Xem mẫu

  1. LU N VĂN T T NGHI P TÀI: “TH C TR NG PHÁT TRI N KHÁCH HÀNG S D NG TH C A NGÂN HÀNG Á CHÂU (ACB).” 1
  2. M CL C DANH M C B NG, BI U , SƠ , PH L C L IM U CHƯƠNG 1 : NH NG CƠ S PHÁT TRI N KHÁCH HÀNG S D NG TH C A NGÂN HÀNG Á CHÂU (ACB) 1.1. LÝ THUY T CHUNG V TH NGÂN HÀNG VÀ HO T NG KINH DOANH TH NGÂN HÀNG…………….…………………………………………………………. 1 1.1.1. Khái quát v th ngân hàng………………………………………………………… 1 1.1.2. Phân lo i th ngân hàng …………………………………………………………… 10 1.1.3. Nh ng yêu c u i v i th ngân hàng……………………………………………… 12 1.1.4. Ho t ng kinh doanh th c a các Ngân hàng thương m i ……………………… 13 1.1.4.1. Các ch th tham gia ho t ng kinh doanh th ngân hàng…………………….. 13 1.1.4.2. Ho t ng phát hành th ……………………………………………...………… 15 1.1.4.3. Ho t ng thanh toán th ……………………………………………………….. 16 1.2. KHÁCH HÀNG VÀ HO T NG PHÁT TRI N KHÁCH HÀNG S D NG TH 17 C A CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG M I……………………………………………… 1.2.1. Khách hàng và s c n thi t c a phát tri n khách hàng s d ng th ………..…….. 17 1.2.1.1. Khái ni m và phân lo i nhóm khách hàng ……………………………………... 17 1.2.1.2. S c n thi t c a khách hàng và ho t ng phát tri n khách hàng s d ng th i v i các NHTM ………………………………………………………………. 18 1.2.2. N i dung ho t ng phát tri n khách hàng ……………………………..….……… 19 1.2.2.1. Ho t ng phát tri n khách hàng và các kh năng kinh doanh …………….…… 19 1.2.2.2. N i dung cơ b n trong ho t ng phát tri n khách hàng ……………….………. 20 1.2.2.3. M t s công c phát tri n khách hàng……………………………………….. 23 1.2.3. Y u t nh hư ng t i phát tri n khách hàng s d ng th …….……………..…….. 25 1.2.3.1. Nhóm các y u t khách quan…………………………………………………… 25 1.2.3.2. Nhóm các y u t ch quan……………………………………………………… 27 1.3. CƠ S PHÁT TRI N KHÁCH HÀNG S D NG TH C A ACB…………..……….. 28 1.3.1. Quá trình hình thành và phát tri n c a d ch v th ACB………………………… 28 1.3.1.1. B i c nh thành l p và s phát tr n c a ACB……………………………...…… 28 1.3.1.2. S ra i và phát tri n c a d ch v th …………………………………………. 29 2
  3. 1.3.2. c i m các ngu n l c c a ACB………………………………………………..…... 31 1.3.2.1. Ngu n v n………………………………………………………………...……. 31 1.3.2.2. Ngu n nhân l c………………………………………………………………… 32 1.3.2.1. H t ng k thu t và CNTT………………………………………………......…. 33 1.3.3. Cơ s h t ng cho kinh doanh th ngân hàng…….………………………………… 33 1.3.3.1. Các y u t cơ s h t ng cho kinh doanh th …………………………………… 33 1.3.3.2. Cơ s h t ng cho kinh doanh th c a ACB……………………………………. 35 CHƯƠNG 2 : TH C TR NG PHÁT TRI N KHÁCH HÀNG S D NG TH C A NGÂN HÀNG Á CHÂU (ACB) 2.1. TH C TR NG HO T NG KINH DOANH C A ACB…………………………….... 38 2.1.1. Các lĩnh v c kinh doanh và th trư ng c a ACB…………………….………….….. 38 2.1.2. K t qu ho t ng kinh doanh c a ACB trong nh ng năm qua……………...…… 39 2.1.2.1. T ng tài s n………………………………………………………………….... 39 2.1.2.2. Ho t ng tín d ng…………………………………………………………… 40 2.1.2.3. Ho t ng thanh toán………………………………………….……………….. 40 2.1.2.4. L i nhu n và kh năng sinh l i c a v n………………………………………... 41 2.2. TH C TR NG KHÁCH HÀNG S D NG TH C A ACB…………………………... 43 2.2.1. Tình hình s d ng th c a các nhóm khách hàng m c tiêu ………………………. 43 2.2.1.1. Nhóm khách hàng ã có thu nh p n nh……………………………………… 44 2.2.1.2. Nhóm khách hàng ph thu c …………………………………………………... 50 2.2.1.3. Nhóm khách hàng s p có thu nh p n nh ……………………………………. 51 2.2.2. Ho t ng ph c v khách hàng s d ng th c a ACB……………………………... 53 2.2.2.1. D ch v phát hành và thanh toán th …………………………………………… 53 2.2.2.2. D ch v tư v n khách hàng …………………………………………………….. 56 2.2.2.3. Các d ch v c ng thêm ………………………………………………………… 57 2.2.2.4. Ho t ng qu n lý r i ro………………………………………………………... 59 2.2.2.5. Tham gia liên minh th ngân hàng……………………………………………… 60 2.2.3. C nh tranh trong phát tri n khách hàng s d ng th …………………………….. 61 2.3. ÁNH GIÁ TH C TR NG PHÁT TRI N KHÁCH HÀNG S D NG TH C A ACB……………………………………………………………………………….. 63 2.3.1. Nh ng k t qu ………………………………………………………………………… 63 3
  4. 2.3.2. Nh ng h n ch và nguyên nhân ……………………………………………………... 65 CHƯƠNG 3 : PHƯƠNG HƯ NG VÀ BI N PHÁP PHÁT TRI N KHÁCH HÀNG S D NG TH C A NGÂN HÀNG Á CHÂU (ACB) NH NG NĂM T I 3.1. PHƯƠNG HƯ NG PHÁT TRI N KHÁCH HÀNG S D NG TH C A ACB…..… 68 3.1.1. Xu th phát tri n kinh doanh th trên th gi i và Vi t Nam…………………..... 68 3.1.2. Thu n l i và khó khăn trong phát tri n khách hàng thanh toán th c a ACB….. 70 3.1.2.1. Thu n l i…………………………………………………………………………. 70 3.1.2.2. Khó khăn…………………………….…………………………………………… 74 3.1.3. M c tiêu và phương hư ng c a ACB trong phát tri n khách hàng s d ng th .... 76 3.1.3.1. M c tiêu chung c a ngân hàng…………………………….…………………….. 76 3.1.3.2. nh hư ng phát tri n khách hàng s d ng th c a ACB……………………….. 80 3.2. BIÊN PHÁP PHÁT TRI N KHÀCH HÀNG S D NG TH C A ACB …………….. 81 3.2.1. Phát tri n s n ph m th ……………………………………………………………..... 81 3.2.1.1. a d ng hóa s n ph m th mang thương hi u ACB…………………………….. 81 3.2.1.2. Nâng cao tính ti n ích c a th , phát tri n d ch v trên th ………………………. 82 3.2.1.3. M r ng ch ng lo i th ư c ch p nh n thanh toán…………………………….. 84 3.2.1.4. y m nh và hoàn thi n công ngh ……………………………………………… 84 3.2.2. Hoàn thi n và nâng cao d ch v th ………………………………………………….. 86 3.2.2.1. M r ng m ng lư i i lý ch p nh n thanh toán th …………………………... 86 3.2.2.2. ào t o và phát tri n ngu n nhân l c th c hi n nghi p v th ...………………. 87 3.2.2.3. Phát tri n th liên k t...…………………………….…………………………….. 89 3.2.2.4. Thay i giá d ch v và i u ki n phát hành. ………………………………….... 91 3.2.3. Hoàn thi n qu n lý b ng h th ng ph n m m khách hàng online………………… 92 3.2.4. Phát tri n nghi p v Marketing ngân hàng cho s n ph m th ……………………. 92 3.3. M T S KI N NGH NH M TĂNG CƯ NG HO T NG PHÁT TRI N KHÁCH HÀNG THANH TOÁN TH T I VI T NAM……………………..……….. 96 3.3.1. Ki n ngh v i Chính ph …………………………………….……………………. 96 3.3.2. Ki n ngh i v i Ngân hàng Nhà nư c…………………………………………... 97 3.3.3. Ki n ngh i v i H i th ngân hàng Vi t Nam…………………………………... 97 K T LU N PH L C DANH M C TÀI LI U THAM KH O 4
  5. L IM U 1. S c n thi t c a tài : Nh ng ti n b vĩ i c a công ngh thông tin và truy n thông trong th i gian v a qua ã ưa n n kinh t toàn c u ti n lên m t t m cao m i v i s c nh tranh gay g t hơn bao gi h t. i u này c bi t rõ nét i v i ngành ngân hàng, m t trong nh ng ngành kinh doanh ư c ánh giá là nh y c m và c nh tranh b c nh t trên toàn c u. V i h th ng thông tin có th d dàng truy nh p b t c lúc nào, khách hàng càng ngày càng có nhi u s l a ch n hơn trong vi c mua bán hàng hóa, d ch v , ng th i, yêu c u c a khách hàng cũng cao hơn trư c kia r t nhi u. Trong các ho t ng giao d ch có s tham gia c a ngân hàng, khách hàng ang nâng d n m c tho mãn d ch v c a mình lên, h mong mu n các d ch v ó ư c áp ng m t cách thu n l i và nhanh chóng. D ch v th ngân hàng cũng không ph i là ngo i l . Chính vì v y, các gi i pháp nh m phát tri n khách hàng s d ng d ch v ngân hàng nói chung và d ch v th nói riêng ngày nay u nh m hư ng t i m c tiêu: cung c p d ch v có ch t lư ng t t nh t cho khách hàng trên n n t ng công ngh tích h p hi n i ngày nay. D ch v th xu t hi n trên th gi i t nh ng th p niên u tiên c a th k 20 và ang phát tri n r t m nh trên th gi i. Vi t Nam, th trư ng th m i ra i trong kho ng 15 năm nay, nhưng th t s ph i t i năm 1999, th thanh toán m i th c s phát tri n khi có s tham gia c a nhi u ngân hàng trong nư c. ACB là m t trong 2 ngân hàng u tiên i tiên phong trong lĩnh v c kinh doanh th Vi t Nam. Và v i 13 năm kinh nghi m, ACB ã thu hút ư c m t lư ng khách hàng không nh s d ng th thanh toán, góp ph n quan tr ng trong s phát tri n th trư ng th Vi t Nam. V i phương châm: “Luôn hư ng n s hoàn h o ph c v khách hàng” ư c ra ngay t nh ng ngày u thành l p, ACB luôn n l c không ng ng gia tăng l i ích cho khách hàng s d ng th c a mình, ng th i kh ng nh v th v ng ch c c a ACB trên th trư ng th Vi t Nam và trong lòng ngư i tiêu dùng hi n i. Xu t phát t nh ng yêu c u c p thi t trên, tôi l a ch n v n : “Phát tri n khách hàng s d ng th c a ngân hàng Á Châu” làm chuyên th c t p t t nghi p c a mình. 5
  6. 2. M c tiêu nghiên c u: M t là, nghiên c u nh ng v n cơ b n v th ngân hàng và ho t ng phát tri n khách hàng s d ng th c a các ngân hàng thương m i. Hai là, phân tích và ánh giá th c tr ng ho t ng phát tri n khách hàng s d ng th t i ngân hàng Á Châu (ACB) trong nh ng năm qua. Ba là, xu t m t s gi i pháp nh m góp ph n y m nh phát tri n khách hàng s d ng th thanh toán c a ngân hàng Á Châu (ACB) trong tương lai. 3. i tư ng, ph m vi và phương pháp nghiên c u: • i tư ng nghiên c u: là quá trình ho t ng kinh doanh th và tr ng tâm là ho t ng phát tri n khách hàng s d ng th c a ngân hàng Á Châu (ACB) t i th trư ng Vi t Nam. • Ph m vi nghiên c u: vi c nghiên c u ư c gi i h n : - V không gian: chuyên ch nghiên c u v nghi p v kinh doanh th ngân hàng và ho t ng phát tri n khách hàng s d ng th c a m t s ngân hàng ang ho t ng trên th trư ng Vi t Nam. Chuyên t p trung ánh giá ho t ng c a hơn 30 ngân hàng tham gia lĩnh v c kinh doanh th Vi t Nam và c a riêng ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) : v th c tr ng công tác phát tri n khách hàng trong th i gian qua vào nh ng thách th c mà ACB ph i ương u trong cu c c nh tranh gay g t c a th trư ng và nh hư ng phát tri n khách hàng thanh toán b ng th c a ACB th i gian t i. Và nghiên c u tâm lý, thái và xu hư ng s d ng th c a khách hàng, chuyên ch t p trung kh o sát các nhóm khách hàng t i Hà N i. - V th i gian: chuyên t p trung phân tích quá trình hình thành và phát tri n c a th trư ng th Vi t Nam t khi ra i n nay, úc k t qua 13 năm xây d ng và phát tri n ho t ng kinh doanh th c a ACB ánh giá th c tr ng ho t ng phát tri n khách hàng dùng th thanh toán c a ACB th i gian qua và nh hư ng c a ACB trong tương lai. • Phương pháp nghiên c u - Phương pháp lu n : gi i quy t các v n t ra, chuyên s d ng phương pháp k t h p ch t ch gi a tư duy bi n ch ng và quan i m l ch s , ng th i, v n d ng các phương pháp phân tích th ng kê kinh t h th ng hoá và phân tích các d li u thông tin (g m thông tin kh o sát th c 6
  7. t và các ngu n thông tin khác) khái quát hoá thành nh ng n i dung và xu t gi i pháp g n li n v i th c ti n c a ngân hàng ACB - Phương pháp nghiên c u tr c ti p: Do i u ki n th c t p t i ngân hàng ACB – Trung tâm th trong th i gian v a qua nên tôi có d p tham quan, kh o sát và nghiên c u tr c ti p ho t ng kinh doanh th và có i u ki n các cán b nhân viên kinh doanh th khi h ang ti p xúc v i khách hàng. ây là ngu n thông tin r t quan tr ng và có giá tr cho tôi trong vi c nghiên c u chuyên này. - Phương pháp kh o sát th c t : Chuyên ã ti n hành kh o sát 500 khách hàng, trong ó có 100 khách hàng ã có công vi c và thu nh p n nh s d ng th thanh toán c a ACB, 400 sinh viên thu c 4 kh i ngành ào t o i h c: kh i ngành k thu t, kh i ngành kinh t , kh i ngành xã h i và kh i ngành ngh thu t. Qua nh ng thông tin thu th p ư c, chuyên rút ra m t s k t lu n ph c v vi c ánh giá th c tr ng và xu t gi i pháp cho ho t ng phát tri n khách hàng c a d ch v th ngân hàng ACB. 4. K t c u c a tài: Tên chuyên : “Phát tri n khách hàng s d ng th c a ngân hàng Á Châu (ACB)” Ngoài ph n m u, k t lu n, danh m c các tài li u tham kh o, b ng - bi u và các ph l c, thì n i dung chuyên g m ba ph n chính: Chương 1 : Nh ng cơ s phát tri n khách hàng s d ng th c a ngân hàng Á Châu (ACB). Chương 2 : Th c tr ng phát tri n khách hàng s d ng th c a ngân hàng Á Châu (ACB). Chương 3 : Phương hư ng và bi n pháp phát tri n khách hàng s d ng th c a ngân hàng Á Châu (ACB) trong nh ng năm t i. 7
  8. CHƯƠNG 1 : NH NG CƠ S PHÁT TRI N KHÁCH HÀNG S D NG TH C A NGÂN HÀNG Á CHÂU (ACB) 1.1. LÝ THUY T CHUNG V TH NGÂN HÀNG VÀ HO T NG KINH DOANH TH NGÂN HÀNG 1.1.1. Khái quát v th ngân hàng 1.1.1.1. S ra i c a th ngân hàng T r t xa xưa, con ngư i ã bi t dùng ti n t làm trung gian trao i và mua bán. Ti n t ra i và i vào lưu thông, th c hi n r t nhi u ch c năng c a mình, và m t trong nh ng ch c năng quan tr ng nh t, ó chính là ch c năng thanh toán. Tuy nhiên, khi i s ng con ngư i càng ngày càng hi n i văn minh, v i nhu c u ngày càng ư c nâng cao thì ti n t cũng th c hi n ch c năng thanh toán c a mình dư i nhi u hình th c hơn th a mãn nhu c u c a con ngư i ngày m t t t hơn. Hi n nay, ti n t th c hi n ch c năng thanh toán c a mình qua 2 hình th c, ó chính là : Thanh toán dùng ti n m t và thanh toán không dùng ti n m t. Thanh toán dùng ti n m t xu t hi n t r t lâu, ư c coi là phương th c ơn gi n và ti n d ng nh t trong quá trình thanh toán hàng hóa, d ch v , nh t là khi quy mô s n xu t nh , gi n ơn. Song, khi n n kinh t phát tri n v i t c cao c v ch t và lư ng thì vi c thanh toán dùng ti n m t không còn có th áp ng m t cách t i ưu nhu c u giao d ch trên th trư ng. Thanh toán không dùng ti n m t ã ra i mang l i s hài lòng cho chính khách hàng giao d ch. Khi thanh toán không dùng ti n m t, ngư i giao d ch có th l a ch n nhi u cách khác nhau: y nhi m thu, y nhi m chi, thanh toán qua séc, v.v… trong ó, n i b t hơn c là phương th c thanh toán b ng th thanh toán. L n u tiên th xu t hi n là vào năm 1914, khi công ty xăng d u California (nay là công ty Mobile) phát cho nhân viên c a mình khuy n khích bán s n ph m c a công ty. Th lúc này m i ch ư c s d ng do công ty th y nó thu n ti n trong thanh toán, ch chưa h kèm b t c quy nh nào v h n m c tín d ng hay các r i ro c n ph i d phòng c a công ty phát hành chi c th ó. 8
  9. Năm 1949, Frank Mc Namara - lu t sư ngư i M - trong m t l n i ăn t i mà quên em theo ti n ã n y ra phương th c thanh toán m i mà không c n dùng ti n m t, có th dùng b t c âu ch không ch ơn thu n trong m t công ty. ó là th thanh toán. Năm sau, Frank ã v n ng 14 nhà hàng t i New York ch p nh n mình và 200 ng nghi p cùng thân h u ư c tr ti n b ng cách xu t trình m t t m th nh mang tên Diners Club - Câu l c b ăn t i. ó chính là tên g i c a t m th tín d ng u tiên trên th gi i. Ch m t năm sau, 20.000 ngư i ã ư c c p th Diners và t ch c này b t u phát tri n ra nư c ngoài vào năm 1952. Phương th c này ã ư c American Express nhanh chóng ng d ng vào năm 1958. H ã c i ti n v i m t t m th nh a có kh năng thanh toán khi i du l ch có tên là Green Amex, và ch trong vòng 5 năm ã t 1 tri u khách hàng. Và c như v y, th tín d ng d n ư c ph bi n r ng rãi kh p nơi, không h quy nh h n m c tín d ng và dùng tr sau, t c là ch th ư c ghi n và cu i m i tháng l i thanh toán s ti n mình ã chi tiêu. Tuy nhiên, s c ã x y ra: m t thương nhân ngư i M ã xây c m t tòa lâu ài ch v i m t chi c th tr ng. i u này khi n cho các nhà phát hành th ph i xem xét l i v nh ng ti n ích t i a mà t m th mang l i. Và b t u t ây, th thanh toán b t u quá trình hoàn thi n và phát tri n c a mình, b t u i chinh ph c th gi i : • Năm 1959: Jacques de Fouchier, m t nhà ngân hàng, ã thành l p Cetelem - t ch c tín d ng chi tiêu u tiên. Sau ó, h liên minh v i T p oàn tài chính Galeries Lafayette phát hành th tín d ng màu xanh dương. • Năm 1967: Các nhà buôn n m trong m ng lư i th xanh dương ư c trang b m i ngư i m t c máy g i là “Bàn i” l p hóa ơn bán hàng g m m t b n g c và hai b n in gi y than. • Năm 1968: sáng ki n l p ra th xanh dương c a các ngân hàng l n t i Pháp ã khi n các i th c a h cũng lao theo cu c phiêu lưu này. Ngân hàng Bình dân gia nh p th trư ng v i th Intercarte. 10 năm sau, Crédit Agricole tung ra th xanh lá. • Năm 1972: Các công ty d u h a v i m ng lư i tr m xăng d u dày c cũng phát hành lo i th tín d ng riêng cho nh ng khách hàng thân thi t c a mình. 9
  10. • Ngày 1/1/1974: T p oàn th xanh dương c a Pháp ký k t v i Bank American phát hành th tín d ng qu c t Visa. K t ây, ngư i Pháp có th tr ti n nư c ngoài nh t m th này, và lo i hình du l ch balô cũng b t u bùng phát. • 5/2/1979: Ngân hàng Ain ngh m t ki u chi tr b ng th t v i m t mã do khách hàng t i n vào. ây chính là hình th c thanh toán i n t u tiên trên th gi i. • Năm 1989: Các ngân hàng tìm cách t o an toàn t i a cho các giao d ch qua th c a mình. Sau b y năm th nghi m, h ã ch n vi c s d ng con b i n t . Nhà nghiên c u Pháp Roland Moreno h p tác v i Công ty Cii-Honeywell Bull phát minh h th ng “b t kh xâm ph m” này m b o t i a tính an toàn cho th thanh toán. • Năm 1996: Chính ph Pháp cho phép s d ng m t quy n s ti t ki m nh và m t th rút ti n dành cho tr em t 12 tu i tr xu ng gi ng như ngư i l n, ngo i tr vi c chúng không ư c phép m ra. • Năm 2007: Tr ti n b ng i n tho i di ng ch ng bao lâu s ư c ph bi n t i Pháp, gi ng như Nh t B n. Th nghi m u tiên di n ra t i Strasbourg gi a các ngân hàng Crédit Mutuel, CIC v i nhà s n xu t Sagem. Mu n tr ti n ch c n ưa i n tho i di ng vào t m ph sóng c a thi t b thanh toán c a c a hàng. S ti n hi n lên màn hình và khách s b m mã s c a mình trên bàn phím i n tho i. 1.1.1.2. Khái ni m và tính năng c a th • Khái ni m: i v i th thanh toán thì có nhi u khái ni m di n t, m i cách di n t nh m làm n i b t m t n i dung nào ó. Tuy nhiên, m t cách chung nh t thì th thanh toán ư c hi u là m t phương ti n thanh toán không dùng ti n m t. Th thanh toán ư c phát hành b i các ngân hàng, các nh ch tài chính hay các công ty mà ngư i ch th s d ng rút ti n m t ho c thanh toán ti n hàng hóa, d ch v t i các ơn v ch p nh n th . Trong ph m vi nghiên c u c a tài, tôi xin ch c p n khái ni m Th ngân hàng : Th ngân hàng là m t phương ti n thanh toán không dùng ti n m t, ra i t phương th c mua bán ch u hàng hóa bán l và phát tri n g n li n v i vi c ng d ng công ngh tin h c trong lĩnh v c tài chính ngân hàng. 10
  11. Nói cách khác, th ngân hàng là công c thanh toán do ngân hàng phát hành th c p cho khách hàng s d ng thanh toán hàng hóa d ch v t i các i m cung ng hàng hóa d ch v t i các i m cung ng hàng hóa d ch v có ký h p ng thanh toán v i ngân hàng, ho c rút ti n m t t i các máy rút ti n t ng hay các ngân hàng i lý trong ph m vi s dư ti n g i c a mình ho c h n m c tín d ng ư c v p. Ngoài ra, th ngân hàng còn dùng th c hi n nhi u ư c khác thông qua h th ng giao d ch t ng hay còn g i là h th ng t ph c v ATM. • Tính năng c a th ngân hàng: Th là công c qu n lý tài kho n cá nhân, có th th c hi n ư c t t c các ch c năng cơ b n c a tài kho n sau ây: - N p ti n: ch th có th n p ti n vào tài kho n tr c ti p t i ngân hàng, n p t i máy ATM, chuy n t ngân hàng khác sang... - Rút ti n: t i ngân hàng qua h th ng ATM, t i các i m ng ti n c a ngân hàng. - Chuy n kho n: qua các tài kho n t i b t kỳ ngân hàng nào, thanh toán các giao d ch kinh doanh, các hóa ơn d ch v ( i n, nư c, i n tho i...). - Nh n chuy n kho n: t các ngân hàng trong và ngoài nư c, nh n lương, thư ng... Nhưng tính ch t chính c a th là s linh ho t và kh năng m r ng r t nhi u ng d ng. Hi n nay h u h t các lo i th trên th trư ng ã ưa vào m t s ti n ích m r ng như sau: Thanh toán hàng hóa - d ch v : t i các c a hàng, trung tâm thương m i, siêu th , nhà sách, nhà hàng - khách s n...; Thanh toán tr c ti p/t ng các d ch v i n, nư c, i n tho i, Internet, ...; Mua các lo i th tr trư c, thanh toán phí d ch v tr c ti p trên máy ATM… V i công ngh hi n i ư c áp d ng s có nhi u ti n ích hơn trên nh ng chi c th thanh toán. Xu hư ng trong tương lai, chi c th s tr nên a năng hơn và tr thành v t duy nh t qu n lý và giao d ch t t c các d ch v ngân hàng: V m t tài chính: th s qu n lý t t c các tài kho n t i ngân hàng (tài kho n ti t ki m, ti n g i, ti n vay...), k c tài kho n ngo i t . V m t xã h i: th s phát tri n thành th t có g n chip lưu tr nh ng thông tin cá nhân quan tr ng khác như: s lao ng, b o hi m xã h i, b o hi m y t , nhóm máu, các ti n s b nh... 11
  12. V m t ti n ích cá nhân: th ghi n ư c c p thêm h n m c tín d ng - g i là th u chi, ch th có th ng i t i nhà s d ng các d ch v Internet banking, Phone banking thanh toán các lo i phí d ch v , mua hàng tr c tuy n... 1.1.1.3. Vai trò c a th ngân hàng • i v i kinh t - xã h i: Th nh t, thanh toán b ng th ngân hàng giúp huy ng v n nhàn r i trong dân cư, áp ng nhu c u v n n n kinh t : Thanh toán b ng th qua ngân hàng t o i u ki n cho ho t ng huy ng v n c a ngân hàng v i giá r , ngu n v n b sung này các ngân hàng có th s d ng u tư ph c v s n xu t kinh doanh. Có th l y ví d : n u m i tài kho n th có s dư 3 tri u ng thì v i 3,5 tri u th phát hành, các NHTM ã huy ng ư c 10.500 t ng. Th hai, th ngân hàng giúp ho t ng thanh toán tr nên an toàn, nhanh chóng và ti t ki m th i gian: Vi c thanh toán b ng th ã t o i u ki n thanh toán ti n hàng hóa, d ch v m t cách an toàn và có hi u qu , chính xác, tin c y và ti t ki m nhi u th i gian, qua ó t o l p ư c ni m tin c a dân chúng vào ho t ng c a h th ng ngân hàng. Bên c nh ó, vi c không ph i m t chi phí v n chuy n ti n t nơi này n nơi kia thanh toán ã làm gi m b t các tiêu c c và t n n xã h i. Th ba, góp ph n th c thi có hi u qu chính sách ti n t qu c gia: Th ngân hàng giúp ăng cư ng ho t ng lưu thông ti n trong n n kinh t , tăng cư ng vòng quay c a ng ti n, khơi thông các lu ng v n khác nhau, t o i u ki n quan tr ng cho vi c ki m soát kh i lư ng giao d ch thanh toán c a dân cư và c n n kinh t , qua ó t o ti n cho vi c tính toán lư ng ti n cung ng và i u hành th c thi chính sách ti n t có hi u qu . Th tư, h n ch các ho t ng kinh t ng m: Ch th thanh toán hàng hóa, d ch v b ng th thông qua tài kho n m t i ngân hàng, vì v y, ngân hàng s ki m soát các ho t ng giao d ch kinh t , góp ph n gi m thi u các tác ng tiêu c c c a các ho t ng kinh t ng m, tăng cư ng tính ch o c a Nhà nư c trong vi c i u ti t n n kinh t . Th năm, ng d ng các ti n b khoa h c – k thu t và công ngh hi n i: Vi c ph bi n s d ng th ngân hàng và nh ng ng d ng công ngh hi n i i kèm ho t ng thanh toán th ã t o i u ki n h t s c thu n l i 12
  13. cho vi c h i nh p n n kinh t Vi t Nam v i n n kinh t th gi i và thu hút u tư tr c ti p nư c ngoài vào Vi t Nam. • i v i khách hàng s d ng th (hay còn g i là ch th ): Th nh t, th thanh toán em l i s ti n l i trong thanh toán hàng hóa và d ch v cho ngư i s d ng th c trong và ngoài nư c Th ư c t o ra v i kích thư c nh g n, nh v y, ch th có th d dàng lưu gi , v n chuy n b t kỳ âu, b t c lúc nào mà không b h n ch v không gian và a lý. Ch th có th s d ng th thanh toán ti n hàng hóa, d ch v t i các cơ s ch p nh n th trên ph m vi toàn c u v i kh năng chi tr l n. S ti n ích vư t tr i mà th em l i cho ngư i s d ng còn th hi n vi c: ch th có th ư c th a mãn nhu c u s d ng ti n m t c a mình b ng cách rút ti n t i ngân hàng ho c h th ng rút ti n t ng (bao g m các máy rút ti n t ng ATM ho c các ghi-sê t ng GAB t i các ngân hàng). T t c các lo i th u có công d ng rút ti n. Ngo i tr vi c rút ti n tr c ti p t i các máy rút ti n t ng ATM ư c trang b nơi công c ng, ngư i s d ng th có th rút ti n m t t i các ngân hàng theo 2 cách : phát hành séc rút ti n và xu t trình th ch ng minh tính ch t b o m, ho c xu t trình th t i ngân hàng rút ti n. Bên c nh ó, v i t m th thanh toán, ch th có th g i vào b ng ng n i t nhưng s ư c tiêu các lo i ngo i t b t kỳ n u có nhu c u, v i t giá giao d ch c a ngân hàng mà không ph i qua khâu chuy n i ngo i t . Th hai, th thanh toán em l i s an toàn trong giao d ch Cùng v i s ti n l i trong thanh toán, vi c s d ng th còn em l i c s an toàn trong giao d ch. Thay vì ph i mang theo m t s ti n l n m i khi i du l ch hay công tác xa, ch th ch c n mang theo m t chi c th nh g n là các nhu c u thanh toán có th ư c áp ng y , không thua kém gì thanh toán b ng ti n m t. B n thân chi c th thanh toán cũng là m t s b o m an toàn cho khách hàng s d ng th . Th ư c ch t o b ng k thu t r t hi n i, tinh vi và khó làm gi . Ch ký ch th cùng v i thông tin ư c mã hóa trên th ã gi m thi u t i a nguy cơ th b ngư i khác s d ng. Nó m b o ch có ch th là ngư i duy nh t có th dùng th mà thôi. Th ba, th thanh toán giúp ch th ti t ki m th i gian mua hàng 13
  14. Khi s d ng th , vi c thanh toán s ti t ki m ư c th i gian cho vi c m ti n, ki m tra ti n khi thanh toán hóa ơn có giá tr l n. Ngoài ra, n u ch th i công tác, i du l ch thì s không ph i mang theo s ti n quá l n bên mình, ho c s d ng séc – thì m i l n c n l i ph i t i ngân hàng i séc thành ti n m t, và n u chi tiêu không h t thì l i ph i quay l i ngân hàng ưa ti n vào l i tài kho n c a mình. S d ng th còn ti t ki m th i gian ch , ngay khi ch th có nhu c u ti n m t thì có th ư c áp ng t c th i b i h th ng rút ti n t ng hay qua các ngân hàng ph r ng trên toàn c u. Th tư, th thanh toán giúp ch th ki m soát chi tiêu c a mình Khi thanh toán b ng th , t i cu i m i tháng, ngân hàng s g i t i ch th m t b n sao kê, trong ó thông báo y , chi ti t các giao d ch phát sinh trong tháng và các kho n phí cũng như m c lãi ph i tr cho t ng giao d ch. Nh v y, ch th có th ki m soát ư c chi tiêu c a mình t t hơn Th năm, th thanh toán mang l i s văn minh trong tiêu dùng t nư c phát tri n và n n kinh t phát tri n th hi n c nh ng phương th c mua s m, thanh toán và tiêu dùng c a con ngư i. Thanh toán b ng th là m t phương th c thanh toán hi n i. Do v y, khi ch th s d ng th làm công c thanh toán ti n hàng hóa, d ch v hay các giao d ch tài chính cho th y ch th ó ti p c n g n v i các phương th c mua hàng và thanh toán hi n i hơn, t c là cũng g n v i n n kinh t hi n i hơn. • i v i ngân hàng phát hành và thanh toán th : Ngân hàng là ch th kinh t th c hi n các nghi p v tài chính, áp ng nhu c u ngày càng cao c a khách hàng. Khi th c hi n các nghi p v mang tính trung gian trong khâu thanh toán i kèm v i th thanh toán, các NHTM không ch ư c hư ng m t kho n thu nh p khá quan tr ng mà còn t ư c m c tiêu hư ng t i khách hàng m t cách hi u qu : Th nh t, tăng doanh thu, l i nhu n và v n huy ng cho ngân hàng V i các ho t ng kinh doanh th , ngân hàng phát hành và ngân hàng thanh toán ã gia tăng doanh thu m t cách áng k , nh có các kho n phí như: phí thu t vi c phát hành th , phí thư ng niên, phí chi t kh u t giao d ch, v.v… S phí thu ư c t m i th thì nh , nhưng v i m t s lư ng th mà m i ngân hàng s h u và kh i lư ng giao d ch r t l n thì kho n phí ó cũng góp ph n áng k trong doanh thu hàng năm. Bên c nh ó, m i t m th ư c m là m t tài kho n ư c m , t c là ngân hàng ã huy ng thêm 14
  15. ư c m t tài kho n, ng th i cung c p ư c m t lo t các d ch v i kèm. Nh v y, ngân hàng có thêm m t kho n l i nhu n hàng năm không nh , có th bù p cho nh ng ho t ng kém sinh l i khác. Th hai, a d ng hoá các lo i hình d ch v ngân hàng S ra i c a th thanh toán làm phong phú thêm các lo i hình d ch v ngân hàng, mang t i m t phương ti n thanh toán ti n ích, th a mãn ngày càng t t hơn nhu c u c a khách hàng. M t khác, ngân hàng kinh doanh th còn ư c t o cơ h i phát tri n các d ch v i kèm, như : kinh doanh ngo i t , u tư, nh n ti n g i, b o hi m,… B ng vi c phát hành và thanh toán th , ngân hàng không ch thu hút ư c nh ng khách hàng m i làm quen v i d ch v th và các d ch v khác c a ngân hàng mà còn gi chân ư c khách hàng truy n th ng. Quan h v i càng nhi u các cơ s ch p nh n th thì ngân hàng càng m r ng ư c ho t ng cung c p tín d ng cho khách hàng, cho các ơn v kinh doanh. Bên canh ó, vi c gia nh p các t ch c th qu c t như VISA, MASTERCARD, hay các liên minh, các hi p h i ngân hàng thanh toán th giúp cho ngân hàng có ư c m i quan h kinh doanh r ng hơn v i các ngân hàng và các t ch c tài chính trong và ngoài nư c, góp ph n t o i u ki n chon ngân hàng tăng cư ng các ho t ng kinh doanh, ng th i tham gia vào quá trình toàn c u hóa, h i nh p v i c ng ng qu c t . Th ba, hi n i hóa công ngh ngân hàng Thanh toán b ng th là m t phương th c thanh toán hi n i, do v y, nó òi h i các ngân hàng ph i có trang thi t b tương ng. Vì th , khi kinh doanh th , các ngân hàng ph i không ng ng hoàn thi n công ngh k thu t c a mình, nâng cao trình , trang thi t b thêm các thi t b k thu t công ngh cao cung c p cho khách hàng nh ng i u ki n t t nh t trong thanh toán, m b o uy tín cho ngân hàng. 1.1.1.4. c i m th ngân hàng Các lo i th ngân hàng hi n nay, ph n l n u có c i m như sau : V c u t o : th b ng plastic, g m 3 l p ép sát : 2 l p tráng m ng bên ngoài và gi a là lõi th làm b ng nh a. V hình dáng và kích c : th có 4 góc tròn, theo kích c tiêu chu n qu c t : 84mm x 54mm x 0.76mm. M t trư c th g m: 15
  16. - Nhãn hi u thương m i c a th - Tên và logo c a nhà phát hành : MASTER : logo có hai hình tròn (m t hình màu , m t hình màu da cam) l ng vào nhau n m góc dư i bên ph i và ch Master Cart màu tr ng gi a: VISA : logo có hình con chim b câu ang bay trong không gian 3 chi u, dòng ch VISA n m gi a 2 v ch màu vàng và xanh: AMEX : logo có hình u ngư i chi n binh: JCB: logo có hình 3 màu : xanh nư c bi n, , xanh lá cây và có d i ch JBC ch y ngang gi a. - Tên ch th (in n i) - S th (in n i): MASTER : s th g m 16 s , luôn b t u b ng s 5 VISA : g m 2 lo i s th 16 s và 13 s , luôn b t u b ng s 4 AMEX : s th g m 15 s , b t u b ng s 37 ho c 34 JCB : luôn có 16 s , chia thành 4 nhóm và b t u b ng s 35 16
  17. - Ngày hi u l c c a th (in n i) : th ư c s d ng n ngày cu i cùng c a tháng h t h n Ngoài ra có th có thêm m t s y u t khác theo tiêu chu n c a t ch c ho c t p oàn th qu c t , như : ký hi u riêng c a t ng t ch c ( m b o tính an toàn), ch ký và hình c a ch th , con chip ( i v i th i n t ), v.v…. M t sau th : Nơi ch th ký tên c a mình D i băng t Th này có th dùng rút ti n máy ATM 1.1.2. Phân lo i th ngân hàng Có nhi u cách phân lo i th thanh toán: phân lo i theo công ngh s n xu t, phân lo i theo ch th phát hành, theo tính ch t thanh toán c a th , theo ph m vi lãnh th ... 1.1.2.1. Phân lo i theo công ngh s n xu t: Có 3 lo i: • Th kh c ch n i (EmbossingCard): d a trên công ngh kh c ch n i, t m th u tiên ư c s n xu t theo công ngh này. Hi n nay lo i th này bây gi không còn lưu hành n a vì k thu t quá thô sơ d b gi m o. • Th băng t (Magnetic stripe): d a trên k thu t thư tín v i hai băng t ch a thông tin ng sau m t th . Th này ã ư c s d ng ph bi n trong 20 năm qua, nhưng ã b c l m t s như c i m: do thông tin ghi trên th không t mã hoá 17
  18. ư c, th ch mang thông tin c nh, không gian ch a d li u ít, không áp d ng ư c k thu t mã hoá, b o m t thông tin... • Th thông minh (Smart Card): ây là th h m i nh t c a th thanh toán, th có c u trúc hoàn toàn như m t máy vi tính. 1.1.2.2. Phân lo i theo tính ch t thanh toán c a th : • Th tín d ng (Credit Card): là lo i th ư c s d ng ph bi n nh t, theo ó ngư i ch th ư c phép s d ng m t h n m c tín d ng không ph i tr lãi mua s m hàng hoá, d ch v t i nh ng cơ s kinh doanh, khách s n, sân bay ... ch p nh n lo i th này. G i ây là th tín d ng vì ch th ư c ng trư c m t h n m c tiêu dùng mà không ph i tr ti n ngay, ch thanh toán sau m t kỳ h n nh t nh. Cũng t c i m trên mà ngư i ta còn g i th tín d ng là th ghi n hoãn hi u (delayed debit card) hay ch m tr . • Th ghi n (Debit Card): ây là lo i th có quan h tr c ti p và g n li n v i tài kho n ti n g i. Lo i th này khi c s d ng mua hàng hoá hay d ch v , giá tr nh ng giao d ch s ư c kh u tr ngay l p t c vào tài kho n c a ch th thông qua nh ng thi t b i n t tt ic a hàng, khách s n..., ng th i chuy n ngân ngay l p t c vào tài kho n c a c a hàng, khách s n... Th ghi n không có h n m c tín d ng vì nó ph thuôc vào s dư hi n h u trên tài kho n c a ch th . Hi n nay có hai lo i th ghi n cơ b n: - Th online: là lo i th mà giá tr nh ng giao d ch ư c kh u tr ngay l p t c vào tài kho n ch th . - Th offline: là lo i th mà giá tr nh ng giao d ch ư c kh u tr vào tài kho n ch th sau ó vài ngày. • Th rút ti n m t (Cash card): là lo i th rút ti n m t t i các máy rút ti n t ng ho c ngân hàng. V i ch c năng chuyên bi t ch dùng rút ti n, yêu c u t ra i v i lo i th này là ch th ph i ký qu ti n g i vào tài kho n ngân hàng ho c ch th ư c c p tín d ng th u chi m i s d ng ư c. Th rút ti n m t có 2 lo i: m t lo i ch dùng rút ti n t i nh ng máy t ng c a Ngân hàng phát hành; Lo i th hai: ư c s d ng rút ti n không ch Ngân hàng phát hành mà còn ư c s d ng rút 18
  19. ti n các Ngân hàng cùng tham gia t ch c thanh toán v i Ngân hàng phát hành th . 1.1.2.3. Phân lo i theo ph m vi lãnh th : • Th trong nư c: là th ư c gi i h n trong ph m vi m t qu c gia, do v y ng ti n giao d ch ph i là ng b n t c a nư c ó. Th trong nư c thư ng g m 2 lo i : th do t ch c tài chính trong nư c ho c ngân hàng trong nư c phát hành và ch ư c lưu hành n i b ; và th thanh toán mang thương hi u th thanh toán qu c t nhưng ch ư c phát hành s d ng trong nư c. • Th qu c t : ây là lo i th ư c ch p nh n trên toàn th gi i, s d ng các ngo i t m nh thanh toán. 1.1.2.4. Phân lo i theo ch th phát hành: • Th do Ngân hàng phát hành (Bank Card): là lo i th do ngân hàng phát hành giúp cho khách hàng s d ng m t s ti n do Ngân hàng c p tín d ng. • Th do t ch c phi ngân hàng phát hành: là lo i th du l ch và gi i trí c a các t p oàn kinh doanh l n ho c các công ty xăng d u l n, các c a hi u l n phát hành, như Diner's Club, Amex, v.v... 1.1.3. Nh ng yêu c u i v i th ngân hàng M t chi c th ngân hàng ph i m b o các yêu c u như sau: M t là, tính b o m t: Th ngân hàng ph i b o m ư c an toàn cho tài kho n c a khách hàng và các thông tin v khách hàng b ng vi c mã hoá trên th các ch ký c a ch th , mã s PIN và các thông tin khác. Dù trong trư ng h p bình thư ng hay khi th b hư h ng, l thông tin cá nhân, làm l i th , chuy n tài kho n, v.v…. ngân hàng u ph i m b o sao cho ch có ch th là ngư i duy nh t có th s d ng th . Th m chí ngay c khi b m t th , ch th cũng không ph i lo l ng v tài kho n c a mình, b i ch c n ch th k p th i thông báo cho ngân hàng, ngh khóa tài kho n trong th l i, làm th m i và chuy n tài kho n c a mình t th cũ sang th m i là ch th có th hoàn toàn yên tâm v tài s n c a mình. 19
  20. Hai là, tính ti n ích Th là m t phương ti n thanh toán. Do v y, nó ch có giá tr n u ư c dùng thanh toán và thanh toán trong nhi u lĩnh v c. Tính ti n ích c a th th hi n vi c th có th ư c s d ng thanh toán nhi u lo i lo i hàng hóa, d ch v , nhi u lo i giao d ch, ví d như g i ti n, rút ti n, tr ti n mua hàng và s d ng d ch v , tr ti n công, tr lương,…T ch c năng cơ b n ban u ó, n nay chi c th ã có thêm nhi u d ch v khác ti n l i hơn. Nhi u th c a các ngân hàng ư c dùng vào vi c tr ti n i n, ti n nư c, i n tho i, Internet, truy n hình cáp, phí b o hi m, mua th cào, t ch máy bay. Ba là, tính thanh kho n Th thanh toán dù ư c s d ng nhưng n u không ư c ch p nh n s d ng thì cũng không có giá tr . Nói cách khác, th ph i ư c ch p nh n áp d ng r ng rãi nhi u nơi, dùng trong nhi u giao d ch mua bán các nhà hàng, khách s n, siêu th , trung tâm thương m i, v.v…không ch trong nư c mà c trên qu c t . 1.1.4. Ho t ng kinh doanh th c a các Ngân hàng thương m i 1.1.4.1. Các ch th tham gia ho t ng kinh doanh th ngân hàng: • Ch th (Cardholder): Ch th là nh ng cá nhân ho c ngư i ư c u quy n (n u là th do công ty u quy n s d ng), có tên ư c in n i trên th và s d ng th theo nh ng i u kho n mà ngân hàng quy nh, chi tr thanh toán ti n mua hàng hoá, d ch v . Ch có ch th m i có th s d ng th c a mình th c hi n các giao d ch. M i khi thanh toán cho các cơ s ch p nh n th v hàng hoá d ch v ho c tr n , ch th ph i xu t trình th nơi ây ki m tra theo qui trình và l p biên lai thanh toán. • Ngân hàng phát hành th (Issuer): Ngân hàng phát hành th là ngân hàng ư c t ch c th qu c t ho c công ty th trao quy n phát hành th mang thương hi u c a t ch c và công ty này, ây cũng là Ngân hàng cung c p th cho khách hàng. Ngân hàng phát hành ư c quy n in tên ngân hàng mình trên th th hi n ó là s n ph m c a mình. Ngoài ra, ngân hàng phát hành ph i ch u trách nhi m ti p nh n h sơ xin c p th , x lý và phát hành th , m và qu n lý tài kho n th , ng th i th c hi n vi c thanh toán cu i cùng v i ch th . • Ngân hàng thanh toán (Acquirer): là ngân hàng xin gia nh p t ch c th qu c t ho c là nh ng ngân hàng ch là ch c năng trung gian thanh toán gi a ch th và ngân hàng phát hành th . ây cũng là m t ngân hàng 20
nguon tai.lieu . vn