- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG DÀI HẠN CỦA PHÂN HỮU CƠ VÀ PHÂN KHOÁNG ĐẾN NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG VÀ ĐỘ PHÌ NHIÊU CỦA ĐẤT BẠC MÀU BẮC GIANG
Xem mẫu
- NGHIÊN C U NH HƯ NG DÀI H N C A PHÂN H U CƠ
VÀ PHÂN KHOÁNG Đ N NĂNG SU T CÂY TR NG
VÀ Đ PHÌ NHIÊU C A Đ T B C MÀU B C GIANG
Ngô Xuân Hi n1, Tr n Th Thu Trang1
SUMMARY
Research on long-term infuluentce of organic and inorganic fertilizers on crop yield and soil
fertility of grey degraded soil in Bac Giang
Bac Giang is a midland and mountainous province which has degraded soil occupying about 40%
of province’s planting area. Degraded soil belongs to soil type with light structure, low of pH,
nutrient content, CEC..., especially organic matter very low. Research results conducted in Vietnam
and other countries have showed the big role of applying organic and chemical fertilizer
combination for crops (more active in degraded soil). However these researchs haven’t showed the
efficiency of applying the combination between fertilizer and previous crops residue to the next
crops. Organic fertilizers not only supplys nutrient to crops but also balance and enhance nutrient
intra soil, making an advantage for intensive cultivation and maintaining soil fertility.
Keywwords: Organic and inorganic fertilizers, crop yield, soil fertility
I. §ÆT VÊN §Ò nh n có hi u qu lư ng phân bón ưa vào.
Dùng ch t h u cơ như ngu n phân bón
Nghiên c u c a các nhà khoa h c
trong s n su t lúa trên ph m vi r ng rãi i
Vi t Nam cũng như trên th gi i ã ch ra
v i t b c màu là i u r t c n thi t.
ư c vai trò c a vi c bón k t h p gi a phân
h u cơ và phân khoáng i v i cây tr ng N h ng v n nêu trên ã ch ra ư c
( c bi t i v i cây tr ng trên t b c vai trò m i quan h gi a phân h u cơ và
màu). Tuy nhiên nh ng nghiên c u ó chưa phân khoáng i v i cây tr ng nhưng v n
ch ra ư c m i quan h gi a phân bón và chưa ưa ra ư c m c bón h p lý cho t
vi c vùi l i ph phNm nông nghi p cây b c màu, tuy nhiên ó cũng là cơ s khoa
tr ng v trư c cho cây tr ng v sau, có tác h c chúng tôi ti n hành nghiên c u
d ng như th nào i v i năng su t nông tài này.
s n và phì nhiêu c a t b c màu.
II. VËt liÖu vµ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU
Phân h u cơ ngoài kh năng cung c p
dinh dư ng cho cây tr ng do trong thành 1. V t li u nghiên c u
ph n có ch a các y u t dinh dư ng t a
n vi lư ng, ng th i phân h u cơ còn có - Cây lúa, cây u tương, cây ngô tr ng
vai trò i u hòa dinh dư ng trong t, kh c trên t b c màu t nh B c Giang.
ph c các y u t h n ch trong t, t o i u
2. Phương pháp nghiên c u
ki n thu n l i cho vi c thâm canh và duy trì
phì nhiêu t. Vì v y, m b o an a/ Phương pháp b trí thí nghi m
toàn lương th c và nâng cao năng su t cây - Nghiên c u ư c th c hi n trên ng
tr ng trên t b c màu, y u t cơ b n là t o ru ng, b ng thí nghi m chính quy, b trí
ra cho t m t n n h u cơ - khoáng có theo phương pháp ng u nhiên.
th duy trì ngu n dinh dư ng có s n, ti p
1
Vi n Th như ng Nông hóa
- b/ Phương pháp tr l i ph ph m - Cây ngô: Thu s cây trên 4 lu ng, m i
(vùi tươi) lu ng thu 3 m dài, t ng b ng 12 m.
- Bón cho lúa và u tương: Sau khi thu - Riêng v i ô ph có tr l i ph phNm
ho ch băm ph phNm thành t ng o n dài nông nghi p thu c ô.
kho ng 5 cm, r c u trên m t ru ng r i cày
úp xu ng. Bón cho cây ngô ông, thì sau III. KÕT QU¶ Vµ TH¶O LUËN
thu ho ch r i u ph phNm theo lu ng ngô
và cày vùi l p. 1. nh hư ng c a phân bón đ n năng
su t cây tr ng trên n n không vùi ph
c/ Các lo i phân bón dùng trong thí ph m
nghi m
t b c màu là lo i t nghèo dinh
- m: Urê
dư ng, chính vì v y vai trò c a phân bón
- Lân: Supe c bi t quan tr ng i v i năng su t cây
- Kali: Clorua kali tr ng. ánh giá ư c tác ng c a các
y u t dinh dư ng N, P,K i v i năng su t
d/ Ch tiêu v năng su t th c thu và cây tr ng trong m t s cơ c u luân canh
sinh kh i
chính trên t b c màu B c Giang, năm
- Cây lúa: Thu m i ô 2 i m, m i i m 2009 chúng tôi ã ti n hành thí nghi m và
2 m (t ng = 4m2).
2
thu ư c k t qu th hi n qua b ng 1, 2, 3
- Cây u tương: như sau:
B ng 1. nh hư ng c a phân bón n năng su t cây tr ng trên n n không vùi ph ph m
nông nghi p n lúa xuân - u tương hè - lúa mùa mu n trên t b c màu B c Giang
năm 2009
Cơ c u I Lúa xuân Đ u tương hè Lúa mùa mu n
Công NS So sánh NS So sánh NS So sánh
th c (t / ha) (%) (t / ha) (%) (t / ha) (%)
Không phân 24,0 55,7 1,3 10,2 17,4 63,7
Phân chu ng 31,3 72,6 11,5 89,8 22,0 80,6
NP 27,6 64,0 0,3 2,3 13,5 49,5
NK 35,4 82,1 7,7 60,2 22,3 81,7
PK 26,7 61,9 9,9 77,3 19,0 69,6
NPK 43,1 100,0 12,8 100,0 27,3 100,0
NPK + P. chu ng 48,8 113,2 18,0 140,6 30,2 110,6
LSD 05 1,6 1,1 2,2
- S li u b ng 1 cho th y khi bón thi u màu làm nh hư ng n năng su t, trong ó
phân (nh t là bón không cân i phân u tương b nh hư ng nhi u hơn so v i
khoáng) cho lúa và u tương trên t b c cây lúa.
- B ng 2. nh hư ng c a phân bón n năng su t cây tr ng trên n n không vùi ph ph m
nông nghi p n u tương xuân - lúa mùa s m - ngô ông trên t b c màu B c Giang
năm 2009
Cơ c u II Đ u tương xuân Lúa mùa s m Ngô đông
Công th c NS (t / ha) So sánh (%) NS (t / ha) So sánh (%) NS (t / ha) So sánh (%)
Không phân 3,7 26,6 23,0 51,1 0,6 1,6
Phân chu ng 10,1 72,7 29,8 66,2 6,5 17,1
NP 1,7 12,2 26,2 58,2 1,3 3,4
NK 8,1 58,3 37,8 84,0 21,8 57,4
PK 9,7 69,8 22,1 49,1 6,7 17,6
NPK 13,9 100,0 45,0 100,0 38,0 100,0
NPK + P. chu ng 17,9 128,8 53,6 119,1 51,1 134,5
LSD 05 0,9 1,9 2,8
- Trên n n không vùi ph phNm, năng - Năng su t ngô ông cơ c u II luôn
su t ngô ông có s khác nhau rõ r t, công luôn cao hơn so v i năng su t ngô cơ c u
th c không phân, công th c không bón K III.
h u như không cho thu ho ch (có nhi u b p
không có h t)
B ng 3. nh hư ng c a phân bón n năng su t cây tr ng trên n n không vùi ph ph m
nông nghi p n lúa xuân - lúa mùa s m - ngô ông trên t b c màu B c Giang năm
2009
Cơ c u III Lúa xuân Lúa mùa s m Ngô đông
Công th c NS (t / ha) So sánh (%) NS (t / ha) So sánh (%) NS (t / ha) So sánh (%)
Không phân 27,8 63,0 20,0 47,4 0,4 1,1
Phân chu ng 32,7 74,1 29,4 69,7 6,0 16,9
NP 27,9 63,3 26,1 61,8 0,8 2,3
NK 36,8 83,4 35,4 83,9 19,0 53,5
PK 27,7 62,8 23,4 55,5 4,5 12,7
NPK 44,1 100,0 42,2 100,0 35,5 100,0
NPK + P. chu ng 49,4 112,0 49,3 116,8 47,1 132,7
LSD 05 1,8 2,1 1,6
- S li u b ng 3 cho th y v i cây lúa - V i cây lúa mùa s m công th c
xuân tuy phân bón có nh hư ng t i năng không bón N năng su t th p nh t ch t
su t, song không nhi u, trong ó công th c 55,5% so v i công th c bón NPK (th p hơn
không bón K năng su t t 27,9 t tương công th c không bón K).
ương 63,3% so v i công th c bón
NPK.
- 2. nh hư ng c a phân bón và ph t b c màu vai trò c a ph phNm nông
ph m vùi l i đ n năng su t cây tr ng nghi p là y u t quan tr ng. kh ng nh
trên n n có vùi ph ph m ư c vai trò c a ph phNm nông nghi p i
Phân khoáng có nh hư ng r t l n n v i cây tr ng, chúng tôi ã ti n hành nghiên
năng su t cây tr ng, tuy nhiên phân khoáng c u nh hư ng c a phân bón và ph phNm
ch phát huy h t tác d ng trên cơ s có m t vùi l i n năng su t cây tr ng trên n n có
n n phân h u cơ nh t nh. c bi t là trên vùi ph phNm, k t qu ư c th hi n qua
b ng 4, 5, 6 như sau:
B ng 4. nh hư ng c a phân bón n năng su t cây tr ng trên n n có vùi ph ph m nông
nghi p n lúa xuân - u tương hè - lúa mùa mu n trên t b c màu B c Giang năm 2009
Cơ c u I Lúa xuân Đ u tương hè Lúa mùa mu n
Công th c NS (t / ha) So sánh (%) NS (t / ha) So sánh (%) NS (t / ha) So sánh (%)
Không phân 28,5 60,4 3,8 24,2 19,8 66,7
Phân chu ng 36,2 76,7 13,9 88,5 25,1 84,5
NP 31,9 67,6 2,7 17,2 16,5 55,6
NK 40,2 85,2 9,8 62,4 25,8 86,9
PK 30,3 64,2 12,3 78,3 21,7 73,1
NPK 47,2 100,0 15,7 100,0 29,7 100,0
NPK + P. chu ng 53,2 112,7 20,0 127,4 32,4 109,1
LSD 05 1,9 1,3 1,9
- Trên n n có vùi ph phNm năng su t trên n n không vùi, song công th c bón
cây tr ng u cao, trong ó v i cây lúa ph không cân i năng su t cũng v n gi m
phNm vùi l i ã góp ph n làm gi m tính m t nhi u ( công th c không bón K ch t
cân i c a nh ng công th c bón thi u. 17,2% so v i công th c bón NPK.
- Còn v i u tương hè tuy năng su t
trên n n có vùi ph phNm cao hơn so v i
B ng 5. nh hư ng c a phân bón n năng su t cây tr ng trên n n có vùi ph ph m nông
nghi p n u tương xuân - lúa mùa s m - ngô ông trên t b c màu B c Giang năm 2009
Cơ c u II Đ u tương xuân Lúa mùa s m Ngô đông
Công th c NS (t / ha) So sánh (%) NS (t / ha) So sánh (%) NS (t / ha) So sánh (%)
Không phân 6,3 37,3 26,9 51,7 2,3 5,1
Phân chu ng 18,5 109,5 36,0 69,2 11,9 26,6
NP 4,0 23,7 34,9 67,1 2,3 5,1
NK 11,8 69,8 41,9 80,6 26,8 59,8
PK 12,7 75,1 31,5 60,6 8,7 19,4
NPK 16,9 100,0 52,0 100,0 44,8 100,0
NPK + P. chu ng 22,4 132,5 56,7 109,0 59,3 132,4
LSD 05 1,4 2,0 2,5
- Công th c không phân, công th c bón - V i công th c không phân và công
phân chu ng và các công th c bón thi u th c không bón K năng su t ngô 2 cơ c u
cho cây ngô ông làm gi m năng su t rõ không có s khác nhau, còn các công th c
r t, m c dù có ư c vùi l i ph phNm cây khác năng su t ngô cơ c u II u cao hơn
tr ng trư c cho cây tr ng sau. so v i năng su t ngô cơ c u III.
- B ng 6. nh hư ng c a phân bón n năng su t cây tr ng trên n n có vùi ph ph m nông
nghi p n lúa xuân - lúa mùa s m - ngô ông trên t b c màu B c Giang năm 2009
Cơ c u III Lúa xuân Lúa mùa s m Ngô đông
Công th c NS (t / ha) So sánh (%) NS (t / ha) So sánh (%) NS (t / ha) So sánh (%)
Không phân 31,6 64,5 27,1 58,2 2,0 4,8
Phân chu ng 35,9 73,3 34,7 74,5 9,3 22,3
NP 33,0 67,3 31,5 67,6 1,9 4,6
NK 40,7 83,1 41,2 88,4 21,8 52,3
PK 31,4 64,1 29,6 63,5 6,0 14,4
NPK 49,0 100,0 46,6 100,0 41,7 100,0
NPK + P. chu ng 52,0 106,1 51,9 111,4 56,1 134,5
LSD 05 1,8 2,2 1,6
- V i cây lúa xuân khi ư c vùi l i ph th thu ư c năng su t cây tr ng cũng như
phNm trong i u ki n bón không cân i hi u qu kinh t t cao nh t thì c n ph i
ho c không bón phân thì v n cho năng su t,
trong ó năng su t lúa xuân cơ c u I ho c xác nh ư c nh hư ng c a t ng lo i
cơ c u III không rõ. phân bón i v i t ng lo i cây tr ng. có
- V i cây lúa mùa s m duy ch có công cơ s ánh giá ư c vai trò c a phân bón
th c không phân năng su t 2 cơ c u này i v i năng su t cây tr ng trong các cơ c u
không khác nhau, còn các công th c khác khác nhau trên t b c màu B c Giang,
năng su t lúa cơ c u II u cao hơn so v i chúng tôi ã nghiên c u hi u qu nông h c
năng su t lúa cơ c u III.
c a các y u t dinh dư ng N, P, K trên n n
3. Hi u qu nông h c không vùi ph phN nông nghi p. K t qu
m
th hi n qua b ng 7.
Phân bón là y u t cơ b n góp ph n làm
tăng năng su t cây tr ng, tuy nhiên có
B ng 7. Hi u qu nông h c trên n n không vùi ph ph m nông nghi p năm 2009
Công th c B i thu (t /ha) Hi u qu * B i thu (t /ha) Hi u qu B i thu (t /ha) Hi u qu
Cơ c u I Lúa xuân Đ u tương hè Lúa mùa mu n
N 15,5 15,5 12,5 41,7 13,8 23,0
P2O5 7,7 11,0 5,1 8,5 5,0 12,5
K2 O 16,4 16,4 2,9 4,8 8,3 13,8
Cơ c u II Đ u tương xuân Lúa mùa s m Ngô đông
N 12,2 27,1 18,8 23,5 36,7 20,4
P2O5 5,8 9,7 7,2 12,0 16,2 13,5
K2 O 4,2 7,0 22,9 28,6 31,3 20,9
Cơ c u III Lúa xuân Lúa mùa s m Ngô đông
N 16,2 16,2 16,1 20,1 34,7 19,3
P2O5 7,3 10,4 6,8 11,3 16,5 13,8
K2 O 14,2 14,2 18,8 23,5 31,0 20,7
* Hi u qu = kg s n phN chính/ kg phân khoáng (N; P2O5; K2O)
m
- - V i cây lúa mùa s m cơ c u có u tương xuân hi u qu nông h c c a N, P, K luôn
cao hơn so v i cơ c u 2 lúa + 1 ngô ông.
- V i cây ngô ông c 2 cơ c u hi u qu nông h c c a N, P, K cho k t qu tương
ương.
IV. KÕT LUËN
1. Trên t b c màu B c Giang khi bón thi u ho c không bón phân khoáng ho c phân
h u cơ u làm gi m năng su t cây tr ng. Trong ó cây ngô ông (trên n n không vùi ph
phN nông nghi p) năng su t ch t t 1,1 - 2,3% so v i công th c bón NPK.
m
- Ph phN ngoài vi c cung c p dinh dư ng cho cây tr ng nó còn t o i u ki n
m
cây tr ng h p th các ch t dinh dư ng khác, i u này ư c th hi n trên n n có vùi ph
phN năng su t cây tr ng luôn cao hơn so v i trên n n không vùi ph phN
m m.
2. Xét v hi u qu nông h c:
- Trên n n không vùi ph phN hi u qu nông h c c a 01 kg N cho ta t 15,5 - 23,5
m
kg thóc, t 27,1 - 41,7 kg u tương t 19,3 - 20,4 kg ngô h t.
- Hi u qu c a phân lân: Cho t 11,0 - 12,5 kg thóc, t 8,7 - 9,5 kg u tương và t
13,5 - 13,8 kg ngô h t.
- Hi u qu c a phân kali: Cho t 13,8 - 28,6 kg thóc, t 4,8 - 7,0 kg u tương và t
20,7 - 20,9 kg ngô h t.
TÀI LI U THAM KH O
1. Nguy n Văn B (1995), Vai trò c a kali trong cân i dinh dư ng v i cây lương th c
trên t có hàm lư ng kali t ng s khác nhau, H i th o “ Hi u l c phân kali trong
m i quan h v i bón phân cân i nâng cao năng su t và ch t lư ng nông s n
Vi t Nam”, Hà N i.
2. TS. Bùi Huy Hi n. K t qu nghiên c u dinh dư ng cây tr ng, s d ng có hi u qu
phân bón trong th i kì i m i và k ho ch ho t ng giai o n 2006 - 2010. Khoa
h c công ngh nông nghi p và PTNT 20 năm i m i. NXB Chính tr Qu c gia - Hà
N i. 2005.
3. Tr n Th Tâm và ctv. Nghiên c u s d ng ph phNm nông nghi p t o n n thâm
canh tăng năng su t, ch t lư ng nông s n và gi m thi u lư ng phân khoáng bón cho
cây tr ng trong cơ c u có lúa. Báo cáo khoa h c c a Vi n Th như ng N ông hóa năm
2005.
4. K t qu nghiên c u khoa h c. Vi n Th như ng N ông hóa (Quy n 4).
Ngư i ph n bi n:
PGS. TS. Nguy n Văn Tu t
nguon tai.lieu . vn