Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh hiện nay ở một số trường trung học phổ thông tỉnh Long An

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HỒ CHÍ MINH ************** Nguyễn Văn Đức THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH HIỆN NAY Ở MỘT SỐ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH LONG AN Chuyên ngành: Quản lý giáo dục. Mã số: 60 14 05 LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGÔ ĐÌNH QUA Thành phố Hồ Chí Minh - 2010 LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tôi xin chân thành cám ơn Trường Đại học Sư phạm TP.Hồ Chí Minh, Phòng Đào tạo sau Đại học, Khoa Tâm lý giáo dục của trường cùng quý thầy cô đã giảng dạy và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu. Đặc biệt, tôi bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến Tiến sĩ Ngô Đình Qua người Thầy đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình hình thành, nghiên cứu và hoàn chỉnh luận văn. Xin được cám ơn Ban Giám đốc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Long An, các phòng ban chức năng của Sở, Ban giám hiệu, thầy cô, học sinh các trường THPT tỉnh Long An, đồng nghiệp, bạn bè và gia đình đã động viên và tạo những điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành bản luận văn này. Mặc dù tôi đã cố gắng hết sức nhưng chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót, kính mong được sự chỉ dẫn, góp ý của quý thầy, cô trong Hội đồng khoa học, bạn bè và đồng nghiệp. Long An, ngày 29 tháng 6 năm 2010 Tác giả luận văn. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Chúng ta đang thực hiện đổi mới giáo dục trung học (GDTH) một cách toàn diện và đã đạt được một số thành tựu như: Về quy mô phát triển, mạng lưới trường lớp, chất lượng và hiệu quả giáo dục ở trung học phổ thông (THPT) có những chuyển biến đáng kể. Các điều kiện cần thiết để đảm bảo giáo dục THPT như chương trình, sách giáo khoa, đội ngũ giáo viên (GV), cơ sở vật chất - thiết bị được cải thiện [1]. Trong một số năm qua chất lượng giáo dục ở THPT đã có những tiến bộ và các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục ở THPT đã được cải thiện, tuy nhiên những tiến bộ này vẫn chưa đáp ứng yêu cầu và đòi hỏi của thực tế giáo dục ở cấp THPT. Hiện nay thực trạng ở nhiều trường THPT còn một số hạn chế về tổ chức quản lý (QL) giáo dục học sinh (HS), nhất là quản lý hoạt động học tập (QL HĐHT). Sự phân định trách nhiệm và quy chế phối hợp giữa các bộ phận tham gia hoạt động giáo dục trong nhà trường chưa chặt chẽ. Công tác phối hợp ba môi trường giáo dục chưa phát huy hiệu quả. Nhiều HS mất căn bản trầm trọng, thiếu ý chí và hứng thú học tập, không gắn bó với thầy cô bạn bè, trường lớp, lười biếng, chán nản, bỏ học và nhiều tiêu cực khác…gây ra hậu quả cho bản thân HS, gia đình, nhà trường, xã hội ở hiện tại và tương lai. Bản thân HS, nhà trường, gia đình và xã hội đều mong muốn HS được phát triển toàn diện về nhân cách, trong đó cụ thể là chất lượng học tập, nhưng thực tế nhiều trường hợp những mong muốn này không được thoả mãn. Nhà trường, nhất là giáo viên bộ môn (GVBM), giáo viên chủ nhiệm (GVCN) bị lúng túng, gia đình lo lắng, nhà quản lý chưa tìm được được giải pháp hữu hiệu, đôi khi sử dụng một số biện pháp gây phản tác dụng. Trong hoạt động nhà trường công tác quản lý dạy, quản lý học, quản lý giáo dục học sinh, quản lý nhân sự, tài chính cơ sở vật chất…có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Chúng tôi thấy rằng quản lý học tập của học sinh là khâu đặc biệt, trực tiếp quyết định chất lượng học tập của HS, nó có mối quan hệ chặt chẽ với các mặt quản lý khác trong nhà trường. Nếu quản lý tốt thì sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động dạy và học, trong đó công tác quản lý của Hiệu trưởng (HT) có vai trò quan trọng. Như vậy, việc nghiên cứu thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động học tập (QLHĐHT) của học sinh là vấn đề cấp thiết, đây là vấn đề luôn được đặt ra ở mỗi nhà trường, mỗi gia đình và xã hội. Nhà trường có một giải pháp quản lý học tập tốt sẽ có ý nghĩa quyết định làm nâng cao chất lượng học tập từ đó nâng cao chất lượng giáo dục, giải quyết được các vấn đề xã hội, góp phần phát triển giáo dục làm cơ sở cho công cuộc đổi mới đất nước. Chính vì vậy, chúng tôi chọn và nghiên cứu đề tài” Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh hiện nay ở một số trường trung học phổ thông tỉnh Long An”. 2. Mục đích nghiên cứu - Xác định thực trạng việc quản lý hoạt động học tập của học sinh ở một số trường THPT trong tỉnh Long An hiện nay. - Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động học tập của học sinh THPT. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác quản lý của Hiệu trưởng trường THPT. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh ở một số trường THPT trong tỉnh Long An. 4. Giả thuyết khoa học Trong công tác quản lý hoạt động học tập của học sinh, Hiệu trưởng một số trường THPT tỉnh Long An có thể thực hiện khá tốt về các mặt: - Quản lý hoạt động học tập chính khoá. - Quản lý hoạt động học phụ đạo. - Quản lý kỷ cương nề nếp học tập ở trường. - Quản lý cơ sở vật chất phục vụ hoạt động học tập. Và có thể hạn chế về các mặt: - Quản lý hoạt động tự học ở nhà. - Quản lý hoạt động học nhóm, hoạt động ngoại khoá và các hình thức học tập khác. - Quản lý sự phối hợp với nhau giữa phó hiệu trưởng, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, giám thị, bảo vệ, Đoàn thanh niên, gia đình, xã hội trong quản lý hoạt động học tập của học sinh. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hoá cơ sở lý luận của đề tài. 5.2. Khảo sát thực trạng công tác quản lý hoạt động học tập học sinh của một số trường THPT tỉnh Long An. 5.3. Đề xuất một số giải pháp trong công tác quản lý hoạt động học tập của học sinh. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh hiện nay ở một số trường THPT tỉnh Long An gồm các trường: THCS& THPT Mỹ Lạc, THPT Tân Trụ 2, THPT Châu Thành, THPT Thạnh Hoá, THPT Nguyễn Hữu Thọ, THPT Tân An, THPT Thủ Thừa. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Cơ cở phương pháp luận Một số quan điểm phương pháp luận như sau: * Quan điểm hệ thống - cấu trúc Khách thể nghiên cứu là công tác quản lý của Hiệu trưởng trường THPT bao gồm các bộ phận như quản lý hoạt động dạy, quản lý hoạt động học, quản lý giáo dục học sinh, quản lý nhân sự, quản lý tài chính, quản lý cơ sở vật chất. Các bộ phận này có mối quan hệ hữu cơ và có sự tác động tổng hợp đến chất lượng giáo dục. Quản lý hoạt động học thông qua quản lý hoạt động dạy; quản lý giáo dục học sinh có tác động lớn đến quản lý học tập; quản lý nhân sự, tài chính, cơ sở vật chất là điều kiện đảm bảo cho quản lý hoạt động học và chất lượng học tập. Các mặt quản lý của Hiệu trưởng có mối tương tác với các điều kiện kinh tế, văn hoá, xã hội [27]. * Quan điểm thực tiễn- logic Công tác quản lý hoạt động học tập của học sinh THPT trong điều kiện thực tiễn đang thực hiện đổi mới giáo dục THPT và giáo dục THPT hiện nay chưa đáp ứng được yêu cầu của xã hội, đặc biệt chất lượng học tập của học sinh còn nhiều hạn chế. Quản lý hoạt động học tập của học sinh dựa trên cơ sở khoa học và thực hiện như một quy trình quản lý. 7.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể - Phương pháp nghiên cứu lý luận Phân tích, tổng hợp và phân loại, hệ thống hoá lý luận. Một số nội dung lý luận được sử dụng trong đề tài là: Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, quản lý quá trình sư phạm, hoạt động dạy học, bản chất của hoạt động học, hình thành hoạt động học, phát huy tính tích cực trong học tập của học sinh, cơ sở khoa học của hoạt động giảng dạy và giáo dục học sinh. ... - tailieumienphi.vn