Xem mẫu

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA SƯ PHẠM BỘ MÔN TOÁN LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Đề tài: PHÁT TRIỂN TƯ DUY SÁNG TẠO CHO HỌC SINH THÔNG QUA VIỆC DẠY HỌC GIẢI BÀI TẬP TOÁN Giảng viên hướng dẫn: Cô Lại Thị Cẩm Sinh viên thực hiện: Lê Thị Ngọc Trâm Lớp: Sư phạm Toán học – K34 MSSV: 1080074 Cần Thơ, tháng 5 năm 2012 LỜI CẢM ƠN Sau thời gian học tập và nghiên cứu tại trường Đại học Cần Thơ, với những kiến thức tiếp thu được từ quý Thầy, Cô Bộ môn Toán – Khoa Sư phạm đã giúp em tự tin thực hiện luận văn tốt nghiệp. Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến quý Thầy, Cô. Và đặc biệt là Cô Lại Thị Cẩm, Cô đã tận tình hướng dẫn và tạo mọi điều kiện về tài liệu cũng như giúp em sửa chữa, giải đáp thắc mắc trong quá trình em thực hiện đề tài này. Đồng thời, em cũng chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô trường Trung học phổ thông Vị Thủy, đặc biệt là Thầy Nguyễn Thành Thật và tập thể lớp 11A6, 11A2 đã nhiệt tình giúp đỡ trong thời gian em thực nghiệm giảng dạy tại trường. Vì thời gian và kiến thức còn hạn chế nên mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng nhưng luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong những ý kiến đóng góp của quý Thầy, Cô để luận văn được hoàn thiện hơn. Cuối cùng, xin chân thành cảm ơn tập thể lớp Sư phạm Toán K34 đã động viên và giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hoàn thành luận văn này. Sinh viên thực hiện MỤC LỤC Trang PHẦN MỞ ĐẦU...........................................................................................................1 1. Lí do chọn đề tài.........................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu..................................................................................................1 3. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................................1 4. Phạm vi nghiên cứu....................................................................................................1 5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................................1 5.1 Nghiên cứu lí luận....................................................................................................1 5.2 Nghiên cứu thực tiễn................................................................................................2 6. Cấu trúc nội dung.......................................................................................................2 PHẦN NỘI DUNG.......................................................................................................3 CHƯƠNG 1: PHÁT TRIỂN TƯ DUY SÁNG TẠO CHO HỌC SINH .......................3 1. Phát triển trí tuệ và bồi dưỡng năng lực nghiên cứu toán học cho học sinh..............3 1.1 Phát triển các thao tác tư duy...................................................................................3 1.1.1 Phát triển năng lực phân tích và tổng hợp.............................................................3 1.1.2 Phát triển năng lực so sánh....................................................................................3 1.1.3 Phát triển năng lực trừu tượng hoá và khái quát hoá............................................4 1.2 Rèn luyện tư duy logic và ngôn ngữ chính xác........................................................6 1.3 Phát triển tư duy độc lập và tư duy sáng tạo............................................................7 1.4 Bồi dưỡng khả năng vận dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học thường dùng trong toán học........................................................................................................8 1.4.1 Phương pháp cụ thể – trừu tượng..........................................................................8 1.4.2 Phương pháp qui nạp – suy diễn...........................................................................8 2. Sáng tạo và tư duy sáng tạo........................................................................................9 2.1 Các khái niệm...........................................................................................................9 2.1.1 Sáng tạo là gì?.......................................................................................................9 2.1.2 Sáng tạo toán học là như thế nào?.......................................................................10 2.1.3 Nguyên nhân của sự sáng tạo..............................................................................10 2.2 Cơ sở tâm lí của tư duy sáng tạo............................................................................12 2.2.1 Tư duy sáng tạo...................................................................................................12 2.2.2 Một số yếu tố đặc trưng của tư duy sáng tạo ......................................................12 2.2.3 Các giai đoạn của sự sáng tạo.............................................................................12 3. Một số biện pháp phát triển năng lực tư duy sáng tạo cho học sinh........................13 CHƯƠNG 2: DẠY HỌC GIẢI BÀI TẬP TOÁN HỌC..............................................15 1. Vị trí và chức năng của bài tập toán học..................................................................15 2. Yêu cầu đối với lời giải bài toán..............................................................................16 2.1 Lời giải không có sai lầm.......................................................................................16 2.2 Lập luận phải có căn cứ chính xác.........................................................................18 2.3 Lời giải phải đầy đủ ...............................................................................................18 3. Dạy học các thuật toán.............................................................................................19 3.1 Thuật toán...............................................................................................................19 3.1.1 Khái niệm về thuật toán ......................................................................................19 3.1.2 Những đặc trưng cơ bản của thuật toán ..............................................................19 3.1.3 Tư duy thuật toán................................................................................................20 3.1.4 Sự cần thiết phải phát triển tư duy thuật toán.....................................................20 3.1.5 Phương hướng phát triển tư duy thuật toán ........................................................20 3.1.5.1 Thực hiện thuật toán.........................................................................................21 3.1.5.2 Phân tích một hoạt động...................................................................................21 3.1.5.3 Mô tả thuật toán (tường minh hóa thuật toán) .................................................22 3.1.5.4 Khái quát hóa một hoạt động...........................................................................23 3.1.5.5 Chọn thuật toán tối ưu......................................................................................23 3.1.6 Vị trí và ý nghĩa của thuật toán...........................................................................23 3.2 Qui trình tựa thuật toán..........................................................................................24 3.2.1 Khái niệm về qui trình tựa thuật toán..................................................................24 3.2.2 Các đặc điểm của một qui trình tựa thuật toán ...................................................26 4. Dạy học các phương pháp tìm tòi lời giải bài toán..................................................26 4.1 Tìm hiểu đề toán.....................................................................................................27 4.2 Xây dựng chương trình giải ...................................................................................30 4.3 Thực hiện chương trình giải...................................................................................32 4.4 Kiểm tra và nghiên cứu lời giải đã tìm được .........................................................33 5. Những điểm cần chú ý trong việc dạy học giải bài tập............................................33 5.1 Tạo không khí hứng thú trong giờ học giải bài tập................................................33 5.2 Xây dựng và duy trì động cơ học tập của học sinh................................................33 5.3 Giúp học sinh cách thức làm tăng sự hiểu biết về các tình huống của bài toán....33 5.4 Chú ý tính linh hoạt trong giải toán .......................................................................34 5.5 Nhấn mạnh phương pháp giải hơn là đáp số..........................................................34 CHƯƠNG 3: PHÁT TRIỂN TƯ DUY SÁNG TẠO CHO HỌC SINH THÔNG QUA VIỆC DẠY HỌC GIẢI BÀI TẬP TOÁN..........................................................35 1. Phương pháp giải toán và hoạt động rèn luyện tư duy sáng tạo..............................35 1.1 Mối quan hệ giữa sáng tạo và giải quyết vấn đề trong dạy học giải bài tập toán..35 1.2 Quan niệm về tiến trình giải toán...........................................................................35 2. Phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh thông qua dạy học giải bài tập toán..........36 2.1 Tìm lời giải khác....................................................................................................36 2.2 Phát triển bài toán trên cơ sở bài toán đã biết........................................................49 2.2.1 Tổng quát hoá bài toán........................................................................................49 2.2.2 Đặc biệt hoá bài toán...........................................................................................60 2.2.3 Tương tự hoá bài toán.........................................................................................62 2.2.4 Lập bài toán đảo..................................................................................................66 2.2.5 Thay đổi giả thiết của bài toán xem kết luận thay đổi như thế nào ....................71 2.3 Bài toán có nội dung thực tế ..................................................................................72 CHƯƠNG 4: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM................................................................75 1. Mục đích thực nghiệm..............................................................................................75 2. Biện pháp thực hiện..................................................................................................75 3. Kết quả thực nghiệm................................................................................................75 4. Các giáo án thực nghiệm..........................................................................................76 PHẦN PHỤ LỤC......................................................................................................105 PHẦN KẾT LUẬN...................................................................................................110 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................111 ... - tailieumienphi.vn
nguon tai.lieu . vn