Xem mẫu
- Mạng xã hội có bị khai tử?
Cuối tháng 7/2009, tỷ phú phần mềm Bill Gates tuyên bố,
ông phải ngưng sử dụng Facebook bởi vì “có quá nhiều
người muốn làm bạn” với ông. Điều này có vẻ trái ngược
với tính chất của một mạng xã hội như Facebook và ...
"Quá nhiều bạn"
Phát biểu trước các thính giả tại New Delhi (Ấn Độ) ngày
25/7, Bill Gates tiết lộ rằng, có khoảng 10.000 người muốn
- làm bạn với ông trên Facebook, và ông gặp khó khăn trong
việc suy nghĩ xem ông biết những ai trong số họ. Mặc dù tự
khẳng định “không phải là con người của công nghệ 24 giờ
mỗi ngày”, nhưng rõ ràng là Gates có lý do chính đáng cho
hành động và tuyên bố của mình, điều có thể có tác động
không nhỏ tới thế giới công nghệ.
Người đồng tình với quan điểm của Bill Gates là Rod
Beckstrom - Chủ tịch Tổ chức quản lý tên miền ICANN.
Bản thân trường hợp của Gates cũng là một ví dụ minh họa
cho lý thuyết của Beckstrom. Mô hình “định giá trang
mạng internet” do Beckstrom xây dựng (còn được gọi là
“Beckstrom's Law”) cho rằng, giá trị của một trang mạng là
tổng giá trị ròng các giao dịch của mỗi người sử dụng. Cốt
lõi của mô hình này là các giao dịch: giá trị cho những
người sử dụng là tổng lợi ích từ tất cả các giao dịch trong
trang mạng, trừ đi tổng chi phí của các giao dịch đó.
Cây viết Taylor Buley (Forbes) lấy một ví dụ minh họa:
Giả sử trong suốt một năm, mỗi tháng bạn bỏ ra 100 đô la
để mua hàng trên mạng Amazon. Bạn vẫn có thể mua món
hàng tương tự như thế mà không cần thông qua mạng với
- cùng mức giá, nhưng bạn có thể sẽ phải trả những khoản
chi phí phụ trội như chi phí đi lại để mua hàng, chi phí cơ
hội của việc bỏ nhiều thời gian hơn cho giao dịch. Nếu chi
phí cho việc sử dụng phương thức thương mại điện tử này
là 50 đôla/tháng, tính trên giá trị sổ sách của khoản chi tiêu
100 đô la, thì giá trị của mạng Amazon với bạn sẽ là 600 đô
la/năm. Giả định tiếp, chi phí kết nối internet và máy tính là
40 đô la/tháng, tính cho 1 năm sẽ là 480 đô la. Do vậy, giá
trị mà bạn nhận được từ Amazon còn là 600 - 480 = 120 đô
la. Còn giá trị chung của Amazon sẽ được tính bằng tổng
các giá trị mà mỗi người dùng mạng này nhận được.
Mô hình của Beckstrom không chỉ được áp dụng với mạng
internet, mà còn hợp lý với xã hội thực tế. Buley dẫn
chứng: Hãy coi mạng xã hội như là một câu lạc bộ golf,
càng nhiều thành viên càng tốt, vì điều đó giúp cắt giảm chi
phí, nhưng ở điểm nào đó, bất lợi là số lượng “tee” sẽ
không đủ cho quá nhiều thành viên. Beckstrom cho rằng,
giá trị mạng là một vấn đề đau đầu mà các mạng xã hội như
Facebook và Twitter - vốn muốn phát triển tới số lượng cực
lớn thành viên, phải đối mặt. Một khi người dùng bắt đầu
quan tâm tới việc mạng xã hội đem lại giá trị đến đâu cho
- họ, sẽ có thể có một biến tố mà theo đó, thêm một thành
viên mới là thêm bất tiện cho những thành viên cũ. Rod
Beckstrom và Bill Gates gặp nhau ở điểm này. Theo Gates,
giá trị của Facebook giảm xuống khi mỗi thành viên mới
gửi đi một yêu cầu kết bạn.
Kinh tế chuyên môn còn thích hợp?
Quan điểm của Rod Beckstrom có vẻ trái ngược với sự
thừa nhận rộng rãi lý thuyết “Metcalfe's Law” - vốn đánh
giá giá trị của một mạng dựa trên số lượng thành viên tham
gia. Beckstrom nói: “Nếu Metcalfe's Law là đúng, thì Bill
Gates sẽ nghĩ càng nhiều bạn càng tốt. Nhưng thực tế lại
không như thế”. Tương tự, mô hình kinh tế quy mô (nếu
sản xuất với quy mô càng lớn thì chi phí và giá thành trên
một đơn vị sản phẩm sẽ càng giảm, làm gia tăng lợi nhuận
và khả năng cạnh tranh) cũng có thể không còn là cơ sở
hợp lý cho các mạng xã hội định hướng phát triển cho
chính mình.
Beckstrom đã mở ra một cách tiếp cận mới với mạng xã
hội, và có lẽ cần phải có thời gian để cộng đồng làm quen
với nó. Tuy nhiên, theo ông, lý thuyết này không đơn giản
- là giá trị sẽ bằng tổng doanh thu trừ đi tổng chi phí. Bạn
kiểm lại số lượng giao dịch, và bạn sẽ định giá được chúng.
Trên giác độ tính kinh tế (hiệu quả), lý thuyết của
Beckstrom và hành động của Gates đem đến cho những
công dân mạng một bài học căn bản: mạng xã hội là một
công cụ tiện ích, nhưng đồng thời là địa chỉ tiêu tốn thời
gian và là guồng quay mang nặng chi phí cơ hội nếu người
dùng không biết sử dụng sao cho thiết thực.
nguon tai.lieu . vn