Xem mẫu
- z
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG…………………
Luận văn
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN CHI PHÍ
VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG
TY CỔ PHẦN VẬN TẢI BIỂN VINASHIP
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c doanh nghiÖp lµ
kh«ng thÓ tr¸nh khái. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn, c¸c doanh nghiÖp ph¶i t¹o ®-îc uy
tÝn trªn th-¬ng tr-êng, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ph¶i cã søc c¹nh tranh m¹nh
mÏ. NghÜa lµ ph¶i cã 2 ®iÒu kiÖn chÊt l-îng cao vµ gi¸ thµnh h¹. H¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm ®ång nghÜa víi viÖc h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt bëi v× chi phÝ s¶n xuÊt cÊu thµnh
nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm
lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ thu
nhËp cña ng-êi lao ®éng. §Ó ®¹t ®-îc ®iÒu ®ã doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông nhiÒu
biÖn ph¸p kh¸c nhau ®Ó tæ chøc vµ qu¶n lý tèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Trong
®ã viÖc tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm khoa
häc, hîp lý, chÝnh x¸c vµ ®óng chÕ ®é kÕ to¸n Nhµ n-íc cã ý nghÜa rÊt quan träng.
Qu¶n lÝ tèt chi phÝ s¶n xuÊt gióp l·nh ®¹o doanh nghiÖp nhËn thøc vµ ®¸nh
gi¸ ®-îc møc ®é biÕn ®éng cña tõng lo¹i chi phÝ. Qua ®ã ban l·nh ®¹o cã thÓ ph¸t
hiÖn vµ chØ ra nh÷ng -u, nh-îc ®iÓm cña tõng bé phËn vµo tõng thêi ®iÓm, tõ ®ã cã
nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lÝ phï hîp nh»m gi¶m chi phÝ vµ lùa chän ph-¬ng ¸n cã chi
phÝ s¶n xuÊt thÊp t¹o tiÒn ®Ò môc tiªu h¹ gi¸ thµnh t¨ng doanh thu, lo¹i trõ ¶nh
h-ëng cña c¸c nh©n tè tiªu cùc, n©ng cao hiÖu qu¶ cho toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh.
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
- Về mặt lý luận: hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về công tác hạch
toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp.
- Về mặt thực tế: mô tả và phân tích thực trạng công tác hạch toán tập hợp
chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần Vận tải biển
Vinaship.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức hạch toán tập hợp chi
phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần Vận tải biển Vinaship.
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 1
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
* Đối tượng nghiên cứu: Công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần Vận tải biển Vinaship.
* Phạm vi nghiên cứu:
- Về không gian: Đề tài được thực hiện tại Công ty Cổ phần Vận tải biển
Vinaship.
- Về thời gian: đề tài được thực hiện từ ngày 12/04/2010 đến ngày
20/06/2010.
- Việc phân tích được lấy từ số liệu năm 2009 của phòng Tài chính - Kế toán.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phương pháp chung: bao gồm các phương pháp hạch toán kế toán (phương
pháp chứng từ, phương pháp tài khoản, phương pháp tính giá, phương pháp tổng
hợp cân đối); các phương pháp phân tích kinh doanh (phương pháp chi tiết,
phương pháp so sánh).
- Phương pháp luận biện chứng được sử dụng trong khoá luận này chủ yếu
là biện chứng trong mối liên hệ giữa thực tế với lí luận chung về hạch toán tập hợp
chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm.
5. Kết cấu của khoá luận
Ngoài lời mở đầu và kết luận, kết cấu của khoá luận gồm 3 chương nội dung:
Chương 1: Lý luận chung về tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm trong các doanh nghiệp.
Chương 2: Thực trạng công tác chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
tại Công ty Cổ phần Vận tải biển Vinaship.
Chương 3: Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện tổ chức kế toán tập hợp chi
phí và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần Vận tải biển Vinaship.
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 2
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
CHƢƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN
XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC
DOANH NGHIỆP
1.1. Bản chất và nội dung kinh tế của chi phÝ s¶n xuÊt
Chi phí là một phạm trù kinh tế quan trọng gắn liền với sản xuất và lưu
thông hàng hoá. Đó là những hao phí lao động xã hội được biểu hiện bằng tiền
trong quá trình hoạt động kinh doanh. Chi phí của doanh nghiệp là tất cả các chi
phí phát sinh gắn liền với doanh nghiệp trong quá trình hình thành, tồn tại và hoạt
động từ khâu mua nguyên vật liệu, tạo ra sản phẩm đến khi tiêu thụ sản phẩm.
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh nói chung lµ toµn bé c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng
sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ kh¸c ®-îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn ph¸t sinh trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
Chi phí sản xuất kh«ng nh÷ng bao gåm yÕu tè lao ®éng liªn quan ®Õn sö
dông lao ®éng (tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng), lao ®éng vËt ho¸ (khÊu hao TSC§, chi phÝ vÒ
nguyªn nhiªn vËt liÖu….) mµ cßn gåm mét sè kho¶n mµ thùc chÊt lµ mét phÇn gi¸
trÞ míi s¸ng t¹o ra (nh- c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng: BHXH, BHYT, KPC§; thuÕ
GTGT kh«ng ®-îc khÊu trõ).
C¸c chi phÝ cña doanh nghiÖp lu«n ®-îc tÝnh to¸n ®o l-êng b»ng tiÒn vµ g¾n
víi mét thêi gian x¸c ®Þnh lµ: tháng, quý, n¨m.
§é lín cña chi phÝ lµ mét ®¹i l-îng x¸c ®Þnh vµ phô thuéc vµo hai nh©n tè
chñ yÕu: mét lµ khèi l-îng lao ®éng vµ t- liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao vµo s¶n xuÊt
trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, hai lµ gi¸ c¶ c¸c t- liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu dïng vµ tiÒn
c«ng cña mét ®¬n vÞ lao ®éng ®· hao phÝ.
1.2. Bản chất và chức năng của gi¸ thµnh s¶n phÈm
*Bản chất giá thành sản phẩm:
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ
lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ tÝnh cho mét khèi l-îng hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n
phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh.
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 3
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
Gi¸ thµnh lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶ kinh
tÕ cña c¸c chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, còng nh- ph¶n ¸nh tÝnh ®óng ®¾n
vÒ tæ chøc kinh tÕ, kü thuËt - c«ng nghÖ mµ doanh nghiÖp ®· sö dông nh»m n©ng
cao n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, h¹ chi phÝ s¶n xuÊt vµ n©ng
cao lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh cßn lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n tõ ®ã
ph©n tÝch t×nh h×nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
*Chức năng giá thành sản phẩm
- Chức năng thước đo bù đắp chi phí: Giá thành là biểu hiện những hao phí
vật chất mà các doanh nghiệp đã bỏ ra để sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Những
hao phí vật chất này cần được bù đắp một cách đầy đủ, kịp thời để đảm bảo yêu
cầu tái sản xuất. Bù đắp hao phí sản xuất là vấn đề quan tâm đầu tiên của các
doanh nghiệp, bởi hiệu quả kinh tế được biểu hiện ra trước hết ở chỗ doanh nghiệp
có khả năng bù lại những gì mình đã bỏ ra hay không. Đủ bù đắp hao phí sản xuất
là khởi điểm của hiệu quả.
- Chức năng lập giá: để thực hiện chức năng bù đắp chi phí thì khi xây dựng
giá phải căn cứ vào giá thành. Tuy nhiên, giá thành cá biệt của từng doanh nghiệp
không phải là cơ sở để xây dựng giá cả mà là giá thành bình quân của ngành hoặc
khu vực được sản xuất ra trong điều kiện trung bình của ngành hoặc khu vực đó.
Nhưng việc xác định giá thành cá biệt ở từng doanh nghiệp lại có ý nghiã quan
trọng cho công tác xác định giá thành bình quân. Trên thị trường, các hàng hoá đều
phải bán theo một giá trị thống nhất đó là giá cả thị trường.
- Chức năng đòn bảy kinh tế: lợi nhuận của doanh nghiệp cao hay thấp phụ
thuộc trực tiếp vào giá thành. Hạ thấp giá thành bằng cách cải tiến công nghệ sản
xuất, tổ chức lao động khoa học... là biện pháp cơ bản để tăng cường lợi nhuận, tạo
tích luỹ để tái sản xuất mở rộng.
1.3. Phân loại chi phí sản xuất
Cã rÊt nhiÒu tiªu thøc ph©n lo¹i chi phÝ ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý nãi
chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi riªng, mỗi doanh nghiệp cÇn ph¶i lùa chän tiªu thøc
ph©n lo¹i thÝch hîp.
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 4
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
1.3.1. Ph©n lo¹i chi phí sản xuất theo yÕu tè chi phÝ.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phí sản xuất ®-îc chia thµnh n¨m yÕu tè
chi phÝ c¬ b¶n sau:
- Chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu: bao gåm toµn bé gi¸ trÞ cña c¸c lo¹i nguyªn
liÖu, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô
xuÊt dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh trong k× b¸o c¸o.
- Chi phÝ nh©n c«ng: bao gåm toµn bé chi phÝ tr¶ cho ng-êi lao ®éng (th-êng
xuyªn hay t¹m thêi) vÒ tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp, trî cÊp cã tÝnh
chÊt l-¬ng trong k× b¸o c¸o, c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng (KPC§, BHYT, BHXH).
- Chi phÝ khÊu hao TSCĐ: bao gåm chi phÝ khÊu hao toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh
cña doanh nghiÖp dïng trong s¶n xuất kinh doanh trong k× b¸o c¸o.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: bao gåm c¸c chi phÝ vÒ nhËn cung cÊp dÞch vô
tõ c¸c ®¬n vÞ kh¸c phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong
k× b¸o c¸o nh: ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i, vÖ sinh vµ c¸c dÞch vô kh¸c…
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ch-a
®-îc ph¶n ¸nh ë c¸c chØ tiªu trªn ®· chi b»ng tiÒn trong k× b¸o c¸o nh-: tiÕp kh¸ch,
héi häp, thuª qu¶ng c¸o…
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông quan träng ®èi víi viÖc qu¶n lý chi phÝ cña
lÜnh vùc s¶n xuÊt bëi nã cho phÐp doanh nghiÖp hiÓu râ c¬ cÊu, tû träng tõng yÕu tè
chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong k× s¶n xuÊt kinh doanh, ®Ó lËp thuyÕt minh
b¸o c¸o tµi chÝnh nh»m ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt ®ång thêi lËp dù to¸n cho k× sau.
1.3.2. Ph©n lo¹i chi phí sản xuất theo kho¶n môc chi phÝ.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phí sản xuất ®-îc chia thµnh ba kho¶n
môc sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh,
vËt liÖu phô sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: bao gåm c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ng-êi lao
®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, dÞch vô nh-: lu¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp l-¬ng,
tiÒn ¨n gi÷a ca vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng (KPC§, BHXH, BHYT)
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 5
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh t¹i bé phËn s¶n xuÊt
(ph©n xëng, ®éi, tr¹i s¶n xuÊt…) ngoµi hai kho¶n môc trªn. Chi phÝ s¶n xuÊt
chung bao gåm:
+ Chi phÝ nh©n viªn ph©n x-ëng: gåm c¸c kho¶n tiÒn l-¬ng, c¸c kho¶n
phô cÊp, c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng, tiÒn ¨n gi÷a ca cña nh©n viªn qu¶n lÝ ph©n
x-ëng, ®éi, bé phËn s¶n xuÊt.
+ Chi phÝ vËt liÖu: gåm nh÷ng chi phÝ vËt liÖu dïng chung cho ph©n
x-ëng: vËt liÖu dïng ®Ó söa ch÷a, b¶o d-ìng tµi s¶n cè ®Þnh, vËt liÖu v¨n phßng
ph©n x-ëng vµ nh÷ng vËt liÖu dïng cho nhu cÇu qu¶n lÝ chung ë ph©n x-ëng.
+ Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt gåm nh÷ng chi phÝ vÒ c«ng cô dông cô
xuÊt dïng cho ho¹t ®éng qu¶n lÝ cña ph©n x-ëng nh-: khu«n mÉu, dông cô g¸ l¾p,
dông cô cÇm tay, dông cô b¶o hé lao ®éng.
+ Chi phÝ khÊu hao TSCĐ: gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao TSCĐ
sö dông trong ph©n x-ëng nh-: m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph-¬ng tiÖn vËn t¶i,
truyÒn dÉn, nhµ x-ëng…
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: gåm c¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc
vô cho ho¹t ®éng cña ph©n x-ëng, bé phËn s¶n xuÊt nh-: chi phÝ ®iÖn, n-íc, ®iÖn
tho¹i, c¸c kho¶n chi mua vµ sö dông c¸c tµi liÖu kü thuËt, b»ng s¸ng chÕ, giÊy phÐp
chuyÓn giao c«ng nghÖ, nh·n hiÖu th¬ng m¹i…
+ Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: gåm c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c ngoµi c¸c
chi phÝ ®· kÓ trªn phôc vô cho ho¹t ®éng cña ph©n x-ëng.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt
theo ®Þnh møc, lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo
kho¶n môc chi phÝ, nã còng lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®·
®Ò ra vµ lËp ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau.
1.3.3. Ph©n lo¹i chi phí sản xuất theo mèi quan hÖ víi quy m« s¶n xuÊt.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phí sản xuất ®-îc chia thµnh hai lo¹i:
- Chi phÝ biÕn ®æi (BiÕn phÝ): lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay ®æi trùc tiÕp vÒ
l-îng t-¬ng quan tû lÖ thuËn víi sù thay ®æi cña khèi l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 6
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
trong kú hay quy m« s¶n xuÊt nh-: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp, chi phÝ hoa hång b¸n hµng, chi phÝ ®iÖn n-íc ....
- Chi phÝ cè ®Þnh (§Þnh phÝ): lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi (hoÆc thay ®æi
kh«ng ®¸ng kÓ) vÒ tæng sè khi cã sù thay ®æi khèi l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong møc
®é nhÊt ®Þnh nh-: chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh theo ph-¬ng ph¸p b×nh qu©n, chi
phÝ tiÒn l-¬ng tr¶ cho c¸n bé, nh©n viªn qu¶n lý, chi phÝ thuª tµi s¶n, v¨n phßng.
1.3.4. Ph©n lo¹i chi phÝ theo lÜnh vùc kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Theo lÜnh vùc kinh doanh c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp ®-îc ph©n thµnh:
- Chi phÝ s¶n xuÊt: gåm chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc
thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc dÞch vô trong ph¹m vi ph©n x-ëng.
- Chi phÝ b¸n hµng: lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n
phÈm, hµng ho¸, dÞch vô.
- Chi phÝ qu¶n lý: gåm c¸c chi phÝ phôc vô cho viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c chi phÝ phôc vô s¶n xuÊt chung ph¸t sinh ë doanh nghiÖp.
- Chi phÝ tµi chÝnh: gåm c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng ®Çu
t tµi chÝnh, liªn doanh, liªn kÕt, cho vay, cho thuª tµi s¶n…
- Chi phÝ kh¸c: gåm c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng kh¸c ch-a ®-îc
kÓ ®Õn ë trªn.
1.3.5. Ph©n lo¹i chi phí sản xuất theo ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ mèi quan
hÖ víi ®èi t-îng chÞu chi phÝ.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phí sản xuất ®-îc chia lµm hai lo¹i:
- Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phí sản xuất quan hÖ trùc tiÕp víi viÖc s¶n xuÊt
ra một lo¹i s¶n phÈm, một c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n cã thÓ c¨n
cø vµo sè liÖu, chøng tõ kÕ to¸n ®Ó ghi trùc tiÕp vµo tõng ®èi t-îng chÞu chi phÝ.
- Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ nh÷ng chi phí sản xuất cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt
ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc. Nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh
ph©n bæ cho c¸c ®èi t-îng cã liªn quan theo mét tiªu chuÈn thÝch hîp.
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 7
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
1.4. Phân loại giá thành sản phẩm
1.4.1. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, giá thành sản phẩm chia lµm 3 lo¹i:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ giá thành sản phẩm ®-îc tÝnh trªn c¬ së chi phí sản
xuất kÕ ho¹ch vµ s¶n l-îng kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch x¸c
®Þnh tr-íc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña
doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: lµ giá thành sản phẩm ®-îc tÝnh trªn c¬ së ®Þnh møc
chi phí sản xuất hiÖn hµnh t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch (th-êng lµ
ngµy ®Çu th¸ng) nªn gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi cña
c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®-îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ chØ tÝnh cho
mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc ®-îc thùc hiÖn tr-íc khi
tiÕn hµnh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lÝ ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ th-íc
®o chÝnh x¸c ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t- lao ®éng vµ gióp cho viÖc
®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ giá thành sản phẩm ®-îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phí
sản xuất thùc tÕ ph¸t sinh tËp hîp ®-îc trong k× vµ s¶n l-îng s¶n phÈm thùc tÕ ®·
s¶n xuÊt trong k×. Giá thµnh thùc tÕ ®-îc tÝnh to¸n sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña
doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ – kü thuËt – tæ
chøc vµ c«ng nghÖ... ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
1.4.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy giá thành sản phẩm ®-îc chia thµnh hai lo¹i:
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn
quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong phạm vi phân xưởng sản xuất, bao
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 8
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt
chung tÝnh cho s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®-îc sö dông ®Ó ghi sæ kÕ to¸n thµnh phÈm nhËp kho
hoÆc giao cho kh¸ch hµng vµ lµ c¨n cø ®Ó doanh nghiÖp tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n, tÝnh
l·i gép.
- Gi¸ thµnh toµn bé: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn
quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt, chi phÝ
b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm ®ã.
Gi¸ thµnh toµn bé chØ ®-îc tÝnh to¸n khi s¶n phÈm ®-îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô,
nã lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh l·i tr-íc thuÕ cña doanh nghiÖp.
1.5. Đối tƣợng hạch toán chi phí sản xuất, đối tƣợng tính giá thành sản phẩm
và kỳ tính giá thành
1.5.1. §èi t-îng hạch toán chi phí sản xuất:
Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là phạm vi, giới hạn các chi phí phát sinh
trong kỳ cần được tập hợp theo các phạm vi, giới hạn đó nhằm đáp ứng nhu cầu
kiểm tra, phân tích chi phí và yêu cầu tính giá thành sản phẩm. Việc xác định đối
tượng hạch toán chi phí sản xuất thực chất là xác định nơi phát sinh chi phí và đối
tượng chịu chi phí. X¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phí sản xuất lµ kh©u ®Çu tiªn
cÇn thiÕt cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phí sản xuất. X¸c ®Þnh ®óng ®èi t-îng tËp hîp
chi phí sản xuất th× míi cã thÓ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n chi phí sản xuất, tæ chøc tèt
c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phí sản xuất tõ kh©u ghi chÐp s¶n xuÊt ban ®Çu, tæng
hîp sè liÖu, më vµ ghi sæ kÕ to¸n.
§Ó xác định ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phí sản xuất cần c¨n cø vµo c¸c ®Æc ®iÓm:
* C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp:
+ Tr-êng hîp doanh nghiÖp tæ chøc thµnh ph©n x-ëng nh-ng trong ph©n x-ëng
®ã l¹i s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau, cã quy tr×nh riªng biÖt th× ®èi t-îng
thÝch hîp lµ tõng ph©n x-ëng, trong ®ã chi tiÕt cho tõng lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau.
+ Tr-êng hîp nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng tæ chøc thµnh ph©n x-ëng mµ cã quy
tr×nh c«ng nghÖ khÐp kÝn th× ®èi t-îng thÝch hîp lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ.
* C¨n cø vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm:
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 9
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
+ NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, s¶n phÈm kh«ng qua giai
®o¹n chÕ biÕn th× toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ lµ mét ®èi t-îng tập hợp chi phí.
+ NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu liªn tôc hay kiÓu
song song th× ®èi t-îng thÝch hîp lµ tõng giai ®o¹n cña quy tr×nh c«ng nghÖ (tõng
ph©n x-ëng).
1.5.2. §èi t-îng tính giá thành sản phẩm:
X¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn trong toµn
bé c«ng viÖc tÝnh giá thành sản phẩm. §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n
phÈm, hµng ho¸, dÞch vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra, cÇn ph¶i tÝnh ®-îc tæng gi¸
thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ.
KÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®èi tượng tÝnh gi¸ thµnh lµ ®Æc ®iÓm tæ
chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý
cña doanh nghiÖp.
- XÐt vÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt:
+ Doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc (nh- xÝ nghiÖp ®ãng tµu, c«ng ty
x©y dùng c¬ b¶n..) th× tõng s¶n phÈm, tõng c«ng viÖc lµ ®èi tuîng tÝnh gi¸ thµnh.
+ Doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt hµng lo¹t: s¶n phÈm kh«ng ®-îc ®Æt mua
tr-íc khi s¶n xuÊt, s¶n xuÊt hµng lo¹t, mÆt hµng æn ®Þnh thì đèi t-îng tÝnh gi¸
thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh.
+ Doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuất theo ®¬n ®Æt hµng, s¶n xuÊt hµng lo¹t, mÆt
hµng æn ®Þnh, khèi l-îng s¶n xuÊt lín thì đối t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n
phÈm hoµn thµnh, hoÆc tõng ®¬n đÆt hµng.
- XÐt vÒ mÆt quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt:
+ NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ
thµnh phÈm hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh s¶n xuÊt.
+ NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc th× ®èi t-îng tÝnh
gi¸ thµnh lµ b¸n thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n hay thµnh phÈm chÕ t¹o ë giai ®o¹n
cuèi cïng.
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 10
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
+ NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu song song th× ®èi tuîng
tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm hoµn thµnh vµ thµnh phÈm cuèi
cïng ®· hoµn chØnh.
1.5.3. Kú tÝnh gi¸ thµnh
Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú mµ bé phËn kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc
tÝnh to¸n gi¸ thµnh cho c¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸
thµnh mét c¸ch hîp lý sÏ gióp cho viÖc tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
®-îc khoa häc, kÞp thêi. Dùa vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt riªng cña tõng doanh nghiÖp
®Ó x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp:
- Trong tr-êng hîp doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm víi chu kú ng¾n,
xen kÏ, liªn tôc th× kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp lµ th¸ng vµ vµo thêi ®iÓm cuèi th¸ng.
- Trong tr-êng hîp doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc, hoÆc s¶n xuÊt
hµng lo¹t theo ®¬n ®Æt hµng, chu kú s¶n xuÊt kÐo dµi, s¶n phÈm chØ hoµn thµnh khi
®· kÕt thóc chu kú s¶n xuÊt th× kú tÝnh gi¸ thµnh th-êng lµ thêi ®iÓm mµ s¶n phÈm
hoÆc lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh.
1.6. Phƣơng pháp và trình tự hạch toán chi phí sản xuất
1.6.1. Phương pháp hạch toán chi phí sản xuất
Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phí sản xuất lµ ph-¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c
ph-¬ng ph¸p ®-îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n loại chi phí sản xuất theo ®èi t-îng
h¹ch to¸n chi phÝ. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất thường được tập hợp theo một
trong hai phương pháp sau:
- Ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp: ¸p dông ®èi víi chi phí sản xuất cã liªn quan trùc
tiÕp ®Õn tõng ®èi t-îng chÞu chi phÝ tõ ®ã tËp hîp sè liÖu tõ c¸c chøng tõ kÕ to¸n
ghi vµo sæ kÕ to¸n theo tõng ®èi t-îng cã liªn quan.
Tuy nhiªn trªn thùc tÕ cã rÊt những chi phÝ liªn quan ®Õn nhiều ®èi t-îng
chịu chi phí vµ kh«ng thÓ theo dâi riªng ®-ợc. Trong trường hợp này chi phí trực
tiếp lại phải áp dụng phương pháp phân bổ gián tiếp.
- Ph-¬ng ph¸p ph©n bæ gián tiÕp: lµ ph-¬ng ph¸p ®-îc ¸p dông khi kÕ to¸n
kh«ng theo dâi chi tiÕt ®-îc mµ ph¶i theo dâi tæng hîp råi cuèi th¸ng tiÕn hµnh
ph©n bæ tæng chi phí sản xuất ph¸t sinh cho c¸c ®èi t-îng cã liªn quan.
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 11
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
Áp dụng phương pháp này c¸c doanh nghiÖp ph¶i lùa chän tiªu chuÈn (tiªu
thøc) hîp lý ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t-îng cã liªn quan. Ph-¬ng
ph¸p nµy gióp kÕ to¸n ®ì vÊt v¶ h¬n, kh«ng ph¶i theo dâi chi tiÕt, cô thÓ mçi lÇn
chi cho tõng ®èi t-îng. Tuy nhiªn, viÖc ph©n bæ gi¸n tiÕp cã tÝnh chÝnh x¸c kh«ng
cao. Sù chÝnh x¸c phô thuéc chñ yÕu vµo viÖc lùa chän tiªu thøc ph©n bæ. TÝnh hîp
lý cña tiªu chuÈn ph©n bæ lµ c¬ së ®¶m b¶o ®é tin cËy cña th«ng tin ®-îc cung cÊp.
1.6.2. Trình tự hạch toán chi phí sản xuất
Chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm nhiều loại với tính
chất và nội dung khác nhau, phương pháp hạch toán và tính giá thành sản phẩm
cũng khác nhau. Việc tập hợp chi phí sản xuất phải được tiến hành theo một trình
tự hợp lý, khoa học thì mới có thể tính giá thành sản phẩm một cách chính xác, kịp
thời được. Trình tự này phụ thuộc vào đặc điểm sản xuất của từng ngành nghề,
từng doanh nghiệp, vào mối quan hệ giữa các hoạt động sản xuất kinh doanh trong
doanh nghiệp, vào trình độ công tác quản lý và hạch toán... Tuy nhiên, có thể khái
quát việc tập hợp chi phí sản xuất qua ba bước sau:
- Bước 1: Tập hợp các chi phí cơ bản có liên quan trực tiếp cho từng đối
tượng hạch toán chi phí sản xuất đã lựa chọn.
- Bước 2: Tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất chung cho các loại sản phẩm
có liên quan.
- Bước 3: Xác định chi phí sản xuất dở dang cuốí kỳ, tính ra tổng giá thành
và giá thành đơn vị sản phẩm.
Tuỳ theo phương pháp hạch toán hàng tồn kho áp dụng trong doanh nghiệp
mà nội dung, cách thức hạch toán chi phí sản xuất có những điểm khác nhau.
1.7. Phƣơng pháp tính giá thành sản phẩm
1.7.1. Ph-¬ng ph¸p gi¶n ®¬n (trùc tiÕp):
Phương pháp này chủ yếu áp dụng cho các doanh nghiệp có quy trình sản
xuất giản đơn và khép kín như các doanh nghiệp khai thác (quặng, than, gỗ...) và
sản xuất động lực (điện, nước...). Đặc điểm của những doanh nghiệp này là sản
xuất ít mặt hàng nhưng với số lượng lớn, chu kỳ sản xuất ngắn. Đối tượng tập hợp
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 12
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
chi phí có thể là sản phẩm, phân xưởng sản xuất.... Đối tượng tính giá thành là sản
phẩm, kỳ tính giá thành có thể là tháng, quý hoặc năm.
Theo ph-¬ng ph¸p nµy, giá thành sản phẩm ®-îc tÝnh b»ng c¸ch c¨n cø trùc
tiÕp vµo chi phí sản xuất ®· tËp hîp ®-îc theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ trong
kú vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Tổng giá thành Giá trị sản Tổng chí phí sản Giá trị sản
sản phẩm hoàn = phẩm dở + xuất phát sinh - phẩm dở dang
thành dang đầu kỳ trong kỳ cuối kỳ
Giá thành đơn vị Tổng giá thành sản phẩm hoàn thành
=> =
sản phẩm Số lượng sản phẩm hoàn thành
Khi chi phí sản xuất dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hoÆc c¸c ngµnh
s¶n xuÊt kh«ng cã sản phẩm dở dang th× tæng gi¸ thµnh cña s¶n phÈm b»ng tæng
chi phí sản xuất ph¸t sinh trong kú.
1.7.2. Ph-¬ng ph¸p hÖ sè:
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét quy
tr×nh s¶n xuÊt, cïng sö dụng các yếu tố sản xuất nh-ng thu ®-îc ®ång thêi nhiÒu
s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp hîp riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm ®-îc
mµ ph¶i tËp hîp chung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (ví dụ: doanh nghiệp sản xuất
nhựa, cao su, nông sản...). Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là nhóm sản phẩm,
phân xưởng... Đối tượng tính giá thành là từng loại sản phẩm nhập kho, kỳ tính giá
thành có thể là tháng, quý hoặc năm. Để xác định giá thành cho từng loại sản
phẩm, kế toán cần quy đổi các sản phẩm về một loại sản phẩm duy nhất có hệ số 1
gọi là sản phẩm chuẩn.
Giá thành đơn vị sản Giá thành của tất cả các loại sản phẩm
=
phẩm chuẩn Tổng số sản phẩm gốc (kể cả quy đổi)
Giá thành đơn vị sản Giá thành đơn vị Hệ số quy đổi sản
= x
phẩm cùng loại sản phẩm chuẩn phẩm cùng loại
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 13
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
n
Q0 = ∑QiHi
i =1
Trong đó: - Qo: tổng số sản phẩm gốc đã quy đổi.
- Qi: Số lượng sản phẩm i (i = 1, n).
- Hi: Hệ số quy đổi sản phẩm i (i =1, n).
Tổng giá thành Giá trị sản Tổng chi phí Giá trị sản
sản xuất các loại = phẩm dở + sản xuất phát - phẩm dở dang
sản phẩm dang đầu kỳ sinh trong kỳ cuối kỳ
1.7.3. Ph-¬ng ph¸p tØ lÖ:
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét quy
tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông c¸c yÕu tố s¶n xuÊt nh- nguyên vật liệu, nh©n c«ng…
nhng l¹i s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau vÒ cì sè, quy c¸ch, phÈm chÊt…
Do ®ã, chi phí sản xuất kh«ng h¹ch to¸n riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm mµ ®èi
t-îng h¹ch to¸n chi phí sản xuất lµ nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i hoÆc ph©n x-ëng s¶n
xuÊt, ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh.
Giá thành thực tế đơn Giá thành kế hoạch (hoặc định
= x Tỷ lệ chi phí
vị sản phẩm từng loại mức) đơn vị sản phẩm từng loại
Tổng giá thành thực tế của các loại sản phẩm
Tỷ lệ chi phí = x 100%
Giá thành kế hoạch của các loại sản phẩm
1.7.4. Phương pháp loại trừ giá trị sản phẩm phụ
Phương pháp này áp dụng với những doanh nghiệp có một quy trình sản
xuất vừa tạo ra sản phẩm chính, vừa tạo ra sản phẩm phụ (sản phẩm phụ không
phải là đối tượng tính giá thành và được định giá theo mục đích tận thu), ví dụ
doanh nghiệp chế biến đường, rượu, bia... Do vậy để tính giá thành của sản phẩm
chính cần phải loại trừ trị giá sản phẩm phụ. Giá trị sản phẩm phụ thu hồi tuỳ theo
từng doanh nghiệp có thể sử dụng các phương pháp xác định khác nhau như giá kế
hoạch, giá ước tính, giá bán trên thị trường của sản phẩm phụ. Đối tượng tập hợp
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 14
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
chi phí sản xuất là quy trình công nghệ, đối tượng tính giá thành là sản phẩm chính
với kỳ tính giá thành có thể là tháng, quý hoặc năm.
Tổng giá Giá trị SP Tổng chi phí Giá trị SP Giá trị sản
thành sản = chính dở + sản xuất phát - phụ thu hồi - phẩm chính dở
phẩm chính dang đầu kỳ sinh trong kỳ ước tính dang cuối kỳ
1.7.5. Phương pháp đơn dặt hàng
Phương pháp này áp dụng đối với doanh nghiệp sản xuất sản phẩm đơn
chiếc hoặc sản xuất hàng loạt nhỏ theo đơn đặt hàng của khách hàng, ví dụ doanh
nghiệp đóng tàu, sản xuất máy bay. Đặc điểm của phương pháp này là tính giá
thành riêng biệt theo từng đơn đặt hàng nên việc tổ chức kế toán chi phí phải được
chi tiết hoá theo từng đơn đặt hàng. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp và chi phí
nhân công trực tiếp được hạch toán trực tiếp vào từng đơn đặt hàng có liên quan,
riêng chi phí sản xuất chung, chi phí phục vụ và chi phí quản lý sản xuất ở phân
xưởng do liên quan đến nhiều đơn đặt hàng nên tổ chức theo dõi theo phân xưởng,
và cuối tháng mới tiến hành phân bổ cho từng đơn đặt hàng theo tiêu thức phù hợp.
Nếu có đơn đặt hàng nào đó mà cuối tháng vẫn chưa hoàn thành thì việc tổng hợp
chi phí của đơn đặt hàng cuối tháng đó chính là chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ
chuyển kỳ sau. Đối tượng tập hợp chi phí là từng đơn đặt hàng, từng phân xưởng,
đối tượng tính giá thành là từng loại sản phẩm hoàn thành với kỳ tính giá thành có
thể là tháng, quý hoặc năm.
1.7.6. Ph-¬ng ph¸p tính gi¸ thµnh ph©n b-íc
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt
phøc t¹p, s¶n phÈm hoµn thµnh tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn kh¸c nhau theo
mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, ví dụ doanh nghiệp may mặc, luyện kim, hoá chất... Mçi
giai ®o¹n t¹o ra mét lo¹i b¸n thµnh phÈm. §èi tượng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ
tõng giai đo¹n chÕ biến, ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ b¸n thµnh phÈm hoµn thµnh ë
tõng giai đoạn vµ s¶n phÈm hoµn thµnh ë giai đoạn cuèi cïng. Tuú theo yªu cÇu
c«ng t¸c qu¶n lý vµ môc ®Ých sö dông b¸n thµnh phÈm… cña mçi doanh nghiÖp ®Ó
lùa chän ph-¬ng ph¸p tÝnh phï hîp sau:
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 15
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
a, §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ b¸n thµnh phÈm cña tõng giai đo¹n vµ s¶n
phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi: áp dụng đối với doanh nghiệp có quy trình sản
xuất phức tạp, ở mỗi giai đoạn có yêu cầu tính giá thành bán thành phẩm do bán
thành phẩm có giá trị độc lập có thể nhập kho, đem bán hoặc tiếp tục chế biến. Đối
tượng hạch toán chi phí sản xuất là từng bước chế biến, đối tượng tính giá thành là
bán thành phẩm ở các bước chế biến và thành phẩm ở bước cuối cùng.
b, §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm ở giai ®o¹n cuối: áp dụng đối với
doanh nghiệp có quy trình sản xuất phức tạp nhưng ở cuối mỗi giai đoạn, các bán
thành phẩm không có giá trị độc lập, không nhập kho, không sử dụng nội bộ hay
đem bán mà chỉ được chuyển tiếp sang giai đoạn sau để chế biến tiếp thành thành
phẩm. Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất là tổng chi phí ở các bước chế biến,
đối tượng tính giá thành là thành phẩm ở bước cuối cùng.
1.7.7. Phương pháp định mức
Phương pháp này áp dụng với những doanh nghiệp có hệ thống định mức
kinh tế - kỹ thuật hoàn chỉnh phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh, cho phép
phát hiện một cách nhanh chóng các khoản chênh lệch chi phí phát sinh so với định
mức của từng khoản mục, từng nơi phát sinh chi phí và từng đối tượng chịu chi
phí. Từ đó giúp nhà quản lý nhanh chóng tìm ra nguyên nhân và có căn cứ để ra
các quyết định kịp thời nhằm tiết kiệm, tránh lãng phí, có hiệu quả nhằm hạ thấp
giá thành sản phẩm.
Giá thành thực Giá thành định Chênh lệch do Chênh lệch do thực
=
tế sản phẩm mức sản phẩm thay đổi định mức hiện định mức
1.8. Đánh giá sản phẩm dở dang
Sản phẩm dở dang lµ nh÷ng s¶n phÈm ch-a kÕt thóc giai ®o¹n s¶n xuÊt cuèi
cïng trong doanh nghiÖp ®Ó trë thµnh thµnh phÈm. §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cã ý
nghÜa rÊt lín trong viÖc h¹ch to¸n vµ qu¶n lý chi phÝ. §Ó tÝnh ®-îc giá thành sản
phẩm, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª vµ tÝnh gi¸ thµnh sản phẩm dở
dang. Tuú theo ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ, tÝnh chÊt
cña s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp ¸p dông mét trong nh÷ng ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸
s¶n phÈm dë dang cuèi kú sau:
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 16
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
1.8.1. §¸nh gi¸ sản phẩm dở dang cuèi kú theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
(hoÆc nguyên vật liệu chÝnh).
TrÞ gi¸ sản phẩm dở dang cuèi kú chØ tÝnh phÇn chi phí nguyên vật liệu trực
tiếp dïng cho s¶n xuÊt sản phẩm dở dang cßn c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trong kú
(chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung) tÝnh toµn bé cho giá thành sản
phẩm hoµn thµnh trong kú.
Giá trị sản phẩm Tổng chi phí vật liệu Số lượng sản
+
Giá trị sản dở dang đầu kì chính phát sinh trong kì phẩm dở
phẩm dở dang = x
Số lượng sản phẩm Số lượng sản phẩm dang cuối kì
cuối kì +
hoàn thành trong kì dở dang cuối kì
1.8.2. §¸nh gi¸ sản phẩm dở dang cuèi kú theo s¶n l-îng -íc tÝnh t-¬ng ®-¬ng.
Theo phương pháp này, doanh nghiệp phải c¨n cø s¶n l-îng sản phẩm dở
dang vµ møc ®é hoµn thµnh ®Ó quy ®æi s¶n lượng sản phẩm dở dang thµnh s¶n
l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh t-¬ng ®-¬ng. Dựa theo mức độ hoàn thành của sản
phẩm dở dang so với thành phẩm để quy đổi số lượng sản phẩm dở dang ra số
lượng thành phẩm tương đương. Các chi phí nguyên vật liệu chính cho sản phẩm
dở dang được xác định theo chi phí thực tế như đối với thành phẩm. Các chi phí
chế biến khác được phân bổ cho sản phẩm dở dang dựa vào chi phí giờ công định
mức. Mức độ hoàn thành so với thành phẩm theo đánh giá cũng có thể được dùng
làm căn cứ để xác định chi phí chế biến phân bổ cho sản phẩm dở dang.
Số lượng sản phẩm hoàn Số lượng sản phẩm
= * Tỷ lệ hoàn thành
thành tương đương dở dang cuối kì
1.8.3. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo 50% chi phÝ chÕ biÕn
Đây là trường hợp đặc biệt của phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang
theo sản lượng ước tính tương đương. Theo phương pháp này doanh nghiệp coi
mức độ hoàn thành của sản phẩm dở dang là 50% so với thành phẩm. Chi phí
nguyên vật liệu trực tiếp được tính theo mức tiêu thụ thực tế, còn chi phí chế biến
được tính bằng 50% chi phí chế biến phân bổ cho thành phẩm.
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 17
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
1.8.4. §¸nh gi¸ sản phẩm dở dang cuèi kú theo chi phÝ ®Þnh møc
Phương pháp này được áp dụng trong các doanh nghiệp đã xây dựng được
định mức chi phí hợp lý hoặc tính giá thành sản phẩm theo phương pháp định mức.
Theo phương pháp này kế toán căn cứ vào mức độ hoàn thành của sản phẩm dở
dang theo công đoạn sản xuất và định mức chi phí của nó để xác định chi phí cho
sản phẩm dở dang. Giá trị sản phẩm dở dang là tổng hợp chi phí định mức của các
công đoạn đã hoàn thành.
1.9. Nội dung hạch toán chi phí sản xuất - giá thành sản phẩm
1.9.1. Đối với doanh nghiệp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai
thường xuyên
KÕ to¸n hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p kê khai thường xuyên lµ ph-¬ng
ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh th-êng xuyªn, liªn tôc cã hÖ thèng t×nh h×nh xuÊt – nhËp
– tån vËt t-, hµng hãa trªn sæ kÕ to¸n. Ph-¬ng ph¸p nµy cã -u ®iÓm lµ gi¸m s¸t chÆt
chÏ t×nh h×nh t¨ng gi¶m tµi s¶n vµ gi¸ trÞ cña chóng trªn sæ kÕ to¸n cã thÓ x¸c ®Þnh
t¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo trong kú kÕ to¸n.
1.9.1.1. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ chi phÝ liªn quan trùc
tiÕp tíi ®èi t-îng tËp hîp chi phí sản xuất, kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ xuÊt
kho vËt liÖu vµ b¸o c¸o sö dông vËt liÖu ë tõng ph©n x-ëng s¶n xuÊt ®Ó tËp hîp trùc
tiÕp cho tõng ®èi t-îng liªn quan.
KÕt cÊu tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: TK 621 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Bên nợ: - Trị giá nguyên vật liệu xuất dùng trực tiếp cho chế tạo sản phẩm hay
thực hiện lao vụ, dịch vụ trong kỳ.
Bên có: - Trị giá vật liệu xuất dùng không hết nhập lại kho.
- Kết chuyển chi phí NVL trực tiếp sang tài khoản tính giá thành.
- Kết chuyển chi phí NVL trực tiếp vượt trên mức bình thường.
TK 621 kh«ng cã sè d- cuèi kú.
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 18
- Khoá Luận Tốt Nghiệp Đại Học Dân Lập Hải Phòng
Sơ đồ 11: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
TK 621 TK 154
TK 152
VËt liÖu dïng trùc tiÕp KÕt chuyÓn chi phÝ
chÕ t¹o s¶n phÈm NVL trùc tiÕp
TK 151,331,111,112…
TK 152
Mua NVL sö dông
Gi¸ trÞ vËt liÖu dïng
ngay cho s¶n xuÊt
kh«ng hÕt nhËp kho
TK 133
ThuÕ GTGT
TK 632
®Çu vµo
Chi phí nguyên vật liệu
trực tiếp vượt trên mức
bình thường
1.9.1.2. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ nhân công trực tiếp lµ toµn bé chi phÝ vÒ tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n
kh¸c ph¶i tr¶ cho ng-êi lao động trùc tiÕp s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, bao gåm:
l-¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp vµ tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§.
KÕt cÊu tµi khoản kÕ toán sö dông: 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Bên nợ: - Chi phí nhân công trực tiếp phát sinh trong kỳ.
Bên có: - Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp để tính giá thành sản phẩm.
- Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp vượt trên mức bình thường.
Tµi kho¶n 622 kh«ng cã sè d- cuèi kú.
Sinh viên: Nguyễn Thị Hạnh Mỹ - Lớp QTL201K 19
nguon tai.lieu . vn
