 91, pp. 5466-5470 9. TrÇn §×nh Lý, 1993. 1900 c©y cã Ých. Nhµ XB ThÕ Giíi Hµ Néi 10. ViÖn §TQH Rõng, 1980-1985. C©y gç rõng VN. Nhµ XBNN Hµ Néi 11. Vô KHCN, Bé NN-PTNT, 2000. Tªn c©y rõng ViÖt Nam. Nhµ XB N«ng nghiÖp, Hµ Néi 9
  10. Application of molecular marking (rapd and chloroplasts adn) in research of inheritance diversity and establishment of Azadirachta exelsa seed orchards Nguyen Viet Cuong, Pham Duc Tuan Summary The application of molecules marking (RAPD and chloroplasts ADN) in research of inheritance diversity for 40 elite clones of Azadirachta excelsa, those were selected in dry diptericarpaceae nature forest in 6 communes of Ninh Son and Bac Ai districts, Ninh Thuan province. Stimulant used for PCR multiplication were RAPD random stimulants of OPERON Corporation (USA) comprising: OPC10, OPC18, OPC14, OPC20, OPB17, OPC13 (table 2) and 2 chloroplasts stimulants include rnH - trnK and atpB – rbcL. The received outputs of this analysis showed that 40 elite clones of Azadirachta excelsa have low level of inheritance diversity, although these plus trees were selected from nature forest and apart from each other. Base on similar coefficient table of elite clones, we can select the parent couples with far inheritance relationships for establishment of seed orcharch in order to improve general combination of the plant in the seed orchard when crossing. The near inheritance relative clones should be moved out including: X11, X22, X35, X37, X43, X50, so 34 remaining clones are still meet the sector standard 04 TCN 147-2006 on establishment of seed orchard. Keywoods: RAPD, Chloroplasts, Azadirachta excelsa 10
nguon tai.lieu . vn