Xem mẫu
- March 27, 2007 MÔ HÌNH 5 ÁP L C – M PORTER
Kinh Doanh Là Văn Minh
Saga Comunitication | http://saga .vn 1
- March 27, 2007 MÔ HÌNH 5 ÁP L C – M PORTER
MÔ HÌNH 5 ÁP L C –M PORTER
Michael Porter nhà qu n tr chi n lư c n i ti ng c a trư ng ñ i h c
Harvard trong cu n sách " Competitive Strategy :Techniques Analyzing
Industries and Competitors" ñã ñưa ra nh n ñ nh v các áp l c c nh tranh
trong m i ngành s n xu t kinh doanh.
1. Áp l c c nh tranh c a nhà cung c p
S lư ng và quy mô nhà cung c p: S lư ng nhà cung c p s quy t ñ nh
ñ n áp l c c nh tranh, quy n l c ñàm phán c a h ñ i v i ngành, doanh
nghi p. N u trên th trư ng ch có m t vài nhà cung c p có quy mô l n s
t o áp l c c nh tranh, nh hư ng t i toàn b ho t ñ ng s n xu t kinh
doanh c a ngành.
Kh năng thay th s n ph m c a nhà cung c p : Trong v n ñ này ta
nghiên c u kh năng thay th nh ng nguyên li u ñ u vào do các nhà cung
c p và chi phí chuy n ñ i nhà cung c p (Switching Cost).
Thông tin v nhà cung c p : Trong th i ñ i hi n t i thông tin luôn là nhân
t thúc ñ y s phát tri n c a thương m i, thông tin v nhà cung c p có
nh hư ng l n t i vi c l a ch n nhà cung c p ñ u vào cho doanh nghi p.
Hi n nay trên th trư ng ch có 2 nhà cung c p chip ( B vi x lý -CPU)
Saga Comunitication | http://saga .vn 2
- March 27, 2007 MÔ HÌNH 5 ÁP L C – M PORTER
cho máy tính là AMD và Intel. T t c các máy tính bán ra trên th gi i
ñ u s d ng b vi x lý c a hai hãng này chính vì quy n l c ñàm phán
c a Intel và AMD v i các doanh nghi p s n xu t máy tính là r t
l n.
M t trư ng h p n a ngay trong ngành công ngh thông tin là các s n
ph m c a h ñi u hành Window như Word, Excel. Các nhà s n xu t máy
tính không có s l a ch n vì chưa có h ñi u hành, các s n ph m so n
th o văn b n nào ñáp ng ñư c nhu c u tương ñương v i các s n ph m
c a Mircosoft.
Saga Comunitication | http://saga .vn 3
- March 27, 2007 MÔ HÌNH 5 ÁP L C – M PORTER
V i t t c các ngành, nhà cung c p luôn gây các áp l c nh t ñ nh n u h
có quy mô , s t p h p và vi c s h u các ngu n l c quý hi m. Chính vì
th nh ng nhà cung c p các s n ph m ñ u vào nh l (Nông dân, th th
công.... ) s có r t ít quy n l c ñàm phán ñ i v i các doanh nghi p m c dù
h có s lư ng l n nhưng h l i thi u t ch c.
2. Áp l c c nh tranh t khách hàng
Khách hàng là m t áp l c c nh tranh có th nh hư ng tr c ti p t i toàn
b ho t ñ ng s n xu t kinh doanh c a ngành.
Khách hàng ñư c phân làm 2 nhóm:
+Khách hàng l
+Nhà phân ph i
C hai nhóm ñ u gây áp l c v i doanh nghi p v giá c , ch t lư ng s n
ph m, d ch v ñi kèm và chính h là ngư i ñi u khi n c nh tranh trong
ngành thông qua quy t ñ nh mua hàng.
Tương t như áp l c t phía nhà cung c p ta xem xét các tác ñ ng ñ n áp
l c c nh tranh t khách hàng ñ i v i ngành
+ Quy mô
+T m quan tr ng
+Chi phí chuy n ñ i khách hàng
+Thông tin khách hàng
ð c bi t khi phân tích nhà phân ph i ta ph i chú ý t m quan tr ng c a h ,
h có th tr c ti p ñi sâu vào uy hi p ngay trong n i b c a doanh nghi p.
Saga Comunitication | http://saga .vn 4
- March 27, 2007 MÔ HÌNH 5 ÁP L C – M PORTER
Wal- Mart là nhà phân ph i l n có t m nh hư ng toàn th gi i, h th ng
phân ph i c a Wal mart có th nh hư ng t i nhi u ngành hàng như th c
ph m, hàng ñi n t , các hàng hàng hóa tiêu dùng hàng ngày. Wal Mart có
ñ quy n l c ñ ñàm phán v i các doanh nghi p khác v giá c , ch t
lư ng s n ph m cũng như các chính sách marketing khi ñưa hàng vào
trong h th ng c a mình.
ð i v i các doanh nghi p v a và nh t i Vi t Nam, vi c ñưa các s n
ph m vào h th ng phân ph i c a các siêu th luôn g p ph i khó khăn và
tr ng i vì các áp l c v giá và ch t lư ng. H u h t các s n ph m c a Vi t
Nam như d t may, da gi y r t khó xâm nh p vào các th trư ng l n như
M ,EU n u không qua h th ng phân ph i. C hính vì v y chúng ta ñã
ñư c l ng nghe nh ng câu chuy n v vi c m t ñôi gi y s n xu t Vi t
Nam bán cho nhà phân ph i v i giá th p còn ngư i dân Vi t Nam khi
mua hàng nư c ngoài thì ph i ch u nh ng cái giá c t c so v i s n ph m
cùng ch ng lo i trong nư c.
3.Áp l c c nh tranh t ñ i th ti m n:
Theo M-Porter, ñ i th ti m n là các doanh nghi p hi n chưa có m t trên
trong ngành như ng có th nh hư ng t i ngành trong tương lai. ð i th
ti m n nhi u hay ít, áp l c c a h t i ngành m nh hay y u s ph thu c
vào các y u t sau
+ S c h p d n c a ngành: Y u t này ñư c th hi n qua các ch tiêu như t
su t sinh l i, s lư ng khách hàng, s lư ng doanh nghi p trong ngành.
+Nh ng rào c n gia nh p ngành : là nh ng y u t làm cho vi c gia nh p
vào m t ngành khó khăn và t n kém hơn .
Saga Comunitication | http://saga .vn 5
- March 27, 2007 MÔ HÌNH 5 ÁP L C – M PORTER
1. K thu t
2. V n
3. Các y u t thương m i : H th ng phân ph i, thương hi u , h th ng
khách hàng ...
4. Các ngu n l c ñ c thù: N guyên v t li u ñ u vào ( B ki m soát ),
B ng c p , phát minh sáng ch , N gu n nhân l c, s b o h c a
chính ph ....
Không ai có th lư ng ñư c vi c Apple s cho ra ñ i máy nghe nh c Ipod
ñánh b i ngư i hùng v công ngh mutilmedia như Sony. Rõ ràng s c
h p d n c a c u các thi t b nghe nh c ñã ñưa Ipod tr thành s n ph m
công ngh ñư c ưa chu ng nh t. C hính Sony ñã t làm các rào c n v
công ngh , thương hi u c a mình gi m sút b ng vi c quá chú tr ng vào
phát tri n theo chi u r ng nhi u ngành ñ ngư i tí hon Apple thâm nh p
và ki m soát toàn b th trư ng, bi n l i th c nh tranh c a Sony tr thành
gánh n ng cho chính h .
Tương t như ví d trên chúng ta so sánh trong ngành công nghi p n ng
như s n xu t máy bay. Rào c n gia nh p ngành quá l n c v v n, công
ngh , nguyên v t li u ñ u vào nên hi n t i ch có 2 hãng hàng không l n
c nh tranh v i nhau là Airbus và Boeing. N u không có s ñ t bi n v
công ngh ñ ch t o ra s n ph m m i ho c là t i ư u hơn máy bay ( Lo i
máy nào ñó có th ñi t nơi này sang nơi khác như truy n c tích) ho c là
tính năng tư ơng tương nhưng giá và công ngh r hơn thì ch c ch n rào
c n gia nh p ngành ch t o máy bay v n là ñích quá xa cho các doanh
nghi p khác.
4. Áp l c c nh tranh t s n ph m thay th
S n ph m và d ch v thay th là nh ng s n ph m, d ch v có th th a
Saga Comunitication | http://saga .vn 6
- March 27, 2007 MÔ HÌNH 5 ÁP L C – M PORTER
mãn nhu c u tương ñương v i các s n ph m d ch v trong ngành.
Ta có th l y luôn ví d sau ñó m i ñưa ra các nh n ñ nh v áp l c c nh
tranh ch y u c a s n ph m thay th :
Ph n l n thành viên trong Saga là các quý ông. Mà các quý ông thì có s
thích u ng bia, rư u khi ñã u ng vào r i thì là say, say thì các phu nhân s
không thích. Các bác thư ng ñ l i cho b n bè, ñ ng nghi p, ñ i tác .... ñ
bi n c cho vi c mình tiêu th lư ng l n bia ñ b sung doanh thu cho
các hàng bia hơi. V y bia th a mãn nhu c u gì :
+ G p g ñ i tác
+ T h p b n bè
+ Bàn công vi c v i ñ ng nghi p
.... còn vô vàn lý do khác như ng ta xét trên phương di n công vi c nên
ch dùng m t vài y u t ñ nh n ñ nh.
V y s n ph m thay th c a bia, rư u là m t hàng hóa ( ho c d ch v có
th th a mãn các nhu c u trên). T i ñây tôi xin li t kê m t s hàng hóa
có th thay th ñư c bia rư u : U ng cafe, u ng trà, chơi th thao .Các
d ch v này có th th a mãn các nhu c u trên và thêm vào m t l i ích là
ñư c ch em saganor hoan nghênh.
Qua ví d trên chúng ta th y áp l c c nh tranh ch y u c a s n ph m thay
th là kh năng ñáp ng nhu c u so v i các s n ph m trong ngành, thêm
vào n a là các nhân t v giá, ch t lư ng , các y u t khác c a môi trư ng
như văn hóa, chính tr , công ngh cũng s nh hư ng t i s ñe d a c a
s n ph m thay th .
Saga Comunitication | http://saga .vn 7
- March 27, 2007 MÔ HÌNH 5 ÁP L C – M PORTER
Tính b t ng , khó d ñoán c a s n ph m thay th : Ngay c trong n i b
ngành v i s phát tri n c a công ngh cũng có th t o ra s n ph m thay
th cho ngành mình. ði n tho i di ñ ng chính là s n ph m thay th cho
ñi n tho i c ñ nh và s p t i là VOIP s thay th cho c hai s n ph m cũ.
Chi phí chuy n ñ i: Chúng ta bi t các ph n m m mã ngu n m như
Linux hay như Vi t Nam là Viet Key Linux giá thành r t r th m chí là
mi n phí như ng r t ít ngư i s d ng vì chi phí chuy n ñ i t h ñi u
hành Window và các ng d ng trong nó sang m t h ñi u hành khác là r t
cao và có th nh hư ng ñ n ho t ñ ng, các công vi c trên máy tính.
5. Áp l c c nh tranh n i b ngành
Các doanh nghi p ñang kinh doanh trong ngành s c nh tranh tr c ti p
v i nhau t o ra s c ép tr l i lên ngành t o nên m t cư ng ñ c nh tranh.
Trong m t ngành các y u t sau s làm gia tăng s c ép c nh tranh trên các
ñ i th
+ Tình tr ng ngành : Nhu c u, ñ t c ñ tăng trư ng ,s lư ng ñ i th
c nh tranh...
+ C u trúc c a ngành : N gành t p trung hay phân tán
• Ngành phân tán là ngành có r t nhi u doanh nghi p c nh tranh v i
nhau nhưng không có doanh nghi p nào có ñ kh năng chi ph i các
doanh nghi p còn l i
• Ngành t p trung : Ngành ch có m t ho c m t vài doanh nghi p n m
gi vai trò chi ph i ( ði u khi n c nh tranh- Có th coi là ñ c
quy n)
Saga Comunitication | http://saga .vn 8
- March 27, 2007 MÔ HÌNH 5 ÁP L C – M PORTER
+ Các rào c n rút lui (Exit Barries) : Gi ng như các rào c n gia nh p
ngành, rào c n rút lui là các y u t khi n cho vi c rút lui kh i ngành c a
doanh nghi p tr nên khó khăn :
• Rào c n v công ngh , v n ñ u tư
• Ràng bu c v i ngư i lao ñ ng
• Ràng bu c v i chính ph , các t ch c liên quan (Stakeholder)
• Các ràng bu c chi n lư c, k ho ch.
Th trư ng cung c p d ch v vi n thông di ñ ng Vi t Nam hi n nay ñã có
r t nhi u nhà cung c p như ng quy n l c chi ph i th trư ng v n n m
trong tay 3 nhà cung c p d ch v vi n thông là Vina Phone , Mobifone và
Viettel.. Nhu c u s d ng d ch v c a Vi t Nam tăng kho ng 5-10%/
năm, doanh thu, l i nhu n c a các nhà cung c p cũng tăng v i con s
tương ñương. M c dù cho các rào c n gia nh p ngành, rào c n rút lui .... là
cao, áp l c t khách hàng không ñáng k như ng ñang có r t nhi u doanh
nghi p chu n b gia nh p vào th trư ng . M t ñi u ñáng m ng hơn n a là
s ra ñ i c a ngành d ch v kèm theo d ch vu vi n thông như : Các t ng
ñài gi i trí, cá cư c, các d ch v khác mà ñi n hình g n ñây là xem giá
ch ng khoán qua m ng di ñ ng. V i xu hư ng này s c c nh tranh trong
n i b ngành s ngày càng gia tăng và lúc ñó ngư i tiêu dùng s ngày
càng ñư c tôn tr ng hơn.
6. Áp l c t các bên liên quan m t thi t
ðây là áp l c không ñư c ñ c p tr c ti p ngay trong ma tr n nhưng trong
quy n sách " Strategic Management & Business Policy" c a Thomas L.
Wheelen và J. David Hunger có ghi chú v áp l c t các bên liên quan
m t thi t.
Saga Comunitication | http://saga .vn 9
- March 27, 2007 MÔ HÌNH 5 ÁP L C – M PORTER
+ Chính ph
+ C ng ñ ng
+ Các hi p h i
+ Các ch n , nhà tài tr
+ C ñông
+ Complementor ( T m hi u là nhà cung c p s n ph m b sung cho m t
ho c nhi u ngành khác: Microsoft vi t ph n m m ñ cho các công ty bán
ñư c máy tính, các doanh nghi p khác có th so n th o văn b n ñ bán
ñư c hàng ...)
Sau khi phân tích xong mô hình 5 áp l c, chúng ta có th s d ng nhóm
chi n lư c ñ mô t các doanh nghi p trong ngành trên m t ñ th .Trong
ñi u ki n h n h p tôi s ñưa ra m t s ki n th c cơ b n ñ xác ñ nh nhóm
chi n lư c.
+ Phương pháp xác ñ nh nhóm chi n lư c: Xây d ng sơ ñ
+ M c ñích xây d ng : Phân bi t các doanh nghi p v i nhau và ñ nh v
các doanh nghi p trên cùng m t sơ ñ , t ñó giúp các doanh nghi p có th
xác ñ nh v trí c a mình trên th trư ng
+ Các tiêu chí s d ng ñ xây d ng sơ ñ : Giá, ch t lư ng, công ngh ,
thương hi u, th ph n ... và có th xây d ng thành nhi u sơ ñ , nhi u c p
tiêu chí.
ð t Eric www.saga.vn
Saga Comunitication | http://saga .vn 10
- March 27, 2007 MÔ HÌNH 5 ÁP L C – M PORTER
Kinh Doanh Là Văn Minh
Saga Comunitication | http://saga .vn 11
nguon tai.lieu . vn