Một số kỹ thuật thu thập thông tin minh chứng

0ӜT SӔ KƬ THUҰT THU THҰP THÔNG TIN, MINH CHӬNG1 I. Kƭ thuұt nghiên cӭu văn bҧn, hӗ sѫ trong tӵÿánh giá Nghiên cӭu văn bҧn/hӗ sѫ là mӝt trong nhӳng phѭѫng pháp thu thұp thông tin quan trӑng nhҩt thѭӡng ÿѭӧc dùng trong tӵÿánh giá chҩt lѭӧng. 1.1. Ĉ͓nh nghƭa Nghiên cӭu văn bҧn/hӗ sѫ là xem xét có hӋ thӕng các tài liӋu dѭӟi dҥng văn bҧn viӃt nhѭ các qui ÿӏnh, kӃ hoҥch, biên bҧn, báo cáo, hӗ sѫ, sә sách, giáo trình, ÿӅ cѭѫng môn hӑc… nhҵm cung cҩp thông tin cho quá trình tӵÿánh giá (ví dө: tӵÿánh giá chҩt Oѭӧng chѭѫng trình ÿào tҥo, chҩt lѭӧng giáo dөc cӫa trѭӡng theo các tiêu chí, tiêu chuҭn…). Nghiên cӭu, phân tích văn bҧn/hӗ sѫÿѭӧc thӵc hiӋn nhҵm phân loҥi, sҳp xӃp, ÿánh giá và lӵa chӑn các thông tin trong văn bҧn cho phù hӧp vӟi nӝi hàm các tiêu chí ÿӇ trích dүn, bình luұn… phөc vө mөc ÿích tӵÿánh giá. 1.2. ˰u ÿL͋m và nhͷng h̩n ch͇ÿL͋m c̯n l˱u ý Giúp xác ÿӏnh nhӳng văn bҧn nào có nӝi dung phù hӧp ÿӇÿѭӧc coi là minh chӭng Wӕt cho mӝt tiêu chí nào ÿó, 9ăn bҧn, hӗ sѫ… chӍ xác nhұn sӵ tӗn tҥi/sӵ có mһt, … chѭa chҳc ÿã là minh chӭng, ĈӇ xác ÿӏnh mӝt văn bҧn nào ÿó nhѭ là minh chӭng cҫn xem xét văn bҧn ÿó phù Kӧp ÿáp ӭng ÿӃn ÿâu các yêu cҫu cӫa tӯng tiêu chí… Cҫn có sӵ thҭm ÿӏnh cӫa nhóm cán bӝ chuyên trách, chӏu trách nhiӋm thu thұp minh chӭng, viӃt báo cáo tiêu chí… và sӵ thҭm ÿӏnh ÿánh giá cӫa các chuyên gia vӅ kiӇm ÿӏnh chҩt lѭӧng, `Ӊ bӏ lҥm dөng nhѭ quá chú trӑng ÿӃn hӗ sѫ văn bҧn mà không xem xét thӵc tӃ. 1.3. Các kƭ thu̵t xem xét văn b̫n/h͛ s˯ ViӋc nghiên cӭu phân tích văn bҧn hӗ sѫ… ÿӇ xác ÿӏnh liӋu nó có thӇ là mӝt minh chӭng tӕt cho mӝt tiêu chí nào ÿó hay không? Cҫn bám sát nӝi hàm tӯng tiêu chí, so sánh vӟi nӝi dung các chӍ báo cӫa tӯng tiêu chí, các tӯ khoá chӍ nӝi hàm cӫa tiêu chí... ③ Nhͷng câu h͗i h˱ͣng d̳n xem xét phân tích văn b̫n/h͛ s˯ Khi tiӃp xúc vӟi mӝt văn bҧn lҫn ÿҫu tiên trong quá trình lӵa chӑn minh chӭng cho báo cáo tӵÿánh giá, các nhóm công tác cҫn tӵÿһt ra và trҧ lӡi nhӳng câu hӓi sau ÿây: Ĉây là loҥi văn bҧn gì? Ai phát hành? 9ăn bҧn ÿѭӧc viӃt cho ÿӕi tѭӧng nào? Tính hiӋu lӵc cӫa văn bҧn này? 9ăn bҧn/tài liӋu này có nӝi dung phù hӧp, ÿáp ӭng nӝi hàm 1 tiêu chí nào/ nhӳng 1 Ngu͛n: Tài li͏u “H˱ͣng d̳n t͹ÿánh giá ch̭t l˱ͫng ch˱˯ng trình ÿào t̩o giáo viên THPT trình ÿ͡ÿ̩i h͕c” cͯa D͹ án phát tri͋n giáo viên THPT và TCCN 134 tiêu chí nào? 9ăn bҧn/tài liӋu này ÿáp ӭng nӝi dung cө thӇ nào trong nӝi hàm cӫa tiêu chí? 9ăn bҧn này có thӇ là minh chӭng tӕt cho nhӳng tiêu chí nào? Vì sao? ③ Các b˱ͣc ti͇n hành %˱ͣc 1: Xác ÿӏnh tên văn bҧn, loҥi tài liêu/hӗ sѫ cҫn thu thұp? Nѫi có thӇ thu thұp. %˱ͣc 2: Ĉӑc nӝi dung văn bҧn, xác ÿӏnh mӭc ÿӝ tin cұy cӫa văn bҧn, tìm các câu/phҫn/nӝi dung cҫn thiӃt ÿáp ӭng các yêu cҫu nêu trong nӝi hàm cӫa tӯng tiêu chí… ghi nhӳng nhұn xét ӣ nhӳng chӛ quan trӑng. %˱ͣc 3: Thҭm ÿӏnh lҥi văn bҧn, xác ÿӏnh mӭc ÿӝ tin cұy, xác ÿӏnh các ÿRҥn phù Kӧp ÿӇ trích dүn, bình luұn. %˱ͣc 4: Trao ÿәi trong nhóm, ÿӇ xác ÿӏnh liӋu văn bҧn ÿó có phҧi là minh chӭng tӕt, có mâu thuүn vӟi các nguӗn minh chӭng khác? Phѭѫng pháp này chӍ thӵc sӵ phát huy hiӋu quҧ khi ÿѭӧc kӃt hӧp vӟi các phѭѫng pháp khác nhѭ phӓng vҩn cá nhân/ thҧo luұn nhóm và quan sát. II. Kƭ thuұt quan sát trong tӵÿánh giá Quan sát là mӝt trong nhӳng phѭѫng pháp thu thұp thông tin quan trӑng thѭӡng ÿѭӧc dùng trong viӋc ÿánh giá các hoҥt ÿӝng ÿào tҥo, tӵÿánh giá cӫa mӝt ÿѫn vӏ. 2.1. Ĉ͓nh nghƭa Quan sát là sӵ viӃng thăm hiӋn trѭӡng, xem xét tұn mҳt,… cѫ sӣ vұt chҩt, ÿLӅu kiӋn, môi trѭӡng, sӵ tѭѫng tác… hoһc mӝt hoҥt ÿӝng cө thӇ nào ÿó. Ví dө, quan sát xem xét cѫ sӣ vұt chҩt, tiӋn nghi khu kí túc xá sinh viên, dӵ giӡ mӝt tiӃt hӑc, thăm thѭ viӋn, thăm nhà ăn sinh viên, thăm phòng thӵc hành, phòng thí nghiӋm, phòng máy tính… 2.2. Các lo̩i quan sát Theo Creswell (2000), quan sát có thӇ chia thành 4 loҥi: Tham gia hoàn toàn - vai trò ngѭӡi quan sát nghiên cӭu ÿѭӧc giӳ kín, Quan sát ÿӗng thӡi tham gia - vai trò quan sát là chính, tham gia chӍ là phө, Tham gia ÿӗng thӡi là quan sát - tham gia là chính, quan sát là thӭ yӃu, Quan sát hoàn toàn - ngѭӡi nghiên cӭu quan sát mà không tham gia. 2.3. ˰u ÿL͋m và nhͷng h̩n ch͇ Giúp ngѭӡi quan sát tұn mҳt chӭng kiӃn hiӇu biӃt tӕt hѫn vӅ bӕi cҧnh, Quan sát giúp thҭm tra lҥi các sӕ liӋu, cung cҩp nhӳng thông tin, dӳ liӋu ÿLӇn hình liên quan ÿӃn tình huӕng, Quan sát cNJng giúp thҭm tra lҥi minh chӭng/chӭng cӭ giúp hiӇu rõ tình trҥng, hiӋu quҧ hoҥt ÿӝng… mà các phѭѫng pháp khác không cho kӃt quҧ tin cұy, `Ӊ mang tính phiӃn diӋn, chӫ quan cao và dӉ bӏ can thiӋp. 2.4. Kƭ thu̵t quan sát ③ Các b˱ͣc ti͇n hành: 135 %˱ͣc 1: Lên kӃ hoҥch Xác ÿӏnh mөc ÿích, ÿӕi tѭӧng quan sát, Xác ÿӏnh các nӝi dung, phҥm vi quan sát, Xác ÿӏnh các hoҥt ÿӝng cө thӇ cҫn quan sát, Xác ÿӏnh các yêú tӕ, các phát hiӋn cҫn tìm, cҫn thҭm tra… %˱ͣc 2: ThiӃt lұp các tiêu chí và chuҭn bӏ các công cө hӛ trӧ quan sát ThiӃt lұp các tiêu chí quan sát, các mӭc ÿӝ, các biӇu hiӋn có thӇ quan sát… cách ÿánh giá, Ĉѭa ra các tiêu chí khi quan sát cho tӯng nӝi dung quan sát cө thӇ, Xây dӵng bӝ công cө dùng cho quan sát (ví dө: Xây dӵng các phiӃu quan sát, bҧng kiӇm…), Giҩy, bút, thiӃt bӏ ghi âm, ghi hình nhѭ máy ҧnh, máy quay, … PhiӃu ghi các kӃt quҧ quan sát. %˱ͣc 3: Xem xét hiӋn trѭӡng và ghi chép thông tin Ngѭӡi quan sát ghi chép lҥi nhӳng thông tin chính vào phiӃu quan sát, Ghi chú nhӳng phát hiӋn cӫa mình trong quá trình quan sát, Xem xét các tài liӋu, trang thiӃt bӏ… ví dө: lӏch hoҥt ÿӝng hàng tuҫn, sә nhұt kí sӱ Gөng, biên bҧn bҧo dѭӥng thiӃt bӏ… Xem các góp ý cӫa giҧng viên và hӑc sinh vӅ phòng thӵc hành… Trӵc tiӃp kiӇm tra: thao tác thұt trên thiӃt bӏÿӇ xác ÿӏnh chҩt lѭӧng trang thiӃt bӏ… %˱ͣc 4: Xӱ lí các thông tin trong quá trình quan sát Tóm lѭӧc các thông tin, So sánh, ÿӕi chiӃu vӟi các nguӗn thông tin, dӳ liӋu khác, /ѭu ý các thông tin trái chiӅu, các phát hiӋn mӟi. %˱ͣc 5: Trao ÿәi trong nhóm, mөc ÿích tìm nhӳng bҵng chӭng, loҥi bӓ các mâu thuүn. Tìm kiӃm các bҵng chӭng, minh chӭng ÿӇ xác nhұn hay bác bӓ mӝt nhұn ÿӏnh nào ÿó, Ĉѭa ra các câu hӓi, nhұn xét… trao ÿәi trong nhóm tham gia quan sát, Phát hiӋn các mâu thuүn,… tìm hiӇu các lí do, nguyên nhân, Thӕng nhҩt các nhұn ÿӏnh. ③ Th͹c hành Ví dө: Quan sát cách bài trí lӟp hӑc/dӵ giӡ giҧng/dӵ giӡ xemina. Cách tә chӭc giӡ dҥy/ giӡ xemina, 6ӵ chuҭn bӏ cӫa giҧng viên cho giӡ dҥy, Các vұt liӋu hӛ trӧ bài giҧng, 7ѭѫng tác giӳa giҧng viên và sinh viên, Phѭѫng pháp phҧn hӗi, ÿánh giá, 6ӵ tham gia tích cӵc, chӫÿӝng/thөÿӝng cӫa sinh viên? 136 Phѭѫng pháp này chӍ thӵc sӵ phát huy hiӋu quҧ khi ÿѭӧc kӃt hӧp vӟi các phѭѫng pháp khác nhѭ phӓng vҩn cá nhân/nhóm và nghiên cӭu hӗ sѫ. III. Kƭ thuұt phӓng vҩn trong tӵÿánh giá Phӓng vҩn là mӝt trong nhӳng phѭѫng pháp thu thұp thông tin rҩt quan trӑng trong tӵÿánh giá chҩt lѭӧng giáo dөc cӫa nhà trѭӡng (ví dө: phӓng vҩn giҧng viên và sinh viên vӅ hiӋu quҧ môn hӑc, vӅ mӭc ÿӝ phù hӧp, cұp nhұt… cӫa chѭѫng trình ÿào Wҥo...). 3.1. Ĉ͓nh nghƭa Phӓng vҩn ÿӏnh tính là sӱ dөng nhӳng câu hӓi mӣÿӇ thu thұp thông tin tӯ các cá nhân/nhóm, nhҵm thҭm ÿӏnh hoһc thu thұp thông tin, minh chӭng cho quá trình tӵ ÿánh giá (ví dө: phӓng vҩn hiӋu trѭӣng vӅ kӃ hoҥch chiӃn lѭӧc cӫa trѭӡng; phӓng vҩn trѭӣng phòng tә chӭc vӅ thiӃt kӃ chѭѫng trình ÿào tҥo, qui trình tuyӇn lӵa giáo viên, ÿánh giá giҧng viên…). 3.2. ˰u ÿL͋m và nhͷng h̩n ch͇ Phӓng vҩn là mӝt phѭѫng pháp rҩt có ích và ÿѭӧc dùng nhiӅu trong ÿánh giá, kiӇm ÿӏnh chҩt lѭӧng. Ĉôi khi ÿây là phѭѫng pháp duy nhҩt ÿӇ thu thұp thông tin, ÿӇ hiӇu sâu quan ÿLӇm cӫa mӝt cá nhân. Tuy nhiên, phѭѫng pháp này dӉ mang tính chӫ quan, dӉ phiӃn diӋn (nӃu chӑn ÿӕi tѭӧng phӓng vҩn không ÿúng), không thӵc hiӋn ÿѭӧc vӟi nhiӅu ÿӕi tѭӧng nhѭÿLӅu tra bҵng bҧng hӓi. 3.3. Qui trình ph͗ng v̭n ③ Chu̱n b͓ ph͗ng v̭n Chӑn ÿӕi tѭӧng phӓng vҩn, hình thӭc phӓng vҩn, Xác ÿӏnh mөc tiêu, nӝi dung (nhӳng vҩn ÿӅ cҫn làm rõ) phӓng vҩn, Chuҭn bӏ các câu hӓi phӓng vҩn, Chuҭn bӏÿӏa ÿLӇm, thӡi gian… phӓng vҩn, Chuҭn bӏ các công cө hӛ trӧ (ví dө: máy ghi âm…). ③ Ti͇n hành ph͗ng v̭n Khӣi ÿӝng (giӟi thiӋu/làm quen): nói rõ mөc ÿích phӓng vҩn, khҷng ÿӏnh các thông tin ÿѭӧc giӳ bí mұt, chӍÿXӧc dùng cho mөc ÿích nghiên cӭu… làm an lòng ngѭӡi ÿѭӧc phӓng vҩn (xem thêm các bѭӟc tiӃn hành phӓng vҩn), Phӓng vҩn: tұp trung vào nhӳng câu hӓi chính ÿӇ khai thác thông tin. Ghi tóm Wҳt các thông tin, nói lҥi các tóm tҳt ÿӇ ngѭӡi ÿѭӧc phӓng vҩn khҷng ÿӏnh mӭc ÿӝ chính xác cӫa các thông tin, Tóm lѭӧc các thông tin chính cҫn thiӃt, Khai thác sâu các thông tin có liên quan làm rõ vҩn ÿӅ, Chính xác hoá các thông tin, .Ӄt thúc phӓng vҩn. ③ Sau ph͗ng v̭n KiӇm tra lҥi các thông tin, phát hiӋn nhӳng chӛ mâu thuүn hoһc không rõ ÿӇ hӓi 137 Oҥi; khҷng ÿӏnh lҥi cam kӃt giӳ bí mұt thông tin ÿӇ ngѭӡi ÿѭӧc phӓng vҩn yên tâm vӅ nhӳng thông tin hӑÿã cung cҩp. 3.4. Các b˱ͣc ti͇n hành ph͗ng v̭n %˱ͣc 1: Giӟi thiӋu bҧn thân và mөc ÿích phӓng vҩn (ÿӇÿӕi tѭӧng yên tâm cung Fҩp thông tin); Khҷng ÿӏnh vӟi ÿӕi tѭӧng rҵng thông tin sӁÿѭӧc giӳ bí mұt (giҧi thích rõ cách làm); %˱ͣc 2: Giҧi thích rõ ý nghƭa, tҫm quan trӑng cӫa nhӳng thông tin chính xác do ÿӕi tѭӧng cung cҩp; Xin phép ghi âm hoһc ghi chép thông tin; Hӓi các câu hӓi làm quen; %˱ͣc 3: Hӓi các câu hӓi thuӝc nӝi dung nghiên cӭu (sӱ dөng bҧn câu hӓi mӣ có Vҹn và hӓi thêm nhӳng câu hӓi nҧy sinh trong tình huӕng ÿӇ khác thác thông tin chiӅu sâu); %˱ͣc 4: KӃt thúc phӓng vҩn, cám ѫn, trҧ lӡi các câu hӓi cӫa ngѭӡi ÿѭӧc phӓng Yҩn. Ngѭӡi phӓng vҩn cҫn tҥo ÿѭӧc bҫu không khí trao ÿәi cӣi mӣ, ghi chép lҥi các thông tin và cҫn có sӵ kiӇm chӭng ÿӕi chiӃu vӟi các nguӗn thông tin khác. Phѭѫng pháp này chӍ thӵc sӵ phát huy hiӋu quҧ khi ÿѭӧc kӃt hӧp vӟi các phѭѫng pháp khác nhѭ nghiên cӭu văn bҧn, khҧo sát ÿLӅu tra và quan sát. IV. Kƭ thuұt thҧo luұn nhóm trong tӵÿánh giá Thҧo luұn nhóm là mӝt trong nhӳng phѭѫng pháp thu thұp thông tin rҩt quan trӑng trong tӵÿánh giá chѭѫng trình ÿào tҥo, tӵÿánh giá chҩt lѭӧng giáo dөc cӫa nhà trѭӡng (chҷng hҥn, thҧo luұn nhóm giҧng viên vӅÿәi mӟi phѭѫng pháp dҥy hӑc, thҧo luұn nhóm sinh viên vӅ hiӋu quҧ môn hӑc, vӅ mӭc ÿӝ phù hӧp, cұp nhұt… cӫa chѭѫng trình ÿào tҥo...). 4.1. Ĉ͓nh nghƭa Thҧo luұn nhóm là sӱ dөng nhӳng câu hӓi mӣÿӇ thu thұp thông tin tӯ mӝt nhóm ÿӕi tѭӧng (giҧng viên/sinh viên/cán bӝ quҧn lí), nhҵm thҭm ÿӏnh hoһc thu thұp thông tin, minh chӭng cho mӝt nӝi dung nào ÿó, thuӝc tiêu chí/tiêu chuҭn nào ÿó trong quá trình tӵÿánh giá (ví dө: thҧo luұn vӟi nhóm giҧng viên hoһc sinh viên vӅÿәi mӟi phѭѫng pháp dҥy và hӑc, vӅ qui trình, hình thӭc kiӇm tra ÿánh giá các môn hӑc…). 4.2. ˰u ÿL͋m và nhͷng h̩n ch͇ Khi không thӇ tiӃn hành phӓng vҩn cá nhân, hoһc không cҫn thiӃt phҧi lҩy thông tin tӯ cá nhân, mà chӍ cҫn thông tin tӯ nhiӅu ngѭӡi, tӯ các nhóm ÿӕi tѭӧng khác nhau, thì thҧo luұn nhóm là mӝt phѭѫng pháp rҩt có ích ÿѭӧc dùng nhiӅu trong ÿánh giá, kiӇm ÿӏnh chҩt lѭӧng. Ĉôi khi nó là phѭѫng pháp duy nhҩt ÿӇ thu thұp nhanh chóng các thông tin, ÿӇ hiӇu quan ÿLӇm chung cӫa mӝt nhóm ÿӕi tѭӧng. Tuy nhiên, phѭѫng pháp này dӉ mang tính chӫ quan, dӉ chӏu áp lӵc cӫa mӝt vài cá nhân chi phӕi nhóm (nӃu chӑn nhóm ÿӕi tѭӧng phӓng vҩn không tӕt), không thӵc hiӋn ÿѭӧc phӓng Yҩn sâu, thӇ hiӋn rõ quan ÿLӇm cá nhân. 138 ... - tailieumienphi.vn