- Trang Chủ
- Tâm lý học
- Mô hình sàng lọc rối loạn phát triển và tự kỷ trực tuyến dành cho trẻ từ 9 đến 48 tháng tuổi
Xem mẫu
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
Mô hình sàng lọc rối loạn phát
trình phoûng vaán.
sau khitriển
thu thaäpvà ñöôïctự
kieåmkỷ trực
tra, laø m saïch, tuyến
maõ hoaù vaø
2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang nhaä p baè n g phaà n meà m Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ
dành cho trẻ từ 9 đến 48 tháng baè n g tuổi
phaà n meà m Stata 11, thoá n g
%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh .
keâ moâ taû vôùi tyû leä
2
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu
Hoàng Thị Hoa1, Trịnh Thị Hiền1, Lê Thị Hương Giang1, Trần Hùng Minh1, Trần Hoa Mai2,
2.4.1. Côõ maãu 2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc
Trần Ngọc Nghị3, Vũ Song Hà1 tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân
Tóm
xaù tắt:soáTự
c ñònh hoäkỷ
giahiện
ñìnhđang
coù baøđược
meï coùcoi
conlàdöôù
một i 5 vấn
tuoåi:đề ycöùtếu công
vaø ñoácộng
i töôïngmới nổin toàn
nghieâ cầu.ngViệc
cöùu. Thoâ phát
tin ñöôï hiệnn
c hoaø
sớm tự kỷ sẽ giúp cho quá trình can thiệp sớm tốt hơn, từ đó giúp tối đa tiềm năng phát triển muï
toaø n baû o maä t vaø keá t quaû chæ ñöôï c söû duï n g cho củac
p 1 P
- ñích nghieân cöùu.
trẻ. Trong bốiNcảnh Z§2Việt
D · xNam còn 2 thiếu các công cụ để có thể sàng lọc phát hiện sớm các rối loạn
phát triển và tự kỷ,© Trung
¨1 ¸
2¹ tâm
pxH
-
Sáng kiến Sức khỏe và3.Dân Keát số
quaûđã ứng dụng công nghệ thông tin
trong
Vôùilĩnh vực(öùyngtếvôùđể
Z = 1,96 i phát triển
= 0,05), website
p = 0,37 [3], a365.vn
= 0,14 nhằm sàng lọc phát hiện sớm nguy cơ chậm phát
tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø
triển
choávà tựlôøkỷ
i traû cho
i, cuoá i cuøtrẻ trong
ng côõ độ409
maãu laø tuổi từ ñình
hoä gia 9 đến 48 tháng. Kết
coù con 3.1. quả
Kieánsau
thöùgần
c cuûa2 baø
năm meïtriển
veà caùkhai trang
ch cho treû aêweb
n/
döôù i 5 tuoå i . buù ñuù n g khi bò
cho thấy có 7,618 bài sàng lọc nguy cơ phát triển và tự kỷ đã được thực hiện thông qua trang webtieâ u chaû y
này.2.4.2.
59 trong số 63 tỉnh thành của Việt Nam có người sử dụng a365.vn để sàng lọc cho trẻ. Những
Caùch choïn maãu:
kết quả
Choï n maãbước
u nhieàđầu u giaicho ñoaïthấy
n mô hình sàng lọc trực tuyến là một giải pháp có tính khả thi và kinh tế
nhằm phát hiện sớm rối loạn phát triển và rối loạn phổ tự kỷ ở Việt Nam, và giúp trẻ tiếp cận được
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:
sớm các dịchnvụ
Hoøa Bình-mieà Baécan
c, Haøthiệp.
Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân
Giang- Mieàm Nam;
Từ khóa: sàng lọc rối loạn phát triển, sàng lọc tự kỷ, mô hình trực tuyến, website a365.vn, ASQ-3,
M-CHAT-R, Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
Giai ñoaïn M-CHAT-R/F,
2: moãi tænh choïnehealth.
ngaãu nhieân 3 xaõ bao
buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö
goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù
(n=409)
khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;
A Giai web-based platform to support
ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù
early identification of
Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà
caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû
con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi
developmental
tieâ disorders,
u, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia including
ñình tieáp theo, theo autism
bò tieâu chaûy chieá m tyû leä cao for
nhaát vôùchildren
i 83,9%, sau ñoù
phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.
from 9 to 48 months Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò
2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu
tieâu chaûy (n=409)
Hoang
Boä coâThi Hoa
ng cuï , Trinh
: Phieá
1
u phoûngThi vaánHien
ñöôïc ,xaâ
Le
1
Thi
y döïng Huong
vaø Giang1, Tran Thaø
Hung nh
Minh 1
, Tran Hoa Mai2,
Noâng Mieàn nuùi Toång
thò thoân
Nguyen
chænh ThikhiThanh
söûa sau Maim
coù thöû nghieä , Tran Ngoc Nghi4, iVu
3 taïi Thaïch Thaát, Haø Noä . SongNoäHa 1
i dung p
n % n % n % n %
Abstract:
PhöôngAutism
phaùp thuspectrum lieäu: Ñieà
thaäp soádisorder isucurrently
tra vieân considered as an
Ngöôøi khaùc khuyeâ n emerging
1 0,7 6 public
4,3 0 health
0 6 problem.
1,7
phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
Early identification enables early intervention, which Sôï treûleads
beänh naënto
g better
5 3,6outcomes.
17 12,1 11In8,5
0,006 the33context
8,1 of
theâm
lackSai ofsoádevelopmental
vaø khoáng cheá sai andsoá: autism screening
Sai soá do ngöôøi cung for young children in Vietnam, Center for Creative
caá p thoâng tin
Initiatives inboû soùt hoaë
Health and c coá tình sai thöïdeveloped
Population c teá, ñeå haïna365.vn,Nhaä n xeùt: Veà lyùplatform
a web-based do khoântog cho treû aêscreening
support n buù bình
cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng
and early
nghieä m trong identification
giao tieáp. Sauofkhi developmental
keát thuùc phoûngdisorders
vaán, vaáand
n choautism raèng treûfor children
bò naë ng theâmfrom 9 ptotuï48
neáu tieá months
c cho aên/buù
of age.
ñieà u tra Since itsmlaunch
vieân kieå just uover
tra laïi phieá ngay2 ñeå
years
khoânago,
g boû overbình
7,618 thöôøtests haveñoùbeen
ng, trong , ngöôøadministered
i daân ôû noâng thoâusing
n chieá the
m
soù t thoâ n g tin. Giaù m saù t vieâ n kieå m tra phieá u khi keá t
system from 59 out of 63 provinces and cities nation-wide. Initial results show that such an on-lineh
tyû leä cao nhaá t vôù i 12,1%, gaá p gaà n 4 laà n so vôù i thaø n
thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng
screening model is a feasible and economical innovation do ngöôøfor i khaùearly identification
c khuyeâ n. Söï khaùc bieäof tdevelopmental
naøy coù yù nghóa
TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn45
g, 3.2017, Soá 43
tháng 6/2018 15
45
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
mothersand
disorders being able toindetect
autism some and
Vietnam, severe signschildren
helps of diarrhea and
with ARI conditions
such was low. Only 6.6% the
receive of mothers
therapies
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of
theymothers
need atrecognized
the most appropriate time.
signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’
Keyknowledge about preventiondisorder
words: developmental of diarrhea and ARI inautism
screening, urban was better than
screening, that detection,
early of mothers in rural and
online model,
mountain regions.
a365.vn, ASQ-3, M-CHAT-R, M-CHAT-R/F, ehealth.
Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.
Tác giả:
1. Trung
Taùc giaûtâm
: Sáng kiến Sức khỏe và Dân số
1. viện
2. Học VieäBáo
n ñaøo chí
taïo Yvà
hoïTuyên
c döï phoøntruyền
g vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
Email: thangtcyt@gmail.com
3. Bộ
2.
mônCuïNhi, Trường Đại học Y Hà Nội
c phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá
Email: longmoh@yahoo.com
4. Cục Quản lý Khám chữa bệnh
3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com
4. Boä Y teá
Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com
1. Đặt vấn đề trong tăng cường sự tiếp cận, hiệu suất và chất
Theo Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh lượng y tế, và đã được sử dụng rộng rãi trong
tật Hoa Kỳ, cứ 6 trẻ thì có 1 trẻ có rối loạn phát nhiều lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ khác nhau từ
triển1.(RLPT)
Ñaët vaán ñeà
hoặc hành vi bao gồm tự kỷ, tăng naê
sàngm 2014. Töø ñoù
lọc, phát coù theå
hiện sớm,ñöa theora moä
dõi,t soáquản
khuyeá
lý,n điều
nghò
phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng
động trị [12, 13]. Việt Nam là một môi trường tiềm
Tieâhoặc
u chaûcác
y vaø RLPT khácn [1,
nhieãm khuaå 2].p caá
hoâ haá Tựp ôûkỷtreûhiện
em caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
laø hai beä n h coù tyû leä maé c vaø töû
đang được coi là một vấn đề y tế công cộng mớivong cao nhaá t ôû nhöõ ng năng
hieä trong việc ứng dụng công nghệ thông tin
n nay.
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu vào chăm sóc sức khỏe. Mạng cố định, mạng
nổi toàn cầu với tỷ lệ mắc tăng rất nhanh trong
chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu
những
5 tuoåi moã thập
i naêkỷm maégầnc töø
đây0,8-2,2
[3], và ñôïttỷtieâlệ nàyy,hiện
u chaû öôùc di động và hệ thống cáp quang đã có mặt ở
tính haø n g naê m coù 1100 tröôø n
được ước tính khoảng 1% dân số [4]. Việc phát g hôï p töû vong [6], [5]. tất cả2.1.các
Ñòatỉnh,
ñieåmhệvaø thống
thôøi gian3Gnghieâ
phủ n sóngcöùu 63 tỉnh
Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9
hiện thành14. Số lượng người sử dụng Internet của
laà n, tyûsớm RLPT
leä töû vong và do tự kỷ giúp
NKHH chieáquá
m 1/3 trình can thiệp
(30-35%) so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3
vôù
được diễn ra sớm hơn, từ đó tối đa tiềm nănga
i töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maé c vaø töû vong cuû Việt Hoø
tænh: Nama Bình,tăngHaøliên
Tónhtục
vaø qua
Kieâncác
Giang,năm. ñaïiTừ
dieännăm
cho
hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieà n Baé c , Trung, Nam cuû a Vieä
2010 đến năm 2015, tỷ lệ phần trăm dân số sử t Nam.
phát triển của trẻ [5, 6]. Chi phí chăm sóc suốt
baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh
đờixöûcủa
vaø người
lí kòp thôøi tựkhikỷbò có
beänthể giảm
h. Ñeå phoøn 2/3 nếu
g choá ngngười
beänh,
dụng Internet
2.2. Ñoái töôïtăng từ 30,6%
ng nghieâ n cöùu đến 52,7% [15].
ngöôø
đó được phát hiện và can thiệp sớm [7]. rieâ
i daâ n noù i chung vaø ngöôø i chaê m soù c treû noù i Tuyng Nhằm tận dụng sự phát triển của công nghệ
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
nhiên,
lyù khi treûtạibòViệt
maécNam,beänh đa
ñeå số
giaûcác
m tyûtrẻleä tự
maékỷ c vaøvàtöûRLPT
vong. thông tin để xây dựng một dịch vụ phát hiện
khác vẫn
Chính vì lyùchưa
do ñoùđược
, chuùnphát
g toâihiện
thöïc và
hieäcan thiệp
n nghieâ kịp
n cöù u: sớmTieâchậm phát
u chuaå n löïtriển
a choïvà Laøkỷ
n: tự caùcó
c baø meïtiếp
tính coù con
cậndöôù
caoi
“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû
thời do hạn chế về dịch vụ và chính sách [8, 11]. và tiết kiệm chi phí cho người dùng, Trung tâm
phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp lôøi phoûng vaán.
tính
Ứngôûdụng
treû emcông
taïi moä t soá thông
nghệ vuøng/mieà
tin ntrong
Vieät Nam”,
chăm sócvôùi Sáng kiến Sức khỏe và Dân số (CCIHP) dưới
muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi sự tàiTieâtrợ
u chuaå
củanquỹ tröø: Tinh
loaïi Grand thaàn khoângCanada
Challenges minh maãđãn
sức khỏe (eHealth, mHealth) đã được Tổ chức Y
5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian
tế Thế
hoâ haáp giới
ôû treû(WHO)
em taïi moäkhẳngt soá định tầm nquan
vuøng/mieà Vieättrọng
Nam phát ntriển
nghieâ và ccho
cöùu hoaë khoâra ng đời website
töï nguyeä n, hôïpA365.vn
taùc trong vào
quaù
14
46 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 436/2018
Số 45 tháng
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
trình phoû 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
tháng 10ngnăm
vaán2015,
. là website đầu tiên tại Việt 01 tháng
sau khi thu10thaänăm
p ñöôï2015 đến
c kieåm tra,hết
laømngày
saïch,30maõtháng 6
hoaù vaø
Nam cóThieá
2.3. chức năng
t keá sàng
nghieâ n cöùlọc phát
u: Moâ taû hiện sớm nguy
caét ngang nămp 2017.
nhaä Thông
baèng phaà n meàtin sàng lọc
m Epidata của
3.1, xöûngười
lyù thoándùng
g keâ
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä
cơ chậm phát triển và tự kỷ. được hệ thống dữ liệu của website a365 lưu lại
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.
Bài viết này nhằm mô tả mô hình sàng lọc phát triển và được chiết suất, làm sạch để loại trừ các bài
và tự2.4.1. Côõ maã
kỷ trực u A365.vn, trình bày một số kết
tuyến sàng2.7.
lọcÑaï
thử
o nghiệm
ñöùc nghieâ(vín dụ:
cöùucác bài kiểm
: Nghieâ n cöùuthử hệc
ñöôï
tieá n haøncác
thống, h döôù i söï
bài chaáplọc
sàng thuaä
cón tên
cuûa trẻ
chính quyeàn ñòa
là “Test” do
quả Söû
chính của mô hình và thảo luận một số thuận lợi
duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân
cũng nhưsoáthách
xaùc ñònh thức
hoä gia trong
ñình việc
coù baø meïtriển khaidöôù
coù con môi 5hình.
tuoåi: người
cöù u vaø dùng thử
ñoái töôï ngnghiệm
nghieân cöùchức năng)
u. Thoâ ng tinhoặc
ñöôïcác bàin
c hoaø
sàng
toaø lọc
n baû không
o maä hoàn
t vaø keá t quaûthành doclỗi
chæ ñöôï củanghệ
söû duï cho thống
muïc
2. Phương pháp p 1 P
- ñích nghieâtích
n cöùbằng
u. phần mềm Excel và SPSS.
N nghiênZ§2 D · x cứu 2 và phân
Nhóm nghiên cứu đã
¨1 ¸
© 2¹ pxH
-
sử dụng phối hợp cả hai Để 3.phânKeát tích
quaû các thuận lợi, khó khăn trong
phương
Vôùi Z = pháp:
1,96 (öùđịnh
ng vôùilượng
= 0,05), vàpđịnh
= 0,37tính.
[3], Số liệu
= 0,14 việc triển khai mô hình, nhóm nghiên cứu sử
tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø
địnhchoálượng được thu thập từ hệ thống dữ liệu
i traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con dụng phương
3.1. Kieán thöù pháp
c cuûanghiên
baø meï cứu
veà caùđịnh
ch cho tínhtreû [18].
aên/
củadöôù
website
i 5 tuoåi.với các thông tin về nhân khẩu học buù ñuù n g khi bò tieâ u chaû y
Nhóm nghiên cứu đã tiến hành thu thập thông
của2.4.2.
ngườiCaùsử dụng, số lượng trẻ làm bài sàng
ch choïn maãu: tin định tính từ ngày 01 đến ngày 30 tháng 9
lọc,nsố
Choï maãbài sàng
u nhieà lọcñoaï
u giai được n thực hiện trên trang, năm 2016 bằng cách thực hiện 2 cuộc thảo luận
số lượt xem các nội dung trên trang. Số lượng nhóm, 10 phỏng vấn sâu trực tiếp và 9 phỏng
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:
định tính là các
Hoøa Bình-mieà n Baécuộc
c, Haø phỏng
Tónh – Mieà vấnnsâu Trungvớivaøngười
Kieân vấn sâu qua điện thoại trên nhóm đối tượng
Giang-
sử dụngMieà (baom Nam;gồm cả phụ huynh và cán bộ y tế) cán bộ chuyên môn và người chăm sóc trẻ đã
và các cán bộ trong nhóm dự án trong đánh giá sử
Hình dụng website.
1. Kieá n thöùc cuûCác cuộc
a baø meï thảo
veà caù luậntreûnhóm
ch cho aên/ và
Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao
cuối kỳnoâcủa môn, hình buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö
goàm xaõ ng thoâ thaønhnhằm
thò (thòtìm
traánhiểu
/phöôøvề
ng) những
vaø khoù phỏng vấn sâu trực tiếp đều được ghi âm với sự
(n=409)
khaê n (mieà n nuù i /haû i ñaû o ): toå n g 9
thuận lợi và khó khăn trong quá trình sử dụngxaõ ; đồng ý của người tham gia. Với các cuộc phỏng
Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà
a365.vn
Giai ñoaï và nnhững
3: moãigợi xaõ ýchoï nhằm
n 46 hoä cải gia
thiện
ñìnhchất
coù vấn
caù ch qua
cho điện
treû aênthoại,
/buù khinhóm
bò tieânghiên
u chaûy, cứutyû leäghi chépôû
baø meï
lượng
con döôùcủa
i 5 trang web
tuoåi, choï này.u nhieân hoä gia ñình ñaàu
n ngaã mieà n nuùi coù
lại ngay saukieákhi
n thöù c ñuùngvấn
phỏng veà caù ch cho
nhằm treû buù
đảm bảo/aêntính
khi
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù
Hai bộ phaù
công chính xác. Các băng ghi âm sau đó được nghe
phöông p laøcụ
“coåsàng
ng lieàlọc
n coåtrong
ng”. mô hình là Bộ ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.
câu hỏi đánh giá theo độ tuổi (Ages & Stages và đánh máy lại. Tất cả các bản gỡ băng và ghi
Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò
2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu chép được phân tích theo chủ đề [18].
Questionnaires® phiên bản 3.4 tiếng Việt tieâu chaû y (n=409)
(ASQ-V.3.4))
Boä coâng cuï: [16],Phieáu và phoûbộ
ng câu hỏic sàng
vaán ñöôï xaây döïlọc tự
ng vaø Bên cạnh đó, các Thaøntài
h liệuNoângcủa dự
Mieà n nuùán bao
i Toå ng gồm:
chænh thò thoân
kỷ ở trẻ nhỏ (Modified Checklist for Autism ini.
söûa sau khi coù thöû nghieä m taïi Thaï ch Thaá t, Haø Noä Noäi dung
đề cương dự án, báo cáo đánh giá nhu cầu, ptài
n % n % n % n %
Toddlers,
PhöôngRevised phaùp thu vớithaä
haipphiên
soá lieäbản:
u: ÑieàM-CHAT-R
u tra vieân liệu yêu cầu kỹ thuật và phân tích khách hàng,
Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7
dành
phoû ng cho
vaán tröïmọi nhóm
c tieá p caùc đối tượng
baø meï coù con người
döôùi dùng
5 tuoåi.và báo cáo về
Sôï treû beänh naëng
thử nghiệm
5 3,6
đối với người dùng
17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006
cũng
M-CHAT-R/F dành cho cán bộ y tế để làm kỹ theâm
được sử dụng và bổ sung cho hai nguồn số liệu
Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung
hơn)
caá p thoâ[17].
ng tinCácboû soùbộ câu
t hoaë c coáhỏi
tìnhnày được
sai thöï c teá,chuyển
ñeå haïn trựcNhaä tuyến
n xeùtvà phỏng
: Veà lyù dovấn khoâsâu nóitreû
ng cho trên.
aên Các tài
buù bình
cheá
thành phiên bản trực tuyến để người dùngkinh
sai soá , ñieà u tra vieâ n ñöôï c taä p huaá n kyõ , coù có thöôø
liệu nđượcg khi bò thutieâthập
u chaûtừy, gaà n 10%
tháng 12ngöôø
năm i ñöôï
2014c phoû
đếnng
nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù
thể điền phiếu và hệ thống sẽ tính để đưa ra gợi
ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû thángthöôø
bình 6 năm 2017.
ng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám
ý tvềthoâsự
soù ng phát
tin. Giaùtriển
m saù vàt vieâ
nguy
n kieåcơ m RLPT
tra phieávàu khitự keá
kỷt tyû leä cao người
Những nhaát vôùisử
12,1%,
dụnggaátrang
p gaàn 4weblaàn sođều
vôùi thaø nh
được
thuù
nếu có. Mẫu định lượng được thu thập từ ngàyi.
c ñeå kòp thôø i phaù t hieä n sai soá vaø boå sung kòp thôø thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng
thông
do ngöôøbáo
i khaùvề những
c khuyeâ điều
n. Söï khaùkhoản vày điều
c bieät naø kiện
coù yù nghóa
TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn45
g, 3.2017, Soá 43
tháng 6/2018 15
47
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
mothers
sử dụng being
trước khiable to ký
đăng detect
tài some
khoảnsevere signs of diarrhea
trên trang. Nội dungandmôARIhình
was low.
sàngOnly
lọc: 6.6% of mothers
Các công cụ sàng
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of
Cácmothers
thông tin cá nhânsigns
recognized của ofngười sử dụng
dyspnea (25.9 %đều lọc and
in urban trực1.5%
tuyến, bao gồm: region).
in mountainous bộ côngMothers’
cụ ASQ-
được bảo mậtabout
knowledge và chỉ được sử
prevention dụng vào
of diarrhea andmục 3™ V3.4
ARI in urban để theo
was better thandõi
thatsự
of phát triển
mothers của trẻ
in rural andtừ 9
mountain regions.
đích nghiên cứu khoa học. đến 48 tháng tuổi, bộ công cụ M-CHAT-R và
Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge,M-CHAT-R/F underđể sàng lọcchild.
5-year-old phát hiện nguy cơ tự
3. Kết quả nghiên cứu kỷ cho trẻ từ 16 đến 48 tháng tuổi () và bảng
3.1. Mô hình sàng lọc phát triển và tự kỷ trực tổng hợp/ kết quả sàng lọc của mỗi công cụ.
tuyến
TaùcA365.vn
giaû: Cách thức thực hiện sàng lọc phát triển và tự
Mục1. tiêu Vieä
củan ñaø
mô o taïhình:
o Y hoïCung
c döï phoøcấp
ng vaøcông
Y teá coâ
cụngsàng
coäng, tröôøkỷ:
ng ÑaïNgười
i hoïc Y Haø
dùngNoäi cần có máy tính, máy tính
Email: thangtcyt@gmail.com
lọc trực tuyến để theo dõi sự phát triển của trẻ bảng hoặc điện thoại có kết nối Internet để vào
2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá
từ 9 đến 48 tháng
Email: tuổi và phát hiện nguy cơ tự website a365.vn.
longmoh@yahoo.com
kỷ cho
3. trẻCNYTCC4
từ 16 đến 48hoïtháng
naêm tuổi. Vieän ñaøo taïo Y hoïc Sau
c 2015-2016, khi
döï phoø vào
ng vaø Y website,
teá coâng coänngười dùng
g, tröôøng cóc Ythể
Ñaïi hoï Haølựa
Noäichọn
Đối tượngEmail: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com
sử dụng mô hình: Có 2 nhóm đối sàng lọc có đăng nhập tài khoản hoặc sàng lọc
4. Boä Y teá
tượng chính là người chăm sóc trẻ (như bố, không đăng nhập tài khoản. Chức năng sàng
Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com
mẹ, ông, bà và những người chăm sóc khác) và lọc không cần đăng nhập được đưa lên website
nhóm cán bộ chuyên môn (ví dụ như cán bộ y vào tháng 12 năm 2016.
tế, cán bộ tâm lý, giáo viên mầm non). Quá trình phát triển mô hình:
1. Ñaët vaán ñeà naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò
phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng
Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng hieän nay.
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu
chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu
5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc
tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. 2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu
Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9
laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3
vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho
hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.
baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh
Hình
vaø xöû lí3.1:
kòp Quá trình
thôøi khi phát
bò beä nh. Ñeåtriển
phoøwebsite
ng choáng A365
beänh, 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu
ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng
a) Đánh
phaû giá
i coù kieá ban
n thöù đầu:
c ñaà y ñuûKết quảngtừbeä19
veà phoø nhphỏng
vaø caùchvấnxöû con,Caùvà nhóm
c baø meï coùcán
con bộ
döôùy
i 5tế
tuoåcũng
i. mong muốn
lyù
sâukhivàtreû11bòthảo
maéc luận
beänh nhóm
ñeå giaûm tyû leä
trên đốimaétượng
c vaø töûngười
vong. thực hiện thí điểm mô hình này.
Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi
chămn sóc
“Kieá thöùctrẻcuûvà
a caùcán
c baø bộmeïy tếcoùthực
con hiện
döôùi tại huyện
5 tuoå i veà 5
b)tuoå
Xâyi, coù tinhnội
dựng thaàndung
minhsàng
maãn,lọc
töï nguyeä n, hôïvà
phát triển p taùtự
c traû
kỷ
phoø n g choá n g tieâ u chaû y vaø nhieã
Mỹ Hào (tỉnh Hưng Yên) và Hà Nội vào tháng m khuaå n hoâ haá p caáp lôøi phoûng vaán.
của website: Nhóm phát triển đã xin bản quyền sử
tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi
12 năm 2014 đã cho thấy mô hình có tiềm năng
muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi dụng TieâASQ-3™ V3.4
u chuaån loaï i tröøtừ nhóm
: Tinh thaàphát
n khoâtriển bộ công
ng minh maãn
triển
5 tuoåikhai do nsố
veà phoø người
g choá sửudụng
ng tieâ chaûyđiện thoại
vaø nhieã m thông
khuaån cụ, thuộc trường Đại học Oregon và nhà xuấtgian
hoaë c khoâ n g coù maë t taï i hoä gia ñình trong thôø i bản
hoâ
minh lớn, có nhu cầu theo dõi sự phát triểnNam
haá p ôû treû em taï i moä t soá vuø n g/mieà n Vieä t của nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù
Brookes Publishing (Paul H. Brookes Publishing
14
48 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 436/2018
Số 45 tháng
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
trình 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
C. – phoû
HoangKỳ).
vaán.Bộ M-CHAT (R và R/F) cũng đã hoàn
sau khithành làp7.618
thu thaä bài.
ñöôïc kieå m tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø
được xin
2.3. bản
Thieá quyền
t keá nghieâsử dụng
n cöù u: Moâtừtaûtác
caétgiả (Tiến sỹ
ngang nhaä p baè n g phaà n meà m
Lượng bài sàng lọc trung bình Epidata 3.1, xöû lyù1 thoá
trong thángng keâ
là
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä
Diana L. Robins) và làm đúng nguyên tắc về 362,7
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoánbài.
g keâ Trước
suy luaänkhivôùicó
kieåchức
m ñònhnăng
2. thực hiện
thích ứng (có dịch xuôi, dịch ngược một cách sàng lọc không cần đăng nhập, lượng bài sàng
độc2.4.1.
lập và
Côõgửi
maãulại cho tác giả xem lại để cùng lọc 2.7.
trungÑaïbình
o ñöùmộtc nghieâthángn cöùlàu:267,1
Nghieâbài.
n cöùSau
u ñöôï
khic
thống nhất trước khi đưa vào sử dụng). tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå
có thêm chức năng này vào tháng 12 năm 2016,
phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân
c)
xaùcLàm
ñònh việc
soá hoäcùng độicoù
gia ñình ngũbaø công
meï coùnghệ
con döôùthông tini:
i 5 tuoå lượng
cöù u vaø bài sàng
ñoái töôï ng lọc
nghieâ trung
n cöùubình
. Thoân1g tháng
tin ñöôïlà 554n
c hoaø
và người sử dụng đích để phát triển giao diện toaø
bài/tháng, tăng 286,9 bài so với thời điểm trướcc
n baû o maä t vaø keá t quaû chæ ñöôï c söû duï n g cho muï
p 1 P
- ñích nghieân cöùu.
và đường đi cho N phầnZ§2 D ·sàng
x lọc,2 đồng
thời xây đó. Tháng 12 năm 2015 là thời điểm số bài sàng
¨1 ¸
© 2¹
dựng hệ thống quản lý dữ liệu người dùng:
pxH
-
lọc 3.củaKeátài
t quaû
khoản cán bộ y tế lên cao nhất (460
Nhóm Vôùi Zphát
= 1,96 triển(öùngxây
vôùi dựng cácp =yêu
= 0,05), 0,37cầu
[3],kỹ
=thuật.
0,14 bài), trong khi tháng 5 năm 2017 là thời điểm
tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø
Sauchoáđói traû
độilôøingũ, cuoáicông
cuøng côõnghệ
maãu laøthông
409 hoätin
gia thực
ñình coùhiện
con số bài3.1. sàng lọcccủa
Kieán thöù cuûa nhóm không
baø meï veà caùch đăng
cho treûkýaêntài
/
döôù i 5 tuoå i .
phân tích yêu cầu và đưa ra sản phẩm. buù ñuù n g khi bò tieâ u chaû y
khoản và tài khoản người chăm sóc nhiều nhất
d) Thử
2.4.2.nghiệm với
Caùch choï người
n maã u: sử dụng: Nhóm phát (545 và 186 bài). Có sự suy giảm về số bài sàng
Choï
triểnntổ
maãchức
u nhieà u giai
thực ñoaïkiểm
hiện n thử sản phẩm đối với lọc ở tháng 3 là do hệ thống có trục trặc trong
người sửñoaï
dụng. việc lưu số liệu.
Giai n 1: Các vấn nđềchoï
moãi mieà giao diện,
n ngaã u nhieân 1 tænh:
Hoø a Bình-mieà
đường đi chưan thân
Baéc, thiện
Haø Tónh – Mieà
được tiếpn tục
Trung vaø Kieân
Giang- Mieàm Nam;
chỉnh sửa.
Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
BướcGiaic ñoaï
và nd 2:được
moãi tænh
lặp choï n ngaãlại
đi lặp u nhieâ
để n 3 xaõ bao buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö
goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù
phát triển và cải thiện mô hình.
khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;
(n=409)
Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà
3.2.Giai
Kết ñoaï
quản của mô
3: moã hình
i xaõ choïnsàng lọcgia ñình coù
46 hoä caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû
con
phátdöôù i 5 và
triển tuoåtự
i, choï
kỷ n ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù
Thông tin
phöông phaùchung
p laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.
Tính2.5.từPhöông
tháng 10 năm Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò
phaù p, kyõ2015
thuaätđến
thungàythaäp soá lieäu
tieâu chaûy (n=409)
30 tháng 6 năm 2017, 59 trong số 63 Hình 3.2: Số bài sàng lọc theo tháng và theo loại tài khoản
Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång
tỉnh thành của Việt Nam có người sử thò thoân
chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi. Noäi dung p
dụng a365.vn để sàng lọc cho trẻ. Có ba nhóm n % n % n % n %
: Ñieàu đểtra sàng
vieân Sàng lọc phát triển ASQ-3 ™ V3.4
đối Phöông
tượng phaù chính p thu sử thaä
dụngp soá hệlieäuthống Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7
phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
lọc cho trẻ: (1) Nhóm cán bộ y tế thông qua Tổng Sôï treû beäsố bàing ASQ-3™V3.4 17 12,1hoàn thành 33 là8,1 5.537
nh naë 5 3,6 11 8,5 0,006
theâm
mô Saihình soá lồng
vaø khoághép
ng cheá sàng : Sai
lọc
sai soá vàosoácơ
do sở
ngöôø tại bài. Gần 60% (59,49%) tổng số các bài làm
y itếcung
caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn Nhaänquả Veàphát
xeùt:trẻ lyù dotriển
khoânbình
g chothường,
treû aên buùtương
bình
huyện Mỹ Hào thuộc tỉnh Hưng Yên, và một có kết
cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng
số cánmbộ
nghieä y tếgiao
trong kháctieáptự. Sau
đăng khikýkeátrên
t thuùwebsite,
c phoûng vaá (2)
n,
đương với độ tuổi (không có lĩnh vực nào dưới
vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù
ñieà
Nhóm u trangười
vieân kieå
chămm tra sóc laïitrẻ
phieá
nhỏ u ngay ñeå khoâ
- tự đăng kýngtrênboû ngưỡng),
bình thöôøng, vàtrong
40,51% bài làm
ñoù, ngöôø i daâncóôû ít
noânhất
ng thoâmột
n chieálĩnhm
soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát tyû
vực phát triển nằm trong vùng khó khăn (dướih
leä cao nhaá t vôù i 12,1%, gaá p gaà n 4 laà n so vôù i thaø n
website,
thuù c ñeå kòpvà thôø(3)
i phaùNhóm
t hieän sai người
soá vaølàm không
boå sung cầni. thò.
kòp thôø Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng
đăng ký tài khoản. Tổng số lượng bài sàng lọc do ngưỡng).
ngöôøi khaù Khi phân ntích
c khuyeâ . Söïsâu,
khaùckết bieäquả
t naøysàng
coù yùlọc có
nghóa
TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn45
g, 3.2017, Soá 43
tháng 6/2018 15
49
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
mothers
sự khác nhau beinggiữa ablecác to detect
nhómsome severe người
tài khoản signs of diarrhea
tài khoản andngười
ARI was low. sóc
chăm Only(p
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
trìnhemail
phoûngrồi
vaánhọ. muốn gửi bạn bè ông bà cũng 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
gửi ở khu
sau khivực nông
thu thaä thôn
p ñöôï là:
c kieå m tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø
được.” và “Mình
2.3. Thieá coinnhư
t keá nghieâ cöùuđó là taû
: Moâ 1 dữ
caét liệu
ngangđể xem nhaä p baè n g phaà n meà m
“Thiếu thiết bị, mạng InternetEpidata 3.1,vàxöûkhả
lyù thoá
năng ng sử
keâ
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä
lại, không mất đi.” (Giáo viên, Hải Phòng). dụng
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoácông
ng keânghệ thông
suy luaä n vôùitin
kieåcòn hạnchế.
m ñònh 2
. Cán bộ y
Mô hình sàng lọc trực tuyến tạo được sự tin tế cần máy tính để thực hiện sàng lọc. Tuy nhiên
2.4.1.
tưởng choCôõngười
maãu sử dụng: bộ câu hỏi khoa học, các 2.7.
máyÑaï o ñöù
tính của c cơ
nghieâ
sởny tếcöùuphục
: Nghieâ n cöùuthông
vụ nhập ñöôïc
tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa
đánh giá tổng thể cho trẻ
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå
tin bệnh nhân đến, khám, và điều trị chứ không
phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân
xaùc ñònh
Theo cánsoábộhoäy gia ñình
tế, bộ coù baø
công cụ meï coùlọc
sàng contrên
döôùwebsite
i 5 tuoåi: phải làñoá
cöùu vaø đểi töôï
sàng ng lọc.”
nghieân(Cán
cöùu.bộ y ntế,
Thoâ Hưng
g tin ñöôïcYên)
hoaøn
toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc
a365 là một bộ công cụ cópcơ 1 sởPkhoa
- học: Mô nghieâ
ñích hình nsàng
cöùu. lọc yêu cầu không gian, thời
N Z D ·x 2
gian, dụng cụ hỗ trợ tại cơ sở y tế
pxH nghiên
-
2
“Đây là bộ câu hỏi§¨©1đã ¸ được cứu trên
2¹
3. Keát quaû
nhiều trẻ, dựa trên nền tảng là số đông. Bộ câu Thực hiện sàng lọc cần tới không gian cho
Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14
hỏi tính
chiañöôïthành
c N = 334.cácDöïmảng theonglý20%
phoøng khoaû thuyết
ñoái töôïvề sự
ng töø người chăm sóc, cho trẻ và cho cán bộ y tế. Với
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
phát triển của trẻ, có thể nói là có cơ sở khoa các kỹ năng trẻ chưa từng được làm bao giờ thì
döôùi 5 tuoåi. buù ñuùng khi bò tieâu chaûy
học.” (Bác sỹ– Bệnh viện Nhi Trung Ương). trẻ cần có không gian và dụng cụ hỗ trợ để làm
2.4.2. Caùch choïn maãu: quen và thực hiện kỹ năng:
Bộ câu
Choï n maãhỏi sàng
u nhieà lọcñoaï
u giai đáp n ứng nhu cầu theo dõi
trẻ của người chăm sóc “Nếu gặp trẻ có nguy cơ thì thời gian giao tiếp
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh: rất là lâu; nếu làm ở phòng khám thông thường
Sàng lọc chonthấy
Hoøa Bình-mieà Baéc, những
Haø Tónhkỹ năng
– Mieà còn yếu
n Trung củan
vaø Kieâ
Giang- Mieàngười
trẻ, từ đó m Nam;
chăm sóc có thể cải thiện: không phù hợp; nếu có phòng rồi thì làm bài
sàng
Hình 1.lọc
Kieácần
n thöùcnhiều
cuûa baødụng
meï veà cụ
caùchđể
chotương
treû aên/tác.”
“Con nhà
Giai em,
ñoaï n 2:cái
moãtháng vừanrồi
i tænh choï ngaãkiểm tra
u nhieâ n 3cháu cử
xaõ bao
(Cán bộbuùyñuù
tế,ngbệnh
khi bòviện tỉnh)
tieâu chaû y phaân theo ñòa dö
goà
độngm xaõhơi
noânkém
g thoâ1n,chút.
thaønhỞthònhà
(thò thì
traáncứ
/phöôø
nângng) niu
vaø khoù
nó (n=409)
khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; Cán bộ y tế cảm thấy thiếu động lực do người
không dám cho nó tự vận động nhiều, nó không Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà
đứng Giaivững
ñoaïđược.
n 3: moãConi xaõmột
choïcô giáo
n 46 hoäởgia
trường
ñình đẻ
coù chăm
caù ch cho sóctreûthường không
aên/buù khi bò tieâđưa trẻ
u chaû quay
y, tyû lạimeï
leä baø sauôû
con
cùngdöôù i 5 tuoå
tháng mài,rất
choïnhanh
n ngaãunhẹn,
nhieânđứng
hoä gia ñình
vững ñaàu
được, khi nđãnuùsàng
mieà lọc,
i coù kieá vàc ñuù
n thöù dongkhông
veà caùcđáp
h choứng được
treû buù kỳ
/aên khi
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò tieâ u chaû y chieá m tyû leä
vọng của phụ huynh sau khi sàng lọc. cao nhaá t vôù i 83,9%, sau ñoù
thế thì phaù
phöông em pmới thấy
laø “coå rấtn coå
ng lieà làng”.
cần thiết. Cứ hàng ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.
tháng là mình kiểm tra xem nó có bất thường gì Mặc dù đã có những gợi ý cho gia đình về các
Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò
2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu
không.” (Thảo luận nhóm, Hưng Yên). bước tiếp tieâutheo
chaûycần thực hiện trong phần kết quả
(n=409)
“NếuBoä em cuï: Phieá
coângđược nóiu phoû ng vaá
trong 1 nphút
ñöôïc thì
xaâycái
döïng vaø
việc sàng lọc, tuy nhiên Thaønh ngườiNoâng chăm sóc
Mieàn nuù cóngnhững
i Toå
chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi. Noäi dung thò thoân
sàng lọc này nó rất là cần thiết, rất là bổ ích sự kỳ vọng cao hơn ở cán bộ y tế sau khi sàng p
n % n % n % n %
choPhöông
các bậcphaùphụ p thu huynh. Qua
thaäp soá lieäuđợt này
: Ñieà u traemvieâ rấtn lọc. Đối với những trẻ có kết quả sàng lọc là
Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7
phoû n g vaá n tröï c tieá p caù c baø meï
thường xuyên cập nhật, lên kiểm tra cho con coù con döôù i 5 tuoå i . phát triển tương
Sôï treû beänh naëng
đương
5 3,6
độ tuổi, người chăm
17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006
sóc
em hàng cảm
theâm thấy mất thời gian mà cũng không nhận
Sai soátháng.”
vaø khoáng(Thảocheá sailuận nhóm,
soá: Sai Hưng
soá do ngöôøYên).
i cung
caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn được Nhaäkết quả
n xeù kháclyù gìdovới
t: Veà khoâquan
ng chosáttreû
củaaênhọ: buù bình
cheá
Khósai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh
khăn: thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng
“Có cháu chắc chắn là sàng lọc rồi là người ta
nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù
Yêuu cầu
ñieà thiết
tra vieâ bị m
n kieå vàtra
khảlaïnăng
i phieáusửngay
dụngñeåcông
khoânnghệ
g boû không
bình muốn
thöôø quayñoù
ng, trong lại, ngöôø
nữa.i Có
daânnghĩa
ôû noânglàthoâ
con cháu
n chieá m
soù t thoâ n g tin.
của người sử dụng Giaù m saù t vieâ n kieå m tra phieá u khi keát tyû
phát triển bình thường, qua cái quan sát, ngườih
leä cao nhaá t vôù i 12,1%, gaá p gaà n 4 laà n so vôù i thaø n
thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng
Những khó khăn của người sử dụng, đặc biệt là ta nhìn
do ngöôøithấy
khaùccon
khuyeâcháu
n. Söïhọkhaù
đúng
c bieälà bình
t naø y coùthường.
yù nghóa
TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn45
g, 3.2017, Soá 43
tháng 6/2018 15
51
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Thì mothers
người ta being
cũngablekhôngto detect some
phải mất severe
thờisignsgianof diarrhea
cán bộ and y tế.ARIĐiềuwasnày
low.cho Onlythấy,
6.6%việc of mothers
nâng cao
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of
nữa.mothers
Tuy nhiên một sốsigns
recognized cháuof có nguy (25.9
dyspnea cơ thì%có nhận
in urban andthức
1.5%vềinphát triển của region).
mountainous trẻ nhỏ và cung cấp
Mothers’
mộtknowledge
số là quay lại, prevention
about một số cháu là không
of diarrhea andquay cho người
ARI in urban was better chămthansócthatcông cụ đểinhọ
of mothers có and
rural thể tự
mountain regions.
lại, thì ta hỏi cháu như nào, đã làm được việc làm, góp phần giúp cho phụ huynh chủ động
chưa, con đã bật
Keywords: cao được
Diarrhea, acutechưa, con vịninfections,
respiratory tay đã knowledge,
thực hiệnunder việc 5-year-old
theo dõi phát child. triển của trẻ, và
đi được chưa. Cháu đã làm tốt lắm rồi, thì cháu phát hiện sớm trẻ có nguy cơ chậm phát triển
chả cần quay ra nữa.” (Cán bộ y tế, Hưng Yên) hoặc nguy cơ tự kỷ để có thể đưa trẻ đi đánh
ĐốiTaù c giaû
với : có kết quả sàng lọc là có nguy cơ,
trẻ giá sớm tại các cơ sở y tế chuyên sâu và can
người1. chăm Vieänsóc
ñaøo taï
lạio Ycóhoïcnhững
döï phoønsự
g vaøkỳ
Y teávọng
coâng coä
caong, tröôøthiệp
ng Ñaïi sớm nếuNoäcần.
hoïc Y Haø i Điều này khá quan trọng
Email: thangtcyt@gmail.com
hơn ở cán bộ y tế: trong bối cảnh sàng lọc phát triển và tự kỷ chưa
2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá
được lồng ghép vào các hoạt động chăm sóc
“Có một Email: cháu longmoh@yahoo.com
đã xác định là nguy cơ về tự
sức khoẻ thường quy cho trẻ nhỏ.
kỷ rồi
3. họ CNYTCC4
cũng mong naêmmuốn nhiều từ
hoïc 2015-2016, Vieämình,
n ñaøo taïtuy
o Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com
nhiên cái nhiều đấy rất là khó, trách nhiệm này Sự tham gia của người dùng vào trong các bước
chung tay của quá trình phát triển mô hình là rất quan
4. Boä Y teá
là của xãEmail: hội, dducthien@yahoo.com,
của mọi người cùng trantuananh2000@yahoo.com
nhưng mà cái chủ yếu vẫn là ở gia đình.” (Cán trọng. Với những góp ý của người dùng, chúng
bộ y tế, Hưng Yên). tôi đã cải thiện giao diện, chức năng của trang
và điều này có tác động đến hành vi sử dụng
4. Bàn luận của người dùng. Sau khi chỉnh sửa giao diện để
Kết quả triển khai sau 18 tháng cho thấy A365 thân thiện hơn với người dùng, cũng như đặt
là mô1. Ñaë t vaásàng
hình n ñeà lọc phát triển và tự kỷ trực thêm
naê chứcTöø
m 2014. năng sàng
ñoù coù theålọc
ñöakhông
ra moätcần đăng nnhập,
soá khuyeá nghò
phuø hôï p vaø o coâ n g taù c truyeà n thoâ
số lượng bài sàng lọc trung bình hàng tháng của n g phoø n g choá ng
tuyến có khả thi đối với cán bộ y tế và người caù
Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em c beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
chăm
laø sóc.
hai beä Mô
nh coù hình
tyû leä maécnày vaø töûđãvong
tiếpcaocận được
nhaá đến
t ôû nhöõ ng a365.vn
hieä n nay.có sự gia tăng.
nöôù
ngườic ñangdùng phaùởt trieå n. ÔÛtỉnh
59/63 nöôùcthànhta, 80% vàtöûvẫnvongtiếp
do tieâ
tụcu Truyền thông nâng cao nhận thức cũng góp
chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu
thutuoåhút
5 i moã thêm
i naêmngườimaéc töødùng 0,8-2,2khi ñôïnguồn
t tieâu hỗchaûtrợ tàic
y, öôù phần ảnh hưởng đến số lượng bài sàng lọc của
tính
chính haøntừg naê
quỹm coù 1100 tröôø
Grand ng hôïp töû Canada
Challenges vong [6], giai [5]. mô 2.1.
hình. Ñòa ñieåm 4vaøvà
Tháng thôøtháng
i gian5nghieânămn2017cöùu là thời
Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9
đoạn 1 đã tạm dừng từ tháng 10/2016. điểm lượng bài sàng lọc lớn nhất, trùng với thời
laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3
vôù
Môi töûhình
vongtrực chung [1], này
tuyến [4]. Tyûđã leänhậnmaéc được
vaø töû vong
sự quan cuûa điểmHoø
tænh: triển
a Bình,khaiHaøchiến
Tónh vaødịch
Kieân“Tôi Giang,đãñaïhiểu,
i dieäncòncho
hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieà n Baé c , Trung, Nam cuû a
bạn?”- sự kiện nhằm nâng cao nhận thức cộng Vieä t Nam.
tâm của người chăm sóc, đặc biệt là những phụ
baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh
huynh
vaø xöû lí cókòpnhững
thôøi khinghibò beängờnh. Ñeåvề phoø
sự nphát
g choátriển
ng beäcủanh, đồng 2.2.vềÑoárốii töôï
loạnngphổ tựnkỷ.
nghieâ cöùuNhóm dự án sẽ tiếp
ngöôø i daâ n noù i chung vaø ngöôø i
trẻ, hoặc để tự đánh giá lại trẻ khi đã có chẩnchaê m soù c treû noù i rieâ ng tục thực hiện các đợt chiến dịch truyền thông và
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
đoán phân tích các số liệu của hệ thống và của mạng
lyù khi từ
treû cán
bò maé bộc beä
y ntế. Trong
h ñeå giaûmhệ tyû thống
leä maéc dữ liệu,
vaø töû vong.tỷ
Chính
lệ trẻ gặpvì lyùkhó
do khăn
ñoù, chuùvềngpháttoâi thöï
triểnc hieä n nghieâ
(trẻ có sốnđiểm cöùu: xã hộiTieâuđể tìmn hiểu
chuaå rõnhơn
löïa choï : Laø vềcaùcvai trò coù
baø meï củacon truyền
döôùi
“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoå i , coù tinh thaà n minh maã n , töï
thông, truyền thông xã hội trong cải thiện hành nguyeä n , hôï p taù c traû
ASQ-3TM ít nhất một lĩnh vực dưới ngưỡng)
phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp lôøi phoûng vaán.
hoặcôûcó
tính treûnguy
em taïcơ tựt kỷ
i moä soá cao, hoặcntrung
vuøng/mieà bình (cần
Vieät Nam”, vôùi vi của người chăm sóc trong theo dõi phát triển
muï
đi đánh giá chuyên sâu) trong nhóm tài khoảni
c tieâ u moâ taû kieá n thöù c cuû a caù c baø meï coù con döôù và thực
Tieâu hiện
chuaånsàngloaïi lọc
tröø: phát
Tinh triển.
thaàn khoâng minh maãn
5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian
người
hoâ haáp chăm
ôû treû em sóctaïcao
i moähơn nhiều
t soá vuø ng/mieàson với VieätnhómNam Một trong
nghieâ n cöùu những thách
hoaëc khoâ ng töïthức của
nguyeä mô
n, hôï hình
p taù là theo
c trong quaù
14
52 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 436/2018
Số 45 tháng
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
trình hỗ
phoûtrợ
ng các
vaán.trường hợp sau khi sàng lọc. Mặc 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
dõi, liệukhi
sau trực
thutuyến có cnhiều
thaäp ñöôï kieåm ưu
tra,điểm,
laøm saïviệc theo
ch, maõ hoaùdõi
vaø
dù mô hìnht keá
2.3. Thieá có nghieâ
chứcnnăng cöùu: Moâcậptaûnhật tình trạng
caét ngang thường
nhaä p baènxuyên
g phaàn số meàliệu trên hệ3.1,
m Epidata thống
xöû lyùcũng
thoángcần
keâ
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä
của trẻ, để người dùng có thể cho chúng tôi biết thực hiện một cách thường xuyên để kịp thời
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.
trẻ được đánh giá và chẩn đoán thế nào sau khi phát hiện và khắc phục lỗi phát sinh.
được sàngCôõlọc
2.4.1. maãvàu phát hiện có nguy cơ, cần tiếp 2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc
tục có đánh giá chuyên sâu từ cán bộ y tế. Tuy 5. nKết
tieá haønluận
h döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân
nhiên, Mô hình sàng lọc trực tuyến là một giải pháp
xaùc ñònhchỉ soácó
hoämột phầncoùnhỏ
gia ñình người
baø meï dùng
coù con cập
döôù i 5 nhật
tuoåi: cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn
tình trạng chẩn đoán của trẻ. A365.vn cũng có khản thi,
toaø baûo có
maätính kinh
t vaø keá tế,chæ
t quaû tính
ñöôïtiếp
c söûcận
duïngcao
chotrong
muïc
một chức năng p 1 P
- video và bài ñích
việc nghieâ
phátnhiệncöùu. sớm RLPT và rối loạn phổ tự
N làZcung 2
x cấp các
§ D·
pxtập
H
- can thiệp giúp
2
¨1 ¸
viết về các chiến lược © 2v๠bài kỷ, 3.
đặc Keábiệt có ý nghĩa trong điều kiện các dịch
t quaû
ngườiVôùi chăm
Z = 1,96sóc (öùnghỗ
vôùitrợ
=trẻ tự pkỷ= 0,37
0,05), phát[3],triển
= thêm
0,14
vụ phát hiện sớm RLPT và tự kỷ còn hạn chế
các tính
kỹ ñöôï
năng.cN= 334.nguồn
Với Döï phoønlựcg khoaû
cónghạn
20%về ñoáinhân
töôïng sự,
töø như Việt Nam hiện nay5. Để các mô hình ứng
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
chúngdöôùi tôi
5 tuoåkhông
i. thường xuyên trao đổi được dụng
buù ñuùncông
g khinghệbò tieâuthông
chaûy tin trong y tế nói chung
với người dùng để theo dõi tiếp các trường hợp và mô hình sàng lọc trực tuyến nói riêng có
2.4.2. Caùch choïn maãu:
trẻ có
Choï n maãkết quảucó
u nhieà giainguy
ñoaïncơ, việc trẻ có tiếp tục tính hiệu quả, người sử dụng cần luôn được đặt
đi đánh giá chuyên sâu, và kết quả khám, đánh vào vị trí trung tâm. Các sản phẩm cần được
giá Giai
như ñoaïthế nnào,1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:
cũng như những khó khăn mà phát triển phù hợp với nhu cầu và liên tục được
Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân
phụ huynh
Giang- Mieàm gặp phải khi tiếp cận với dịch vụ can
Nam; điều chỉnh để thuận tiện cho người sử dụng.
thiệp hay hỗ trợ cho con tại nhà. Bên cạnh
Hình 1. Kieáđó, các
n thöù c cuûhoạt
a baø động
meï veà truyền
caùch chothông
treû aênsẽ
/ đẩy
Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao
Các yếu mạnh nhu cầu
buù ñuù sử dụng,
ng khi và tăng
bò tieâu chaû y phaânsựtheo
tiếpñòacậndö của
goà m xaõ noâtố
ng về
thoâncơ , thaøsởnhhạ thòtầng công
(thò traá nghệ
n/phöôø thông
ng) vaø khoù
(n=409)
khaê n (mieà n nuù i /haû i ñaû o ): toå n g
tin như sự sẵn có của máy tính, máy tính bảng, 9 xaõ ; cộng đồng. Đặc biệt, sự quan tâm của nhà nước
Nhaäncơ
và các : Gaàn lập
xeùtquan 80%sách
baø meïcócoùýkieá n thöùcvô
nghĩa ñuùncùng
g veà
điệnGiai
thoại,
ñoaïmạng
n 3: moã Internet,
i xaõ choï kiến
n 46thứchoä và
gia kỹñìnhnăng
coù caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû
con döôùi các
sử dụng 5 tuoåứng
i, choï n ngaã
dụng u nhieâ
công n hoäthông
nghệ gia ñìnhtin,ñaà
cóu quan
mieà trọng
n nuù trong
i coù kieá n thöùviệc
c ñuùntriển khai
g veà caù môtreûhình
ch cho buù/aêsàng
n khi
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò
lọctieâsớm
u chaûphát
y chieáhiện
m tyû RLPT
leä cao nhaá
và ttựvôùkỷ
i 83,9%,
trongsau ñoù
cộng
ảnh hưởng đến hành vi sử dụng cũng như cảm
phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.
nhận thuận lợi hay khó khăn của người dùng. đồng và phối hợp liên ngành trong chẩn đoán
Baû
và ncan
g 1. thiệp
Lyù do khoâ
chontrẻ.
g cho treû aên buù bình thöôøng khi bò
Bên2.5. Phöông
cạnh đó, mô phaùhình
p, kyõ thuaä
sàngt thulọcthaä
vàpquản
soá lieäulý số
tieâu chaûy (n=409)
Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång
chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi. Noäi dung thò thoân
Tài liệu tham khảo Autism and Other Pervasive Developmental p
n % n % n % n %
1. Center
Phöôngfor phaùDisease
p thu thaäControl
p soá lieäuand Prevention
: Ñieà u tra vieân Disorders. Autism Research, 2012. 5(3): p. 160
Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7
phoû n g vaá n tröï c tieá p caù c baø meï coù
(CDC). Key Findings: Trends in the Prevalence con döôù i 5 tuoåi. -Sôï179.
treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006
theâm
of Developmental Disabilities
Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Saiinsoá
U.do
S.ngöôø
Children,
i cung 4. American Psychiatric Association. Diagnostic
caá
1997p thoâ- n2008.
g tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn
2015. andNhaä n xeùt: VeàManual
Statistical lyù do khoâ
ofngMental
cho treû Disorders,
aên buù bình
cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng
2. Boyle C, giao
et al.tieáTrends in keá
thet thuù
Prevalence 5th Edition. 2013, Arlington, VA American
nghieä m trong p. Sau khi c phoûng vaáof
n, vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù
ñieà u tra vieân kieåmDisabilities
developmental tra laïi phieáuinngayUSñeåChildren,
khoâng boû Psychiatric
bình Association,
thöôøng, trong ñoù, ngöôøiWeb.
daân ôû [access
noâng thoândate: 1
chieám
soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát tyû
Juneleä cao nhaátdsm.psychiatryonline.org.
2013]. vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh
1997 - 2008. Pediatric, 2011. 127(1034-1042).
thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng
3. Elsabbagh M, et al. Global Prevalence of 5. ngöôø
do Magiati
i khaùc I, Tayn. Söï
khuyeâ X.W,
khaùc and
bieät naøHowling P.
y coù yù nghóa
TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn45
g, 3.2017, Soá 43
tháng 6/2018 15
53
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
mothers
Early being able to detect
comprehensive some severe based
behaviourally signs of diarrhea and ARI
13. WHO, was low.Available
eHealth. Only 6.6% from:
of mothers
http://
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of
interventions for children
mothers recognized signswith autism (25.9
of dyspnea spectrum www.who.int/ehealth/about/en/.
% in urban Accessed
and 1.5% in mountainous region). Mothers’
disorders: a summary
knowledge of findings
about prevention fromand
of diarrhea recent 2017was
ARI in urban Julybetter
26. than that of mothers in rural and
mountain regions.
reviews and meta-analyses. Neuropsychiatry, 14. Ministry of Information and Communication.
2012. 2( 543-570.).
Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge,
Overviewunder 5-year-oldICT
of Vietnam’s child.sector & Ehealth
6. Reichow B. Overview of meta-analyses in Vietnam. July, 2012; Geneve, Switzerland.
on early intensive behavioral intervention for 2012 [cited 2017 July 31]; Available from:
Taùcchildren
young giaû: with autism spectrum disorders. http://studylib.net/doc/12924184/overview-
1.
Journal Vieä
ofn ñaøAutism
o taïo Y hoïc döï
and phoøngDevelopmental
vaø Y teá coâng coäng, tröôøongf -Ñaï
viihoï
e tc nYaHaø
mNoä
%iE 2 % 8 0 % 9 9 s - i c t - s e c t o r -
Email: thangtcyt@gmail.com
Disorders, 2012. 42: p. 512-520. andamp%3B-ehealth-in-vietnam...
2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá
7. AutismEmail:
Society. Autism through the lifespan. 15. World Bank. Internet users as percentage of
longmoh@yahoo.com
20163. [cited 2017naêJuly
CNYTCC4 m hoïc 31]; Available
2015-2016, taïo Y hoïc population.
Vieän ñaøofrom: 2017.
döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com
www.autism-society.org/living-with-autism/ 16. Squires J, et al. The ages and stages
4. Boä Y teá
autism-through-the-lifespan.
Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com questionnaire, third edition. 2009, Baltimore:
8. Cong T, et al. Early identification and Paul H. Brookes.
intervention services for children with autism 17. Robins D, et al. The Modified Checklist for
in Vietnam. Health Psychol Rep, 2015. 3(3): p. Autism in Toddlers: Revised with Follow-Up.
191-200. 2009.
9. Ha V.S, A. Whittaker, and S. Rodger. 18.m Liamputtong
1. Ñaët vaán ñeà naê 2014. Töø ñoù coù Ptheåandñöa Ezzy
ra moätD. Qualitative
soá khuyeá n nghò
Assessment and Diagnosis of Autism Spectrum phuø hôï p vaø o coâ n g taù c truyeà
Research Methods. 2nd ed. 2005: Oxford n thoâ n g phoø n g choáng
Tieâu chaû
Disorder inyHanoi,
vaø nhieãVietnam.
m khuaån hoâChild
haáp caáFam
p ôû treû em
Stud, caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng University
hieä n nay. Press.
2017.
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu
chaûyHa
10. xaûyV.S,
ra ôû et
treûal.
emLiving
döôùi 2 tuoå
withi, bình quaânspectrum
autism 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu
5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc
disorder
tính haøng in
naêHanoi,
m coù 1100Vietnam.
tröôøng Social Science
hôïp töû vong [6], and
[5]. 2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu
Veà NKHH, 2014.
Medicine, trung bình120:moã
p.i naê m moät ñöùa treû maéc 4-9
278-285.
laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3
11. Lan,
vôùi töû vong D.T.
chung and[1],
N.X.
[4]. Hai.
Tyû leäDraft:
maéc vaøNghiên
töû vongcứucuûa tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho
hai beä n h naø y raá t cao nhöng hoaø n
thực trạng trẻ rối loạn phổ tự kỷ ở Việt Nam:toaø n coù theå haï n cheá 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.
baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh
Thách
vaø xöû líthức vài khi
kòp thôø giảibòpháp
beänh.[Study
Ñeå phoøon ng situation
choáng beänof h, 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu
chilren
ngöôøi daâwith ASD vaø
n noùi chung in ngöôø
Vietnam:
i chaêmChallenges
soùc treû noùi rieâand
ng
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
Solutions]. 2016, VACR and Save the Children:
lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.
Hanoi.
Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi
“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû
12. Jacobs R, et al. A systematic review of
phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp lôøi phoûng vaán.
eHealth
tính ôû treûinterventions
em taïi moät soáto vuøimprove
ng/mieàn health literacy.
Vieät Nam”, vôùi
Health Informatics Journal 2014. 22(2): p. 81-i
muï c tieâ u moâ taû kieá n thöù c cuû a caù c baø meï coù con döôù Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn
5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian
98.
hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù
14
54 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 436/2018
Số 45 tháng
nguon tai.lieu . vn