Xem mẫu

Nghiên cứu Y học 

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014

MỘT SỐ NHẬN XÉT BAN ĐẦU VỀ CẤP CỨU  
CHẤN THƯƠNG TRƯỚC BỆNH VIỆN VÀ HỒI SỨC CHẤN THƯƠNG 
NHÂN 111 TRƯỜNG HỢP TỬ VONG TẠI KHOA CẤP CỨU BỆNH VIỆN 
CHỢ RẪY 
Tôn Thanh Trà*, Phạm Thị Ngọc Thảo** 

TÓM TẮT 
Đặt  vấn  đề: Chấn thương là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở lứa tuổi từ 17‐44. Công tác cấp cứu 
chấn thương cần một hệ thống đồng bộ từ cấp cứu tại hiện trường, cấp cứu trên đường vận chuyển, hồi sức tại 
khoa cấp cứu và các phẫu thuật, thủ thuật chấm dứt sự chảy máu. Trong điều kiện hệ thống cấp cứu của Việt 
Nam chưa phát triển đồng bộ, có nhiều vấn đề cần cải thiện. 
Mục tiêu nghiên cứu: Nhận xét ban đầu tình hình cấp cứu chấn thương trước bệnh viện và hồi sức chấn 
thương tại khoa cấp cứu‐ Bệnh viện Chợ Rẫy. 
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Bệnh nhân chấn thương được ghi nhận tử vong tại khoa cấp cứu 
từ 1/12/2012‐31/5/2013. Phương pháp: Hồi cứu, mô tả hàng loạt ca.  
Kết quả: Có 111 bệnh nhân chấn thương được ghi nhận tử vong tại khoa cấp cứu. Chỉ có 73 % bệnh nhân 
chấn thương có sử dụng hệ thống cấp cứu trước khi vào bệnh viện Chợ Rẫy trong đó chỉ có 16,7 % bệnh nhân 
vào viện trong tình trạng ổn định.Tỉ lệ được đặt nội khí quản là 80 %, dịch truyền hồi sức sốc là 39,4 % với 
dung dịch ban đầu là Natriclorua 0,9 %. Quy trình hồi sức chấn thương tại khoa cấp cứu bệnh viện Chợ Rẫy đã 
có nhưng chưa được tuân thủ tốt và cần được cập nhật, huấn luyện thường xuyên cho các nhân viên cấp cứu. 
Kết luận: Hệ thống cấp cứu chấn thương trước bệnh viện còn nhiều bất cập. Các kỹ năng cơ bản về hồi sức 
chấn thương như dịch truyền, nội khí quản, đường truyền trung tâm vẫn chưa được thực hiện đầy đủ ở các 
tuyến điều trị. Quy trình hồi sức chấn thương tại khoa cấp cứu bệnh viện Chợ rẫy đã có nhưng chưa được áp 
dụng thống nhất trong khoa. 
Kiến nghị: Cần có chương trình đào tạo về cấp cứu chấn thương cho các tuyến, kể cả cấp cứu trên đường 
vận chuyển và quy trình hồi sức cấp cứu chấn thương thống nhất. 
Từ khóa: Cấp cứu trước bệnh viện, hồi sức chấn thương, khoa cấp cứu 

ABSTRACT 
INITIAL ASSESSMENTS OF PRE‐HOSPITAL CARE AND TRAUMA RESUSCITATION VIA  
111 CASES OF TRAUMA PATIENTS DECEASED AT EMERGENCY DEPARTMENT 
CHỢ RẪY HOSPITAL 
Tôn Thanh Tra, Pham Thi Ngoc Thao  
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 1 ‐ 2014: 484 ‐ 489 
Background: Trauma is the leading cause of death at 17‐44 years old in the world. The trauma care should 
be  combinated  well  bettwen  pre  hospital  care,  trauma  resuscitation  and  definitive  care.  In  Vietnam,  the 
emergency system for trauma care is still not lined and need to be improved. 
Objectives:  Initial  assessment  of  pre  hospital  care  for  trauma  patients  and  trauma  resuscitation  in 
*

BV Chợ Rẫy, ** ĐHYD TP HCM * Đại Học Y Dược TP Hồ Chí Minh. 
Tác giả liên lạc: ThS. Tôn Thanh Trà   ĐT: 0903673451  Email: tonthanhtra@yahoo.com 

484

Chuyên Đề Ngoại Khoa 

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 

Nghiên cứu Y học

emergency department‐ Cho Ray hospital.  
Method: Retrospetive, case series. 
Result: 111 trauma patients deceased at emergency department, in which 73 % had perhospital care, 16.7 % 
to  Cho  ray  hospital  in  stable  condition.  Tracheal  intubation  achieved  80%,  IV  fluid  resuscitaion  39,4  %  in 
prehospital  care  with  initial  fluid  is  natriclorua  0,9  %.  The  emergency  department  has  standard  protocol  for 
trauma patients but not all well applied. 
Conclusion: The pre‐hospital care for trauma patients still not unique in all medical levels and should be 
improved. The protocols for trauma resuscitation in emergency department are applying but still not very well.  
Suggestion:  A  training  cirriculum  for  trauma  care  should  be  done  and  applied  in  all  medical  levels  in 
Vietnam. 
Key words: pre‐hospital care, trauma resuscitation, emergency department 
hồi sức chấn thương tại khoa cấp cứu ở BV Chợ 
ĐẶT VẤN ĐỀ 
Rẫy. 
Chấn  thương  là  nguyên  nhân  tử  vong 
Mục tiêu nghiên cứu 
thường gặp tại khoa cấp cứu và là nguyên nhân 
+ Nhận xét ban đầu tình hình cấp cứu chấn 
tử  vong  hàng  đầu  ở  lứa  tuổi  từ  17‐44(3).  Trong 
thương trước Bệnh viện Chợ rẫy  
giai  đoạn  tại  hiện  trường  và  tại  khoa  cấp  cứu 
phần lớn tử vong là do sốc mất máu không hồi 
+ Sơ bộ nhận xét việc hồi sức chấn thương tại 
(3).  Việc  cấp  cứu  hồi 
khoa cấp cứu Bv Chợ Rẫy  
phục  hoặc  chảy  máu  nội  sọ
sức  bệnh  nhân  chấn  thương  đòi  hởi  sự  khẩn 
ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
trương  từ  hiện  trường,  hồi  sức  tích  cực  trên 
Tiến cứu, mô tả hàng loạt ca  
đường  vận  chuyển,  tại  khoa  cấp  cứu  và  phẫu 
Đối tượng 
thuật thủ thuật cũng như hồi sức trong giai đoạn 
Bệnh  nhân  chấn  thương  tử  vong  tại  khoa 
sau đó quyết định sự thành công trong hồi sức 
cấp cứu và cả những trường hợp được khoa cấp 
chấn thương(2). Trong những thập niên qua, nhờ 
cứu ghi nhận tử vong trước vào viện. 
sự tiến bộ trong việc cấp cứu trước bệnh viện và 
kỹ  thuật  hồi  sức  chấn  thương  cũng  như  phẫu 
thuật,  thủ  thuật  cầm  máu  đã  cứu  sống  được 
nhiều bệnh nhân chấn thương tuy nhiên tỉ lệ tử 
vong trong các trướng hợp đa thương, sốc chấn 
thương vẫn còn rất cao, có khi đến 54 %(6).Trên 
thế giới, hệ thống cấp cứu trước bệnh viện (pre‐
hospital  care)  đã  được  phát  triển  cùng  với  hệ 
thống  hồi  sức  chấn  thương  tương  đối  hoàn 
chỉnh tại các bệnh viện đã cứu sống được nhiều 
trường  hợp  đa  thương,  sốc  chấn  thương  nặng. 
Trong khi đó, hệ thống cấp cứu trước bệnh viện, 
hồi  sức  chấn  thương  tại  cấp  cứu  ở  Việt  Nam 
chưa  được  phát  triển  và  còn  nhiều  bất  cập, 
Chính  vì  thế,  chúng  tôi  thực  hiện  nghiên  cứu 
này  để  bước  đầu  đánh  giá  tình  hình  cấp  cứu 
chấn  thương  trước  Bệnh  viện  Chợ  rẫy  và  việc 

Chấn Thương Chỉnh Hình 

Thời gian nghiên cứu 
Từ 1/12/2012‐ 31/5/2013. 

KẾT QUẢ 
Sau 6 tháng thu thập số liệu từ những bệnh 
nhân  chấn  thương  tử  vong  tại  khoa  cấp  cứu 
Bệnh  viện  Chợ  Rẫy,  có  111  bệnh  nhân  được 
khoa  cấp  cứu  ghi  nhận  tử  vong  trong  đó  có  25 
bệnh  nhân  được  ghi  nhận  tử  vong  trước  vào 
viện. 
Có 81 bệnh nhân có sử dụng cấp cứu trước 
Bệnh viện Chợ Rẫy, chiếm tỉ lệ 73 %. Trong đó 
tử  vong  trên  đường  vận  chuyển  là  11,  vào  cấp 
cứu  trong  tình  trạng  sốc  54  và  16  trường  hợp 
huyết áp ổn định.  

485

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014

Nghiên cứu Y học 

Bảng 1: Tình trạng bệnh nhân khi vào cấp cứu  
Tình trạng
Chết trước vào viện
Sốc
Ổn định
Tổng

Số lượng
11
54
16
81

Tỉ lệ %
13,6
66,7
16,7
100

vào khoa cấp cứu. 

1
40
CTSN
CTSN+Khác
VT tim
70

Nguyên nhân chấn thương 
Có 102 trường hợp tử vong do tai nạn giao 
thông,  trong  đó  tai  nạn  khi  đi  xe  gắn  máy 
chiếm 68,2 %. 
Bảng 2: Nguyên nhân tai nạn  
Nguyên nhân
Tai nạn giao thông
Tai nạn lao động
Tai nạn sinh hoạt
Đả thương
Không rõ
Tổng

Số lượng
102
2
2
3
2
111

Tỉ lệ %
91,9
1,8
1,8
2,7
1,8
100

Thời gian từ lúc bị tai nạn cho đến khi vào 
cấp  cứu  sớm  nhất  là  15  phút,  trung  bình  là  3 
giờ,  lâu  nhất  là  20  giờ  (ghi  nhận  được  trên  48 
bệnh nhân, số còn lại không nhớ rõ thời điểm 
bị tai nạn). 

 
Sơ đồ 1: Tổn thương chính gây tử vong  
Tổn  thương  chỉ  yếu  là  chấn  thương  sọ  não 
và  các  tổn  thương  phối  hợp  như  tứ  chi,  ngực 
bụng, ngực hoặc đa chấn thương. 
Chỉ  số  ISS  trung  bình  trên  86  bệnh  nhân  là 
38,67, phân bố như sau: 
Bảng 4: Chỉ số ISS  
Điểm
Chết trước vào viện
9-16
16-24
25-40
> 40
Tổng

số lượng
25
0
3
51
32
111

Tỉ lệ %
22,5
0
2,7
45,95
28,8
100

Điểm GCS ở những bệnh nhân tử vong tại 
cấp cứu 

Tuy  nhiên,  phần  lớn  bệnh  nhân  ở  khoảng 
gần 40 điểm tức khả năng không thể sống sót.  

Trong 111 bệnh nhân nghiên cứu, có 25 bệnh 
nhân chết trước vào viện, 2 bệnh nhân có GCS 9‐
13  điểm,  một  bệnh  nhân  có  GSC  13  điểm,  còn 
phần  lớn  bệnh  nhân  có  GCS  3‐8  điểm.  Trung 
bình  số  điểm  GCS  của  những  bệnh  nhân  tử 
vong tại cấp cứu như sau: 

Cấp cứu trước bệnh viện  

Bảng 3: Điểm Glasgow coma score khi vào cấp cứu  
GCS
Chết trước vào viện
3-8
9-12
13-15
Tổng

Số lượng
25
83
2
1
111

Tỉ lệ %
22,5
74,8
1,8
0,9
100

Cơ quan tổn thương 
Sọ  não,  cột  sống,  ngực,  vết  thương  tim, 
bụng, khung chậu, tứ chi, đa thương. 
Như  vậy,  phần  lớn  bệnh  nhân  vào  viện 
trong tình trạng mê sâu GCS 3‐8 điểm cần phải 
được  thực  hiện  các  thủ  thuật  hồi  sức  ngay  khi 

486

Số  bệnh  nhân  được  đặt  nội  khí  quản  là  56 
trên tổng số bệnh nhân phải đặt nội khí quản 70 
(Có điểm Glasgow = 1000 ml dịch của tuyến trước, số 
còn  lại  36  bệnh  nhân  được  sử  dụng
nguon tai.lieu . vn