Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu ảnh hưởng hoạt động hàng hải đến môi trường và đề xuất giải pháp bảo vệ môi trường khu vực cảng biển Hải Phòng đến năm 2020

MỞ ĐẦU Ô nhiễm môi trường do các hoạt động hàng hải, công nghiệp và dân sinh đã và đang gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng môi trường sống, làm suy thoái đa dạng sinh học và gây ra những tác động xấu đến sức khỏe con người ở nhiều nơi trên thế giới. Hàng năm, chính quyền các thành phố lớn hay chính phủ nhiều nước đã phải bỏ ra khoản chi phí khổng lồ để khắc phục và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Ở Việt Nam, ô nhiễm môi trường đang trở thành mối quan tâm hàng đầu khi chất lượng môi trường không khí tại các khu đô thị đang xuống cấp từng ngày, môi trường nước tại các hệ thống sông ngòi, vùng biển ven bờ cũng đang dần dần bị ô nhiễm, chất lượng môi trường sống tại nhiều vùng nông thôn cũng đã bị tác động nghiêm trọng. Sự thay đổi này đã và đang tác động sâu sắc đến sức khỏe con người như gia tăng nhanh các loại bệnh như ung thư, mắt, đường tiêu hóa, ... Hoạt động hàng hải bao gồm nhiều lĩnh vực, trong đó có các lĩnh vực chính là cảng biển và luồng cảng biển, vận tải biển và đội tàu vận tải biển, công nghiệp đóng mới và sửa chữa tàu biển. Hoạt động hàng hải đóng góp đáng kể chất ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí, nước biển. Hoạt động hàng hải cũng đã được ghi nhận là nguồn gây ô nhiễm môi trường lớn cần thực hiện các giải pháp giảm thiểu. Sự cố môi trường trong hoạt động hàng hải như: sự cố tràn dầu, tràn các chất độc hại trong quá trình vận chuyển trên biển cũng đang là nguy cơ gây suy thoái môi trường nghiêm trọng. Ngành Hàng hải là một trong các ngành đang đóng một vai trò to lớn trong quá trình phát triển kinh tế ở nước ta, đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế ­ xã hội, bảo đảm an ninh ­ quốc phòng của đất nước. Trải qua 47 năm hình thành và phát triển, ngành hàng hải đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá ­ hiện đại hoá đất nước. Tuy nhiên, ô nhiễm và suy thoái môi trường là hậu quả không mong muốn khi các mục tiêu phát triển nhanh về kinh tế xã hội không song hành các mục tiêu phát triển bền vững. Sự tăng trưởng các loại tàu biển và các hoạt động hàng hải cũng đã làm cho chất lượng môi trường biển, ngày càng suy giảm, hàm lượng các chất ô nhiễm ngày càng gia tăng. Việc xây mới, nâng cấp, cải tạo, mở rộng hệ thống hạ tầng hàng hải luôn gắn liền với công tác giải phóng mặt bằng. Điều này đã làm cho tài nguyên đất, đất ngập nước ven bờ ngày càng bị thu hẹp và suy giảm mức độ đa dạng sinh học trong khu vực đang thi công. Phát triển công nghiệp hàng hải cũng tạo ra nhiều chất thải độc hại, tiêu thụ nhiều nhiên liệu, hóa chất và cuối cùng là thải ra những chất thải khó kiểm soát, gây suy thoái môi trường. Khu vực cảng biển Hải Phòng là cửa ngõ thông ra biển của vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc. Hoạt động hàng hải tại vùng nước cảng biển Hải Phòng diễn ra khá nhộn nhịp, sản lượng hàng hoá thông qua cảng tăng cao qua các năm. Nguồn gây ô nhiễm môi trường chủ yếu từ: ­ Hoạt động của tàu thuyền: bơm, xả, rò gỉ dầu thải, tràn dầu, thải nước dằn tàu (ballast), nước thải sinh hoạt, rửa tàu; chất thải rắn, xếp, dỡ hàng hoá (hàng rời, thức ăn gia súc, lưu huỳnh, chuyển tải dầu,…); ­ Đóng, sửa chữa tàu biển: Tiếng ồn trong sản xuất, các loại bụi trong không khí sinh ra do quá trình vệ sinh tôn vỏ tàu, cắt, hàn kim loại…, chất thải rắn trong sản xuất cơ khí, hoá chất trong việc sơn vỏ tàu, nước thải sinh hoạt của cán bộ công nhân viên… 2 ­ Phá dỡ tàu cũ: chưa có quy hoạch đối với cơ sở phá dỡ tàu cũ, chất thải rắn, dầu cặn, hoá chất, amiăng,… ­ Hoạt động nạo vét luồng, thuỷ diện cầu cảng, xây dựng công trình cảng: chưa quy hoạch vùng đổ đất nạo vét, phá hoại sinh thái vùng cửa sông, mất nơi sinh cư, rừng ngập mặn,… Khu vực cảng biển Hải Phòng là một trong những đầu mối trung tâm giao thương hàng hải lớn nhất của cả nước, đang tiếp tục được đầu tư xây dựng và mở rộng ngày càng hiện đại. Vấn đề bảo vệ môi trường đối với hoạt động hàng hải phải được xem xét, giải quyết để đảm bảo phát triển bền vững và hội nhập với khu vực và thế giới. Từ những vấn đề đặt ra nói trên, việc lựa chọn, triển khai nghiên cứu đề tài "Nghiên cứu ảnh hưởng hoạt động hàng hải đến môi trường và đề xuất giải pháp bảo vệ môi trường khu vực cảng biển Hải Phòng đến năm 2020" là cần thiết. Luận văn tập trung giải quyết các vấn đề quản lý môi trường, nghiên cứu các ảnh hưởng của hoạt động hàng hải đến môi trường từ đó đề xuất các giải pháp bảo vệ môi trường cho khu vực cảng biển Hải Phòng đến năm 2020. Các nội dung chính, trọng tâm vấn đề sẽ trình bày trong luận văn bao gồm: ­ Tổng quan tài liệu nghiên cứu ­ Đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiên cứu ­ Kết quả nghiên cứu và bàn luận, cụ thể gồm: + Hiện trạng về hoạt động hàng hải khu vực cảng biển Hải Phòng + Tổng quan về quy hoạch cảng biển, vận tải biển và công nghiệp tàu thủy khu vực cảng biển Hải Phòng. + Thực trạng công tác quản lý môi trường đối với hoạt động hàng hải tại khu vực cảng biển Hải Phòng. + Ảnh hưởng hoạt động hàng hải đến môi trường khu vực cảng biển 3 Hải Phòng + Đề xuất các giải pháp bảo vệ môi trường khu vực cảng biển Hải Phòng đến năm 2020. Chương 1­ TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU 1.1. Mục đích nghiên cứu của đề tài Mục đích nghiên cứu của đề tài là đánh giá hiện trạng về hoạt động hàng hải, quy hoạch cảng biển, vận tải biển và công nghiệp tàu thủy, thực trạng công tác quản lý môi trường đối với hoạt động hàng hải, ảnh hưởng hoạt động hàng hải đến môi trường khu vực cảng biển Hải Phòng và từ đó đề xuất các giải pháp bảo vệ môi trường khu vực cảng biển Hải Phòng đến năm 2020. 1.2. Tổng quan lịch sử và đặc điểm môi trường tự nhiên và kinh tế xã hội khu vực cảng biển Hải Phòng 1.2.1. Tổng quan lịch sử cảng biển Hải Phòng Hải Phòng là đô thị loại một cấp quốc gia, là một đỉnh trong tam giác trọng tâm phát triển kinh tế xã hội của miền Bắc cùng với Hà Nội và tỉnh Quảng Ninh. Sự phát triển kinh tế xã hội của Hải Phòng không chỉ có ý nghĩa cho riêng Hải Phòng mà còn là động lực cho sự phát triển kinh tế của nhiều tỉnh lân cận. Tận dụng những điều kiện tự nhiên sẵn có và nguồn 4 lực con người để phát triển nền kinh tế xã hội là chủ trương của Đảng bộ và Chính quyền thành phố Hải Phòng. Cảng Hải Phòng là một thương cảng trọng điểm Quốc gia, một cảng trung tâm hiên đại nhất khu vực miền Bắc, có lịch sử hình thành và phát triển gắn liền với tên tuổi và lịch sử phát triển của thành phố Hải Phòng. Nằm ở vị trí cửa ngõ Đông Bắc của Tổ quốc, cảng Hải Phòng không chỉ là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của thành phố Hải Phòng mà còn giữ vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội, bảo vệ an ninh quốc phòng nước ta trong quá khứ, hiện tại và tương lai. 5 ... - tailieumienphi.vn