- Trang Chủ
- Quản trị kinh doanh
- luận văn:Thực trạng pháp luật trong quản lý Nhà nước về xuất bản ở Việt Nam và những yêu cầu đổi mới trong cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Xem mẫu
- 1
LU N VĂN T T NGHI P
TÀI: “Th c tr ng pháp lu t
trong qu n lý Nhà nư c v xu t b n
Vi t Nam và nh ng yêu c u im i
trong cơ ch th trư ng nh hư ng xã
h i ch nghĩa”
- 2
M CL C
L IM U ............................................................................................................ 5
Chương I: KHÁI QUÁT V PHÁP LU T XU T B N VI T NAM ................ 7
I. NH NG C TRƯNG CƠ B N C A QU N LÝ NHÀ NƯ C B NG PHÁP LU T V
XU T B N ..............................................................................................................................................7
1. Nh n th c chung v xu t b n .......................................................................... 7
1.1. Khái ni m .................................................................................................... 7
1.2. V trí c a xu t b n trong i s ng xã h i ................................................... 10
1.3. Vai trò c a xu t b n .................................................................................. 11
1.4. c i m c a xu t b n .............................................................................. 14
2. Hi u qu và nh ng c trưng cơ b n v qu n lý Nhà nư c b ng pháp lu t v
xu t b n ............................................................................................................. 19
2.1. Hi u qu c a qu n lý Nhà nư c b ng pháp lu t v xu t b n ..................... 19
2.2. Nh ng c trưng cơ b n c a qu n lý Nhà nư c b ng pháp lu t v
xu t b n............................................................................................................ 24
II. VAI TRÒ C A PHÁP LU T TRONG QU N LÝ NHÀ NƯ C V XU T B N ................. 27
1. Pháp lu t - phương ti n qu n lý Nhà nư c v xu t b n ................................ 27
1.1. Pháp lu t - phương ti n t o l p môi trư ng t do sáng t o, bình ng cho
các ch th trong ho t ng xu t b n ............................................................... 27
1.2. Pháp lu t b o v l i ích h p pháp c a nh ng ngư i sáng t o ra tác ph m
văn h c, ngh thu t và khoa h c ....................................................................... 27
1.3. Pháp lu t m b o nh hư ng xã h i ch nghĩa trong ho t ng xu t b n28
1.4. Pháp lu t - phương ti n nâng cao hi u qu chính tr - kinh t , xã h i trong
xu t b n, ch ng thương m i hoá xu t b n ........................................................ 29
1.5. Pháp lu t - phương ti n b o v l i ích ngư i tiêu dùng xu t b n ph m...... 30
2. N i dung i u ch nh b ng pháp lu t i v i ho t ng xu t b n ................. 31
2.1. Ho ch nh chi n lư c phát tri n xu t b n theo nh hư ng xã h i ch
nghĩa ............................................................................................................. 31
2.2. Qu n lý Nhà nư c b ng pháp lu t trên các lính v c khác nhau c a
xu t b n............................................................................................................ 32
- 3
Chương 2: TH C TR NG PHÁP LU T TRONG QU N LÝ NHÀ NƯ C V
XU T B N VI T NAM VÀ NH NG YÊU C U I M I TRONG CƠ
CH TH TRƯ NG NH HƯ NG XÃ H I CH NGHĨA .............................. 37
I. TH C TR NG PHÁP LU T TRONG QU N LÝ NHÀ NƯ C V XU T B N VI T
NAM .................................................................................................................................................... 37
1. S hình thành ho t ng qu n lý Nhà nư c b ng pháp lu t Vi t Nam ..... 37
2. Pháp lu t trong qu n lý Nhà nư c v xu t b n Vi t Nam - Th c tr ng .... 38
2.1. V ho t ng l p pháp, l p quy.................................................................. 39
2.2. V t ch c và ho t ng qu n lý Nhà nư c ................................................ 41
2.3. Ho t ng tư pháp ..................................................................................... 42
II. NH NG YÊU C U I M I, HOÀN THI N PHÁP LU T V XU T B N VI T NAM44
1. V m t lý lu n ............................................................................................... 44
2. V m t th c ti n ............................................................................................ 46
Chương 3: I M I VÀ HOÀN THI N PHÁP LU T TRONG QU N LÝ
NHÀ NƯ C V XU T B N VI T NAM HI N NAY - PHƯƠNG HƯ NG
VÀ GI I PHÁP ....................................................................................................... 48
I. H TH NG NH NG QUAN I M CƠ B N I M I VÀ HOÀN THI N PHÁP LU T
TRONG QU N LÝ NHÀ NƯ C V XU T B N ......................................................................... 48
1. Pháp lu t là phương ti n b o m quy n t do sáng t o, công b , ph bi n
xu t b n ph m ................................................................................................... 48
2. Pháp lu t là phương ti n b o m nh hư ng xã h i ch nghĩa i v i xu t
b n trong i u ki n cơ ch th trư ng ............................................................... 49
3. Pháp lu t là phương ti n m b o quy n bình ng và t do trong ho t ng
xu t b n ............................................................................................................. 51
4. Pháp lu t là phương ti n b o m s th ng nh t trong các ho t ông văn hoá
- thông tin. ......................................................................................................... 53
5. M r ng giao lưu qu c t v văn hoá, phát tri n xu t b n là hoà nh p vào
pháp lu t và thông l qu c t ............................................................................. 54
6. i m i tư duy pháp lý trong qu n lý nhà nư c b ng pháp lu t v xu t b n
Vi t Nam hi n nay............................................................................................. 57
II. PHƯƠNG HƯ NG VÀ GI I PHÁP I M I HOÀN THI N PHÁP LU T TRONG QU N
LÝ NHÀ NƯ C V XU T B N ...................................................................................................... 59
1. Phương hư ng i m i, và hoàn thi n pháp lu t trong qu n lý nhà nư c v
xu t b n ............................................................................................................. 59
2. Các gi i pháp cơ b n nh m i m i và hoàn thi n pháp lu t trong qu n lý
Nhà nư c v xu t b n........................................................................................ 67
- 4
K T LU N .............................................................................................................. 69
T I LI U THAM KH O ....................................................................................... 70
- 5
L IM U
Ho t ng xu t b n v a là ho t ng văn hoá, tư tư ng, v a là ho t
ng s n xu t v t ch t. Nó là k t qu lao ng sáng t o c a con ngư i, là
phương ti n quan tr ng ph n ánh i s ng tinh th n, b m t văn hoá c a m i
dân t c m i th i i. M t khác, t khi xã h i loài ngư i phân chia thành giai
c p thì xu t b n không ch óng vai trò ph n ánh i s ng tinh th n và v t
ch t c a con ngư i mà còn mang tính giai c p ngày càng rõ r t, là ngu n l c
và vũ khí s c bén c a u tranh giai c p.
T khi nư c Vi t Nam Dân ch C ng hoà ra i, ng và Nhà nư c ta
luôn th c thi chính sách nh t quán, c bi t coi tr ng quy n t do, dân ch
c a nhân dân, trong ó có quy n t do xu t b n. Hi n pháp Nhà nư c Vi t
Nam và m t lo t các i u lu t, h th ng văn b n dư i lu t l n lư t ra i
nh m xây d ng m t hành lang pháp lý hoàn ch nh, t o môi trư ng thu n l i
cho ho t ng xu t b n phát tri n úng hư ng, trên n n táng lu t pháp. Tuy
nhiên, trong b i c nh n n kinh t chuy n sang cơ ch th trư ng, h th ng
pháp lu t nhi u năm t n t i ã d n d n b c l nh ng thi u sót, b t c p, chưa
áp ng yêu c u ngày càng cao c a công cu c i m i.
Th c ti n ã ch ng minh vi c s d ng pháp lu t i u ch nh ho t
ng xu t b n là i u ch nh ho t ng kinh t trong lĩnh v c văn hoá - tư
tư ng, ng th i cũng chính là i u ch nh ho t ng văn hoá - tư tư ng trong
cơ ch th trư ng. Bài vi t sau ây có th ph n nào khái quát v pháp lu t xu t
b n Vi t Nam, m t lĩnh v c ho t ng a d ng và h t s c phong phú.
Em xin chân thành c m ơn các th y cô trong khoa Khoa h c qu n lý,
c bi t xin c m ơn th y giáo TS.Bùi c Th ã ch b o t n tình và giúp
em trong su t quá trình th c hi n chuyên .
5
- 6
M c dù ã h t s c c g ng nhưng do kh năng và kinh nghi m có h n
nên bài vi t không tránh kh i nh ng thi u sót. Em r t mong nh n ư c nh ng
ý ki n óng góp và phê bình c a các th y cô.
Hà n i, tháng 4 năm 2008
6
- 7
CHƯƠNG I
KHÁI QUÁT V PHÁP LU T XU T B N
VI T NAM
I. NH NG C TRƯNG CƠ B N C A QU N LÝ NHÀ NƯ C
B NG PHÁP LU T V XU T B N
1. Nh n th c chung v xu t b n
có nh ng nh n th c chung và th ng nh t v xu t b n, mà ó các
quan h xã h i ư c hình thành, t o nên i tư ng i u ch nh c a pháp lu t
xu t b n, ph n này ư c trình bày khái quát t khái ni m, n v trí, vai trò và
c i m c a xu t b n.
1.1. Khái ni m
Trong quá trình ti n hoá, con ngư i ã phát minh ra các phương ti n
ph n ánh, lưu truy n các giá tr c a i s ng sinh ho t v t ch t và tinh th n
c a mình. Sách là m t phát minh kỳ di u, tr thành phương ti n quan tr ng
trong các ho t ng văn hoá tinh th n c a loài ngư i.
T th i C i, nh ng phát ki n v tri t h c, hoa h c, văn h c, ngh
thu t ã ư c con ngư i ghi, chép trên v cây (ch th o, vách á và chính trên
da th t mình, sau ó là th tre, da thú, t nung, v.v... ó là hình th c sơ khai
v sách mà con ngư i ã sáng t o ra. Vi c ghi chép và lưu truy n trong c ng
ng các hình th c ban u ó c a sách, ã hình thành ngh xu t b n sơ khai.
Vào u th k th II sau công nguyên, t i Trung Qu c ngư i ta ã ch t o ra
gi y, và kh c ch trên các t m ván g in. T i th k XV, t 1436 n 1444
Johannes Gutenberg ngư i c ã dùng khuôn ng mô ch t o ra ch r i
b ng h p kim chì thi c ng, làm ra m c và in sách trên máy in b ng g .
Cu n sách u tiên ư c Gutenberg in t i Mainz t năm 1452 là cu n Phúc
âm, v i s lư ng 200 b n. Ngư i ta còn g i là cu n Phúc âm 42 dòng, vì m i
7
- 8
c t có 42 dòng. ây là bư c phát tri n m i vư t b c v in, d n n m t th i
kỳ phát tri n m i c a xu t b n. úng như Ăngghen ã ánh giá v ngh in
trong tác ph m “Bi n ch ng c a t nhiên”: “Ngh in ra i, ó là m t bư c
ngo t vĩ i nh t trong t t c các bư c phát tri n t trư c n nay c a th i i
chúng ta”.
Là ho t ng do con ngư i sáng t o ra, và chính nó ph c v l i ích c a
con ngư i, xu t b n ã ng d ng và ph n ánh s phát tri n nhi u m t c a xã
h i loài ngư i, chính vì v y xu t b n ã không ng ng phát tri n. T ch ch là
ho t ng c a t ng nhóm ngư i có nh hư ng trong ph m v h p, nó ã ư c
xã h i hoá. T ch s n ph m sách trình thô sơ, m c m c, ti n t i a
d ng, phong phú v hình th c, lo i hình và n i dung. S n ph m c a ngành
xu t b n không ch có sách, mà còn bao g m các lo i hình khác ó là tranh,
nh, b n , a , kh u hi u, bưu nh v.v... Ngh làm sách t ch ơn gi n,
th công qua nhi u bư c phát tri n, ã t t i trình t ng hoá. Lao ng
biên t p nhà xu t b n ã ng d ng ti n b c a công ngh tin h c, trong ho t
ng sáng t o và x lý b n th o, hoàn ch nh b n m u in hàng lo t. Ho t
ng ph bi n, sau này g i là phát hành sách v i các c a hàng t ch n ư c
qu n lý b ng camera, và máy vi tính, v i các lo i xe chuyên d ng bán sách
lưu ng, bán sách t trư c qua bưu i n, bán sách khuy n m i.
Ngày nay xu t b n ã tr thành ngành kinh t - k thu t phát tri n. B t
c qu c gia nào cũng t n d ng kh năng c a nó nâng cao dân trí, ph c v
k ho ch phát tri n kinh t qu c dân, giao lưu văn hoá v i các nư c trên th
gi i. Nhi u nư c phát tri n có nh ng t p oàn xu t b n - báo chí m nh, t
hi u qu kinh t cao. Nh t có t i 5000 nhà xu t b n, chi m 1/200 t ng s
giá tr s n ph m c a toàn b n n kinh t qu c dân. T i M , ngành xu t b n
ng v trí th 3 v t l tăng trư ng giá tr s n ph m.
8
- 9
Vi t Nam xu t b n sách xu t hi n t th i C trung i. Cơ s u tiên
c a ngh xu t b n là s ra i c a ngôn ng và ch vi t. Ch Hán là th văn
t u tiên du nh p vào Vi t Nam t th i Tri u à (207-137 TCN). Ch Nôm
xu t hi n sau ch Hán. T i th k XVIII, XIX ch Nôm phát tri n c c th nh,
m c nào ó ã l n át ch Hán v i “Truy n Ki u”, “Chinh Ph Ngâm”,
“H ch Tây Sơn”...
T kho ng nh ng năm 20 c a th k XX, v i s xu t hi n c a sách báo
Macxit, s nghi p xu t b n Vi t Nam chuy n sang th i kỳ m i. Xu t b n
ư c phân chia thành nhi u khuynh hư ng v i nh ng m c ích, quy mô và
phương th c ho t ng khác nhau.
Hi n nay, Vi t Nam xu t b n ã phát tri n và t trình m i. Các
nhà xu t b n chuyên lo vi c t ch c, hoàn ch nh b n th o, b n m u ưa in.
Các nhà in lo vi c ti p nh n công ngh m i, tho mãn nhu c u v s lư ng
và ch t lư ng vi c in nhân b n các ý tư ng c a tác gi , c a nhà xu t b n
thành xu t b n ph m. Phát hành là ngư i chuy n t i các ý tư ng ch a ng
trong nh ng xu t b n ph m n tay ngư i s d ng, thông qua ho t ng
thương nghi p.
V y xu t b n là gì?
Theo nghĩa r ng, xu t b n là ho t ng bao g m các lĩnh v c xu t b n,
in và phát hành xu t b n ph m. Ho t ng xu t b n là quá trình t ch c các
ngu n l c xã h i trong vi c sáng t o tác ph m, in nhân b n các tác ph m, ph
bi n n nhi u ngư i nh m t hi u qu kinh t , chính tr và xã h i.
Ho t ng xu t b n còn là ho t ng thu c lĩnh v c văn hoá tư tư ng,
thông qua vi c s n xu t, ph bi n nh ng xu t b n ph m n nhi u ngư i,
không ph i là ho t ng ơn thu n kinh doanh. Ho t ng xu t b n nh m
m c ích ph bi n nh ng tác ph m v chính tr , kinh t , văn hoá, xã h i,
khoa h c, công ngh , văn h c, ngh thu t, pháp lu t; gi i thi u di s n văn hoá
9
- 10
dân t c, tinh hoa văn hoá th gi i; nâng cao dân trí, áp ng nhu c u i s ng
tinh th n c a nhân dân, m r ng giao lưu văn hoá v icác nư c, góp ph n vào
s nghi p xây d ng b o v T qu c Vi t Nam xã h i ch nghĩa. B ng xu t
b n ph m c a mình, u tranh ch ng m i tư tư ng và hành vi làm t n h i l i
ích qu c gia, phá ho nhân cách, o c và l i s ng t t p c a ngư i Vi t
Nam.
Theo nghĩa h p, xu t b n là quá trình t ch c vi c sáng t o, tác ng
vào quá trình sáng t o c a tác g i có b n th o tác ph m, x lý và hoàn
ch nh b n th o, b n m u, in thành các xu t b n ph m nh m ph c v nhi u
ngư i.
1.2. V trí c a xu t b n trong i s ng xã h i
Ho t ng xu t b n v a là ho t ng văn hoá, tư tư ng, v a là ho t
ng s n xu t v t ch t. V phương di n văn hoá tư tư ng, sách và các xu t
b n ph m do ho t ng xu t b n mang l i là s n ph m tinh th n. Nó là k t
qu lao ng sáng t o c a con ngư i, cho con ngư i và vì con ngư i. Các giá
tr xã h i ch a ng trong sách th hi n và tho mãn nhu c u a d ng, phong
phú v nhi u m t c a i s ng xã h i. Nó là m t b ph n r t quan tr ng ph n
ánh i s ng tinh th n, b m t văn hoá c a m i dân t c, m i th i i. N i
dung chính tr - xã h i, pháp lu t văn h c - ngh thu t, khoa h c - công ngh
ch a ng trong sách là ý tư ng c a tác gi , nhà xu t b n nh m truy n bá, b i
dư ng và nâng cao dân trí, áp ng nhu c u i s ng tinh th n c a nhân dân,
m r ng giao lưu văn hoá v i các nư c. Giá tr cơ b n c a sách nói riêng,
xu t b n ph m nói chung là giá tr văn hoá tinh th n, do lao ng tinh th n
c a con ngư i t o ra. M c ích ch y u, lý do t n t i c a nó là văn hoá, tư
tư ng. Vi t Nam, các nhà xu t b n là phương ti n, cong c c a cơ quan Nhà
nư c, t ch c chính tr - xã h i thu c h th ng chính tr . Vì v y, ho t ng
xu t b n là ho t ng văn hoá, tư tư ng thu c ki n trúc thư ng t ng.
10
- 11
V phương di n s n xu t v t ch t, các giá tr tinh th n, do lao ng tinh
th n c a con ngư i mang l i ch tr thành sách và các xu t b n ph m khác
thông qua ho t ng s n xu t. T vi c th a nh n sách là s n ph m tinh th n,
trí tu , m i ngư i ph i th a nh n sách là s n ph m v t ch t, b i nó là k t qu
do lao ng v t ch t t o ra. C u trúc c a nó do chính các y u t v t ch t t o
thành. ó là các lo i v t li u chuyên dùng như: gi y, m c in, ch , thép, h
dán, v i, ximili, caton, v.v... Thông qua quá trình s n xu t v t ch t c a ngh
in, nh ng v t li u r i r c ó c u thành s n ph m sách - cái “v v t ch t”
chuy n t i n i dung tinh th n, trí tu c a con ngư i. Khi ã tr thành s n
ph m hoàn ch nh và vào lưu thông, xu t b n ph m tr thành hàng hoá. Nó
mang các thu c tính c a hàng hoá; ch u s tác ng c a quy lu t giá tr ,
giá c , cung c u, v.v... Nh ng ngư i mua ây là mua cái giá tr ch a ng
trong “cái v v t ch t”. Là ngư i bán, nhà xu t b n cũng bán cái giá tr tinh
th n bên trong, nhưng không ch th mà còn quan tâm n các v t li u ã u
tư. Vì v y, sách là m t lo i hàng hoá c bi t xét v giá tr . M t khác, không
ph i ai cũng c sách và c b t kỳ sách nào, vì sách bao gi cũng có i
tư ng riêng. Ngư i tiêu dùng sách, thư ng th c sách khác ngư i tiêu dùng
các s n ph m v t ch t khác yêu c u có văn hoá. Tuỳ theo văn hoá cao, th p,
chuyên môn sâu, r ng c a mình mà ngư i tiêu dùng l a ch n sách phù h p.
Tóm l i ho t ng xu t b n là ho t ng văn hóa tinh th n có nh
hư ng nhi u n vi c giáo d c tư tư ng, tình c m, dân trí, vì v y nó thu c
thư ng t ng ki n trúc, ch u s chi ph i c a các quy lu t phát tri n văn hoá.
M t khách ho t ng xu t b n là ho t ng s n xu t v t ch t khác có vai trò
quan tr ng trong vi c t o thành, chuy n t i, nhân b n các giá tr tinh th n, trí
tu , ý c a tác gi , nhà xu t b n thành xu t b n ph m, vì v y nó ng th i
ch u s tác ng c a h th ng quy lu t kinh t , nó thu c h t ng cơ s .
1.3. Vai trò c a xu t b n
11
- 12
Vai trò th nh t: xu t b n - “bà ” c a các tác ph m văn h c, ngh
thu t, công trình khoa h c công b dư i hình th c xu t b n ph m.
Các văn ngh sĩ, nhà khoa h c b ng lao ng c a mình ã sáng t o ra
các tác ph m văn h c, ngh thu t, công trình khoa h c. Song, các thành t u
ó ch là nh ng s n ph m ơn chi c. Vi c ph bi n nó ch d ng l i ph m vi
h p. Trong khi các tác gi mu n truy n bá ý tư ng sáng t o c a mình cho c
c ng ng thư ng th c, áp d ng vào i s ng. Công chúng mu n ư c ti p
nh n nhanh và thu n ti n các giá tr ch a ng trong các tác ph m. Cùng v i
các ho t ng văn hoá khác, xu t b n ã ra i áp ng yêu c u khách quan
ó c a xã h i. Xu t b n ph m nói chung, sách nói riêng là th v t ch t ã xã
h i hoá các giá tr lao ng c a văn ngh sĩ, trí th c t tác ph m c a h .
Là s n ph m do lao ng c a tác gi t o thành, các tác ph m ư c xu t
b n “ ón rư c, nâng niu”, ư c lao ng biên t p góp ph n hoàn thi n, nâng
cao giá tr , các lao ng chuyên môn khác tham gia vào quá trình v t ch t hoá
thành các lo i hình xu t b n ph m c th . Vì v y, ngư i ta ã ví lao ng biên
t p -xu t b n như “bà ” cho các tác ph m văn h c, ngh thu t, khoa h c và
công ngh công b dư i hình th c xu t b n ph m.
Vai trò th hai: xu t b n - Phương ti n ph n ánh i s ng tinh th n c a
nhân lo i, và m i qu c gia, b o t n và lưu truy n các s n ph m văn hoá
Loài ngư i t khi sinh ra ã ph i lao ng và ch ng ch i v i thiên
nhiên sinh t n. Chính trong lao ng, u tranh chinh ph c thiên nhiên, và
sau này u tranh giai c p khi xã h i có giai c p, h ã sáng t o ra các giá tr n
tinh th n. Con ngư i v a là ch th sáng t o, v a là ch th hư ng th các giá
tr văn hoá tinh th n. Vì v y, khi nó t i văn hoá là nói t i con ngư i, t i vi c
phát huy nh ng năng l c b n ch t c a con ngư i, nh m hoàn thi n và hư ng
con ngư i t i chân, thi n, m .
12
- 13
Văn hoá tinh th n c a loài ngư i, xét v c u trúc là toàn b các giá tr
do con ngư i sáng t o ra v khoa h c, văn h c, ngh thu t, o c, l i s ng,
pháp lu t, tôn giáo, v.v... Các giá tr ó ư c th hi n dư i các hình th c nh t
nh. Theo s phát tri n c a xã h i, các ho t ng văn hoá ư c hình thành
nh m s n xu t, b o toàn và lưu truy n các giá tr tinh th n.
Vai trò th ba: xu t b n - công c quan tr ng trong vi c nâng cao dân
trí, ào t o ngu n nhân l c, b i dư ng nhân tài.
Xã h i ư c thay th và chuy n ti p t th h này sang th h khác.
Th c ch t c a s chuy n giao ó là s thay th lao ng. Vì lao ng là ng
l c phát tri n xã h i loài ngư i. Con ngư i không ch nh n th c th gi i mà
còn ph i c i t o th gi i, khó hơn h t không ph i khám phá, nh n th c th
gi i mà chính là vi c c i t o th gi i vì m c ích c a con ngư i. Mu n th
con ngư i ph i ư c ào t o liên t c. c bi t trong th i i ngày nay, công
ngh m i luôn luôn ư c chuy n giao, thay th b i ti n b không ng ng c a
khoa h c. Vi c hưng th nh c a m i qu c gia tuỳ thu c r t nhi u vào nhân l c
ư c ào t o, vào trình dân trí và nhân tài.
Các qu c gia trên th gi i, u coi tr ng giáo d c và th t k sách phù
h p nh m nâng cao dân trí, ào t o ngư i lao ng. Con ngư i sau khi sinh ra
m t s năm u ph i t i trư ng ti p thu nh ng tri th c ph thông, cơ b n.
Sách là ngư i th y, ngư i b n ưa con ngư i bư c qua các n c thang ki n
th c, t t i các trình chuyên môn, nghi p v khác nhau. Trong s ó
không ít ngư i có h c v , chi m lĩnh nh cao c a khoa h c. Như v y, ngu n
nhân l c c a qu c gia luôn ư c b sung, thay th . Th h ngư i lao ng sau
có trình cao hơn th h trư c, b i tri th c ư c làm giàu do sách mang l i.
Vai trò th tư: xu t b n- vũ khí u tranh giai c p.
T khi xã h i loài ngư i phân chia thành giai c p, xu t b n không ch
óng vai trò là “bà ” c a các s n ph m văn hoá tinh th n, ph n ánh i
13
- 14
s ng v t ch t, tinh th n c a xã h i, góp ph n ào t o ngu n l c mà nó ã tr
thành vũ khí s c bén c a cu c u tranh giai c p trong xã h i có giai c p.
Xu t b n ã tham gia có hi u qu vào vi c giác ng giai c p vô s n v
vai trò l ch s c a mình, và ã t ch c qu n chúng th c hi n s m nh l ch s
ó. Khi bàn v nh ng u ban ng c p Pơrútxi, C. Mác ã vi t: “... xu t b n
là chi c òn b y m nh m c a văn hoá và c a vi c giáo d c tinh th n cho
nhân dân. Xu t b n bi n cu c u tranh v t ch t thành cu c u tranh tư
tư ng, cu c u tranh c a nh ng nhu c u, nh ng nhi t tình; cu c u tranh
c a lý lu n, lý trí và hình thái”
Ngày nay trong i u ki n ti n b không ng ng c a khoa h c và công
ngh , ã kéo theo s phát tri n không ng ng c a văn hoá. V i s a d ng v
phương th c, phương ti n, lo i hình và s n ph m văn hoá, vi c ph bi n
nhanh nh y c a các phương ti n thông tin i chúng, ã làm cho không ít
ngư i băn khoăn v vi c t n vong c a xu t b n. Nhưng v i vai trò như trình
bày trên, xu t b n v n s t n t i và phát tri n cùng xã h i loài ngư i. Nó s
ti p nh n các ti n b c a khoa h c và công ngh , a d ng hoá xu t b n ph m,
a năng hoá xu t b n ph m áp ng nhu c u hư ng th ngày càng cao c a
b n c.
1.4. c i m c a xu t b n
Ph n này ch trình bày nh ng c i m cơ b n liên quan n vi c i u
ch nh c a pháp lu t.
c i m th nh t: xu t b n v a là ho t ng văn hoá tư tư ng v a là
ho t ng kinh t
Là m t b ph n c a văn hoá, xu t b n ch u s chi ph i c a các quy lu t
phát tri n văn hoá. Lao ng xu t b n trong ó trung tâm là biên t p, m t lo i
lao ng khoa h c; t ch c nghiên c u khoa h c, sáng t o văn h c, ngh
thu t. Nó là lao ng ch t xám. Trong tác ph m “Lao ng sáng t o” Nhà văn
14
- 15
M.X Goorki ã vi t: “Nhà văn sáng t o ra tác ph m c a mình không th như
ngư i công nhân dùng e, búa rèn lư i hái, h làm vi c b ng cái u ch
không b ng cơ b p”.
Xét v phương di n m c ích và hi u qu thì xu t b n hư ng t i vi c
c m hoá con ngư i, c i t o con ngư i, c i t o thiên nhiên và xã h i vì m c
ích c a con ngư i. Nó là m t ho t ng tinh th n, ho t ng trí tu và vì trí
tu . Song khi các s n ph m c a trí tu là sách ã “nhi m” vào con ngư i thì
nó không th ch là d ng tinh th n, mà n “cái ngư ng” nh t nh nó s
chuy n hoá thành l c lư ng ch t. Khi ó nói như Lê nin, chính l c lư ng v t
ch t s ánh l c lư ng v t ch t. M i cu c cách m ng u ư c chu n b v
tinh th n, tư tư ng, sau ó m i là t ch c. Khi ã thành t ch c, có nghĩa là
nh n th c, tư tư ng và tình c m ã ư c chuy n hoá. úng như Ăng ghen ã
vi t trong tác ph m “Bi n ch ng c a t nhiên”. “Văn hoá, khi ã tr thành
m t l c lư ng xã h i thì có m t s c m nh ghê g m có th làm ol nc m t
xã h i, ánh c m t ch như cách m ng dân ch tư s n Pháp”
Nhưng ho t ng văn hoá - tư tư ng không th xã h i hoá, không th
chuy n t i các ý tư ng c a mình t i công chúng khi không có các i u ki n
v t ch t nh t nh, không thông qua ho t ng s n xu t. Vì v y, xu t b n còn
là ho t ng s n xu t v t ch t, ho t ng kinh t . T s phân tích trên, chính
lao ng c a biên t p viên ã là lao ng v t ch t. H ã v t ch t hoá các ý
tư ng c a nhà xu t b n c a nhà văn, nhà khoa h c thành các b n th o, v i
công c , i tư ng lao ng c thù. Nhưng như v y, lao ng ó m i ch là
lao ng sáng t o ra b n g c, b n m u. Nó ph i qua quá trình v t hoá các giá
tr tinh th n thành các xu t b n ph m c th . Quá trình này ư c th c hi n v i
s h tr c a các phương ti n và k thu t c a công nghi p in. Tác ph m văn
h c, ngh thu t, công trình nghiên c u khoa h c, sau khi ư c nhà xu t b n
hoàn ch nh, ư c ưa in thành hàng lo t. Các tiêu hao v lao ng s ng lao
15
- 16
ng quá kh th hi n khá rõ công o n này. M t khi tr thành xu t b n
ph m, như m i s n ph m khác, xu t b n ph m là m t th c th v t ch t. Khi
qua lưu thông, tiêu dùng th c hi n m c ích cu i cùng c a xu t b n ph m,
và c a s n xu t v t ch t, thì xu t b n ph m tr thành hàng hoá. Nó mang y
các thu c tính c a hàng hoá. Ch u s tác ng c a các quy lu t giá tr , giá
c , cung c u v.v....
Nghiên c u c i m này th y rõ s tác ng qua l i h th ng quy
lu t phát tri n vh và quy lu t kinh t trong xu t b n. T ó gi i quy t m i
quan h tác ng gi a chúng, ti n t i x lý tho áng m i quan h v hi u qu
kinh t - hi u qu xã h i - hi u qu chính tr c a ho t ng xu t b n, và c a
t ng xu t b n ph m c th . Các ch nh c a lu t, các quy ph m pháp lu t
ph i th hi n ư c c trưng r t riêng bi t này. Có như v y, pháp lu t m i có
s c s ng i u ch nh, t o l p môi trư ng lành m nh ho t ng xu t b n phát
tri n, t hi u qu cao.
c i m th hai: xu t b n ph m là k t qu c a quá trình tư duy và quy
trình s n xu t c thù.
Xu t b n là m t lo i ngành ngh , và nó tr thành m t ngành kinh t k
thu t t l i nhu n cao các nư c phát tri n. Ho t ng c a nó là d ng ho t
ng s n xu t v t ch t c bi t. Tính c bi t do òi h i c a s n ph m sách
quy nh. Toàn b quy trình s n xu t hàng hoá sách là m t quá trình c a lao
ng tư duy, lao ng trí óc. ây là nhu c u khách quan c a vi c s n xu t s n
ph m vh tinh th n. B i vì ch có tư duy và tư duy sáng t o m i “ ” ra nh ng
“ a con tinh th n”. T ó thông qua m t quy trình s n xu t c thù, giá tr
tinh th n do tư duy mang l i ư c v t hoá thành xu t b n ph m.
c i m th ba: xu t b n ph m là m t lo i hàng hoá c bi t
Là m t lo i s n ph m c a quá trình s n xu t v t ch t, xu t b n ph m
nói chung, sách nói riêng cũng như m i s n ph m khác, nó là k t qu c a lao
16
- 17
ng s ng và lao ng quá kh ư c v t hoá. Vì v y, xu t b n ph m cũng có
giá tr và giá tr s d ng. Khi vào lưu thông nó tr thành hàng hoá. Và chính
t th trư ng trao i, m i có th th c hi n giá tr c a nó. Nhưng sách là m t
lo i hàng hoá c bi t. Tính c bi t ây là do tính c bi t c a giá tr và giá
tr s d ng c a sách quy nh.
V giá tr xu t b n ph m:
Xu t b n ph m nói chung, sách nói riêng là s n ph m ư c k t tinh t
lao ng xu t b n, bao g m lao ng s ng và lao ng quá kh . Các tiêu hao
v ch t xám, v lao ng trí óc ư c lư ng hoá và c th hoá thông qua các
ơn v o lư ng như m i s n ph m v t ch t thu n tuý khác. Nhưng dù vi c
lư ng hoá, c th hoá tt ic p cao m y i chăng n a, dù thư c o hi n
i và chính xác cao thì v n không th ph n ánh ư c nh ng hao phí c a lao
ng sáng t o ra các giá tr tinh th n. Mà chính nó l i là giá tr ích th c c a
xu t b n ph m. Vì v y, khi nói n giá tr xu t b n ph m là nói n giá tr n i
dung, tinh th n mà nó chuy n t i.
Tuy v y, lao ng xu t b n còn là lao ng v t hoá cái v bên ngoài
c a xu t b n ph m, bao ch a cái n i dung bên trong c a nó. Nhưng hao
phí này thu n tuý là hao phí v t ch t. Nó bao g m nguyên li u chuyên dùng
như gi y, m c, phim, caton, ximili, vàng, nhũ, v i, thép, ch , h dán, keo dán
v.v... và s chuy n d ch t xăng, d u, i n nư c, máy móc, thi t b vào hàng
hoá xu t b n ph m qua kh u hao. Chính các nguyên, nhiên v t li u, thi t b ,
máy móc ó và lao ng c a ngành in ã in nhân b n các giá tr n i dung tinh
th n theo b n g c, b n m u c a nhà xu t b n thành xu t b n ph m. n lúc
này, chính cái v v t ch t ó ã v t hoá lao ng sáng t o c a nhà văn, nhà
xu t b n ph m. Thông thư ng n i dung tác ph m t t, có giá tr lâu dài, ư c
in trên gi y và các v t li u quý.
17
- 18
Như v y, khi nói t i giá tr c a xu t b n ph m ngoài vi c th a nh n cái
giá tr thông thư ng như m i s n ph m v t ch t thu n tuý, ph i c p t i cái
giá tr là thu c tính c a các s n ph m văn hoá nói chung, xu t b n nói riêng.
ó là giá tr n i dung, tinh th n ch a ng bên trong cái v bao ch a, chuy n
t i nó. Xem xét t góc th c hi n giá tr c a xu t b n ph m, ta th y u vào
c a chúng tương i nh , nhưng il y u ra có giá tr xã h i r t l n.
V giá tr s d ng c a xu t b n ph m:
Khi vào lưu thông, qua trao i giá tr c a xu t b n ph m ư c th c
hi n. Cái thu c tính v giá tr c a xu t b n ph m là cái mà ngư i mua c n.
ương nhiên h ph i ch p nh n mua c cái v bao ch a nó. Giá c ây
cũng bi u hi n giá tr c a hàng hoá. M t cu n sách có n i dung t t có th bán
giá cao. Néu l i ư c in trên gi y t t, trình b y p ngư i mua ch p nh n các
chi phí ó giá bán. Ngư c l i, m t cu n sách n i dung bình thư ng, dù là in
trên gi y t t cũng s ít ngư i mua, th m chí b .
Khi xét t i giá tr s d ng c a xu t b n ph m, ta có th th y m t s
thu c tính sau:
- Trong tiêu dùng giá tr c a xu t b n ph m không nh ng không m t i
mà còn ư c nhân lên. Ngư i c sách không ch tho mãn t c th i, như
u ng nư c khi khát, mà cái giá tr n i dung ti p nh n ư c còn tích lũy lâu
dài trong nh n th c. c m t cu n sách hay có khi nh c i. Ngư i c
sách còn truy n cho ngư i khác qua vi c k l i n i dung. M t cu n sách âu
ch m t ngư i c, mà ư c truy n tay nhau c... c bi t khi trong thư
vi n thì vòng luân chuy n c a sách l i càng cao. Trong khi m t m trà ch có
m t s ít ngư i u ng, và khi u ng xong là h t.
M. I. Calirin (1875-1946) ã t ng nói: “Theo tôi, sách t t là cu n sách
mà dư i t m bìa c a nó, cu c s ng sôi n i, r n ràng như máu ch y dư i da, là
18
- 19
cu n sách khi n ngư i ta c nh r t lâu n u như không ph i là nh mãi mãi,
là cu n sách mà ai ai cũng mu n ư c c l n n a”.
- Ngư i tiêu dùng sách s hài lòng khi ư c ti p thu giá tr c a nó, và
không ch có v y, mà cái ti p nh n ư c s giúp ngư i tiêu dùng có nh ng
quy t nh úng n trong cu c s ng, ưa h t i nh ng ho t ng không ph i
ch d ng tinh th n mà còn sáng t o ra các s n ph m v t ch t, các giá tr m i.
Các giá tr tinh th n c a xu t b n ph m ư c tiêu dùng không nh ng
không m t i, mà còn chuy n hoá thành l c lư ng v t ch t, con ngư i có
hành ng tích c c c i t o thiên nhiên, c i t o xã h i và c i t o chính mình.
Tuy nhiên cũng ph i th a nh n r ng, dù là v t li u c u thành t t n
âu i chăng n a, thì sách cũng ph i rách nát trong quá trình tiêu dùng.
Nhưng i s ng c a cái v v t ch t ó v n dài hơn so v i m t s hàng hoá
như qu n áo, m chén v.v... Dù là có chuy n hoá, và m t i thì cũng ch m t
i cái v bên ngoài còn cái giá tr tư tư ng, khoa h c và ngh thu t trong sách
v n còn lưu l i trong ngư i c. i u ó có nghĩa chu kỳ tu i th c a các s n
ph m v t ch t thu n tuý có th tính toán ư c, còn i v i xu t b n ph m thì
không th nào tính n i. Nh ng tác ph m c a Mác- Ăng ghen, Lênin, Tolstoi,
Banz c, nh ng tác ph m n i ti ng như “Tây du ký”, “Tam qu c di n nghĩa”,
“Truy n Ki u”, v.v... còn lưu truy n mãi mãi.
2. Hi u qu và nh ng c trưng cơ b n v qu n lý Nhà nư c b ng
pháp lu t v xu t b n
2.1. Hi u qu c a qu n lý Nhà nư c b ng pháp lu t v xu t b n
Th nh t: hi u qu chính tr c a vi c qu n lý Nhà nư c b ng pháp lu t
v xu t b n.
- Là b ph n nh y c m v i chính tr , xu t b n cùng v i báo chí là
phương ti n l i h i trong cu c u tranh giai c p. Là m t b ph n ho t ng
thu c thư ng t ng ki n trúc, xu t b n g n li n v i hình thái chính tr - xã h i.
19
- 20
S tác ng c a nó là tr c ti p t i các l i ích giai c p. Vì v y, thông qua pháp
lu t, giai c p th ng tr mà i di n là ng c m quy n ki m soát ch t ch ho t
ng xu t b n. Các i u c m oán v n i dung xu t b n là quy ph m i n
hình v i các ch tài nghiêm kh c, nh m ngăn ch n, và x lý k p th i các ch
th có hành vi vi ph m, các xu t b n ph m ch a ng các n i dung c m xu t
b n.
B ng nh ng xu t b n ph m c a mình, ngành xu t b n chuy n t i t i
công chúng các ý tư ng cao c c a giai c p công nhân, v vi c xây d ng m t
xã h i tưong lai, v i b máy chính quy n v ng m nh, xã h i công b ng văn
minh và th nh vư ng. Thông tin, và gi i áp k p th i các v n c a qu c gia
và qu c t . Vì v y xu t b n góp ph n gi v ng n nh chính tr , nh hư ng
xã h i ch nghiã.
- Xu t b n góp ph n nâng cao vai trò và ch t lư ng lãnh oc a ng
c m quy n, vai trò và năng l c qu n lý, i u hành c a Nhà nư c. ư ng l i,
chính sách c a ng và Nhà nư c trong vi c xây d ng và phát tri n kinh t
văn hoá,xã h i, khoa h c, ngo i giao, an ninh, qu c phòng v.v... u ư c in
thành xu t b n ph m ph c v r ng rãi các t ng l p nhân dân. T ó, t o ni m
tin c a dân v i ng và chính quy n, làm cơ s cho các ho t ng c a dân
bi n k ho ch phát tri n kinh t -xã h i thành hi n th c.
- Xu t b n góp ph n phát huy vai trò c a các t ch c qu n chúng, h i
ngh nghi p; m r ng dân ch xã h i ch nghĩa trong vi c lãnh o và qu n
lý xã h i, và trong ho t ng xu t b n.
- Xu t b n góp ph n m r ng giao lưu qu c t , trao i văn hoá v i các
nư c. B ng xu t b n ph m c a mình, xu t b n góp ph n b n bè hi u v
m t Vi t Nam văn hi n, ang phát tri n theo ư ng l i i m i, ti p thu
tinh hoa văn hoá th gi i, khoa h c và công ngh m i nh m công nghi p hoá
và hi n i hoá t nư c.
20
nguon tai.lieu . vn