Luận văn Thạc sỹ: Thiết kế tài liệu tự học có hướng dẫn theo mô đun tăng cường năng lực tự học, tự nghiên cứu cho học viên ở trường Sĩ quan lục quân 1 môn học Hoá đại cương phần Nhiệt động hóa học và Dung dịch - Nguyễn Hương Thảo

Thiết kế tài liệu tự học có hướng dẫn theo môđun tăng cường năng lực tự học, tự nghiên cứu cho học viên ở trường Sĩ quan lục quân 1 môn học Hoá đại cương phần Nhiệt động hóa học va Dung dịch Nguyễn Hương Thảo Trường Đại học Giáo dục Luận văn Thạc sĩ ngành: Lý luận và phương pháp dạy học; Mã số: 60 14 10 Người hướng dẫn: PGS. TS Đặng Thị Oanh Năm bảo vệ: 2011 Abstract: Nghiên cứu những cơ sở lí luận và thực tiễn về bồi dưỡng năng lực tự học cho học viên HV bằng tài liệu tự học có hướng dẫn theo môđun môn Hoa đai cương ơ trương Sĩ quan lục quân 1 (SQLQ1). Tìm hiểu quá trình tự học có hướng dẫn và phương pháp đao tao cao đăng, đai hoc. Vận dụng phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun trong dạy học hóa học đối với HV nha trương quân đôi . Biên soạn tài liệu tự học có hướng dẫn theo môđun bao gồm các vấn đề lí thuyết , bài tập chương Nhiêt đông hoa hoc và chư ơng Dung dich theo chương trình môn Hoa đai cương ơ trương SQLQ1. Thử nghiệm đánh giá tính khả thi và tính hiệu quả việc sử dụng tài liệu có hướng dẫn cho HV ơ trương SQLQ 1 như Tổ chức thực nghiệm sư phạm. Xử lý thống kê các số liệu và rút ra kết luận. Keywords: Hóa học; Phương pháp dạy học; Năng lực tự học; Dung dịch Content MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Chúng ta đang sống trong thời đại có nhiều biến động về đời sống xã hội, thời đại khoa học và công nghệ đang phát triển với tốc độ nhanh chưa từng thấy trong lịch sử phát triển của xã hội loài người. Thực tế đó đòi hỏi các trường đại học, cao đẳng phải đặc biệt quan tâm tới nhiệm vụ phát triển năng lực hoạt động trí tuệ cho sinh viên, đặc biệt là năng lực tư duy độc lập, sáng tạo của người cán bộ khoa học kỹ thuật tương lai. Tính độc lập của hoạt động trí tuệ thể hiện ở chỗ sinh viên tự mình phát hiện được vấn đề, tự mình đề xuất được cách giải quyết và cao nhất là tự mình giải quyết được vấn đề. Điều kiện cần thiết để dạy học thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển trí tuệ của sinh viên là hoạt động dạy ở đại học phải không ngừng đi trước, đón trước sự phát triển trí tuệ và dạy học phải vừa sức sinh viên. Điều đó đòi hỏi dạy học đại học cần phải có sự thích ứng sâu sắc giữa người dạy và người học, phương pháp dạy và phương pháp học. Một trong những vấn đề đổi mới phương pháp dạy học ở bậc đại học là nâng cao tính tự học, tự nghiên cứu cho sinh viên nhằm phát huy nội lực của người học, nâng cao hiệu quả học tập, giúp sinh viên học cách học, giúp sinh viên tiếp cận nghiên cứu khoa học. Qua tự học, tự nghiên cứu và qua hoạt động hợp tác, sinh viên rèn luyện được nhiều năng lực, phẩm chất giúp họ có thể tiếp tục tự học, tự nghiên cứu về sau và tự học suốt đời. Báo cáo chính trị Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng nêu rõ: “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa; đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy học; đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục, đào tạo. Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng giáo dục đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành”, “Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình và xã hội; xây dựng xã hội học tập, tạo cơ hội và điều kiện cho mọi công dân được học tập suốt đời”. Định hướng đổi mới chương trình giáo dục ở nước ta đặc biệt coi trọng phương pháp dạy học. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có qui chế tạm thời ban hành kèm theo Quyết định 2091 ngày 07 tháng 10 năm 1993 về tổ chức đào tạo đại học theo hình thức tự học có hướng dẫn: "Áp dụng thật sự công nghệ môđun hoá kiến thức và quản lý theo hệ thống học phần", đồng thời "Đổi mới phương pháp giảng dạy trong các trường đại học theo hướng thực nghiệm những phương pháp sư phạm tích cực". Với đặc điểm học viên trường Sĩ quan lục quân 1 đều là những chiến sĩ quân đội, có ý thức kỉ luật, có tinh thần nghiêm túc, tinh thần tự lực trong mọi mặt đều rất cao vì vậy việc tổ chức cho học viên trường Sĩ quan lục quân 1 học tập môn Hoá đại cương bằng phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun thì sẽ nâng cao chất lượng học tập và tăng cường khả năng tự học, tự nghiên cứu của học viên. Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi lựa chọn và tiến hành nghiên cứu đề tài "Thiết kế tài liệu tự học có hướng dẫn theo môđun tăng cường năng lực tự học, tự nghiên cứu cho học viên ở trường Sĩ quan lục quân 1 môn học Hoá đại cương phần Nhiệt động hóa học va Dung dịch’’. 2. Lịch sử nghiên cứu của vấn đề Đi theo hướng này riêng trong lĩnh vực nghiên cứu về PPDH môn hóa học đã có một số công trình nghiên cứu là các luận văn thạc sĩ, các khóa luận tôt nghiệp trong các môn học Hóa vô cơ, Hóa hữu cơ…Theo hướng vận dụng tiếp cận mô đun trong việc xây dựng tài liệu tự học có hướng dẫn cho sinh viên các khối trường sư phạm, HS các trường phổ thông. Tuy nhiên, 2 trong chuyên ngành LL và PPDH Hóa học cho đến nay chưa có ai tiếp cận mô đun để biên soạn tài liệu tự học có hướng dẫn cho học viên khối nhà trường quân đội, vì vậy tôi đã chọn đề tài này áp dụng cho học viên trường Sĩ quan Lục quân 1. 3. Mục đích va nhiêm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Thiết kế tài liệu tự học có hướng dẫn, bao gồm các vấn đề lý thuyết và bài tập Hoá đại cương và nghiên cứu việc sử dụng tài liệu đó, góp phần nâng cao năng lực tự học cho học viên trường Sĩ quan Lục quân 1. 3.2. Nhiêm vu nghiên cưu  Nghiên cứu những cơ sở lí luận và thực tiễn về bồi dưỡng năng lực tự học cho HV bằng tài liệu tự học có hướng dẫn theo môđun môn Hoa đai cương ơ trương SQLQ1. - Tìm hiểu quá trình tự học có hướng dẫn và phương pháp đao tao cao đăng, đai hoc. - Vận dụng phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun trong dạy học hóa học đối với HV nha trương quân đôi.  Biên soạn tài liệu tự học có hướng dẫn theo môđun bao gồm các vấn đề lí thuyết , bài tập chương Nhiêt đông hoa học và chương Dung dịch theo chương trình môn Hóa đại cương ở trương SQLQ1.  Thử nghiệm đánh giá tính khả thi và tính hiệu quả việc sử dụng tài liệu có hướng dẫn cho HV ơ trương SQLQ1. - Tổ chức thực nghiệm sư phạm.  Xử lý thống kê các số liệu và rút ra kết luận. 4. Khách thể, đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Khách thể nghiên cứu Quá trình dạy và học môn Hoá đại cương ở trường SQLQ1. 4.2. Đối tượng nghiên cứu Mối quan hệ giữa phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun với chất lượng môn hoá đại cương ở trường SQLQ1. 4.3. Phạm vi nghiên cứu Quá trình dạy học hoá học ở trường SQLQ1 Học phần hoá đại cương chương Nhiệt động hóa học va chương Dung dịch. 5. Giả thuyết khoa học 3 Nếu xây dựng được một tài liệu tự học có hướng dẫn theo mođun tốt, tổ chức sử dụng tài liệu đó cho học viên trường Sĩ quan lục quân 1 một cách hợp lý và có hiệu quả thì sẽ nâng cao được chất lượng dạy học và tăng cường năng lực tự học, tự nghiên cứu của học viên. 6. Các phƣơng pháp nghiên cứu 6.1. Các phương pháp nghiên cứu lí luận Phương pháp phân tích và tổng hợp lí thuyết, phương pháp mô hình hoá, phương pháp giả thuyết. 6.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Quan sát, trò chuyện với HV nhằm đánh giá khả năng tự học của HV. - Điều tra thăm dò trước và sau thực nghiệm sư phạm. - Phương pháp chuyên gia: tham khảo ý kiến đóng góp của các thầy, cô giáo lâu năm để hoàn thiện tài liệu tự học. Trao đổi kinh nghiệm với các nhà giáo dục, các GV về kinh nghiệm giảng dạy. - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. 6.3. Các phương pháp thống kê toán học Dùng phương pháp thống kê toán học xử lí các số liệu, kêt qua cua viêc điêu tra va thưc nghiêm sư pham đê co nhưng nhân x ét, đanh gia xac thưc. 7. Đóng góp mới của đề tài Nhăm đổi mới PPDH theo hướng phát huy tính tích cực , chủ động của HV ơ trương SQLQ1 học môn Hóa đại cương, luận văn đã thể hiện được một số điểm sau:  Luận văn đã vận dụng tiếp cận môđun trong việc biên soạn tài liệu dạy và học chương Nhiệt động hóa học và chương Dung dịch của môn Hoá đại cương cho HV trường SQLQ1, góp phần tăng cường năng lực tự học tự nghiên cứu của HV.  Thiết kế môđun phụ đạo bổ trợ cho môđun chính.  Biên soạn các câu hỏi kiểm tra môn hóa đại cương chương Nhiệt động hóa học và chương Dung dịch  Tổ chức cho học viên tham gia vào quá trình tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kêt luân, khuyên nghi va tai liêu ham khao , luận văn đươc trinh bày trong 3 chương: Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun. 4 Chương 2: Tổ chức dạy học học phần Hoá đại cương ở trường SQLQ1 bằng phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun. Chương 3: Thực nghiệm sư phạm Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA PHƢƠNG PHÁP TỰ HỌC CÓ HƢỚNG DẪN THEO MÔĐUN 1.1. Đổi mới nền giáo dục đại học 1.1.1. Xu hướng đổi mới nền giáo dục đại học ở nước ta 1.1.2. Một số chủ trương đổi mới PPDH đại học 1.2. Cơ sơ ly thuyêt cua qua trinh tƣ hoc 1.2.1. Các hệ thống dạy học 1.2.2. Các hình thức tổ chức dạy học ở bậc đại học 1.2.3. Công nghệ dạy học hiện đại 1.2.4. Cơ sơ ly thuyêt cua hê day hoc"tự học - cá thể hoá - có hướng dẫn" 1.2.4.1. Kh¸i niÖm tù häc  Chu tr×nh tù häc cña sinh viên: Gåm 3 giai ®o¹n: Tù nghiªn cøu;Tù thÓ hiÖn; Tù kiÓm tra, tù ®iÒu chØnh. 1.2.4.2. HÖ d¹y häc: Tù häc - c¸ thÓ ho¸ - cã h­íng dÉn Có rất nhiều hình thức day hoc như: - D¹y häc trªn líp (bµi häc, tù häc, c¸c h×nh thøc kh¸c) - HÖ d¹y häc : Tù häc - c¸ thÓ ho¸ - cã h­íng dÉn. - D¹y häc kü thuËt tæng hîp - h­íng nghiÖp. - Ho¹t ®éng ngoµi líp, ngoµi tr­êng, tù chän. Trong c¸c h×nh thøc trªn, hÖ d¹y häc "Tù häc - c¸ thÓ ho¸ - cã h­íng dÉn" lµ h×nh thøc d¹y häc hiÖn ®¹i. Ngµy nay nã ®· ®­îc hoµn thiÖn vµ ®­îc dïng phæ biÕn ë líp dù bÞ vµ n¨m thø nhÊt ®¹i häc. 1.3. Môđun dạy học va phƣơng phap tƣ hoc co hƣơng dân theo môđun 1.3.1. Môđun dạy học 1.3.1.1. Khái niệm môđun trong dạy học 1.3.1.2 Cấu trúc của môđun dạy học Gồm 3 bộ phận hợp thành: Hệ vào, thân môđun, hệ ra. 1.3.2. Phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun  Phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun đảm bảo tuân theo những nguyên tắc cơ bản của quá trình dạy học. 5 ... - tailieumienphi.vn