Xem mẫu
- CHUƠNG I
I CƯƠNG TI N T
CÂU 1
Trình bày ngu n g c ra i c a ti n t theo quan i m c a Marx. Giai o n nào trong quá trình
phát tri n c a các hình thái giá tr là bư c thay i v ch t d n n s ra i c a ti n t ?
1. Ngu n g c ra i c a ti n t
Theo Marx, ti n t có ngu n g c t s n xu t và trao i hàng hoá, có th ư c nghiên
c u b ng s phát tri n c a các hình thái giá tr .
•Hình thái giá tr gi n ơn (ng u nhiên): là hình thái u tiên, vào giai o n cu i c a
ch công xã nguyên thu , khi trình s n xu t trong các công xã b t u phát tri n, là
ti n n y sinh s trao i gi a các công xã.
c trưng: giá tr m t hàng hoá ch có th ư c bi u hi n b i m t hàng hoá
khác.
X hhA = Y hhB
(m r ng): nhu c u trao i ngày càng m r ng hơn do s
•Hình thái giá tr y
tan rã c a ch công xã nguyên thu d n n hình thành ch chi m h u tư nhân v tư
li u s n xu t và phân công lao ng xã h i l n th nh t (hình thành 2 ngành tr ng tr t và
chăn nuôi). i u ó làm cho trao i hàng hoá tr nên m r ng hơn, thư ng xuyên hơn và
ph c t p hơn.
c trưng: giá tr m t hàng hoá ư c bi u hi n nhi u hàng hoá khác nhau.
Y hhB
X hh A = Z hhC
U hhD …
•Hình thái giá tr chung: s n xu t hàng hoá phát tri n làm cho chu i hàng hoá óng
vai trò làm v t ngang giá ngày càng ch ng chéo, quan h trao i khó khăn, ph c t p. M t
khác trình phân công lao ng xã h i càng cao làm cho s n xu t và i s ng ph thu c
vào vi c trao i, c n có hình th c trao i ti n b hơn, ó là thông qua hàng hoá trung gian.
c trưng: giá tr hàng hoá ư c bi u hi n m t cách gi n ơn hay th ng nh t
vào m t hàng hoá nh t nh làm trung gian.
Y hhA
Z hhC = X hh A
U hhD …
•Hình thái ti n t : s phát tri n c a s n xu t và phân công lao ng xã h i l n th
hai d n n s hình thành th trư ng thương nghi p òi h i v t ngang giá chung ph i th ng
nh t vào m t hàng hoá duy nh t trong ph m vi qu a gia, qu c t . V t ngang giá chung ph i
có giá tr cao; thu n nh t v ch t, d chia nh , d g p l i, ít b hao mòn. Hàng hoá ư c ch n
làm v t ngang giá c quy n bi u hi n và o lư ng giá tr c a hàng hoá g i là ti n t .
X hhA
Y hhB = U (ounce) vàng
Z hhC …
Ti n t là s n ph m t t y u c a s n xu t và lưu thông hàng hoá.
2. Giai o n nào là bư c thay i v ch t d n n s ra i c a ti n t
Giai o n hình thái giá tr chung là giai o n bi n i v ch t vì nh ng v t ư c ch n u
có c i m chung là có th lưu tr ư c và ph n nào mang b n ch t ti n t : là hàng hoá,
óng vai trò làm v t ngang giá chung trong trao i, có giá tr và giá tr s d ng – là trung
gian trong trao i hàng hoá d ch v .
CÂU 2
Phân tích b n ch t c a ti n t theo quan i m c a Marx : “Ti n t là hàng hoá c bi t.” Trong
i u ki n lưu thông gi y b c, b n ch t này ư c bi u hi n như th nào?
1. Quan i m c a Marx
-1-
- Ti n là m t hàng hoá c bi t, c quy n gi vai trò làm v t ngang giá chung ph c v
cho quá trình lưu thông hàng hoá.
∗Ti n t là hàng hoá b i vì:
•Ti n t có ngu n g c t hàng hoá: do quá trình phát sinh và phát tri n c a s n
xu t hàng hoá ã làm xu t hi n ti n t v i tư cách là v t ngang giá chung bi u hi n và o
lư ng giá tr c a m i hàng hoá trong ph m vi qu c gia, qu c t . Như v y, ti n th c ch t cũng
ch là m t lo i hàng hoá, tách kh i th gi i hàng hoá mà thôi.
•Ti n m ang y thu c tính c a hàng hoá:
+Xét t hình thái ti n th c (b c ho c vàng): sau khi tr thành ti n t ,
vàng (b c) v n mang y hai thu c tính c a hàng hoá là giá tr (lao ng xã h i hao phí
khai thác, tôi luy n, úc vàng) và giá tr s d ng ( ư c dùng làm v t ngang giá chung m t
cách c quy n, có th trao i v i b t kì hàng hoá d ch v khác).
+Xét t hình thái d u hi u giá tr : khi s n xu t và lưu thông hàng háo
phát tri n vàng (b c) ư c thay th b ng các d u hi u giá tr như ti n úc không giá, ti n
gi y, bút t .. Các d u hi u này m c dù không có giá tr n i tai nhưng v n t n t i c l p v i
tư cách là i bi u c a ti n th c.
c bi t, nghĩa là có khà năng
∗Ti n là hàng hoá c bi t bi u hi n ch ti n có giá tr
trao i tr c ti p v i m i hàng hoá nên có th tho mãn nhu c u v nhi u m t. V i giá tr s
d ng c bi t ó, ti n tr thành v t i bi u chung cho c a c i xã h i.
2. Trong i u ki n lưu thông gi y b c, b n ch t này bi u hi n:
Gi y b c ngân hàng là ti n dư i hình thái d u hi u giá tr , chuy n t b t kh hoán (không
th i ra vàng ). Trong i u ki n lưu thông gi y b c ngân hàng, b n ch t ti n t ư c bi u
hi n ch :
+ Giá tr làm nên ng ti n: lao ng hao phí in ti n.
+ Giá tr mà nó i di n trong lưu thông: là giá tr ph n x c a vàng b c, ph
thu c vào giá tr hàng hoá d ch v trong tương quan v i s lư ng ti n t mà ngân hàng trung
ương cho phép ưa vào lưu thông.
+ Giá tr s d ng: làm v t ngang giá chung.
CÂU 3
Phân lo i hình th c ti n t theo quan i m c a Marx? T i sao trong quá trình phát tri n c a ti n
t , vàng ã t ng ư c xem là hàng hoá lí tư ng nh t phù h p v i vai trò c a ti n t ?
1. Phân lo i hình thái ti nt theo quan i m Marx
∗ Căn c vào hình thái giá tr c a ti n t :
+ Ti n th c (hoá t ): là hình thái ti n t , có y giá tr n i t i, lưu thông ư c là nh giá
tr c a chính b n thân.
+ D u hi u giá tr (tín t ): là hình thái ti n t , lưu thông ư c không ph i do giá tr c a b n
thân mà nh s tín nhi m, s quy ư c c a xã h i i v i b n thân.
∗ Căn c vào hình thái v t ch t c a ti n t :
+ Ti n m t: là ti n v t ch t, ư c quy nh m t cách c th v hình dáng, kích thư c, tr ng
lư ng, màu s c, tên g i…
+ Ti n ghi s (bút t ): là ti n phi v t ch t, t n t i dư i hình th c nh ng con s , ghi trên tài
kho n t i ngân hàng.
2. Vàng ư c xem là hàng hoá lí tư ng
Th i kì u, tùy i u ki n hoàn c nh c th c a các dân t c và các th i i khác mà vai
trò ti n ư c th hi n các hàng hoá khác nhau. Thông thư ng là nh ng v t d ng quan
tr ng b c nh t hay c s n c a vùng.
Cùng s phân công lao ng l n th hai, th công nghi p tách kh i nông nghi p, vai trò
c a ti n chuy n sang kim lo i. Cu i th i kì này, vai trò c a ti n ư c c nh vàng vì có
tính ưu vi t hơn nh ng lo i hàng hoá khác trong vi c th c hi n ch c năng c a ti n. Tính ưu
vi t này th hi n:
+ Vì tương i quý hi m nên ư c ưa chu ng trên toàn th gi i b t kì giai o n nào.
+ Tính ng nh t cao, thu n l i cho vi c o lư ng, bi u hi n giá c c a các hàng hoá
trong quá trình trao i.
-2-
- + D phân chia mà không làm nh hư ng n giá tr v n có c a nó. Vì v y vàng có ý
nghĩa quan tr ng trong vi c bi u hi n giá c trong lưu thông hàng hoá trên th trư ng b i l
hàng hoá trên th trư ng r t a d ng và có giá c khác nhau.
+ D mang theo, cùng 1 th tích nh , kh i lư ng nh có th i di n cho giá tr kh i
lư ng hàng hoá l n.
+ Giúp vi c th c hi n ch c năng d tr giá tr ti n t thu n l i hơn.
+ ư c t t c m i ngư i ch p nh n, là phương ti n trao i trong th i gian dài, có s c
mua n nh, d dàng nh n bi t, chuyên ch .
CÂU 4
Th nào là ti n th c, d u hi u giá tr ? Phân tích nh ng l i th và b t l i c a vi c ng d ng các
hình thái trên.
1. Ti n th c (hóa t ):
Là hình thái ti n t , có y giá tr n i t i, lưu thông ư c là nh giá tr c a chính b n
thân. VD: ti n b ng tôn, s t, ng, tuy nhiên ch có ti n vàng, ti n b c úc giá m i ư c
xem úng là ti n th c và có giá tr lưu hành mà không c n có s quy ư c c a nhà nư c.
•L i th : + ư c m i ngư i ch p nh n do quý hi m, không g sét.
+có giá tr cao, thu n nh t v ch t.
+d chia nh , d úc thành kh i, b n v ng.
+d nh n bi t, lưu tr , chuyên ch .
•B t l i: + ư c ch p nh n trao i ph i cân l i xác nh giá tr trong các
cu c giao d ch nên m t nhi u th i gian, công s c.
+vi c qu n lí lưu thông ti n úc không hi u qu nên d d n n hi n tư ng ti n
không giá, bi n ch t.
+khó v n chuy n i xa, r i ro cư p l n ho c hao h t trong quá trình v n chuy n.
2. D u hi u giá tr (tín t )
Là hình thái ti n t , lưu thông ư c không ph i nh giá tr c a b n thân, mà là nh s tín
nhi m, s quy ư c c a xã h i i v i b n thân. VD: t 1.000 và 10.000 tuy có cùng chi phí
s n xu t nhưng em l i giá tr khác nhau khi s d ng.
Có hai lo i: ti n gi y kh hoán ( ư c phát hành trên cơ s có vàng d tr mb o
ngân hàng và có th i ra vàng) và ti n gi y b t kh hoán (không th i ra vàng).
•L i th :+g n nh , d mang theo làm phương ti n trao i hàng hoá, thanh toán
n.
+ d th c hi n ch c năng phương ti n d tr c a c i dư i hình thái giá
tr .
+b ng cách thay i các con s trên m t ng ti n, m t lư ng gía tr
nh hay l n ư c bi u hi n, chi phí th c hi n không quá t n kém.
+ v i ch c quy n phát hành gi y b c và quy nh nghiêm ng t c a
chính ph , ti n gi y gi ư c giá tr c a nó.
•B t l i: +d hư, rách, chu t b g m nh m.
+thư ng ch có giá tr t i qu c gia phát hành.
+thư ng xuyên bi n ng do nhi u y u t : cung-c u ti n t .
CÂU 5
Phân bi t hoá t và tín t . T i sao trong quá trình phát tri n c a hoá t , vàng ư c xem là hàng
hoá lí tư ng nh t phù h p v i vai trò c a ti n t ?
Hóa t : là hàng hoá c th , ph bi n, gi n d , có gía tr s d ng và có giá tr iv i
ngư i nh n nó nh m th a mãn m t nhu c u nào ó c a con ngư i.
Tín t : ư c xem là d u hi u c a vàng, ư c lưu thông trên cơ s s tín nhi m c a công
chúng i v i cơ quan phát hành ra chúng (ngân hàng). Ngân hàng có th phát hành tín t
trên cơ s tin tư ng ngư i vay có kh năng hoàn tr n , còn ngư i n m gi ti n gi y thì tin
r ng n u n p vào ngân hàng thì s ư c hoàn tr b ng vàng.
CÂU 6
Bút t là gì? Trình bày nh ng l i th trong vi c lưu thông ti n dư i hình thái bút t .
1. Bút t ( ti n ghi s )
Là ti n t phi v t ch t, t n t i dư i hình th c nh ng con s , ghi trên tài kho n t i ngân
hàng.
-3-
- Ưu i m:
Gi m áng k chi phí lưu thông ti n m t như in ti n, b o qu n, v n chuy n, m,
-
óng gói…
T o i u ki n thu n l i và nhanh chóng cho các ch th tham gia thanh toán qua
-
ngân hàng.
B o m an toàn trong s d ng ng ti n, h n ch hi n tương tiêu c c (m t c p, hư
-
hao…)
Có tác d ng gi ng ti n gi y: có th cân i cung c u ch ng hơn, là công c phát
-
tri n t ng s lư ng ti n t , thích ng v i các nhu c u giao d ch.
T o i u ki n cho ngân hàng thương m i trong qu n lí và i u ti t lư ng ti n cung
-
ng.
CÂU 7
Phân bi t s khác nhau gi a ch c năng thư c o giá tr và ch c năng phương ti n lưu thông c a
ti n t . V i các ch c năng trên, ti n t có tác d ng như th nào i v i lưu thông hàng hoá?
1. Ch c năng thư c o giá tr
Tì n t th c hi n ch c năng thư c o giá tr khi ti n t o lư ng và bi u hi n giá tr
c a các hàng hoá khác thành giá c . Khi th c hi n ch c năng này ti n l y giá tr b n thân nó
so sánh v i giá tr hàng hoá (giá tr c a ti n là giá tr c a m t lư ng vàng nh t nh, do nhà
nư c quy nh làm ơn v ti n t ). Khi giá tr hàng hoá chưa ư c th c hi n thì ti n t ch
bi u hi n thành thư c o trên ý ni m.
• c i m:
Ph i quy nh tiêu chu n giá c cho ng ti n. Tiêu chu n giá c là ơn v ti n t
-
c a m t nư c, do nhà nư c quy nh dùng o lư ng và bi u hi n giá c c a t t c các
hàng hoá.
Ph i là ti n th c nghĩa là có y giá tr n i t i.
-
Không nh t thi t ph i là ti n m t mà ch c n ti n trong ý ni m mà thôi.
-
• Tác d ng i v i lưu thông:
Các hàng hoá v i nh ng giá tr s d ng khác nhau ư c quy v cùng m t ơn v o
lư ng là ti n t thông qua giá c , t o nên s d dàng và thu n ti n khi so sánh giá tr gi a
chúng. Vi c t o l p m i quan h gi a các lo i hàng hoá làm gi m chi phí th i gian giao d ch
do gi m s giá c .
2. Ch c năng phương ti n lưu thông
Ti n t th c hi n ch c năng phương ti n lưu thông khi ti n t làm môi gi i cho quá trình
trao i hàng hoá. S v n ng c a ti n t g n li n v i s v n ng c a hàng hoá, ph c v
cho s chuy n d ch quy n s h u hàng hoá t ch th này sang ch th khác. Bi u hi n
thông qua công th c H-T-H. i u này d n n nh ng ng ti n th t xu t hi n, k t h p v i
ch c năng thư c o giá tr th c hi n giá tr c a hàng hoá.
• c i m:
Nh t thi t ph i là ti n m t(không ghi s ).
-
S v n ng c a ti n – hàng ph i ng th i.
-
Không nh t thi t ph i là ti n th c mà có th là các d u hi u giá tr .
-
• Tác d ng i v i lưu thông:
Ti t ki m th i gian phài chi tr cho quá trình mua bán hàng hoá giúp gi m chi phí
-
giao d ch so v i quá trình trao i tr c ti p. Qúa trình trao i tr c ti p ch th c hi n ư c
khi có s trùng h p v nhu c u gi a ngư i bán và ngư i mua.
Thúc y quá trình chuyên môn hoá và phân công lao ng xã h i, t o i u ki n gia
-
tăng s n xu t, giúp lưu thông hàng hoá thu n l i hơn.
CÂU 8
Phân bi t s khác nhau gi a ch c năng phương ti n lưu thông và ch c năng phương ti n thanh
toán c a ti n t . V i các ch c năng trên, ti n t có tác d ng như th nào i v i lưu thông hàng
hoá?
1. Ch c năng phương ti n lưu thông
-4-
- Ti n t th c hi n ch c năng phương ti n lưu thông khi ti n t làm môi gi i cho quá trình
trao i hàng hoá. S v n ng c a ti n t g n li n v i s v n ng c a hàng hoá, ph c v
cho s chuy n d ch quy n s h u hàng hoá t ch th này sang ch th khác. Bi u hi n
thông qua công th c H-T-H. i u này d n n nh ng ng ti n th t xu t hi n, k t h p v i
ch c năng thư c o giá tr th c hi n giá tr c a hàng hoá.
• c i m:
Nh t thi t ph i là ti n m t(không ghi s ).
-
S v n ng c a ti n – hàng ph i ng th i.
-
Không nh t thi t ph i là ti n th c mà có th là các d u hi u giá tr .
-
• Tác d ng i v i lưu thông:
Ti t ki m th i gian ph i chi tr cho quá trình mua bán hàng hoá giúp gi m chi phí
-
giao d ch so v i quá trình trao i tr c ti p. Qúa trình trao i tr c ti p ch th c hi n ư c
khi có s trùng h p v nhu c u gi a ngư i bán và ngư i mua.
Thúc y quá trình chuyên môn hoá và phân công lao ng xã h i, t o i u ki n gia
-
tăng s n xu t, giúp lưu thông hàng hoá thu n l i hơn.
2. Ch c năng hương ti n thanh toán
Ti n t th c hi n ch c năng phương ti n thanh toán khi s v n ng c a ti n t tách r i
ho c c l p tương i so v i s v n ng c a hàng hoá ph c v cho quan h mua bán
hàng hoá, th c hi n các kho n d ch v ho c gi i tr các kho n n . VD: tr ti n mua ch u
hàng hoá, tr lương cu i kì, n p thu …
• c i m:
Có th là ti n m t ho c không dùng ti n m t.
-
Có th là ti n ghi s , ti n th c hay d u hi u giá tr .
-
• Tác d ng i v i lưu thông:
Ngoài các tác d ng như c a ch c năng phương ti n lưu thông, ch c năng phương ti n
thanh toán còn có tác d ng:
Th c hi n thanh toán không dùng ti n m t, giúp ti t ki m nh ng kho n chi phí v
-
lưu thông ti n m t.
Là cơ s cho s ra i c a tín d ng, t o i u ki n s d ng v n có hi u qu .
-
CÂU 9
Phân bi t s khác nhau gi a ch c năng phương ti n lưu thông và ch c năng phương ti n tích lũy
c a ti n t . V i các ch c năng trên, ti n t có tác d ng như th nào i v i lưu thông hàng hoá?
1. Ch c năng phương ti n lưu thông
Ti n t th c hi n ch c năng phương ti n lưu thông khi ti n t làm môi gi i cho quá trình
trao i hàng hoá. S v n ng c a ti n t g n li n v i s v n ng c a hàng hoá, ph c v
cho s chuy n d ch quy n s h u hàng hoá t ch th này sang ch th khác. Bi u hi n
thông qua công th c H-T-H. i u này d n n nh ng ng ti n th t xu t hi n, k t h p v i
ch c năng thư c o giá tr th c hi n giá tr c a hàng hoá.
• c i m:
Nh t thi t ph i là ti n m t(không ghi s ).
-
S v n ng c a ti n – hàng ph i ng th i.
-
Không nh t thi t ph i là ti n th c mà có th là các d u hi u giá tr .
-
• Tác d ng i v i lưu thông:
Ti t ki m th i gian ph i chi tr cho quá trình mua bán hàng hoá giúp gi m chi phí
-
giao d ch so v i quá trình trao i tr c ti p. Qúa trình trao i tr c ti p ch th c hi n ư c
khi có s trùng h p v nhu c u gi a ngư i bán và ngư i mua.
Thúc y quá trình chuyên môn hoá và phân công lao ng xã h i, t o i u ki n gia
-
tăng s n xu t, giúp lưu thông hàng hoá thu n l i hơn.
2. Ch c năng phương ti n tích lũy
Ti n t th c hi n ch c năng phương ti n c t tr khi ti n t t m th i tr v tr ng thái n m
im d tr , th c hi n các ch c năng trao i trong tương lai.
• c i m:
-5-
- Có th là ti n th c (g i là c t tr nguyên th y) h ac các d u hi u giá tr trong ngân
-
hàng, trên th trư ng tài chính (g i là tích lũy).
Có th là ti n m t ho c các hình th c không b ng ti n m t.
-
Như v y, các lo i ti n u th c hi n ch c năng này, ch khi giá tr ti n t n nh thì
ch c năng này m i phát huy tác d ng.
• Tác d ng i v i lưu thông:
T o nên phương ti n tích lũy an toàn v i tính l ng cao nghĩa là có kh năng chuy n
-
hoá th nh ti n m t m t cách d dàng, nhanh chóng v i chi phí th p.
i u ti t kh i lư ng ti n và kh i lư ng hàng hoá trong lưu thông.
-
CÂU 10
Trình bày n i dung và m i quan h gi a các ch c năng c a ti n t theo quan i m c a Marx. T
ó nêu rõ vai trò c a ti n t i v i n n kinh t .
1. M i quan h gi a các ch c năng
Theo quan i m c a Marx, ti n t có 5 ch c năng: thư c o giá tr , phương ti n lưu thông,
phương ti n thanh toán, phương ti n c t tr và ti n t th gi i. Các ch c năng này có m i
quan h th ng nh t, tác ng và chuy n hoá l n nhau, trong ó:
Ch c năng phương ti n lưu thông và thư c o giá tr là hai ch c năng quan tr ng
-
nh t, có m i quan h ch t ch và không th tách r i nhau: khi ti n th c hi n ch c năng
thư c o gía tr làm giá c hàng hoá hình thành trong ý th c con ngư i, ti n t ã o lư ng
và xác nh giá tr hàng hoá nhưng chưa th c hi n ư c giá tr c a hàng hoá. Ch c năng
phương ti n lưu thông hoàn thành ch c năng thư c o giá tr , khi ó giá tr hàng hoá m i
hoàn toàn ư c th c hi n tr n v n, nghĩa là tính ch t lao ng xã h i c a hàng hoá m i ư c
ch ng minh hoàn toàn y .
Khi ã th c hi n c hai ch c năng trên thì ti n m i tr thành v t tr c ti p i bi u
-
cho giá tr c a c i xã h i , t ó m i th c hi n ư c ch c năng phương ti n c t tr . Khi th c
hi n ch c năng này thì ti n không n m trong lưu thông nghĩa là không th c hi n ch c năng
phương ti n lưu thông vì tích lũy ti n là tích lũy giá tr hàng hoá chưa dùng dành cho t i
lúc c n.
V m t logic và l ch s , s phát tri n c a 3 ch c năng trên làm n y sinh ch c năng
-
phương ti n thanh toán. Ng ơc l i quá trình th c hi n ch c năng phương ti n thanh toán l i
t o kh năng làm cho phương ti n lưu thông và phương ti n c t tr phát tri n.
Phát huy t t các ch c năng trên thì s th c hi n ư c ch c năng ti n t th gi i.
-
2. Vai trò c a ti n t i v i n n kinh t
• Vai trò ti n t trong quá trình phát tri n kinh t :
Là công c thúc y s phát tri n kinh t
-
Ti n ư c dùng h ch toán các quá trình th c hi n s n xu t kinh doanh, o lư ng hi u
qu s n xu t kinh doanh, th hi n thu nh p m i cá nhân, m i t ch c. Ti n là phương ti n
m r ng kinh doanh c a các doanh nghi p. Không có ti n doanh nghi p không th mb o
ư c trách nhi m c a mình v i ngư i khác khi huy ng c a c i xã h i, tài nguyên thiên
nhiên và s c lao ng vào quá trình s n xu t.
S ra i c a th trư ng tài chính ã cho phép các ch th c a n n kinh t , k c nhà nư c
huy ng các ngu n v n ti n t theo giá c c a th trư ng tho mãn nhu c u phát tri n
kinh t c a các ch th .
Là công c th c hi n tích lũy v n s n xu t c a xã h i
-
Trong n n kinh t th trư ng, ti n t luôn ơc tích lu th c hi n tái s n xu t m r ng.
Qua m i chu kì s n xu t, v n s n xu t v a ư c bù p và ư c m r ng thêm.
Ti n t ngày nay ư c các ch th n m gi dư i d ng các công c tài chính, còn ti n th c
s ư c ưa vào trong quá trình v n ng c a tư li u s n xu t ho c tư li u tiêu dùng như d
tr nguyên li u, tr lương công nhân, mua s m máy móc thi t b .
Trong i u ki n h th ng ngân hàng, th trư ng tài chính phát tri n, các ch th không ch
n m gi ti n dư i d ng ti n m t mà còn c t gi dư i d ng bút t ho c công c tài chính, v a
an toàn, v a sinh l i nên càng thúc y quá trình tích lũy và t p trung v n cho toàn b n n
kinh t .
• Vai trò ti n t trong ho t ng kinh t i ngo i
-6-
- Khi xu hư ng qu c t hoá và h i nh p ư c th c hi n thì các công c qu n lí kinh t i
ngoai như thu quan, h n ng ch b xoá b ã t o i u ki n cho ti n t tr thành công c
quan tr ng nh t trong vi c i u hành các chính sách kinh t i ngo i hi n nay.
Ti n t tr thành công c i u hành chính sách i ngo i như t giá, nông giá, phá giá ti n
t làm nh hư ng n xu t nh p kh u hàng hóa và v n.
Ti n t là công c giúp cho m t nư c ng th i m r ng các quan h kinh t c a nư c
mình ra th gi i, ng th i thu hút các ngu n l c t th gi i vào nư c mình.
• Vai trò c a ti n t trong qu n lí các quan h xã h i
Quan h xã h i trong n n kinh t th trư ng ngày càng b ti n t hóa nghĩa là ư c th c
hi n thông qua m t chi phí b ng ti n c th .
Thông qua các chính sách tài chính, nhà nư c th c hi n s phân ph i l i trong n n kinh t
nâng cao m c s ng c a ngư i có thu nh p th p. H u h t các kho n óng góp cho công
ích, phúc l i u ư c qui ra ti n n tay ngư i nh n s có hi u qu thi t th c hơn.
• Vai trò c a ti n t trong qu n lí nhà nư c
S phát tri n c a kinh t th trư ng òi h i nuôi dư ng b máy nhà nư c và th c hi n
các ho t ng nhà nư c thì ph i có m t ngân sách. Ngân sách nhà nư c chính là ti n chi
cho: b mày i u hành, qu n lí nhà nư c, qu c phòng an ninh, giáo d c, y t …
Ngày nay s h p tác gi a các qu c gia trong các lĩnh v c cũng ư c o lư ng, c th hoá
b ng m t ngân sách. S giúp c a m t qu c gia này i v i qu c gia khác cũng ư c th c
hi n b ng ti n thay vì s c ngư i, s c c a.
CÂU 11
Trình bày khái ni m c i m ch song b n v . T ó nêu rõ ưu th , như c i m c a ch
này. Nguyên nhân s p lư ng kim b n v .
1. Khái ni m
Là ch ti n t mà trong ó hai th kim lo i quý ư c dùng làm b n v và làm cơ s cho
toàn b ch lưu thông ti n t qu c gia ó.
2. c im
Vàng và b c là hai th kim lo i ư c dùng làm ti n t
-
M i ngư i ư c t do úc ti n b ng vàng b c
-
Vàng b c có khuynh hư ng thanh toán vô h n nh
-
3. Hình th c
Ch b n v song song: mang y 3 c i m trên, t giá trao i gi a ti n
-
vàng và ti n b c ư c hình thành t phát trên th trư ng
Ch b n v kép: t giá gi a vàng và b c do nhà nư c quy nh
-
4. H n ch
Vi c s d ng cùng m t lúc hai th kim lo i làm thư c o giá tr mâu thu n v i
-
chính b n ch t c a ch c năng thư c o giá tr . Do ó, gây tr ng i cho vi c tính giá c và lưu
thông hàng hoá
S quy nh c a lu t phát v tương quan gi a giá tr c a vàng và b c (trong ch
-
kép) mâu thu n v i quy lu t giá tr . Do ó, n u tương quan gi a giá tr vàng và b c hình
thành trên th trư ng chênh l ch so v i tương quan gi a chúng do pháp lu t quy nh thì
quy lu t Gresham phát huy tác d ng.
5. Ưu i m
Do ti n úc b ng vàng và b c có kh năng thanh toán vô h n nh và t do lưu
-
thông gi a các nư c nên nó có tác d ng tích c c i v i s phát tri n c a n n kinh t tư b n
ch nghĩa
+ Thúc y s phát tri n nhanh chóng c a n n s n xu t tư b n ch nghĩa
+ Góp ph n thúc y s phát tri n c a h th ng tín d ng tư b n ch nghĩa
+ T o i u ki n phát tri n ngo i thương
6. Nguyên nh n s p
Ch song b n v ã t ng là nguyên nhân gây xáo tr n trong i s ng kinh t và lưu
thông ti n t do n n u cơ vàng hay b c tùy theo s thăng tr m c a giá vàng hay b c trên
th trư ng. Ví như gia’ vàng trên th trư ng cao hơn giá qui nh. Ngay l p t c, vàng s ư c
c t tr và bi n m t kh i lưu thông. Và Gresham ã rút ra thành nh lu t Gresam “ti n x u
-7-
- tr c xu t ti n t t ra kh i lưu thông”. Th t v y, ng ti n vàng ngày càng có giá do các c
tính t nhiên ã bi n m t kh i th trư ng Châu Âu. T t c nh ng ai mu n thanh toán v i
qu c t ho c c t tr h u ưa chu ng ng ti n vàng vì m b o s bán ư c m t kh i kim
lo i có l i.
B c m t d n giá so v i vàng. Các nư c Châu Âu như Pháp, B , Th y Sĩ … b b c
gi vàng làm ti n t duy nh t và các nư c Châu Á ph thu c vi c nh p kh u k ngh cũng b
thi t thòi -> b b c gi vàng.
S sp ch lư ng kim b n v v i s t ng th ng c a “b n v vàng”
CÂU 12
Trình bày khái ni m, c i m ch b n v vàng c i n. Nêu ưu, như c i m. Nguyên nhân
sp .
1. Khái ni m
Là ch ti n t trong ó vàng ư c s d ng làm cơ s cho toàn b quá trình lưu thông
ti n t c a qu c gia.
2. c im
M i ngư i t do úc ti n vàng theo quy nh c a Nhà nư c (ti n giá)
-
M i ngư i ư c t do i ti n giá6y l y ti n úc b ng vàng
-
Ti n úc b ng vàng có kh năng chi tr cô h n nh và t do lưu thông gi a các
-
nư c
3. Ưu i m
Kh c ph c h n ch c a ch lư ng kim b n v
-
Ch còn m t h th ng ti n t duy nh t, th c hi n t t ch c năng thư c o giá tr , t o
-
nên ti ng nói chung m b n hàng hoá trao i mua bán d dàng.
Là ch ti n t nh ng th i ư c t do lưu thông gi a các nư c ã thúc y
-
ngoãi thương, xu t kh u phát tri n, thanh toán qu c t m r ng, h th ng tín d ng cũng t
ó phát tri n,…
4. N hư c i m
C n p h i có lư ng vàng m b o ti n gi y phát hành
-
Vi c thanh toán b ng lư ng vàng gi a các qu c gia khó khăn vì ph i v n chuy n và
-
chi phí b o qu n.
5. Nguyên nhân s p
Trong chi n tranh th gi i th nh t: Các bên tham chi n dùng vàng mua quân
-
trang, quân ph c, khí gi i, … Và nh ng bên thua tr n ph i b i thư ng chi n tranh d tr
vàng ki t qu
Hơn th , phát hành ti n gi y ph c chi n tranh, chi tiêu xã h i lư ng ti n gi y
-
l n hơn vàng. Ngư i dân n i không thanh toán ch sp
CÂU 13
Trình bày khái ni m, c i m ch b n v vàng thoi và ch b n v h i oái. Nguyên nhân
d n n ch sp .
Sau chi n tranh th gi i th nh t, do lư ng vàng d tr không tho mãn nhu c u
chuy n i y c a dân chúng. Nhà nư c h n ch quy n t do chuy n i b ng cách ch
cho chuy n i ti n gi y l y vàng t m t kh i lư ng t i thi u khá l n tr lên du i hình th c
vàng th i. Ch này g i là ch b n v vàng thoi (kim nh b n v ).
Nh ng nư c nào không vàng theo ch kim nh b n v dù là có tính h n ch thì có
khuynh hư g d a ơn v ti n t c a nư c khác. ơn v ti n t ó g i là “ ng ti n ch ch t”.
Ch này ngày càng ph bi n vì ó là gi i pháp giúp cho nh ng nư c thi uvàng nhưng v n
mu n ng ti n c a mình dính li u n vàng thông qua m t ơn v ti n t khác “m nh” hơn
nhà chuy n i ra vàng d dàng hơn theo m t giá chính th c c nh. Ngư i ta g i ây là ch
b n v h i oái (kim hoán b n v ).
1. Ch b n v vàng thoi
Khái ni m
b.
Là ch ti n t , trong ó vàng ư c s d ng làm b n v và làm cơ s cho toàn b ch
lưu thông ti n t qu c gia.
c im
c.
-8-
- C m tư nhân úc ti n vàng
-
Không t do lưu thông ti n vàng
-
Các d u hi u giá tr ch ư c i ra vàng thoi ch không ư c i l y ti n úc b ng
-
vàng
2.Ch h i oái vàng
Khái ni m
a.
Là ch b n v vàng, trong ó ti n t c a m t qu c gia ph i có quan h h i oái v i ng
ti n khác (ti n ch ch t) m i i ra vàng ư c.
c im
b.
C m tư nhân úc vàng
-
Không t do lưu thông ti n vàng
-
Các d u hi u giá tr không ư c t do i ra vàng mà ph i có quan h h i oái v i
-
ng ti n khác
3. Nguyên nhân s p
Cu c i kh ng ho ng kinh t th gi i 1929 – m t th p niên sau th chi n th nh t, n n
kinh t nhi u nư c phát tri n cao , n n s n xu t tăng nhanh so v i s c mua c a m i ngư i
ngư i dân ua nhau n ngân hàng i l y vàng không lư ng vàng. T t c các nư c
l n lư t tuyên b ch m d t ch b n v vàng chuy n sang ti n gi y b t kh hoán. H th ng
ti n t hoán i ra vàng k t thúc, các nư c chuy n sang th i kỳ s d ng ngo i t trong h
th ng ti n t qu c t . i u này cũng xu t phát t nguyên do sau:
Kh i lư ng hàng hoá s n xu t và m u d ch càng tăng òi h i tăng kh i lư ng
-
phương ti n thanh toán qu c t trong khi lư ng vàng s n xu t ra l i ph thu c vào các nư c
có m vàng l n.
N u dùng vàng thanh toán thì ph i d tr vàng mà vàng d tr thì không sinh l i
-
trong khi d tr ngo i t l i có th sinh l i d dàng n u mua trái phi u hay g i vào NHTW
Dùng vàng trong thanh toán qu c t r t b t ti n vì ph i v n chuy n xa và t n chi
-
phí b o qu n
S xu t hi n c a các khu v c ti n t cũng góp ph n ưa các nư c n ch s d ng
-
ngo i t thay cho vàng trong các giao d ch qu c t .
CÂU 14
H th ng ti n t Bretton Woods và ưu như c i m c a nó trong quan h ti n t qu c t .
Theo tho ư c Bretton Wood, chính ph các nư c thành viên cam k t duy trì t giá c nh
c a ng ti n nư c mình so v i dollar Mĩ và vàng. D a trên cơ s giá vàng c nh m c 35
USD/ounce. Các nư c có th thành l p t giá ng ti n c a mình so v i dollar Mĩ.
VD: 1 DEM = 1/140 ounce vàng
1 DEM = 35 USD/140 = 0.25 USD 1 USD = 4 DEM
T giá h i oái c a nh ng ng ti n khác so v i USD ch ư c phép thay i trong ph m vi
biên 1% so v i mean già công b . T giá này ư c c nh b ng s can thi p c a nhà nư c
trên th trư ng ngo i h i khi NHTW mua và bán USD tuỳ theo quan h cung c u trên th
trư ng.
Trong h th ng ti n Bretton Wood, trách nhi m c a Mĩ là duy trì s n inh c a giá c vì
t t c các ng ti n c a các qu c gia khác u d c vào giá tr c a USD và ng ti n các nư c
khác ph i ch u nh hư ng l m phát ng USD. Vì v y n u Mĩ gi giá vàng n nh m c 35
USD/ounce thì giá c th gi i s n nh.
Ưu i m:
Mang l i s n nh t giá
-
Lo i b ư c s b t n i v i các giao d ch buôn bán và u tư qu c t .
-
Thúc nay kinh t phát tri n và em l i l i ích cho t t c các thành viên.
-
Như c i m:
H u h t chính ph các qu c gia thành viên không mu n g n chính sách ti n t c a
-
mình v i vi c duy trì s c mua ng ti n như cam k t kh ng ho ng t giá.
Mĩ không th gi giá vàng n nh m c 35 USD/ounce vì chính ph ph i chi tiêu
-
nhi u cho vi c leo thang chi n tranh Vi t Nam; sau chi n tranh th gi i kinh t Châu Âu,
-9-
- Nh t B n… ư c ph c h i, gia tăng s n xu t làm d tr ngo i t USD tăng trong khi ó Mĩ
cam k t bán vàng v i giá c nh vì th các nư c này ã s d ng d tr ngo i t t n công vào
kho vàng c a Mĩ làm cho d tr vàng c a Mĩ gi m d n; các nư c Euro, Nh t, Th y Sĩ t
ch i s áp d t t l l m phát c a Mĩ lên ng ti n c a h theo giá c nh nên dollar gi m
m nh…
CÂU 15:
Phân tích quy lu t Gresham. Trong i u ki n hi n nay, quy lu t này có còn t n tai và nh
hư ng hay không?
CHƯƠNG II : TÍN D NG
CU 16
Trình by khi ni m v b n ch t c a tín d ng. Ý nghĩa th c ti n c a vi c c u v n này.
1. Khi ni m tín d ng
Tín d ng là m t quan h vay mư n gi a hai ch th , trong ó ch th cho vay chuy n giao
m t lư ng giá tr v n tín d ng cho ch th vay v n s d ng trong m t kho n th i gian nh t
nh trên cơ s m b o ph i có s hoàn tr giá tr b ng v n g c c ng v i giá tr tăng thm.
2. B n ch t c a tín d ng
Qu trình v n ng c a tín d ng ư c chia làm 3 giai o n:
-
+ Giai o n 1: giai o n cho vay, tương ng v i th i kỳ khi mà ch th cho vay
chuy n giao giá tr v n vay ( ti n ho c hàng hoá) cho ch th vay v n s d ng do h tin
tư ng r ng ch th vay v n s tr n cho h .
+ Giai o n 2 : giai o n s d ng v n tín d ng, tương ng v i th i kỳ doanh nghi p
vay v n sau khi nh n ư c giái tr v n tín d ng chuy n giao thì ư c quy n s d ng vào m c
ích tho thu n ( quy n s hưũ v n thu c v ch th cho vay ), vi c s d ng ph i cĩ hi u
qu sinh l i.
+ Giai o n 3 : giai o n hoàn tr , tương ng v i th i kỳ ch th vay v n sau khi s
d ng có hi u qu v n tín d ng và áo h n thì thanh t n cho ch th cho vay c gi tr v n g c
v m t ph n giá tr tăng thêm ( c n g i l l i t c tín d ng )
B n ch t c a tín d ng:
-
+ Quan h tín d ng d a trên cơ s s tin tư ng, tín nhi m gi a ngư i i vay và
ngư i cho vay : có th nói ây là i u ki n tiên quy t thi t m t quan h tín d ng. Cơ s
c a s tin tư ng này có th do uy tín c a ngư i i vay, do giá tr tài s n th ch p và do s
b o lnh c a ngư i th ba.
+ Tín d ng mang tính hoàn tr : d u n phân bi t ph m trù tín d ng v i các ph m
trù khác. Lư ng v n ư c chuy n như ng ph i ư c hoàn tr ng h n c v th i gian v v gi
tr bao g m hai b ph n: g c v li.
+ Tín d ng là s v n ng c a tư b n cho vay : b i vì tín d ng th c hi n vi c di
chuy n cc kho n v n t m th i nhn r i n nh ng nơi phát sinh nhu c u, s chuy n như ng
này mang tính t m th i và khi hoàn l i luôn ph i kèm theo m t lư ng giá tr dôi thêm g i là
lơ t c.
3. Ý nghĩa th c ti n c a vi c nghin cưú này
Tín d ng t n t i trong nhi u phương th c s n xu t khác nhau. b t c phương
-
th c s n xu t nào, tín d ng cũng ư c bi u hi n ra bên ngoài như là s vay mư n t m th i
m t v t ho c m t s v n ti n t , nh v y mà ngư i ta có th s d ng ư c giá tr cu hàng
hoá ho c tr c ti p ho c gián t p thông qua trao i. Hay nói cách khác, cùng m t lúc có s
th a v n c a m t s ch th kinh t . trong khi cc chũ th kinh t khc l i cĩ nhu c u b sung
v n. N u tình tr ng ny khơng ư c gi i quy t thì qu trình s n xu t cĩ th g p khĩ khăn, d n
n ngu n l c c a x h i khơng ư c s d ng có hi u qu nh m m b o cho quá trình ti s n
xu t ư c ti n hành liên t c. Như v y, vi c nghiên cưú v n tín d ng giúp các ch th
trong n n kinh t s d ng v n m t cách có hi u qu hơn, th c hi n ư c vi c m r ng s n
xu t c n thi t b ng cách huy ng v n nhàn r i c a các ch th khác.
Tín d ng l knh truy n t i c a nhà nư c n các m c tiêu vĩ mô. Tín d ng cung ng
-
m t kh i lư ng ti n t r t l n cho toàn b n n kinh t , cho nên t vi c nghiên cưú b n ch t
c a tín d ng s là cơ s nhà nư c có s i u ch nh h p lý cc quan h cung c u ti n t ho c
- 10 -
- lm thay i quy mô, hư ng v n ng c a ngu n v n tín d ng t ư c nh ng m c tiêu vĩ
mô nh trư c.
Nghiên cưú tín d ng giúp nâng cao hi u qu th c hi n các chính sách x h i c a nh
-
nư c.
Ngoài ra, do tín d ng t o i u ki n m r ng và phát tri n quan h kinh t i
-
ngo i nên vi c nghiên cưú v tín d ng có ý nghĩa to l n i v i công cu c công nghi p hoá -
hi n i hoá nư c ta hi n nay, nh t là nh ng chính sách h p lý thu hút ngu n v n u tư
nư c ngoài.
CU 17
T i sao nói : “ Tín d ng là s v n ng c a tư b n cho vay”. Hy gi i thích lu n i m c a Mác : “
Tư b n cho vay là lo i tư b n sùng bái nh t và ăn bám nh t”.
1. Tín d ng là s v n ng c a tư b n cho vay
Như chúng ta bi t, tín d ng l :
S chuy n giao quy n s d ng m t lư ng giá tr t ngư i này sang ngư i khác.
-
S chuy n giao ny mang tính t m th i.
-
Khi hoàn tr l i lư ng giá tr chuy n giao thì luơn ph i km theo m t lư ng giá tr
-
dôi thêm g i là l i t c.
Cơ s khách quan cho s ra i và phát tri n quan h tín d ng là mâu thu n v n có c a qu
trình tu n h n v n ti n t trong x h i, cng m t lc cĩ ch th kinh t t m th i dư th a m t
kho n v n ti n t trong khi các ch th kinh t khác l i có nhu c u b sung v n.
Như v y, tín d ng th c hi n vi c di chuy n cc kho n v n t m th i nhn r i n nh ng nơi
phát sinh nhu c u. Do ó, tín d ng là s v n ng c a tư b n cho vay
2. Tư b n cho vay l lo i tư b n sùng bái nh t và ăn bám nh t
Tư b n cho vay là lo i tư b n sùng bái nh t vì ây là lo i tư bàn c n thi t cho nhu c u d
tr ng n h n, nhu c u u tư phát tri n, m r ng quy mô s n xu t. Cho nên, m c dù không
tr c ti p u tư vào s n xu t, ch b ng cách cung c p v n vay, tư b n cho vay v n thu ư c
l i nhu n.
Tư b n cho vay là lo i tư b n ăn bám nh t vì b n thn tư b n công nghi p ăn bám vào
ngư i công nhân do chi m o t giá tr th ng dư do công nhân sáng t o ra. Tuy nhiên trong
trư ng h p k t thúc quá trình s n xu t , nh s n xu t khơng m ương luôn ph n tiêu th
mà l i thông qua m t khâu khác có s góp m t c a tư b n thương nghi p, t o i u kiên cho
tư b n thương nghi p thu ư c l i nhu n trích t giá tr th ng dư mà tư b n công nghi p
bĩc l t c a cơng nhn lm thu. Như v y, tư b n công nghi p cũng ăn bám vào ph n giá tr
th ng dư ó trong quá trình lưu thông hàng hoá . Mà tư b n cho vay thì ăn bám vào tư b n
công nghi p và tư b n thương nghi p ( l y li su t cho vay m b n ch t c a nĩ l m t b ph n
c a gi tr th ng dư mà nhà tư b n công nghi p và tư b n thương nghi p ph i trích ra tr
cho tư b n cho vay vì s d ng v n tín d ng c a tư b n cho vay).
CU 18
Phân tích cơ s khách quan hình thnh v pht tri n quan h tín d ng. T ó nêu r vai tr c a
tín d ng i v i n n kinh t .
1. Cơ s khách quan hình thnh v pht tri n quan h tín d ng
Xu t phát t c i m chu chuy n v n ti n t trong n n kinh t :
a.
Xu t phát t c i m tu n hoàn v n trong quá trình s n xu t kinh doanh cu cc
-
doanh nghi p. Cĩ nh ng th i kỳ doanh nghi p t m th i thi u v n ti n t (thư ng xu t hi n
vào th i kỳ u c a chu kỳ s n xu t kinh doanh, khi mà doanh nghi p c n nhi u v n mua
d tr nguyên nhiên v t li u, các y u t u vào ph c v quá trình s n xu t kinh doanh). Bn
c nh ó có nh ng th i kỳ doanh nghi p t m th i th a v n ( khi mà doanh nghi p s n xu t
ra s n ph m, hng h v tiu th ư c trên th trư ng, có thu nh p b ng ti n t nhưng chưa s
d ng h t ngay mua nguyên nhiên v t li u, tr lương công nhân…). Như v y, dư i góc x
h i, t i m t th i i m luôn xu t hi n tình tr ng t m th i th a v n v t m th i thi u v n ti n
t c a cc doanh nghi p.
Xu t phát t s m t cân i gi a thu nh p và nhu c u chi tiêu c a các h gia ình, c
-
nhn trong x h i. Cĩ nh ng h gia ình cĩ thu nh p nhưng chưa có nhu c u chi tiêu h t ngay,
ngư c l i có nh ng gia ình chưa có thu nh p nhưng v n có nhu c u chi tiu di n ra hng ngy.
- 11 -
- Xu t phát t s m t cân i gi a thu và chi c a NSNN TW và a phương.
-
ây chính là nh ng i u ki n c n tín d ng xu t hi n.
Xu t phát t nhu c u u tư và sinh l i c a các ch th trong n n kinh t :
b.
Cĩ nh ng ch th v n ch cĩ gi i h n nhưng h v n mong mu n m r ng và phát
-
tri n s n xu t m c cao hơn thu ư c nhi u l i nhu n hơn n a. Do v y m i xu t hi n
nhu c u vay v n.
Ngư c l i có nh ng ch th t m th i th a v n, chưa có nhu c u s d ng n, chưa
-
sinh l i nhưng h không cam ch u và v n mu n nh ng ng v n nhàn r i ó ti p t c sinh l i
cho h . Do v y xu t hi n nhu c u c n cho vay.
ây chính là i u ki n r t cơ b n thúc y tín d ng ra i và phát tri n.
2. Vai tr c a tín d ng i v i n n kinh t
Góp ph n thúc y quá trình ti s n xu t x h i
a.
Cung ng v n m t cách k p th i cho nh ng ch th c n v n s n xu t và tiêu
-
dùng. T ó y nhanh t c s n xu t cũng như t c tiêu th s n ph m.
M t h th ng cc hình th c tín d ng a d ng làm cho s ti p c n các ngu n v n tín
-
d ng d dàng hơn, ti t ki m chi phí giao d ch và gi m b t các chi phí ngu n v n cho các ch
th kinh doanh.
T o s ch ng v ngu n v n cho các doanh nghi p, giúp các nhà s n xu t tích c c
-
tìm ki m cơ h i u tư m i và nâng cao năng l c s n xu t c a x h i.
Các ngu n v n tín d ng ư c cung ng luôn kèm theo các i u ki n tín d ng hn
-
ch r i ro, do ó bu c nh ng ngư i i vay ph i quan tâm th t s n hi u qu s d ng v n
nh m m b o m i quan h lâu dài v i các t ch c cung ng tín d ng.
Tín d ng l kênh truy n t i tác ng c a Nhà Nư c n các m c tiêu vĩ mô
b.
Thông qua vi c thay i và i u ch nh các i u ki n tín d ng ( như li su t, i u ki n vay,
yêu c u th ch p, b o lnh…), Nh nư c có th thay i quy mô tín d ng ho c chuy n hư ng
v n ng c a ngu n v n tín d ng. T ó nh hư ng n t ng c u c a n n kinh t c v quy
mô cũng như k t c u, t ó tác ng ngư c l i n t ng cung và các i u ki n s n xu t khác.
i m cân b ng cu i cùng gi a t ng cung và t ng c u dư i tác ng c a chính sách tín d ng
s cho phép t ư c các m c tiêu vĩ mô c n thi t.
Tín d ng l cơng c th c hi n cc chính sch x h i c a Nh nư c
c.
V i phương th c tài tr có hoàn l i c a tín d ng cho các chính sách x h i gĩp ph n duy
trì ngu n cung c p ti chính v cĩ i u ki n m r ng hơn quy mô tín d ng chính sách, ng
th i bu c các i tư ng chính sách ph i quan tâm n hi u qu s d ng v n mb o
hoàn tr úng th i h n, t ng bư c làm cho h có th t n t i c l p v i ngu n v n tài tr .
CU 19
Trình by khaí ni m v c i m c a tín d ng thương m i. T ó nêu r ưu i m và h n ch c a tín
d ng thương m i.
1. Khi ni m
Là quan h tín d ng gi a các doanh nghi p v i nhau, bi u hi n dư i hình th c mua bn
ch u hng h .
2. c im
3. Ưu i m và h n ch c a tín d ng thương m i
Ưu i m:
+ Tín d ng thương m i ư c c p gi a các doanh nghi p quen bi t, uy tín nên có l i
th là th t c nhanh, g n, áp ng nhu c u v n ng n h n và góp ph n y nhanh t c tiêu
th s n ph m c a các doanh nghi p.
+ T o i u ki n m r ng ho t ng c a tín d ng ngân hàng thông qua nghiêp v
chi t kh u thương phi u.
Khuy t i m :
+ Tín d ng thương m i ư c c p b ng hàng hoá nên doanh nghi p cho vay ch có
th cung c p ư c cho m t s doanh nghi p nh t nh - nh ng doanh nghi p c n úng th
hàng hoá ó ph c v s n xu t ho c bn ra.
+ Ph m vi h p, ch x y ra gi a các doanh nghi p, hơn n a là ch th c hi n ư c
gi a các doanh nghi p quen bi t, tín nhi m l n nhau.
- 12 -
- + Tín d ng thương m i do các doanh nghi p tr c ti p s n xu t kinh doanh cung
c p, vì v y qui mơ tín d ng ch ư c gi i han trong kh năng v n hàng hoá mà h có. N u
doanh nghi p vay v n có nhu c u cao hơn thì doanh nghi p cho vay khơng th áp ng
ư c.
+ i u ki n kinh doanh và chu kỳ s n xu t c a các doanh nghi p có th không phù
h p nhau, do v y khi th i gian mà doanh nghi p cho vay mu n cung c p không phù h p v i
nhu c u c a doanh nghi p c n i vay thì tín d ng thương m i không th x y ra.
+ Là lo i tín d ng không có m b o nên r i ro d phát sinh.
+ Do tính chuy n như ng c a thương phi u nên khó khăn trong chi tr c a m t
ngư i có th nh hư ng dây chuy n n nh ng ngư i khác có tham gia vào thanh toán
thương phi u b ng hình th c ký h u.
CU 20
Th nào là thương phi u? Trình by c i m và phân lo i thương phi u. Liên h Pháp l nh
thương phi u Vi t Nam v v n này.
1. Khi ni m thương phi u
Thương phi u ( kỳ phi u thương m i ) là ch ng ch có giá ghi nh n l nh yêu c u thanh
toán không i u ki n m t s ti n xác nh trong m t th i gian nh t nh.
2. c i m c a thương phi u
Có tính trưù tư ng : trên thương phi u không ghi nguyên nhân c th phát sinh
-
kho n n cũng như m c li su t p d ng, m ch cĩ cc thơng tin cơ b n như ngư i phát hành,
ngư i th l nh ( ngư i có nghĩa v thanh toán), ngư i th hư ng, s ti n thanh toán, th i
gian, a i m thanh t n.
Có tính pháp lý : các ho t ng lien quan n thương phi u ư c i u ch nh b i
-
pháp l nh thương phi u nh m m b o an toàn trong quan h mua bán chi và h n ch các
v dây chuy n khi m t cá nhân không có kh năng chi tr .
Có tính lưu thông : thương phi u có th ư c s d ng như m t phương ti n thanh
-
toán chi tr thay cho ti n, có th chuy n như ng, mua bán ho c thanh toán trong th i h n
hi u l c c a thương phi u.
3. Phân lo i thương phi u
Căn c vào ch th ký pht
-
+ H i phi u : l ch ng ch cĩ giá do ngư i ký pht l p, yu c u ngư i b ký phát thanh
toán không i u ki n m t s ti n xác nh khi có yêu c u ho c vào m t th i gian nh t nh
trong tương lai cho ngư i th hư ng.
+ L nh phi u: là ch ng ch có giá do ngư i phát hành l p, cam k t thanh toán
không i u ki n m t s ti n xác nh khi có yêu c u ho c là vào m t th i gian nh t nh
trong tương lai cho ngư i th hư ng.
Căn c vào danh tính c a thương phi u
-
+ Thương phi u vô danh: không ghi tên ngư i th hư ng, do v y ngư i s hưũ
thương phi u chính là ngư i th hư ng.
+ Thương phi u ký danh: cĩ ghi tn ngư i th hư ng nhưng v n có th chuy n
như ng b ng cách ký h u.
+ Thương phi u ích danh: ch ngư i có tên trên thương phi u m i ư c i thanh
t n khi thương phi u n h n, không ươc chuy n như ng.
CU 21
Trình by cc lo i thương phi u. Phân tích nh ng m t l i và b t l i c a t ng lo i i v i ch th
cho vay.
1. Cc lo i thương phi u
Thương phi u vô danh : ngư i cho vay có th chuy n như ng tuỳ ý khi h mu n.
-
Tuy nhin do khơng ghi tn ngư i th hư ng nên ph i ư c gi gìn c n th n tránh nh ng
r i ro x y ra như b m t c p vì lm m t thương phi u chính là m t luôn quy n s hưũ nó.
Thương phi u ký danh : ngư i cho vay có th gi n h n thanh toán ho c em bán
-
trư c th i h n dư i hình th c chi t kh u; do có ghi tên ngư i th hư ng và ch ư c chuy n
nhu ng khi có ký h u cho nn h n ch b t r i ro cho ngư i cho vay, không s b m t c p. Tuy
nhiên, kh năng chuy n như ng bi h n ch hơn so v i thương phi u vô danh.
- 13 -
- Thương phi u ích danh : an toàn cao nh t do ch có ngư i có tên trên thương
-
phi u m i ư c quy n i ti n. Tuy nhin, do khơng chuy n như ng ư c cho nên ngư i cho
vay ( ngư i có tên trên thương phi u) ph i ch u hoàn toàn m i r i ro x y ra; m t khác l i
không th ch ng s d ng v n áp ng nhu c u v n t m th i.
CU 22
Trình by khi ni m v c i m c a tín d ng ngân hàng. T i sao tín d ng ngân hàng là lo i hình tín
d ng ch y u v ph bi n nh t trong n n kinh t th trư ng.
1. Khi ni m tín d ng ngn hng
Tín d ng ngn hng l quan h chuy n như ng v n gi a ngân hàng và các ch th khác trong
n n kinh t . Trong ó ngân hàng vưà óng vai tr ngư i i vay ( nh n ti n g i c a các ch
th khác trong n n kinh t ho c phát hành các ch ng ch ti n g i : kỳ phi u, trái phi u ngân
hàng huy ng v n), v a óng vai tr ngư i cho vay ( c p tín d ng cho các ch th khác
trong n n kinh t b ng vi c thi p l p các h p ng tín d ng, kh ư c nh n n …).
2. c i m c a tín d ng ngân hàng
Ch th tham gia : m t bn l ngn hng, m t bn l cc ch th khác trong n n kinh t như
-
các doanh nghi p, h gia ình, c nhn…
i tư ng : ch y u là ti n t , có khi là tài s n.
-
Th i h n : r t linh ho t bao g m ng n h n, trung h n v di h n.
-
Cơng c : cũng r t linh ho t, cĩ th l kỳ phi u, tri phi u ngn hng, các h p ng tín
-
d ng…
Tính ch t : l hình th c tín d ng mang tính ch t gin ti p, trong ó ngân hàng là
-
trung gian tín d ng gi a nh ng ngư i ti t ki m và nh ng ngư i c n v n s n xu t kinh
danh ho c tiêu dùng.
M c ích : nh m ph c v s n xu t kinh doanh ho c tiêu dùng qua ó thu ư c l i
-
nhu n.
3. Tín d ng ngn hng l lo i hình tín d ng ch y u v ph bi n nh t trong n n kinh t th
trư ng
Khc v i cc hình th c tín d ng tr c ti p, ngu n v n TDNH l ngu n v n huy ng
-
x a x h i v i kh i lư ng và th i h n khác nhau. Do ó, TDNH có th áp ng dư c nh ng
nhu c u l n v v n, a d ng v th i h n cho vay.
TDNH ư c c p dư i hình th c ti n t l n hi n v t, lm cho kh năng tho mn nhu
-
c khch hng cu TDNH ư c nâng cao hơn so v i TDTM ( lo i hình tín d ng c p tr c ti p
b ng hi n v t v hng h ).
V m t ch th , ch th c a cc TDNH l cc c nhn. Cc ch th kinh t trong x h i cng
-
v i m t h th ng cc NHTM, r ng hơn r t nhi u so v i ch th c a TDTM, v n ch là các
doanh nghi p.
TDNH c n cĩ vai tr c bi t quan tr ng trong vi c cung c p v n cho nhu c u kinh
-
doanh c a các doanh nghi p v a và nh - các doanh nghi p không i u ki n tham gia vào
các th trư ng v n tr c ti p.
TDNH là m t công c quan tr ng phát tri n các ngành kinh t chi n lư c theo
-
yêu c u c a chính ph .
Trong n n KTTT, ti n t óng vai tr vơ cng quan tr ng, vi c th t ch t hay n i l ng
-
cung ti n t , ki m ch l m pht thơng qua ho t ng c a h th ng ngân hàng s tác ng tr c
ti p n tình hình n n kinh t .
CU 23
Th no l tín d ng ngn hng? Trình by phn lo i cho vay trong ho t ng tín d ng ngân hàng.
1. Khi ni m tín d ng ngn hng
Tín d ng ngân hàng là quan h chuy n như ng v n gi a ngân hàng và các ch th khác
trong n n kinh t . Trong ó ngân hàng vưà óng vai tr ngư i i vay ( nh n ti n g i c a các
ch th khác trong n n kinh t ho c phát hành các ch ng ch ti n g i : kỳ phi u, trái phi u
ngân hàng huy ng v n), v a óng vai tr ngư i cho vay ( c p tín d ng cho các ch th
khác trong n n kinh t b ng vi c thi p l p các h p ng tín d ng, kh ư c nh n n …).
2. Phn lo i cho vay c a ngn hng
- 14 -
- Căn c vào m c ích tín d ng
a.
Cho vay b t ng s n : là lo i cho vay lien quan n vi mua s m và hình thnh b t
-
ng s n.
Cho vay công nghi p và thương m i : là lo i cho vay b sung v n cho các doanh
-
nghi p trong lĩnh v c công nghi p, thương m i, d ch v .
Cho vay nông nghi p : là lo i cho vay trang tr i các kho n chi phí s n xu t như
-
phân bón, thu c tr sâu, gi ng cây tr ng, th c ăn gia súc, lao ng, nhiên li u…
Cho vay tiu dng : là lo i cho vay áp ng các nhu c u tiêu dùng c a cá nhân như
-
mua s m các v t d ng t ti n, trang tr i các chi phí c a i s ng thông qua phát hành th
tín d ng.
Các lo i cho vay khác : như cho vay giáo d c…
-
Căn c vào th i h n tín d ng
b.
Cho vay ng n h n : là lo i cho vay có th i h n t i a n 12 tháng, dùng bù p
-
nhu c u v n lưu ng t m th i thi u c a các doanh nghiêp và nhu c u chi tiêu ng n h n c a
các cá nhân.
Cho vay trung h n : là lo i cho vay th i h n trên 1 năm n 5 năm.
-
Cho vay di h n : là lo i cho vay có th i h n trên 5 năm.
-
Căn c vào b o m c a tín d ng
c.
Cho vay không b o m : là lo i cho vay d a trên cơ s uy tín c a khách hàng vay.
-
Cho vay có m b o : là lo i cho vay d a trên cơ s ph i có tài s n m b o ho c có
-
s b o lnh c a bên th ba. Bao g m b o m i nhân và b o m i v t.
Căn c vào phương pháp hoàn tr
d.
Cho vay tr gĩp : l lo i cho vay m khch hng ph i h n tr v n g c v li theo nh kỳ.
-
Cho vay phi tr góp : là lo i cho vay ư c hoàn tr toàn b v n m t l n khi áo
-
h n.
Cho vay hoàn tr theo yêu c u : là lo i cho vay mà ngư i vay có th hoàn tr nhi u
-
l n theo kh năng trong th i h n hơp ng.
Căn c vào tính ch t hoàn tr
e.
Cho vay hoàn tr tr c ti p : là lo i cho vay mà vi c hoàn tr n ư c th c hi n tr c
-
ti p b i ngư i i vay.
Cho vay hoàn tr gián ti p : là lo i cho vay mà vi c hoàn tr n không ư c th c
-
hi n tr c ti p b i ngư i i vay mà ư c th c hi n gián ti p thông qua ngư i th l nh c a
ngư i i vay.
3. Ưu, như c i m
+ Ưu i m
V ch th : r t linh ho t (doanh nghiêp, h gia ình, c nhn…)
Do là ngu n v n huy ng c a x h i v i kh i lư ng và th i h n khác nhau, do ó
nó có th tho mn cc nhu c u v n a d ng v kh i lư ng cũng như th i h n và m c ích s
d ng.
+ Như c i m : th t c rư m r, m t nhi u th i gian…
4. Vai tr c a tín d ng ngn hng
Cĩ vai tr c bi t quan tr ng trong vi c cung c p v n cho nhu c u kinh doanh c a
-
các doanh nghiêp v a và nh vì nh ng doanh nghi p ny chưa có i u ki n tham gia
vào th trư ng v n tr c ti p.
Góp ph n y nhanh nh p tích t , t p trung v n và tăng cư ng kh năng c nh
-
tranh gi a các doanh nghi p.
C n ư c s d ng như là m t công c quan tr ng phát tri n các ngành kinh t
-
chi n lư c theo yêu c u c a chính ph .
CU 24
Trình by phn lo i trái phi u nhà nư c. Vi c phân lo i trái phi u nhà nư c theo th i h n có liên
quan như th nào n c u trúc c a li su t.
1. Phân lo i trái phi u Nhà nư c
Căn c vào ph m vi
a.
- 15 -
- Trái phi u qu c n i : là lo i trái phi u phát hành trong nư c do chính ph trung
-
ương ho c chính quy n i phương phát hành.
Trái phi u qu c t : là lo i trái phi u do chính ph trung ương phát hành huy
-
ng v n trên th trư ng nư c ngoài. Bao g m : trái phi u nư c ngoài, trái phi u euro.
Căn c vào th i h n :
b.
Tri phi u ng n h n : l trái phi u có th i h n dư i 12 tháng.
-
Tri phi u di h n : l tri phi u cĩ th i h n t 12 thng tr ln.
-
Căn c vào m c ích :
c.
Tín phi u kho b c : là lo i trái phi u ng n h n do chính ph phát hành nh m bù
-
p thi u h t t m th i c a ngân sách khi ngu n thu chưa n h n, lo i trái phi u này ph i
ư c thanh toán trong năm tài chính.
Trái phi u kho b c : là lo i trái phi u dài h n, do chính ph phát hành nh m bù
-
p thi u h t trong chi tiêu thư ng xuyên c a ngân sách nhà nư c ( t c b i chi ngân sách
hàng năm).
Trái phi u u tư : là lo i trái phi u dài h n, do chính ph trung ương ho c chính
-
quy n i phương phát hành nh m u tư vào các công trình cơ s h t ng, công trình an
sinh phc l i x h i…
Căn c vào phương pháp hoàn tr :
d.
Tri phi u chi t kh u : l lo i trái phi u ư c phát hành theo phương pháp tr li
-
trư c ngay khi phát hành.
Trái phi u Coupon : là lo i trái phi u ư c phát hành theo m nh giá và tr li nh
-
kỳ theo t ng kỳ h n nh t nh, thư ng là theo 6 tháng ho c 1 năm.
Tri phi u tích lu : l lo i trái phi u ư c thanh toán v n và li m t l n khi áo h n.
-
Căn c vào danh tính :
e.
Trái phi u ích danh.
-
Tri phi u vơ danh.
-
Tri phi u ký danh.
-
2. Phân lo i trái phi u nhà nư c theo th i h n có liên quan như th nào n c u trúc c a li
su t.
Lý thuy t d tính :
Cc cơng c n cĩ kỳ h n thanh t n khc nhau cĩ th thay th cho nhau h n h o. Li
-
su t c a m t tri phi u di h n b ng trung bình c a cc li su t ng n h n d tính trong su t v ng
i c a trái phi u ó.
Lý thuy t d tính gi i thích ư c s tăng lên li su t ng n h n s lm tăng lên li su t
-
di h n ( vì ó là trung bình cơng) khi n cho li su t ng n h n v li su t di h n di n bi n theo
nhau. Nhưng lý thuy t d tính không gi i thích ư c ư ng LS hoàn v n s d c lên trong
tương lai trong khi LS ng n h n có th d c xu ng. Do ó, lý thuy t d tính chưa hoàn h o.
Lý thuy t th trư ng phân cách :
Các công c n có kỳ h n thanh toán khác nhau không th thay th cho nhau hoàn
-
h o. Nó có nh ng th trư ng hoàn toàn riêng bi t và tách r i nhau. Nó ph thu c vào kho ng
th i gian lưu gi riêng bi t mà nhà u tư d tính và mong mu n. Do ó, LS c a các trái
phi u h n kỳ ng n ho c h n kỳ dài ư c xác nh cho lư ng cung và lư ng c u c a trái
phi u h n kỳ ó.
Lý thuy t th trư ng phân cách gi i thích ư c t i sao các ư ng LS hoàn v n
-
thư ng d c lên. Nhưng nó không gi i thích ư c là các trái phi u có h n kỳ thanh toán khác
nhau thì LS thư ng di n bi n theo nhau.
Lý thuy t mơi trư ng ưu tiên :
L s k t h p h n h o gi a lý thuy t d tính v lý thuy t th trư ng phân cách.
Nĩ cho r ng cc cơng c n cĩ h n kỳ thanh t n khc nhau thì cĩ th thay th cho nhau nhưng
không hoàn h o. B i vì cc nh u tư c n tính n h n kỳ thanh toán c a các công c n này.
H u h t các nhà u tư u thích các công c n có h n kỳ thanh toán ng n hơn h n kỳ dài.
S ưa thích này ư c g i là môi trư ng ưa thích hay môi trư ng ưu tiên. các nhà u tư
- 16 -
- t b m i trư ng ưa thích sang m i trư ng kém ưu tiên hơn thì h ph i ư c bù p b ng
kho n ph thu g i là m c bù h n ng ch.
CU 25
Phân bi t s khác nhau gi a tín d ng thương m i và tín d ng ngân hàng. T i sao nói s ra i
c a tín d ng ngân hàng t o i u ki n cho tín d ng thương m i phát tri n.
1. M i quan h gi a tín d ng thương m i và tín d ng ngân hàng
Tín d ng thương m i là cơ s cho tín d ng ngân hàng ra i và phát tri n vì thương phi u
chính là m t lo i b o m ngân hàng c p tín d ng cho ngư i vay. Hơn n a khi ngân hàng
c p tín d ng t s dư ti n g i c a khách hàng thì ph i m b o r ng kho n tín d ng ó cĩ
hng hoá i ng. Chính tín d ng thương m i m b o cho kho n hàng hoá i ng ó vì khi
tín d ng thương m i phát sinh có nghĩa là vi c s n xu t, tiêu th ư c th c hi n.
Ngư c l i, tín d ng ngân hàng ra i và phát tri n tc ng tr l i, t o i u ki n thúc y
tín d ng thương m i ngày càng phát tri n vì ngn hng cĩ th th c hi n b o lnh cho cc doanh
nghi p t o i u ki n cho các doanh nghi p có th mua bán ch u v i nhau khi h chưa
quen bi t. Ngoài ra v i vi c th c hi n chi t kh u, tái chi t kh u thương phi u, ngân hàng
t o tính thanh kho n cho thương phi u, t o i u ki n thúc y các doanh nghi p mua bán
ch u nhi u hơn. Nh có tín d ng ngân hàng gip cho cc doanh nghi p cĩ v n s n xu t kinh
doanh, m r ng u tư i m i thi t b , nâng cao năng l c s n xu t, s n xu t hàng hoá ư c
phát tri n, m r ng tín d ng thương m i cũng ư c m r ng.
CU 26
Phân bi t s khác nhau gi a tín d ng thương m i, tín d ng ngân hàng và tín d ng nhà nư c. T i
sao t t c các hình th c tín d ng trn u có th ng th i t n t i v pht tri n.
Tín d ng thương Tín d ng ngn hng Tín d ng nhà nư c
mi
Ch th Gi a cc doanh M t bn l ngn hng v M t bn l nh nư c v i tư
tham gia nghi p tr c ti p s n bn c n l i l cc ch th cách ngư i i vay và m t
xu t kinh doanh v i khc trong n n kinh t bên là các chũ th khác
nhau trong n n kinh t .
i tư ng ư c c p b ng hàng ư c c p b ng ti n Ch y u l ti n t , cũng cĩ
hoá là ch y u, cũng có th b ng hi n v t.
th là tài s n
Th i h n Cĩ th i h n ng n l R t linh ho t: ng n Ng n, trung, di h n
ch y u h n, trung h n v di
hn
Cơng c Thương phi u R t linh ho t: kỳ Trái phi u nhà nư c
phi u, tri phi u ngn
hng,
Tính ch t Tr c ti p Gin ti p Tr c ti p
M c ích Ph c v nhu c u s n Ph c v s n xu t Ph c v cho nhu c u c a
xu t và lưu thông kinh doanh ho c tiêu ngân sách nhà nư c.
hàng h vì m c tiu l i dùng qua ó thu ư c
nhu n i nhu n.
T t c cc hình th c tín d ng trn u có th ng th i t n t i và phát tri n vì m i hình th c
tín d ng u có c i m riêng c a mình như : m c ích, i tư ng, ch th , công c tín
d ng. Vi c các hình th c tín d ng trn cng t n t i v pht tri n s cĩ th huy ng t i a ngu n
v n nhàn r i trong n n kinh t , t o i u ki n t t hơn trong v c áp ng nhu c u v n c a n n
kinh t .
CU 27
Trình by khi ni m v c i m c a tín d ng nhà nư c. Vi c m r ng tín d ng nhà nư c bù p
b i chi , áp ng nhu c u chi tiêu thư ng xuyên c a ngân sách nhà nư c có nh hư ng th nào n
n n kinh t .
♣Khi m r ng tín d ng nhà nư c dư i hình th c vay t cc ch th kinh t phi ngn hng
bù p b i chi ngân sách không làm tăng lư ng ti n cung ng và do ó không t o áp l c
- 17 -
- gia tăng l m phát. Tuy nhiên n u ngư i mua các ch ng khoán chính ph là các ngân hàng
thương m i thì hnh vi i vay này s làm tăng lư ng ti n cung ng. M t khác, khi kh i lư ng
vay c a chính ph tăng lên, li su t th trư ng b y lên làm gi m nhu c u u tư c a cá
nhân và doanh nghi p và làm gi m t c tăng trư ng kinh t .
CU 28
Trình by ch c năng và phn tích vai tr c a tín d ng. Lin h th c ti n Vi t Nam.
1. Ch c năng c a tín d ng
Phn ph i l i v n ti n t trong n n kinh t
a.
Nghĩa là nh vào s v n ng c a tín d ng mà các ch th t m th i thi u v n nh n ư c
m t ph n v n ti n t t nh ng ch th t m th i th a v n trong x h i ph c v ho t ng
s n xu t kinh doanh ho c tiêu dùng tăng hi u qu s d ng v n trong toàn x h i, nng cao
hi u qu kinh doanh.. V n tín d ng cĩ th phn ph i dư i hai hình th c : phn ph i tr c ti p v
phn ph i gin ti p ( thông qua các nh ch tài chính trung gian như ngân hàng, qu tín d ng,
công ty tài chính…).
Thanh kho n
b.
Kho n thu nh p chưa ư c s d ng và g n như v th c a phương ti n c t tr s th c s
i vào lưu thông khi nó ư c c p cho ngư i có nhu c u s d ng v n thông qua cơ ch tín
d ng.
T o ra các công c lưu thông tín d ng và ti n tín d ng cho n n kinh t
c.
Thông qua ho t ng tín d ng lm pht sinh cc cơng c lưu thông tín d ng như thương
phi u, kỳ phi u, trái phi u…, các công c này có th lưu thông, chuy n như ng, có th thay
th m t kh i lư ng l n ti n m t lưu hành.
2. Lin h th c ti n Vi t nam
N n kinh t nư c ta v a thi u v n v a s d ng v n kém hi u qu tín d ng chưa th c
hi n t t các ch c năng và vai tr c a nĩ th trư ng tài chính tín d ng thi u s a d ng,
năng ng và không hi u qu , ng v n nhàn r i chưa ư c v n ng thông su t k p th i
ph c v cho n n kinh t phát tri n tăng t c.
CHƯƠNG III
H TH NG NGÂN HÀNG
CU 29
Phân bi t s khác nhau gi a h th ng ngân hàng m t c p và h th ng ngân hàng hai c p Vi t
Nam. Phân tích nh ng l i th c a h th ng ngân hàng hai c p so v i h th ng ngân hàng m t c p.
H th ng ngân hàng 1 c p H th ng ngân hàng 2 c p
(1951 – 1987) (1988 – nay)
Khái ni m M t ngân hàng c quy n, ngân H th ng ngân hàng bao g m: Ngân hàng
hàng thu c quy n s h u c a Nhà Nhà nư c và các ngân hàng chuyên doanh
nư c là duy nh t, có t ch c trên (ngân hàng thương m i và các t ch c tín
kh p các a bàn hành chính t i c p d ng)
huy n, ho t ng theo nguyên t c
p trung, th ng nh t trong c nư c
Ch c năng H th ng ngân hàng Nhà nư c Ngân hàng Nhà nư c (c p qu n lý
-
th c hi n ng th i 2 ch c năng: vĩ mô) óng vai trò là ngân hàng phát hành
- Qu n lý Nhà nư c v ti n t , tín ti n, th c hi n qu n lý Nhà nư c trên lĩnh
d ng và thanh toán v c ti n t , tín d ng b ng pháp lu t, chính
- H ch toán kinh t toàn ngành sách, các công c khác nh m vào m c tiêu
c a chính sách kinh t và chính sách ti n t
v i tr ng tâm là n nh ti n t .
- Ngân hàng thương m i và các t ch c tín
d ng khác ho t ng kinh doanh ti n t và
d ch v ngân hàng trên th trư ng nh m m c
ích l i nhu n phù h p v i chính sách pháp
lu t c a Nhà nư c.
Ph m vi Mô hình t ch c qu n lý th ng
- 18 -
- ho t ng nh t t trung ương n a phương
Phù h p v i yêu c u c a cơ ch Phù h p v i n n kinh t hàng hoá nhi u
k ho ch hóa t p trung mang n ng thành ph n, kinh t th trư ng theo nh
tính ch t bao c p hư ng xã h i ch nghĩa có s qu n lý c a
Nhà nư c.
♣Nh ng l i th c a ngân hàng 2 c p so v i ngân hàng 1 c p
H th ng ngân hàng 1 c p ơn nh t v i cơ ch qu n lý bao c p, quan liêu ã làm cho ho t
ng toàn ngành ngân hàng tr nên ơn phương, c ng nh c. Ngân hàng Nhà nư c không th
làm tròn ch c năng kinh doanh theo úng nghĩa c a nó cũng như không làm tròn ch c năng
qu n lý Nhà nư c các ho t ng ti n t ngân hàng. Ho t ng mang tính bao c p c a h
th ng ngân hàng 1 c p ã d n n s phân b và s d ng v n thi u hi u qu làm suy gi m
lòng tin c a công chúng.
Trong khi ó, h th ng ngân hàng 2 c p có s phân nh rõ ràng hai ch c năng qu n lý
Nhà nư c và ch c năng kinh doanh c a h th ng ngân hàng. Trong ó, NHTW phát hành
ti n, là ngân hàng c a các ngân hàng, ngân hàng c a chính ph , th c hi n ch c năng qu n lý
Nhà nư c các ho t ng v ti n t và ngân hàng trong ph m vi qu c gia. Ch c năng kinh
doanh ti n t và d ch v ngân hàng thu c v các ngân hàng thương m i và các t ch c tín
d ng.
CHƯƠNG IV
NGÂN HÀNG THƯƠNG M I
CÂU 30
Trình bày n i dung c a các ch c năng c a ngân hàng thương m i. M i quan h gi a các ch c
năng. Ch c năng nào giúp cho ngân hàng thương m i có vai trò t o ti n? Cho ví d minh ho .
1. Ch c năng c a Ngân hàng thương m i
• Ch c năng th qu cho xã h i
N i dung: NHTM nh n ti n g i, gi ti n, b o qu n ti n, th c hi n yêu c u rút ti n, chi ti n
c a khách hàng là các ch th trong n n kinh t .
Vai trò:
i v i khách hàng: + m b o an toàn tài s n
+ Sinh l i cho ng v n t m th i th a
i v i Ngân hàng: + Là cơ s th c hi n ch c năng thanh toán
+ T o ngu n v n ngân hàng th c hi n ch c năng tín d ng
i v i n n kinh t : + T p trung ngu n v n t m th i th a trong n n kinh t – nh ng
ngu n v n có ích cho tiêu dùng, s n xu t kinh doanh ph c v phát tri n s n xu t.
+ Khuy n khích tích lu trong xã h i
• Ch c năng trung gian thanh toán
N i dung: Trên cơ s khách hàng m tài kho n ti n g i thanh toán t i ngân hàng, thay m t
cho khách hàng, NHTM trích ti n g i trên tài kho n tr cho ngư i ư c hư ng ho c nh n
ti n vào tài kho n theo s u nhi m c a khách hàng.
Vai trò:
i v i khách hàng: + T o i u ki n thanh toán nhanh chóng, hi u qu
+ T o i u ki n thanh toán an toàn
i v i ngân hàng: + Cung ng m t d ch v thanh toán không dùng ti n m t có ch t
lư ng làm tăng uy tín cho ngân hàng, t o i u ki n thu hút ngu n v n ti n g i.
+ Uy tín ư c nâng cao NHTM m r ng quy mô ch c năng trung gian tín
d ng và tăng ngu n v n cho vay
+ Góp ph n tăng thêm thu nh p cho ngân hàng
i v i n n kinh t : + Ch c năng thanh toán y nhanh t c thanh toán, luân chuy n
v n trong n n kinh t y nhanh quá trình lưu thông hàng hóa, thúc y tăng trư ng
kinh t , hi u qu c a quá trình tái s n xu t xã h i.
+ Làm gi m kh i lư ng ti n m t d n n ti t ki m chi phí lưu thông ti n m t.
• Ch c năng trung gian tín d ng
- 19 -
- + N i dung: Ngân hàng th c hi n ch c năng trung gian tín d ng khi nó là “c u n i”
gi a ngư i th a v n và ngư i c n v n. C th là: ngân hàng huy ng m i kho n ti n chưa
s d ng n c a các ch th trong n n kinh t hình thành nên qu cho vay t p trung.
Trên cơ s ngu n v n này, ngân hàng s d ng cho vay áp ng nhu c u v n b sung
trong quá trình s n xu t kinh doanh, tiêu dùng c a các c th kinh t .
+ Vai trò:
i v i ngư i i vay: + Tho mãn ư c nhu c u v n t m th i thi u trong quá trình
-
s n xu t kinh doanh và tiêu dùng c a các ch th trong n n kinh t .
+ Ti t ki m chi phí, th i gian tìm ki m ngu n v n ti n l i, ch c ch n và h p pháp.
i v i ngư i i g i: + Thu l i t v n t m th i nhàn r i c a mình
-
+ m b o an toàn ti n g i và cung c p cho khác hàng các d ch
v thanh toán ti n l i
i v i ngân hàng: + Tăng cư ng l i nhu n cho ngân hàng t chênh l ch gi a lãi
-
su t cho vay và lãi su t ti n g i ho c hoa h ng môi gi i là cơ s t n t i và phát tri n ngân
hàng.
+ T o kh năng t o ti n cho ngân hàng.
i v i n n kinh t : + Thúc y tăng trư ng kinh t vì áp ng nhu c u v n m
-
b o quá trình tái s n xu t ư c th c hi n và m r ng quy mô s n xu t.
+ Nâng cao hi u qu s d ng v n nh t n d ng ngu n v n t m th i th a vào quá trình vay
sinh l i.
+ Kích thích quá trình luôn chuy n v n, thúc y s n xu t kinh doanh.
2. M i quan h gi a các ch c năng
Các ch c năng c a NHTM có m i quan h ch t ch , b sung, h tr cho nhau, trong
-
ó, ch c năng trung gian tín d ng là ch c năng cơ b n nh t: t o cơ s cho vi c th c hi n các
ch c năng sau. ng th i, khi ngân hàng th c hi n t t ch c năng trung gian thanh toán và
th qu l i góp ph n tăng ngu n v n tín d ng, m r ng quy mô ho t ng c a ngân hàng.
Ch khi ch c năng thanh toán ư c th c hi n hoàn thi n thì vai trò c a NHTM m i
-
ư c nâng cao hơn v i tư cách là ngư i th qu xã h i. Và trên cơ s ch c năng th qu ,
NHTM th c hi n ch c năng thanh toán.
Vai trò t o ti n c a NHTM th c ch t là h qu c a 2 ch c năng:
Ch c năng trung gian tín d ng: NHTM v a nh n ti n g i v a cho vay
-
Ch c năng trung gian thanh toán: NHTM làm d ch v thanh toán không dùng ti n
-
m t cho khách hàng, thông qua ti n ghi s và các công c thanh toán
ây là ch c năng bi n m c ti n g i ban u t i m t ngân hàng u tiên nh n g i ti n
thành m t kho n ti n l n hơn g p nhi u l n khi th c hi n các nghi p v tín d ng thanh toán
qua nhi u ngân hàng.
3. Cho ví d minh h a
Quá trình t o ti n c a NHTM ư c th c hi n trong m i liên h ch t ch v i NHTW.H i
ti n “bút t ” c a NHTW ư c t o b ng cách nào? hi u, ta gi nh:
Các ngân hàng không gi l i ti n d tr quá m c quy nh (gi s 10%)
-
Hoàn toàn cho vay b ng chuy n kho n
-
Các ngân hàng trong h th ng u tham gia vào quá trình t o ti n
-
Quá trình t o ti n như sau:
Ngân hàng A nh n ti n g i 10 tri u ng d tr b t bu c 1 tri u. Cho X vay t i
-
a 9 tri u
S ti n 9 tri u không chuy n thành ti n m t mà ư c g i t i tài kho n c a khách hàng
X t i ngân hàng B
Ngân hàng B nh n ti n g i 9 tri u d tr b t bu c 0,9 tri u. Cho vay h t 8,1 tri u
-
và ư c g i vào ngân hàng C v i lý do như trên.
Quá trình m r ng này c ti p t c như v y, th hi n các k t qu c a các chu kỳ m
-
r ng ti p sau. M i ngân hàng u ti p t c u tư s ti n b ng 90% s ti n g i h nh n và
ph i gi 10% d tr b t bu c.
- 20 -
nguon tai.lieu . vn
